Deep ocean mysteries and wonders - David Gallo

Mysteries en wonderen van de diepzee - David Gallo

Vertaald door: Feike Laffeber Nagekeken door: Els De Keyser

You know, I had a real rough time in school with ADD,

Weet je, mijn ADD maakte mijn schooltijd niet gemakkelijk,

and I have a PhD.

en ik heb een doctoraat.

I earned a PhD, but ... tough to pay attention --

Ik kan mijn aandacht moeilijk houden

biology, geology, physics, chemistry -- really tough for me.

bij vakken als biologie, aardrijkskunde, natuurkunde, scheikunde.

Only one thing grabbed my attention,

Slechts één ding trok mijn aandacht,

and it's that planet called Earth.

en dat is die planeet die aarde heet.

But in this picture here, you'll see that Earth is mostly water.

Maar op deze foto zie je

dat het vooral water is -- dat is de Stille Oceaan.

That's the Pacific.

Seventy percent of Earth is covered with water.

70 procent is bedekt met water. Je zou denken:

You can say, "Hey, I know Earth. I live here."

"Hee, ik ken de aarde. Ik woon daar."

You don't know Earth.

Je kent de aarde niet,

You don't know this planet, because most of it's covered with that --

omdat het grootste deel bedekt is met dàt --

average depth, two miles.

gemiddeld ruim 3 kilometer diep.

And when you go outside

Als je buiten omhoog kijkt naar de Empire State Building

and look up at the Empire State Building, Chrysler Building,

of de Chrysler Building,

the average depth of the ocean is 15 of those on top of one another.

dan is de gemiddelde diepte van de oceaan

15 van die gebouwen op elkaar.

We've explored about five percent of what's in that water.

Van dat water hebben we ongeveer 5 procent verkend.

"Explored," meaning, for the first time, go peek and see what's there.

'Verkend' wil zeggen: voor de eerste keer gaan kijken wat er te vinden is.

Vandaag wil ik

So what I want to do today is show you some things

about this planet, about the oceans.

je iets laten zien over deze planeet, over de oceanen.

I want to take you from shallow water down to the deep water,

Ik neem je mee van ondiep water naar de diepzee.

and hopefully, like me, you'll see some things

Hopelijk zie je, net als ik, wat dingen

die je verslaafd maken aan het verkennen van de aarde.

that get you hooked on exploring planet Earth.

Je kent koraalriffen, je hebt al veel koraal gezien

You know things like corals; you've seen plenty of corals,

op het strand, tijdens het snorkelen.

those of you who've been to the beach, snorkeling,

Je weet dat koralen wonderlijke plaatsen zijn,

know corals are an amazing place to go -- full of life,

vol leven, grote dieren, kleine dieren, sommige vriendelijk,

some big animals, small animals, some nice, some dangerous,

sommige gevaarlijk, haaien, walvissen en zo,

sharks, whales, all that stuff.

die tegen de mens beschermd moeten worden.

They need to be protected from humanity.

Geweldige plekken, maar je weet vast niet

They're great places.

But what you probably don't know is in the very deep part of the ocean,

dat in het heel diepe deel van de oceaan

we have volcanic eruptions.

vulkaanuitbarstingen voorkomen.

Most volcanoes on Earth are at the bottom of the sea --

De meeste vulkanen staan op de zeebodem

meer dan 80 procent. Er is zelfs vuur,

more than 80 percent.

And we actually have fire,

vuur diep in de oceaan, op dit ogenblik.

fire deep inside the ocean, going on right now.

All over the world -- in the Pacific, the Atlantic, the Indian Ocean.

Overal, in de Stille, Atlantische en Indische oceaan

daar, op de oceaanbodem, worden rotsen vloeibaar.

In this place, the ocean floor, the rocks actually turn to liquid.

Dus je hebt eigenlijk golven op de oceaanbodem.

So you actually have waves on the ocean floor.

You'd say nothing could live there, but when we look in detail,

Je denkt dat er niks kan leven, maar als we beter kijken,

vinden we leven op zelfs de diepste, donkerste plaatsen op aarde,

even there, in the deepest, darkest places on Earth, we find life,

which tells us that life really wants to happen.

waaruit blijkt dat het leven er echt graag wil zijn.

So, pretty amazing stuff.

Wonderbaarlijk dus.

