How do ocean currents work? - Jennifer Verduin

Translator: Sanda Aung Reviewer: Myo Aung

In 1992,

၁၉၉၂ ခုနှစ်တွင်

a cargo ship carrying bath toys got caught in a storm.

ရေချိုးရာတွင် သုံးရန်ကစားစရာတွေ တင်ဆောင် လာတဲ့ ကုန်တင်သင်္ဘော မုန်တိုင်းမိသွားတယ်။

Shipping containers washed overboard,

သင်္ဘောပေါ်က ကွန်တိန်နာတွေ ရေထဲ မျောပါသွားကြလို့

and the waves swept 28,000 rubber ducks and other toys into the North Pacific.

လှိုင်းတွေဟာ ရော်ဘာ ဘဲ ကောင်ရေး ၂၈၀၀၀ ကို မြောက်ပစိဖိတ်သို့ တွန်းပို့ခဲ့တယ်။

ဒါပေမဲ့ ၎င်းတို့ဟာ အတူတူ တစ်နေရာတည်းမှာ မဟုတ်ခဲ့ကြပါ။

But they didn’t stick together.

Quite the opposite–

ပြောင်းပြန် ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုရပါမယ်-

the ducks have since washed up all over the world,

အဲဒီ ဘဲကောင်တွေဟာ တစ်ကမ္ဘာလုံး အဝမ်းကို မျောပါသွားကြတယ်။

အဲဒါနဲ့ သုတေသီတွေဟာ ၎င်းတို့ရဲ့ လမ်းကြောင်းကို အသုံးပြုပြီး

and researchers have used their paths

to chart a better understanding of ocean currents.

သမုဒ္ဒရာ ရေစီးကြောင်းတွေကို ပိုကောင်း မွန်စွာ နားလည်ရန် ဇယားကို ရေးဆွဲခဲ့ကြတယ်။

Ocean currents are driven by a range of sources:

သမုဒ္ဒရာရေစီးကြောင်းတွေကို မောင်းနှင်ပေးတဲ့ ရင်းမြစ်တွေ စုံလှပါတယ်-

the wind, tides, changes in water density,

လေ၊ ဒီရေများ၊ ရေရဲ့ သိပ်သည်းဆ မတူခြင်း၊

and the rotation of the Earth.

ပြီးတော့ ကမ္ဘာကြီး လည်ပတ်မှုလဲ ပါတယ်။

The topography of the ocean floor and the shoreline modifies those motions,

သမုဒ္ဒရာကြမ်းပြင်ရဲ့ မြေမျက်နှာသွင်ပြင်နဲ့ ကမ်းခြေလိုင်းတွေကလည်း ရေစီးကြောင်းတွေကို

causing currents to speed up,

အရှိန်ပိုရလာစေသလို၊

နှေးကွေးလာစေခြင်း သို့မဟုတ် ဦးတည်ချက်ကို ပြောင်းလဲသွာ​းနိုင်ပါတယ်။

slow down, or change direction.

Ocean currents fall into two main categories:

သမုဒ္ဒရာရေစီးကြောင်းတွေ အဓိက အမျိုးအစား နှစ်မျိုး ခွဲရနိုင်တယ်-

surface currents and deep ocean currents.

မျက်နှာပြင် ရေစီးကြောင်းနဲ့ သမုဒ္ဒရာ အနက်ပိုင်း ရေစီးကြောင်းတွေပါ။

Surface currents control the motion

မျက်နှာပြင် ရေစီးကြောင်းတွေဟာ သမုဒ္ဒရာ ရေအားလုံးရဲ့ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကို

of the top 10 percent of the ocean’s water,

ထိန်းချုပ် ထားတယ်လို့ ဆိုနိုင်ပြီး၊

while deep-ocean currents mobilize the other 90 percent.

