Does stress cause pimples? - Claudia Aguirre

Translator: tom carter Reviewer: Bedirhan Cinar

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

She's only a few feet away.

သူမက ပေအနည်းငယ် အကွာမှာပါပဲရှိတာပါ။

The closer he gets, the more nervous he becomes,

သူ ပိုနီးလာလေလေ၊ ပိုစိုးထိတ်လာလေပါ။

the budding zit on his nose growing bigger and bigger until it practically eclipses his face.

နှာခေါင်းက ဝက်ခြံအကင်းလေးက ပိုကြီးလာတယ်၊ သူ့မျက်နှာကို မှေးမှိန်သွားလုနီးပါးအထိပါ။

She looks at him hovering nearby, sees the massive zit, and giggles.

သူမက အနီးမှာ ရစ်ဝဲရင်း သူ့ကိုကြည့်တယ်။ ဝက်ခြံကြီးကို မြင်တော့ တခစ်ခစ်ရယ်တယ်။ ။

He slumps away, feeling sick.

သူ စိတ်ပျက်ပြီး ပစ်လဲသွားတယ်။

Stress can sure make a mess, and it happens to both teens and adults.

စိတ်ဖိစီးမှုဟာ ကမာက်ကမဖြစ်နိုင်တာသေချာပြီး ဆယ်ကျော်သက်တွေရော လူကြီးတွေပါ ဖြစ်စေတာပါ။

But how does it happen?

ဒါပေမဲ့ ဒါက ဘယ်လိုဖြစ်တာလဲ။

Let's rewind to before the zit, to before Justin even sees his crush.

ဝက်ခြံမတိုင်မီ Justin ကြိတ်ကြွေနေသူကို တောင် မတွေ့ခင် ကာလကို ပြန်သွားရအောင်။

Already late for school, Justin got to class just in time to hear the teacher say "pop quiz."

ကျောင်းက နောက်ကျ၊ ဆရာမက"အလွတ်ဖြေ ဉာဏ်စမ်း" လို့ ပြောတာကြားရုံ Justin အခန်းထဲရောက်တယ်။

He hadn't done his homework the night before, and felt more unprepared

အရင်ညက အိမ်စာ မလုပ်ခဲ့တော့ ရေးရမယ်ဆိုတဲ့ ချုံခိုတိုက်ခိုက်တဲ့

than the ambushed World War II soldiers he was supposed to write about.

ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ် စစ်သားတွေအကြာင်းက ပိုပြီး အဆင်သင့်ဖြစ်မနေခဲ့ဘူး။

A sudden rush of panic swept over his body, leaving him with sweaty palms,

ရုတ်တရက် ကြောက်စိတ်က တစ်ကိုယ်လုံးကို လွှမ်းသွားပြီး လက်ဖဝါးတွေ ချွေးပြန်၊

a foggy mind and a racing heart.

ဇဝေဇဝါ စိတ်၊ နှလုံးခုန်နှုန်း မြန်နေတယ်။

He stumbled out of class in a daze, and ran straight into his all-time crush, spiking up his stress.

စာသင်ခန်းကနေ ဒယိမ်းဒယိုင်ထွက်၊ စိတ်ဖိစီး မှုတိုးစေတဲ့ သူကြွေနေတဲ့သူဆီ ပြေးသွားတယ်။

Stress is a general biological response to a potential danger.

စိတ်ဖိစီးမှုက လာလတ္တံ အန္တရာယ်တစ်ခုအတွက် ယေဘုယျ ဇီဝဆိုင်ရာ တုံ့ပြန်မှုတစ်ခုပါ။

In primitive caveman terms, stress can make you fight for your life,

ရှေး ဂူအောင်းလူသား စကားအရ အသက်အတွက် တိုက်၊ မဟုတ်ရင် ပြေးအောင်လုပ်နိုင်တာပါ။

or run for your life, if, for example, you're confronted by a hungry saber-tooth tiger.

