Does stress cause pimples? - Claudia Aguirre

Căng thẳng có phải là nguyên nhân gây ra mụn? - Claudia Aguirre

Translator: tom carter Reviewer: Bedirhan Cinar

Translator: Mong Lam Chu Nguyen Reviewer: Nhu PHAM

She's only a few feet away.

Cô gái chỉ đứng cách đó vài mét.

The closer he gets, the more nervous he becomes,

Càng tiến tới gần cô, anh càng căng thẳng,

the budding zit on his nose growing bigger and bigger until it practically eclipses his face.

...nốt mụn bọc trên mũi lớn dần lên tới mức gần như che nửa khuôn mặt anh ta.

She looks at him hovering nearby, sees the massive zit, and giggles.

Cô gái nhìn anh đang lảng vảng gần bên và bật cười khi thấy nốt mụn to tướng.

He slumps away, feeling sick.

Chàng trai rầu rĩ lánh đi với lòng nặng trĩu.

Stress can sure make a mess, and it happens to both teens and adults.

Stress rõ là thứ phiền toái cho cả thanh thiếu niên và người trưởng thành.

But how does it happen?

Nhưng nó xảy đến như thế nào?

Let's rewind to before the zit, to before Justin even sees his crush.

Hãy quay ngược lại thời điểm trước khi có nốt mụn xuất hiện, trước cả khi Justin nhìn thấy cô nàng mà anh ta thầm thương trộm nhớ.

Already late for school, Justin got to class just in time to hear the teacher say "pop quiz."

Vốn trễ giờ đến trường, Justin đến lớp vừa đúng lúc giáo viên tuyên bố "kiểm tra 15 phút".

He hadn't done his homework the night before, and felt more unprepared

Anh đã không chuẩn bị bài tập vào đêm hôm trước và bây giờ còn thấy bị bất ngờ hơn..

than the ambushed World War II soldiers he was supposed to write about.

...hơn cả các người lính bị mai phục trong chiến tranh thế giới II mà anh sắp phải trình bày.

A sudden rush of panic swept over his body, leaving him with sweaty palms,

Cơn hoảng loạn lan khắp toàn thân và khiến bàn tay anh mướt mồ hôi,

a foggy mind and a racing heart.

làm đầu óc anh lùng bùng và tim đập dữ dội.

He stumbled out of class in a daze, and ran straight into his all-time crush, spiking up his stress.

Trong lúc mơ hồ, anh ù té chạy ra khỏi lớp thì đụng ngay cô gái mình thầm thương bấy lâu nay khiến anh càng thêm căng thẳng.

Stress is a general biological response to a potential danger.

Căng thẳng là một phản ứng sinh học thông thường trước một hiểm họa tiềm tàng.

In primitive caveman terms, stress can make you fight for your life,

Ở người tiền sử, căng thẳng có thể khiến họ đấu tranh sinh tồn

or run for your life, if, for example, you're confronted by a hungry saber-tooth tiger.

hoặc chạy trốn nếu như đụng độ một con hổ răng kiếm đói khát.

Special chemicals called stress hormones run through your body,

Các hóa chất đặc biệt được gọi là hóc môn stress chảy khắp cơ thể bạn,

giving you more oxygen and power to run away from danger

cho bạn thêm oxy và năng lượng để chạy trốn nguy hiểm...

or to face it and fight for your life,

hoặc để đối mặt nó và đấu tranh

hence the term "fight or flight."

và cũng vì vậy mới có cách nói "đấu tranh hoặc là chạy trốn".

But when you don't fight, or take flight, you face the plight.

Tuy nhiên nếu bạn không đấu tranh hoặc chạy trốn, bạn sẽ gặp rắc rối.

When we're taking final exams, sitting in traffic or pondering pollution,

Khi chúng ta làm bài kiểm tra cuối kì, chờ đợi trong đám kẹt xe hoặc suy ngẫm về ô nhiễm,

we internalize stress.

chúng ta tạo ra căng thẳng trong người mình.

It all begins in the brain.

Tất cả bắt đầu từ bộ não.

The hypothalamus, the master controller of your hormones,

Tuyến dưới đồi trong bộ não với chức năng tổng kiểm soát các hóc môn của bạn

releases something called corticotropin-releasing hormone.

tiết ra một loại hóc môn có tên gọi là hóc môn giải phóng corticotropin (Hóc môn hướng vỏ thượng thận).