နက်ရှိုင်းတဲ့ သမုဒ္ဒရာရေစီးကြောင်းတွေ ကျတော့ ကျန် ၉၀ ရာခိုင်နှုန်း ပါပါတယ်။

Though they have different causes,

၎င်းတို့ဖြစ်ပေါ်လာပုံ အကြောင်းတွေ မတူပေမဲ့၊

surface and deep ocean currents influence each other

မျက်နှာပြင်နှင့်အနက်ပိုင်း ရေစီးကြောင်းတို့ဟာ အပြန်အလှန်

in an intricate dance that keeps the entire ocean moving.

သက်ရောက်မှုရှိပြီး သမုဒ္ဒရာ တစ်ခုလုံးကို ရွေ့လျားစေနေတဲ့ အကတမျိုးနဲ့ တူပါတယ်။

Near the shore,

ကမ်းခြေ အနီးမှာဆိုရင်၊

surface currents are driven by both the wind and tides,

မျက်နှာပြင် ရေစီးကြောင်းကို လေရော ဒီရေကပါ မောင်းနှင်ပေးကြတယ်၊

which draw water back and forth as the water level falls and rises.

ရေကို နောက်နဲ့ရှေ့ကို လှုပ်ရှားစေလျက် ရေမျက်နှာပြင်ဟာ နိမ့်လိုက်မြင့်လိုက်ပါ။

Meanwhile, in the open ocean, wind is the major force behind surface currents.

တချိန်တည်းမှာ လဟာပြင် သမုဒ္ဒရာထဲမှာ မျက်နှ ာပြင်ရေစီးကြောင်းအတွက် လေဟာ အဓိကအားပါ။

As wind blows over the ocean,

လေဟာ သမုဒ္ဒရာရဲ့ အထက်မှ တိုက်ခတ်စဉ်၊

it drags the top layers of water along with it.

၎င်းဟာ ရေရဲ့ အပေါ်ယံအလွှာကို မိမိနဲ့အတူ ဆွဲယူသွားပါတယ်။

That moving water pulls on the layers underneath,

အဲဒီလို ရွေ့လျားနေတဲ့ အလွှာက အောက်ပိုင်းရှိ အလွှာများကို ဆွဲယူလို့

and those pull on the ones beneath them.

အဲဒီ အလွှာတွေ ၎င်းတို့အောက်ရှိ အလွှာကို ဆွဲခေါ်ကြပါတယ်။

In fact, water as deep as 400 meters

လက်တွေ့တွင်၊ မီတာ ၄၀၀ အထိ နက်တဲ့ ရေဟာ

is still affected by the wind at the ocean’s surface.

သမုဒ္ဒရာ မျက်နှာပြင်ပေါ်က လာရဲ့ သက်ရောက်မှုကို ခံရပါတယ်။

If you zoom out to look at the patterns of surface currents all over the earth,

တစ်ကမ္ဘာလုံး မျက်နှာပြင် ရေစီးကြောင်းတွေ စီးဆင်းပုံ ဇယားအဖြစ် ဆွဲကြည့်မယ် ဆိုရင်၊

you’ll see that they form big loops called gyres,

၎င်းတို့ဟာ gyres ခေါ် ဧရာမပတ်လမ်းတွေနဲ့ တူတာကို မြင်ရပါမယ်၊

which travel clockwise in the northern hemisphere

အဲဒီ ပတ်လမ်းဟာ ကမ္ဘာ့မြောက်ပိုင်းခြမ်းမှ လက်ယာရစ် ပတ်နေပြီး

and counter-clockwise in the southern hemisphere.

ကမ္ဘာ့ တောင်ပိုင်းခြင်းမှာ ကျတော့ လက်ဝဲရစ် ပတ်နေတတ်တယ်။

That’s because of the way the Earth’s rotation

အဲဒါရဲ့ အကြောင်းရင်းက ကမ္ဘာကြီရဲ့ လည်ပတ်မှု ဖြစ်ပြီး

affects the wind patterns that give rise to these currents.