Every time we go to the bottom of the sea,

Telkens als we naar de zeebodem gaan

we explore with our submarines, with our robots,

met onderzeeërs en robots,

zien we meestal verrassende dingen,

we see something that's usually surprising,

sometimes it's startling and sometimes revolutionary.

soms overdonderend en soms revolutionair.

You see that puddle of water sitting there.

Je ziet die plas water daar

And all around the water there's a little cliff,

rond het water zie je een kleine klif

there's a little white sandy beach.

er is een klein, wit zandstrand.

We'll get closer, you'll see the beach a little bit better,

We komen dichterbij. Je ziet dat strand iets beter,

some of the waves in that water, down there.

wat golven op dat water, daar beneden.

The thing that's special about this water

Wat zo speciaal is aan dit water, is

is that it's at the bottom of the Gulf of Mexico.

dat het op de bodem van de Golf van Mexico is.

So you're sitting inside a submarine,

Je zit dus in een onderzeeër, kijkt uit het raam en

looking out the window at a little pond of water beneath the sea.

je ziet een kleine vijver in de zee.

We see ponds, we see lakes, we see rivers --

We zien vijvers, meren, rivieren --

in fact, right here is a river at the bottom of the ocean

hier is een rivier op de bodem van de oceaan

going from the lower left to the upper right.

die loopt van linksonder naar rechtsboven.

Water is actually flowing through there.

Daar stroomt dus water door.

This totally blew our minds.

Dit verbaasde ons enorm: hoe kan dit op de bodem?

How can you have this at the bottom?

You're in the ocean looking at more water.

Je bent in de oceaan, je kijkt naar meer water.

And there's animals that only live in that water.

En sommige dieren leven enkel in dat water.

So, the bottom of the ocean --

Dus de bodem van de oceaan --

I love this map, because it shows in the middle of the ocean,

ik houd van deze kaart, met de bergketen midden in de oceaan.

there's a mountain range.

Die bergketen is de grootste ter wereld,

It's the greatest mountain range on Earth, called the mid-ocean ridge --

Hij heet de mid-oceanische rug --

50,000 miles long, and we've hardly had a peek at it.

80.000 km lang, en we hebben er amper naar gekeken.

Hardly had a peek at it.

We find valleys, many thousands of valleys,

We vinden er duizenden valleien,

larger, wider, deeper than the Grand Canyon.

groter, breder, dieper dan de Grand Canyon.

We find, as I said, underwater lakes, rivers, waterfalls.

We vinden er onderwatermeren, rivieren en watervallen.

The largest waterfall on the planet

De grootste waterval op aarde

is actually under the ocean, up near Iceland.

zit in de oceaan vlakbij IJsland.

All that stuff is in that five percent that we've explored.

Allemaal in de 5 procent die we verkend hebben.

Het probleem met de oceaan is

So the deal about the ocean is that to explore it,

you've got to have technology.

dat je technologie nodig hebt om ze te kunnen verkennen.

Not only technology, but it's not just Dave Gallo

Niet alleen technologie, want het is niet alleen ik,

or one person exploring, it's a team of people.

niet één persoon, maar een team.

You've got to have the talent, the team.

Je moet het talent hebben én het team.

You've got to have the technology.

Je hebt de technologie nodig, in dit geval ons schip, Atlantis,

In this case, it's our ship, Atlantis, and the submarine, Alvin.

en de onderzeeër, Alvin.

Inside that submarine -- this is an Alvin launch --

Binnen die onderzeeër -- Alvins lancering --

there's three people.

zijn er drie mensen. Zij worden het dek op gereden.

They're being wheeled out onto deck.

There's 47 other people,

Er zijn 47 anderen, die zorgen dat iedereen veilig is.

the teamwork on that ship, making sure that these people are okay.

Everybody in that submarine is thinking one thing right now:

Iedereen op die onderzeeër denkt nu hetzelfde:

Should I have gone to the bathroom one more time?

had ik toch nog naar de wc moeten gaan?

Because you're in there for 10 hours --

Want je zit er tien uur in --

10 hours in that little sphere.

tien uur in die kleine bol.

Met zijn drieën samen en verder niemand in de buurt.

Three of you together and nobody is going to be around you.

You go into the water and once you hit the water, it's amazing.

Je gaat het water in en eenmaal daar is het fantastisch.

There's a lovely color blue that penetrates right inside you.

Er is een mooie blauwe kleur die je binnendringt.

You don't hear the surface ship anymore,

Je hoort niets meer van het schip boven,

you hear that pinging of a sonar.

alleen de ping van een sonar.

