How Mendel's pea plants helped us understand genetics - Hortensia Jiménez Díaz

Hoe Mendels erwten ons genetica leerden begrijpen - Hortensia Jiménez Díaz

4,247,365 views

2013-03-12 ・ TED-Ed


New videos

How Mendel's pea plants helped us understand genetics - Hortensia Jiménez Díaz

Hoe Mendels erwten ons genetica leerden begrijpen - Hortensia Jiménez Díaz

4,247,365 views ・ 2013-03-12

TED-Ed


Dubbelklik op de Engelse ondertitels hieronder om de video af te spelen.

00:00
Translator: Andrea McDonough Reviewer: Bedirhan Cinar
0
0
7000
Vertaald door: Valérie Boor Nagekeken door: Els De Keyser
00:14
These days scientists know
1
14756
1461
Tegenwoordig weten wetenschappers hoe je
00:16
how you inherit characteristics from your parents.
2
16241
2420
karakteristieken van je ouders erft.
00:18
They're able to calculate probabilities of having a specific trait
3
18685
3106
Ze kunnen de kans uitrekenen
dat je een eigenschap
00:21
or getting a genetic disease
4
21815
1341
of een erfelijke ziekte krijgt,
aan de hand van beschikbare informatie
00:23
according to the information from the parents and the family history.
5
23180
3250
van de ouders en de familiegeschiedenis.
Maar hoe kan dat?
00:26
But how is this possible?
6
26454
1459
00:27
To understand how traits pass from one living being to its descendants,
7
27937
3384
Om te begrijpen hoe eigenschappen
op nakomelingen overgaan,
00:31
we need to go back in time to the 19th century
8
31345
2191
moeten we terug in de tijd naar de 19e eeuw
00:33
and a man named Gregor Mendel.
9
33560
1726
naar Gregor Mendel.
00:35
Mendel was an Austrian monk and biologist
10
35849
2020
Deze Oostenrijkse monnik en bioloog
00:37
who loved to work with plants.
11
37893
1698
werkte graag met planten.
00:39
By breeding the pea plants he was growing in the monastery's garden,
12
39615
3222
Door de erwten uit de kloostertuin te telen,
Door de erwten uit de kloostertuin te telen,
00:42
he discovered the principles that rule heredity.
13
42861
2247
ontdekte hij de principes van de erfelijkheid.
In één van de bekendste voorbeelden
00:45
In one of most classic examples,
14
45132
1536
00:46
Mendel combined a purebred yellow-seeded plant
15
46692
2183
combineerde Mendel een raszuivere gele erwt
00:48
with a purebred green-seeded plant,
16
48899
2045
met een raszuivere groene erwt.
00:50
and he got only yellow seeds.
17
50968
1929
Hij kreeg alleen maar gele erwten.
00:52
He called the yellow-colored trait the dominant one,
18
52921
2436
Hij noemde de geel-gekleurde eigenschap dominant,
00:55
because it was expressed in all the new seeds.
19
55381
2173
omdat ze in alle nieuwe erwten voorkwam.
Hij liet deze geelhybride planten zichzelf bevruchten.
00:58
Then he let the new yellow-seeded hybrid plants self-fertilize.
20
58011
3345
01:01
And in this second generation, he got both yellow and green seeds,
21
61380
3120
De tweede generatie
kreeg zowel gele als groene erwten.
01:04
which meant the green trait had been hidden by the dominant yellow.
22
64524
3159
De eigenschap groen was dus verborgen geweest
door het dominante geel.
01:07
He called this hidden trait the recessive trait.
23
67707
2282
Hij noemde die verstopte eigenschap recessief.
01:10
From those results, Mendel inferred
24
70013
1678
Uit deze resultaten leidde Mendel af
01:11
that each trait depends on a pair of factors,
25
71715
2188
dat elke eigenschap van een paar factoren afhangt.
01:13
one of them coming from the mother
26
73927
1635
Eén daarvan komt van de moeder
01:15
and the other from the father.
27
75586
1495
en de ander van de vader.
01:17
Now we know that these factors are called alleles
28
77105
2311
Nu weten we dat deze factoren allelen heten
01:19
and represent the different variations of a gene.
29
79440
2340
en de verschillende variaties van een gen representeren.
01:21
Depending on which type of allele Mendel found in each seed,
30
81804
2829
Afhankelijk van het soort allel
dat Mendel in elke erwt vond,
01:24
we can have what we call a homozygous pea, where both alleles are identical,
31
84657
3574
kunnen we een zogeheten homozygote erwt hebben,
waar beide allelen identiek zijn,
of een heterozygote erwt,
01:28
and what we call a heterozygous pea,
32
88255
1731
als de twee allelen verschillen.
01:30
when the two alleles are different.
33
90010
1722
01:31
This combination of alleles is known as genotype
34
91756
2714