အဲဒီ ရေစီးကြောင်းတွေကို အဲဒီလို ပုံစံမျိုးဖြင့် လည်ပတ်လာစေတာပါ။

If the earth didn’t rotate,

ကမ္ဘာကြီသာ မလည်ပတ်ခဲ့ပါက၊

air and water would simply move back and forth

အီကွေတာက ဖိအားနည်း ဒေသနဲ့

ဝင်ရိုးစွန်း ဒေသများက ဖိအားများ ဒေသ တွေ အကြားမှာ

between low pressure at the equator

and high pressure at the poles.

လေနဲ့ ရေတို့ဟာ ရှေ့နောက်သာ လှုပ်ရှားနေခဲ့မှာပါ၊

But as the earth spins,

ဒါပေမဲ့ ကမ္ဘာကြီးဟာ လည်နေတော့၊

air moving from the equator to the North Pole is deflected eastward,

အီကွေတာမှ မြောက်ဝင်ရိုးစွန်းဆီ တိုက်တဲ့ လေဟာ အရှေ့ဘက်ကို ပါသွားမှာ ဖြစ်ပြီး၊

and air moving back down is deflected westward.

နောက်ကို ပြန်တိုက်တဲ့ လေကျတော့ အနောက်ဘက်ကို ရွေ့ပါသွားမှာပါ။

အဲဒါရဲ့ ထင်ဟပ် မြင်ရနိုင်တဲ့ ပုံစံမျိုးကို တောင်ပိုင်း ကမ္ဘာခြမ်းမှာ မြင်ရပြီး

The mirror image happens in the southern hemisphere,

so that the major streams of wind

လေကြောင့် ပေါ်လာကြတဲ့ အဓိကရ ရေစီးကြောင်းတွေဟာ

form loop-like patterns around the ocean basins.

သမုဒ္ဒရာ တဝမ်းမှာ ခုနက ပြောခဲ့သလို ကွင်းဆက်ပုံစံတွေ ပေါ်လာရတာပါ။

This is called the Coriolis Effect.

အဲဒါကို Coriolis Effect လို့ခေါ်ပါတယ်။

The winds push the ocean beneath them into the same rotating gyres.

တိုက်တဲ့ လေဟာ ၎င်းတို့အောက်ရှိ သမုဒ္ဒရာကို ခုနက လည်ပတ်နေတဲ့ gyres ထဲ တွန်းပို့ပါတယ်။

And because water holds onto heat more effectively than air,

ရေဟာ အနွေးဓာတ်ကို လေထက် ပိုထိရောက်စွာ ထိန်းထားနိုင်တာမို့လို့

these currents help redistribute warmth around the globe.

အဲဒီ ရေစီးကြောင်းတွေဟာ အနွေးဓာတ်ကို ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းသို့ ဖြန့်ဖြူးပေးပါတယ်။

မျက်နှာပြင်ရေစီးကြောင်းနဲ့ မတူဘဲ၊

Unlike surface currents,

deep ocean currents are driven primarily by changes in the density of seawater.

အနက်ပိုင်း ရေစီးကြောင်းတွေကို မောင်းနှင် ပေးတာက ပင်လယ်ရေရဲ့ သိပ်သည်းဆပါ။

As water moves towards the North Pole,

မြောက်ဝင်ရိုးစွန်းဆီသို့ ရွေ့လျားလာတဲ့ ရေဟာ

it gets colder.

ပိုအေးလာပါတယ်။

It also has a higher concentration of salt,

၎င်းထဲမှာ ပါတဲ့ ဆားဟာလည်း ပိုပြစ်ပါတယ်။

because the ice crystals that form trap water while leaving salt behind.