If you've got an iPhone you've got sonar on there --

Er zit een sonar op de iPhone --

diezelfde ping gaat naar de bodem en terug.

it's that same pinging that goes down to the bottom and comes back up.

Duikers controleren de onderzeeër of de buitenkant goed is

Divers check out the sub to make sure the outside is okay,

and then they say "Go,"

en zeggen: "Gaan".

and down you go to the bottom of the ocean and it's an amazing trip.

Je gaat naar de zeebodem. Het is een fantastische reis.

So for two and a half hours, you sink down to the bottom.

Twee en een half uur lang daal je af naar de bodem.

And two hours of it is totally pitch black.

en twee uur daarvan is het stikdonker.

We thought that nothing could live inside that world

En wij maar denken dat er geen leven mogelijk was in die wereld.

at the bottom of the ocean.

And when we look, we find some amazing things.

Maar kijk: we vinden fantastische dingen.

All the way down -- we call it the mid-water --

Helamaal beneden -- we noemen dit "mid-water" --

from the top of the ocean down to the bottom, we find life.

van onder tot boven in de zee vinden we leven.

Whenever we stop and look, we find life.

Waar we ook stoppen en naar leven zoeken.

I'm going to show you some jellies.

Ik zal wat kwallen laten zien,

omdat ze echt de meest coole wezens op aarde zijn.

They're absolutely some of the coolest creatures on Earth.

Look at that thing, just flailing his arms around.

Kijk naar dat ding dat gewoon zijn armen laat zwaaien.

That's like a little lobster.

Die lijkt op een kleine kreeft.

That one is like all these animals with their mouths hooked together,

Die is alsof al die dieren met hun monden aan elkaar zitten.

Het zijn koloniedieren.

the colonial animals.

Some animals are tiny, some can be longer than this stage.

Sommige dieren zijn piepklein, sommige groter dan dit podium.

Fantastische dieren en je kan ze niet vangen met een net.

Just amazing animals.

And you can't collect them with a net --

We moeten daar heen met onze camera's en naar ze kijken.

we have to go with our cameras and take a look at them.

So every time we go, new species of life.

Dus elke keer dat we gaan, vinden we nieuwe soorten.

The ocean is full of life.

De oceaan zit vol met leven.

And yet the deepest part of the ocean --

Maar in het diepste deel van de oceaan,

when we go to that mountain range, we find hot springs.

bij die bergketen, vinden we hete bronnen

en wisten zeker, want dit is giftig water,

Now we were sure -- because this is poisonous water,

because it's so deep it would crush the Titanic

het is diep genoeg om de Titanic te verpletteren,

the same way you crush an empty cup in your hand --

als een leeg bekertje in je hand.

we were sure there would be no life there at all.

We wisten zeker dat er geen leven kan zijn,

Instead, we find more life and diversity and density

maar toch vinden we het met een grotere variatie en dichtheid

than in the tropical rainforest.

dan in het tropisch regenwoud.

So, in one instance, in one peek out the window of the sub,

Dus met één blik uit het raam ontdekken we iets

we discover something

dat alles op de proef stelt van wat we denken te weten

that revolutionizes the way we think about life on Earth;

over het leven op aarde.

and that is, you don't always have to have sunlight

En dat is dat zonlicht geen noodzaak is voor leven.

to get life going.

There's big animals down there too, some that look familiar.

Er zijn daar ook grote dieren -- sommige lijken bekend.

Die daar heet Dombo. Hij is leuk. Dombo is fantastisch.

That guy's called Dumbo. I love him. Dumbo's great.

This guy -- oh man, I wish I had more footage of this.

En deze, o man, ik wilde dat ik hier meer beelden van had.

We're trying to get an expedition together to go look at this

We willen een expeditie ondernemen om dit te bekijken

and maybe in a year we'll have that.

en over een jaar lukt dat misschien.

Go online and look.

Ga online en kijk het na.

Vampyroteuthis infernalis. The vampire squid.

Vampyroteuthis infernalis. de Vampierinktvis.

Incredibly cool.

Ongelooflijk gaaf.

In the darkness of the deep sea, he's got glowing tentacles,

In de duistere diepzee heeft hij gloeiende tentakels,

so if I'm coming at you like him, I put my arms out in the darkness

dus als ik doe als hij, steek ik mijn armen uit in het donker

je ziet die kleine gloeiende dingen daar.

so all you see are little glowing things over here.