This triggers the pituitary gland,

Từ đó nó kích thích của tuyến yên,

a pea-sized gland found at the base of the brain,

một tuyến có kích thước bằng hạt đậu nằm ở đáy não..

to release adrenocorticotropic hormone

... tiết ra hóc môn adrenocoticotropic

which then stimulates the adrenal gland sitting on top of the kidneys

có tác động đến tuyến thượng thận

to release cortisol, the major stress hormone.

để kích thích tuyến này tiết cortisol, một hóc môn chính sinh ra do căng thẳng.

These natural chemicals are a great help when you need to run away quickly,

Các hóa chất tự nhiên này rất hữu ích khi bạn cần chạy trốn thật nhanh,

or do superhuman feats of courage,

hoặc cần thức hiện các pha hành động như siêu nhân,

but when you're simply sitting, these stress hormones collect in the body and affect your overall health.

nhưng khi bạn chỉ ngồi nghỉ, các hóc môn sinh ra từ căng thẳng này tích tụ trong cơ thể và tác động đến toàn bộ sức khỏe của bạn.

Stress hormones increase inflammation in the body,

Hóc môn gây căng thẳng làm tăng sưng viêm trong cơ thể

suppress the immune system,

chèn ép lên hệ miễn dịch

which makes you more susceptible to infection by acne-causing bacteria,

khiến bạn dễ mắc phải các vi khuẩn gây mụn

and can even increase oil production in the skin.

và nó làm tăng lượng dầu tiết trên da.

And this is the perfect storm for forming a pimple.

Đó chính là môi trường hoàn hảo để mụn hình thành.

Cortisol is a major stress hormone involved in making skin cells

Cortisol là hóc môn chính sinh ra do căng thẳng có trong quá trình hình thành nên tế bào da.

churn out oily lipids from special glands called sebaceous glands.

Nó tiết ra chất béo đầy dầu từ các tuyến gọi là tuyến tiết chất nhờn

But when there's too much of these oily lipids,

Tuy nhiên khi có quá nhiều chất béo nhiều dầu, gọi là bã nhờn

called sebum, they can plug up the swollen, inflamed pores

thì chúng có thể bịt các lỗ chân lông vốn đã bị sưng tấy lại

and trap the pesky, acne-causing bacteria inside,

và giữ các vi khuẩn gây mụn đáng ghét

where they set up house and thrive.

bên trong, môi trường nơi chúng có thể sống và phát triển.

Add a dash of inflammatory neuropeptides released by the nervous system when you're --

Thêm vào đó là một ít chất peptide gây viêm do hệ thần kinh tiết ra...

well, nervous -- and angry zits follow.

... khi bạn lo lắng sẽ kéo theo sự hình thành của các nốt mụn nghiêm trọng.

To make matters worse, Justin is a boy, meaning he's got more testosterone than girls.

Tệ hơn nữa là Justin là một chàng trai cũng có nghĩa là anh có nhiều chất testoteron hơn các cô gái.

Testosterone is another hormone that increases oil production in the skin.

Testoteron là một loại hóc môn khác cũng làm da tiết nhiều dầu hơn.

So, his already oily skin, together with a boost in oil and inflammation from stress,

Bởi vậy làn da dầu nguyên bản của anh cộng thêm với tình trạng tăng tiết dầu và viêm tấy do căng thẳng,

is the perfect environment for bacteria

tạo thành môi trường hoàn hảo cho các vi khuẩn

to swell, swell, swell up into a major zit.

phát triển mạnh thêm lên thành nốt mụn mủ lớn.

So what could've Justin done to avoid the big pimple?

Vậy Justin đã có thể làm gì để tránh bị mụn?

Stressful situations are unavoidable.

Ta không thể tránh được những tình huống gây căng thẳng.

But we can try to change our responses so that we're not so stressed in the end.

Nhưng ta có thể cố găng thay đổi phản ứng của bản thân để chung quy lại ta sẽ không bị căng thẳng.

And had he been confident in approaching her,

Nếu anh tự tin khi tiến lại gần cô gái,

she might not have noticed the pimple, or he might not have had one.

cô gây hẳn đã không chú ý đến nốt mụn hoặc anh cũng đã không bị nổi mụn như thế rồi.