ရေထဲ ပေါ်လာကြတဲ့ ရေခဲပွင့်တွေဟာ ဆားကို သူတို့ နောက်မှာ ချန်ရစ်ခဲ့ကြလို့ပါ။

This cold, salty water is more dense,

အေးနေပြီး ဆားဓာတ်များတဲ့ ရေဟာ ပိုသိပ်သည်းလို့

so it sinks,

အောက်ကို နစ်မြုပ်သွားလျက်၊

and warmer surface water takes its place,

ပိုနွေးတဲ့ မျက်နှာပြင်ရေက ၎င်းရဲ့ နေရာကို ဝင်ယူခြင်းဖြင့်၊

setting up a vertical current called thermohaline circulation.

thermohaline ခေါ် အထက်အောက် ရေစီးကြောင်းကို ပေါ်လာစေပါတယ်။

Thermohaline circulation of deep water and wind-driven surface currents

Thermohaline အနက်ပိုင်းရေနဲ့ လေက တိုက်ပေးတဲ့ မျက်နှာပြင် ရေစီးကြောင်းတွေဟာ

combine to form a winding loop called the Global Conveyor Belt.

Global Conveyor Belt ခေါ် လိမ်ရစ်နေတဲ့ ကွင်းဆက်ကို ဖြစ်ပေါ်စေတယ်။

As water moves from the depths of the ocean to the surface,

ရေဟာ သမုဒ္ဒရာ အနက်ပိုင်းမှနေပြီး မျက်နှာပြင်ဆီကို ရွေ့လျားရင်း

it carries nutrients that nourish the microorganisms

သမုဒ္ဒရာ အစားအစာ ကွင်းဆက်များကို ဖန်တီးပေးကြတဲ့

which form the base of many ocean food chains.

အဏုဇီဝကောင်တွေ မှီဝဲကြတဲ့ အာဟာရတွေကို သယ်ပေးလာပါတယ်။

The global conveyor belt is the longest current in the world,

Global Conveyor Belt ဟာ ကမ္ဘပေါ်က အရှည်လျားဆုံးသော ရေစီးကြောင်း

snaking all around the globe.

ဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာကြီးကို မြွေလို ရစ်ပတ်ထားတာပါ။

But it only moves a few centimeters per second.

ဒါပေမဲ့ ၎င်းဟာတစ်စက္ကန့်မှာ စင်တီမီတာ အနည်းငယ်မျှသာ ရွေ့လျားတာပါ။

It could take a drop of water a thousand years to make the full trip.

ဒီတော့ အဲဒီထဲ ပါလာတဲ့ ရေစက်ဟာဖြင့် တပတ်လုံး လည်ပတ်ရန် နှစ်ထောင်ချီ ကြာပါမယ်။

However, rising sea temperatures are causing the conveyor belt

ကြည့်ရတာ ပင်လယ် အပူချိန် မြင့်တက်လာမှုက လည်နေတဲ့ ခါးပတ်ကို

to seemingly slow down.

နှေးကွေးလာစေနေတာ ထင်ရှားပါတယ်။

Models show this causing havoc with weather systems

ပုံစံပြုလုပ်ပြီး စမ်းသပ်ကြည့်ရာ အဲဒါက အတ္တလန္တိတ်ရဲ့ ဘက်နှစ်ဘက်စလုံးမှာ

on both sides of the Atlantic,

ရာသီဥတုစနစ်ကို ကမ​ောက်ကမ ဖြစ်စေပြီး

and no one knows what would happen if it continues to slow

ရေစီးနှုန်းဟာ ဆက်ပြီး နှေးလာပါက ဘာတွေ ဖြစ်ပျက်လာနိုင်ကြောင်း

or if it stopped altogether.

ဒါမှမဟုတ် လုံးဝ ရပ်သွားနိုင်တာကို ဘယ်သူမှ မသိပါ။

The only way we’ll be able to forecast correctly and prepare accordingly

ကျုပ်တို့ မှန်ကန်စွာ ခန့်မှန်းနိုင်ရန်နဲ့ လိုအပ်သလို ပြင်ဆင်ထားနိုင်ရန် နည်းလမ်းမှာ

will be to continue to study currents and the powerful forces that shape them.

ရေစီးကြောင်းတွေနဲ့ ၎င်းတို့ဖြစ်ပေါ်စေတဲ့ စွမ်းအင်များကို ဆက်လေ့လာကြည့်နေဖို့ပါပဲ။