ဥပမာ၊ သင်ဟာ အစွယ်ကွေးကွေး ကျားတစ်ကောင်နဲ့ ရင်ဆိုင်တွေ့တယ်။

Special chemicals called stress hormones run through your body,

စိတ်ဖိစီးမှုဟိုမုန်း အထူးဓာတု ပစ္စည်းက တစ်ကိုယ်လုံးစီးသွားတယ်။

giving you more oxygen and power to run away from danger

အန္တရာယ်ကနေ သင် ထွက်ပြေးဖို့ (သို့) အသက်အတွက် ဒါကို ရင်ဆိုင်၊

or to face it and fight for your life,

တိုက်ခိုက်ဖို့အောက်စီဂျင်နဲ့ စွမ်းအင် ပိုပေးတာပါ။

hence the term "fight or flight."

ဒီတော့ စကားရပ်က "တိုက်၊ မတိုက်ရင် ပြေး"ပါ။

But when you don't fight, or take flight, you face the plight.

သင် မတိုက်(သို့) မပြေးရင် သင်ဟာ အကျဉ်းအကျပ်ကို ရင်ဆိုင်ရတယ်။

When we're taking final exams, sitting in traffic or pondering pollution,

အတန်းတင် စာမေးပွဲတွေ ဖြေစဉ်၊ ယာဉ်ကြော ပိတ်မိနေစဉ်၊ လေထုညစ်ညမ်းမှုကို တွေးမိစဉ်

we internalize stress.

စိတ်ဖိစီးမှုကို နှလုံ။သွင်းမိကြတယ်။

It all begins in the brain.

အားလုံးက ဦးနှောက်မှာ စတင်တာပါ။

The hypothalamus, the master controller of your hormones,

ဟိုမုန်းတွေကို ထိန်းချုပ်သူဆရာကြီးက hypothalamus က

releases something called corticotropin-releasing hormone.

ဟိုမုန်းထုတ်ပေးတဲ့ corticotropin ဆိုတဲ့ အရာကို ထုတ်ပေးတယ်။

This triggers the pituitary gland,

ဒါက ဦးနှောက် အခြေမှာ တွေ့ရတဲ့

a pea-sized gland found at the base of the brain,

ပဲစေ့အရွယ် ပစ်ကျူထရီ ဂလင်းကို adrenocorticotropic

to release adrenocorticotropic hormone

ဟိုမုန်း ထုတ်ပေးဖို့ အစပျိုးပေးတယ်။

which then stimulates the adrenal gland sitting on top of the kidneys

ဒီနောက် ကျောက်ကပ်ထိပ်မှာ ရှိနေတဲ့ အဒရီနယ် ဂလင်းကို

to release cortisol, the major stress hormone.

အဓိက စိတ်ဖိစီးမှု ဟိုမုန်း ကော်တီဇော ထုတ်လုပ်ဖို့ နှိုးဆွတယ်။

These natural chemicals are a great help when you need to run away quickly,

ဒီသဘာဝ ဓာတုပစ္စည်းတွေဟာ အြမန် ထွက်ပြေးဖို့ (သို့) သတ္တိရဲ့ အာဂလူသား

or do superhuman feats of courage,

စွမ်းဆောင်မှုတွေလုပ်တဲ့အခါ အကောင်းဆုံး အကူအညီဆိုပေမဲ့

but when you're simply sitting, these stress hormones collect in the body and affect your overall health.

ထိုင်နေရင်တော့ စိတ်ဖိစီးမှု ဟိုမုန်းတွေက ကိုယ်မှာ စုလာကာ ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်တယ်။

Stress hormones increase inflammation in the body,

စိတ်ဖိစီးမှု ဟိုမုန်းတွေဟာ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ရောင်ရမ်းမှု တိုးစေပြီး

suppress the immune system,

ခုခံအားစနစ်ကို ဖိနှိပ်တယ်။

which makes you more susceptible to infection by acne-causing bacteria,

ဒါက ဝက်ခြံဖြစ်စေတဲ့ ဘက်တီးရီးယား ကူးစက်မှုတွေ ပိုဖြစ်စေပြီး

and can even increase oil production in the skin.

အရေပြားထဲမှာ အဆီထုတ်လုပ်မှုတောင် တိုးစေနိုင်ပါတယ်။

And this is the perfect storm for forming a pimple.