Meanwhile, I'm coming at you.

Ondertussen kom ik je halen.

When he wants to escape,

Wil hij ontsnappen, heeft hij gloeiende bollen

he's got these glowing pods on his butt that look like eyes.

op zijn kont die lijken op ogen.

Glowing eyes on his butt. How cool is that?

Gloeiende ogen op zijn kont. Hoe gaaf is dat?

Just an amazing animal.

Het is een fantastisch dier. (Gelach)

(Laughter)

"Vampire" squid, because when it gets protective,

Vampierinktvis, want als hij zich wil beschermen,

it pulls this black cape over its whole body,

trekt hij een zwarte cape over zich,

and curls up into a ball.

en rolt zich in een bal. Te gek dier.

Outrageous animal.

This ship, "The Ship of Dreams" --

Dit schip, "het droomschip" -- in april honderd jaar geleden,

a hundred years ago this coming April,

had dit schip in New York moeten aankomen: de Titanic.

this ship was supposed to show up in New York.

It's the Titanic.

Ik deelde de leiding over een expeditie daar naartoe.

I co-led an expedition out there last year.

We leren zo veel over dat schip.

We are learning so much about that ship.

The Titanic is an interesting place for biology,

Titanic is een interessante plek voor biologie,

because animals are moving in to live on the Titanic.

want dieren komen wonen in de Titanic.

Microbes are actually eating the hull of the Titanic.

Microben eten zelfs de scheepsromp op.

That's where Jack was king of the world there on the bow of the Titanic.

Dat is waar Jack de koning van de wereld was, op de boeg.

Dus we doen het goed en wat echt opwindend is,

So we're doing real good.

And what's exciting to me is that we're making a virtual Titanic,

is dat we op een dag een virtuele Titanic maken, zodat je thuis

so you can sit there at home with your joystick and your headset on,

met je joystick en hoofdtelefoon

and you can actually explore the Titanic for yourself.

zelf de Titanic kan verkennen.

That's what we want to do, make these virtual worlds,

Dat is wat we willen maken --

een virtuele wereld, zodat niet ik

so it's not Dave Gallo or someone else exploring the world; it's you.

of een ander de wereld verkent, maar jijzelf.

You explore it for yourself.

Jij verkent de wereld zelf.

So here's the bottom line:

Dit is waar het op neerkomt.

The oceans are unexplored

De oceanen zijn onderkend.

and I can't begin to tell you how important that is,

Ik kan niet genoeg benadrukken hoe belangrijk dat is,

because they're important to us.

omdat ze belangrijk zijn voor ons.

Seven billion people live on this planet

Zeven miljard mensen leven op deze planeet

and all of us are impacted by the sea,

en wij hebben allen te maken met de zee, omdat het

because the oceans control the air you breathe, the water you drink,

de lucht bepaald die je ademt, het water dat je drinkt,

the food you eat.

het voedsel dat je eet.

All those are controlled in some way by the ocean,

Dit alles komt terug bij de oceaan

en dit is iets dat we nog niet eens hebben verkend --

and this is a thing that we haven't even explored --

five percent.

vijf procent.

The thing I want to leave you with is,

Wat ik je wil meegeven, is

in that five percent, I showed you some cool stuff.

dat in die 5 procent die ik liet zien, veel cools was,

There's a lot more cool stuff --

maar dat we bij elke duik meer cools vinden.

every dive we go on in the ocean, we find something new about the sea.

We ontdekken steeds wat nieuws over de zee.

So what's in that other 95 percent?

Dus wat zit in de andere 95 procent?

Did we get the exciting stuff or is there more out there?

Hebben we alles gevonden of zit er nog meer spannends?

And I'm here to tell you that the ocean is full of surprises.

En ik kan je vertellen dat de oceaan vol verrassingen zit.

There's a quote I love by Marcel Proust:

Er is een mooi citaat van Marcel Proust:

"The true voyage of exploration is not so much in seeking new landscapes,"

"De echte ontdekkingsreis bestaat niet uit nieuwe landschappen te zoeken,

which we do,

maar ze met nieuwe ogen te zien."

"but in having new eyes."

And so I hope today, by showing you some of this,

Dus ik hoop dat door dit te laten zien

it's given you some new eyes about this planet,

je met andere ogen naar deze planeet kijkt

and for the first time, I want you to think about it differently.

en dat je er anders over zult denken.

Dankjewel.

Thank you very much. Thank you.

(Applause)

(Applaus)