Deze combinatie van allelen heet het genotype.
01:34
and its result, being yellow or green,
35
94494
1952
Het resultaat ervan, geel of groen zijn,
01:36
is called phenotype.
36
96470
1714
is het fenotype.
01:38
To clearly visualize how alleles are distributed amongst descendants,
37
98208
3275
Om duidelijk te visualiseren hoe allelen verdeeld zijn
over de nakomelingen,
01:41
we can a diagram called the Punnett square.
38
101507
2019
kunnen we een vierkant van Punnett gebruiken.
01:43
You place the different alleles on both axes
39
103550
2081
Zet de verschillende allelen op beide assen
01:45
and then figure out the possible combinations.
40
105655
2151
en je kunt de mogelijke combinaties achterhalen.
01:47
Let's look at Mendel's peas, for example.
41
107830
1983
Kijk bijvoorbeeld naar Mendels erwten.
01:49
Let's write the dominant yellow allele as an uppercase "Y"
42
109837
3046
Laten we het dominante gele allel als hoofdletter 'Y' schrijven
01:52
and the recessive green allele as a lowercase "y."
43
112907
2564
en het recessieve groene als een kleine 'y'.
01:55
The uppercase Y always overpowers his lowercase friend,
44
115495
2648
De hoofdletter Y wint altijd van de kleine y.
01:58
so the only time you get green babies
45
118167
1788
Dus je krijgt alleen maar groene kinderen
01:59
is if you have lowercase Y's.
46
119979
1752
als je kleine y's hebt.
In Mendels eerste generatie
02:02
In Mendel's first generation, the yellow homozygous pea mom
47
122207
2797
zal de homozygote gele moedererwt
ieder erwtenkind een dominant geel allel geven.
02:05
will give each pea kid a yellow-dominant allele,
48
125028
2394
02:07
and the green homozygous pea dad will give a green-recessive allele.
49
127446
3221
De homozygote groene vadererwt
zal een recessief groen allel geven.
02:10
So all the pea kids will be yellow heterozygous.
50
130691
2399
Dus alle kindererwten zullen heterozygoot geel zijn.
02:13
Then, in the second generation,
51
133637
1595
In de tweede generatie,
paren we twee heterozygote kinderen.
02:15
where the two heterozygous kids marry,
52
135256
1811
Hun baby's kunnen ieder van de 3 mogelijke genotypes hebben
02:17
their babies could have any of the three possible genotypes,
53
137091
2910
met de 2 mogelijke fenotypes
02:20
showing the two possible phenotypes
54
140025
1703
02:21
in a three-to-one proportion.
55
141752
1649
in de verhouding 3 tegen 1.
02:23
But even peas have a lot of characteristics.
56
143838
2053
Zelfs erwten hebben een boel karakteristieken.
02:25
For example, besides being yellow or green,
57
145915
2016
Zo kunnen ze, naast geel of groen,
02:27
peas may be round or wrinkled.
58
147955
1562
rond of gerimpeld zijn.
02:29
So we could have all these possible combinations:
59
149541
2294
Al deze combinaties zijn dus mogelijk:
02:31
round yellow peas, round green peas,
60
151859
1731
ronde gele erwten,
ronde groene,
gerimpelde gele
02:33
wrinkled yellow peas, wrinkled green peas.
61
153614
2018
en gerimpelde groene.
02:35
To calculate the proportions for each genotype and phenotype,
62
155656
2882
De verhouding van ieder geno- en fenotype
02:38
we can use a Punnett square too.
63
158562
1543
kun je ook met een vierkant van Pennett berekenen.
Dat maakt het natuurlijk iets complexer.
02:40
Of course, this will make it a little more complex.
64
160129
2385
02:42
And lots of things are more complicated than peas,
65
162538
2347
Veel dingen zijn complexer dan erwten,
02:44
like, say, people.
66
164909
1395
mensen, bijvoorbeeld.
02:46
These days, scientists know a lot more about genetics and heredity.
67
166790
3190
Tegenwoordig weten wetenschappers veel meer
over genetica en erfelijkheid.
Er zijn veel andere manieren
02:50
And there are many other ways in which some characteristics are inherited.
68
170004
3530
waarop karakteristieken overgeërfd worden,
maar het begon allemaal met Mendel en zijn erwten.
02:53
But, it all started with Mendel and his peas.
69
173558
2172
Over deze website

Deze site laat u kennismaken met YouTube-video's die nuttig zijn om Engels te leren. U ziet Engelse lessen gegeven door topdocenten uit de hele wereld. Dubbelklik op de Engelse ondertitels op elke videopagina om de video af te spelen. De ondertitels scrollen synchroon met het afspelen van de video. Heeft u opmerkingen of verzoeken, neem dan contact met ons op via dit contactformulier.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7