ဒါက ဝက်ခြံတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်ခြင်းအတွက် အကောင်းဆုံး မုန်တိုင်းပါ။

Cortisol is a major stress hormone involved in making skin cells

ကော်တီဇောဟာ sebaceous glands ခေါ်တဲ့ အဆီပြန်တဲ့ ဒြပ်ပေါင်းတွေကို ထုတ်ပေးတဲ့

churn out oily lipids from special glands called sebaceous glands.

အရေပြားဆဲလ်တွေ လုပ်ရာမှာ ပါဝင်တဲ့ အဓိက စိတ်ဖိစီးမှု ဟိုမုန်းတစ်ခုပါ။

But when there's too much of these oily lipids,

ဒါပေမဲ့ sebum လို့ခေါ်တဲ့ အဆီပြန်နေတဲ့

called sebum, they can plug up the swollen, inflamed pores

ဒြပ်ပေါင်းတွေ များလွန်းတဲ့အခါရောင်နေတဲ့ ချွေးပေါက်တွေကို ပိတ်ဆို့ပြီး

and trap the pesky, acne-causing bacteria inside,

အတွင်းမှာ ဒုက္ခပေးတဲ့ ဝက်ခြံဖြစ်စေတဲ့ ဘက်တီးရီးယားကို ပိတ်မိနိုင်တယ်။

where they set up house and thrive.

အဲဒီမှာ ဒါတွေက အိမ်တည်ပြီး တိုးပွားကြတယ်။

Add a dash of inflammatory neuropeptides released by the nervous system when you're --

စိတ်ရှုပ်ထွေးတဲ့အခါ၊ ဝက်ခြံနဲ့ ဒေါသဖြစ်တဲ့အခါ အာရုံကြောစနစ်ကနေ ထုတ်ပေးတဲ့

well, nervous -- and angry zits follow.

ရောင်ရမ်းစေတဲ့ neuropeptides တစ်စွက်က ထပ်ပေါင်းလိုက်တယ်။

To make matters worse, Justin is a boy, meaning he's got more testosterone than girls.

ပိုဆိုးစေတာက Justin က ကောင်လေးပါ၊ ကောင်မလေးတွေထက် ဝှေးစေ့ဟိုမုန်းပိုရတယ်။

Testosterone is another hormone that increases oil production in the skin.

ဝှေးစေ့ ဟိုမုန်းက အရေပြားမှာ အဆီထုတ် လုပ်မှု တိုးစေတဲ့ နောက်ထပ် ဟိုမုန်းပါ။

So, his already oily skin, together with a boost in oil and inflammation from stress,

ဒီတော့ စိတ်ဖိစီးမှုမှ အဆီတိုးမှု၊ ရောင် ရမ်းမှုနဲ့အတူ ရှိပြီးသား အဆီပြန်အရေပြားက

is the perfect environment for bacteria

ဝက်ခြံကြီး ဖြစ်တဲ့အထိ ရောင်ကိုင်းလာဖို့

to swell, swell, swell up into a major zit.

ဘက်တီးရီးယားအတွက် အကောင်းဆုံး ပတ်ဝန်းကျင်ပါ။

So what could've Justin done to avoid the big pimple?

ဒီတော့ ဝက်ခြံကြီးကို ရှောင်ရှားဖို့ Justin ဘာလုပ်နိုင်လဲ။

Stressful situations are unavoidable.

စိတ်ဖိစီးတဲ့ အခြေအနေတွေဟာ ရှောင်လွှဲမရနိုင်ပါ။

But we can try to change our responses so that we're not so stressed in the end.

ဒါပေမဲ့ အဆုံးမှာ စိတ်မဖိစီးဖို့ တုံ့ပြန် မှုတွေ ပြောင်းဖို့ကြိုးစားနိုင်တယ်။

And had he been confident in approaching her,

သူဟာ သူမကို ချဉ်းကပ်ရာမှာ ယုံကြည်မှု ရှိခဲ့တယ်ဆိုရင်

she might not have noticed the pimple, or he might not have had one.

သူမဟာ ဝက်ခြံကို သတိမပြုမိလောက်ပါ၊ (သို့) သူ့မှာ ဝက်ခြံမရှိခဲ့လောက်ပါ။