Does stress cause pimples? - Claudia Aguirre

Translator: tom carter Reviewer: Bedirhan Cinar

Çeviri: Beril Marhan Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

She's only a few feet away.

Sadece birkaç adım uzağında.

The closer he gets, the more nervous he becomes,

Ona yaklaştıkça heyecanı artıyor.

the budding zit on his nose growing bigger and bigger until it practically eclipses his face.

Burnunda tomurcuklanmakta olan sivilce tüm suratını kaplayacak kadar büyüyüyor.

She looks at him hovering nearby, sees the massive zit, and giggles.

Kız, yanından geçerken ona bakıp devasa sivilcesini görüp kıkır kıkır gülüyor.

He slumps away, feeling sick.

O da kendini kötü hissediyor ve uzaklaşıyor.

Stress can sure make a mess, and it happens to both teens and adults.

Stres her şeyi mahvedebilir ve hem yetişkinlerde, hem de ergenlerde görülür.

But how does it happen?

Peki ama bu nasıl oluyor?

Let's rewind to before the zit, to before Justin even sees his crush.

Hadi sivilceden önceki ana, Justin'in eski sevgilisini görmesinden de geriye gidelim.

Already late for school, Justin got to class just in time to hear the teacher say "pop quiz."

Okula geç kalmış olan Justin, sınıfa girince hocası "Habersiz Sınav!" diyor.

He hadn't done his homework the night before, and felt more unprepared

Bir önceki gece ödevini yapmamıştı, bu yüzden ödevinin konusu olan

than the ambushed World War II soldiers he was supposed to write about.

pusuya düşürülmüş II.Dünya Savaşı askerlerinden daha hazırlıksız hissetti.

A sudden rush of panic swept over his body, leaving him with sweaty palms,

Ani bir panik seli tüm vücuduna yayıldı ve onu terli avuçlar, sersem bir kafa

a foggy mind and a racing heart.

ve çok hızlı atan bir kalple baş başa bıraktı.

He stumbled out of class in a daze, and ran straight into his all-time crush, spiking up his stress.

Şaşkınlıkla sınıftan çıktı ve eski sevgilisine çarptı ve stresi iyice arttı.

Stress is a general biological response to a potential danger.

Stres, potansiyel bir tehlikeye karşı verilen biyolojik bir tepkidir.

In primitive caveman terms, stress can make you fight for your life,

Mağara adamları döneminde, stres sizi hayatınız için savaştırabilir

or run for your life, if, for example, you're confronted by a hungry saber-tooth tiger.

veya sivri dişli aç bir kaplanla yüz yüze iseniz sizi hayatınız için koşturabilir.

Special chemicals called stress hormones run through your body,

Stres hormonu adı verilen özel kimyasallar bedeninizde dolaşır

giving you more oxygen and power to run away from danger

ve size tehlikeden kaçmak veya yüzleşip hayatınız için savaşmak

or to face it and fight for your life,

için gereken oksijen ve gücü verir.

hence the term "fight or flight."

Adından da anlaşılacağı gibi, "Ya savaş, ya sıvış."

But when you don't fight, or take flight, you face the plight.

Ama savaşmadığınızda veya sıvışmadığınızda kötü duruma düşersiniz.

When we're taking final exams, sitting in traffic or pondering pollution,

Son sınavımızı olurken, trafikteyken, kirlilik hakkında düşünürken

we internalize stress.

stresi özümlüyoruz.

It all begins in the brain.

Bunların hepsi beyinde başlar.

The hypothalamus, the master controller of your hormones,

Hormonlarımızın ana denetleyicisi olan hipotalamus,

releases something called corticotropin-releasing hormone.

kortikotropin salgılatıcı hormon denilen bir şey salgılar.

This triggers the pituitary gland,

Bu da hipofiz bezinin,

a pea-sized gland found at the base of the brain,

-nohut büyüklüğünde, beynin altında bulunan bir bez-

to release adrenocorticotropic hormone

adrenokortikotropik hormon salgılamasına neden olur.

which then stimulates the adrenal gland sitting on top of the kidneys

Ki o da böbrek üstü bezini uyararak

to release cortisol, the major stress hormone.

ona stres hormonu olan kortizol salgılatır.

These natural chemicals are a great help when you need to run away quickly,

Bu doğal kimyasallar, hızla kaçmanız veya insanüstü kahramanlık gerektiren şeyler

or do superhuman feats of courage,

yapmanız gerekirse size çok yardımcı olur.

but when you're simply sitting, these stress hormones collect in the body and affect your overall health.

Ancak öylece oturduğunuzda stres hormonları vücutta birikip sizi etkiler.

Stress hormones increase inflammation in the body,

Stres hormonları vücutta iltihaplanmayı arttırır,

suppress the immune system,

bağışıklık sistemini baskılar

which makes you more susceptible to infection by acne-causing bacteria,

ki bu da sizi sivilceye sebep olan bakteriye karşı daha hassas yapar.

and can even increase oil production in the skin.

Hatta ve hatta stres derideki yağ üretimini arttırabilir.

And this is the perfect storm for forming a pimple.

Bu da çıkmakta olan bir sivilce için mükemmel bir ortam.

Cortisol is a major stress hormone involved in making skin cells

Kortizol, deri hücrelerinin yağ bezleri adı verilen özel bezlerden yaplı lipid

churn out oily lipids from special glands called sebaceous glands.

üretmesine sebep olan ana stres hormonudur.

But when there's too much of these oily lipids,

Ancak sebum denilen bu yağlı lipidlerden

called sebum, they can plug up the swollen, inflamed pores

çok fazla olduğunda, şişkin, iltihaplanmış gözenekleri tıkayıp

and trap the pesky, acne-causing bacteria inside,

sivilceye sebep olan bakteriyi, ev kurup gelişecekleri

where they set up house and thrive.

yer olan içeriye hapseder.

Add a dash of inflammatory neuropeptides released by the nervous system when you're --

Endişeli olduğunuz zamanlarda, sinir sistemi tarafından salgılanan

well, nervous -- and angry zits follow.

iltihaplı nöropeptitlerden birazcık eklendiğinde sivilce çıkar.

To make matters worse, Justin is a boy, meaning he's got more testosterone than girls.

Bir de bunun üstüne bir erkek olan Justin kızlardan daha fazla testosterona sahip.

Testosterone is another hormone that increases oil production in the skin.

Testosteron, deride yağ üretimini artıran bir diğer hormondur.

So, his already oily skin, together with a boost in oil and inflammation from stress,

Zaten yağlı olan cildine, yağ miktarındaki artış ve stresin sebep olduğu iltihaplar

is the perfect environment for bacteria

eklendiğinde bakterinin büyük bir sivilce olana kadar şişmesi için gereken

to swell, swell, swell up into a major zit.

mükemmel ortam sağlanır.

So what could've Justin done to avoid the big pimple?

Peki Justin bu büyük sivilceyi önlemek için ne yapabilirdi?

Stressful situations are unavoidable.

Stresli durumlar kaçınılmazdır.

But we can try to change our responses so that we're not so stressed in the end.

Ancak olaylara olan tepkimizi değiştirmeye çalışarak stresimizi azaltabiliriz.

And had he been confident in approaching her,

Ve de kendine güvenerek ona yaklaşsaydı

she might not have noticed the pimple, or he might not have had one.

belki de kız sivilceyi fark etmeyecekti ya da o sivilce hiç olmayacaktı.