NASA’s first software engineer: Margaret Hamilton - Matt Porter & Margaret Hamilton

Translator: Sanda Aung Reviewer: Myo Aung

At roughly 4pm on July 20, 1969,

၁၉၆၉ ခုနှစ် ဇူလိုင် ၂၀ ရက် ညနေ ၄ နာရီခန့်တွင်

mankind was just minutes away from landing on the surface of the moon.

လူသားမျိုးဆက်ဟာ လရဲ့ မျက်နှာပြင်ပေါ်ကို ခြေချဖို့ မိနစ်ပိုင်းပဲ လိုခဲ့ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ အာကာသယာဉ်မှူးတွေက သူတို့ရဲ့ ဆင်းဖို့ နောက်ဆုံးအဆင့် မတိုင်မီလေးမှာ

But before the astronauts began their final descent,

an emergency alarm lit up.

အရေးပေါ် သတိပေးချက်မီး လင်းလာခဲ့တယ်။

Something was overloading the computer,

တစ်ခုခုကြောင့် ကွန်ပျူတာဟာ မနိုင်မနင်း အလုပ်ပိနေလို့

and threatened to abort the landing.

ဆင်းသက်မှုကို ဖျက်သိမ်းရမလို ဖြစ်လာခဲ့တယ်။

ကမ္ဘာမြေပေါ်တွင် ကျန်ရစ်ခဲ့တဲ့ Margaret Hamilton ဟာ အသက်ကို အောင့်ထားခဲ့ရတယ်။

Back on Earth, Margaret Hamilton held her breath.

She'd led the team developing the pioneering in-flight software,

ပထမဦးဆုံးဖြစ်တဲ့ ပျံသန်းမှု ဆော့ဝဲ တီထွင် ပေးခဲ့တဲ့ အဖွဲ့ကို သူ ဦးဆောင်ပေးခဲ့တာပါ၊

so she knew this mission had no room for error.

အဲဒီအရေးထဲမှာ အမှားအတွက် နေရာမရှိနိုင်မှန်း သူသိခဲ့တယ်။

But the nature of this last-second emergency

တကယ်ကျတော့ နောက်ဆုံး စက္ကန့်ကျမှ ပေါ် လာခဲ့တဲ့ အဲဒီ အရေးပေါ် အခြေအနေရဲ့ သဘာဝက

would soon prove her software was working exactly as planned.

သူမရဲ့ ဆော့ဝဲ စီမံခဲ့တဲ့အတိုင်း တိကျစွာ အလုပ်လုပ်ခဲ့တာကို သက်သေထူပြပေးမှာပါ။

Born 33 years earlier in Paoli, Indiana, Hamilton had always been inquisitive.

လွန်ခဲ့တဲ့ ၃၃ နှစ်တုန်းက Indiana ရှိ Paoli မှာ မွေးခဲ့သူ Hamilton ဟာ စပ်စုလိုသူပါ။

သူဟာ Massachusetts Institute of Technology မှာ သုတေသီ ဖြစ်မလာခင်တွင်

In college, she studied mathematics and philosophy,

before taking a research position at the Massachusetts Institute of Technology

ကောလိပ်တွင် သင်္ချာနဲ့ ဒဿနိကဗေဒကို

to pay for grad school.

သင်ယူပြီး ဘွဲ့ကို ယူခဲ့ပါတယ်။

Here, she encountered her first computer while developing software

အဲဒီမှာ သူဟာ ပရမ်းပတာဖြစ်မှု သီအိုရီဆိုတဲ့ နယ်ပယ်သစ် သုတေသနကို ပံ့ပိုးပေးရန်

to support research into the new field of chaos theory.

ဆော့ဖ်ဝဲကို တီထွင်စဉ် ပထမဦးဆုံး ကွန်ပျူတာကို တွေ့ခဲ့ရတယ်။

Next at MIT's Lincoln Laboratory,

အဲဒီနောက် MIT ရဲ့ Lincoln ဓာတ်ခွဲခန်းတွင်၊

Hamilton developed software for America’s first air defense system

Hamilton ဟာ ရန်သူ့လေယာဉ် ရှာဖွေရေး ဝေဟင် ကာကွယ်ရေး ပမထဦးဆုံး အမေရိကန် စနစ်အတွက်

to search for enemy aircraft.

ဆော့ဝဲကို ပြုစုပေးခဲ့ပါတယ်။

But when she heard that renowned engineer Charles Draper

ဒါပေမဲ့ နာမည်ကြီး အင်ဂျင်နီယာ Charles Draper က လူသားကို လဆီ စေလွှတ်ဖို့

was looking for help sending mankind to the moon,

အကူအညီကို ရှာဖွေနေကြောင်း သိလိုက်ရတာနဲ့ သူဟာ ချက်ချင်းဆိုသလို

she immediately joined his team.

သူ့အဖွဲ့ထဲ လက်တွဲပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။

NASA looked to Draper and his group of over 400 engineers

NASA ဟာ Draper နဲ့ အင်ဂျင်နီယာ ၄၀၀ ကျော် ပါတဲ့ သူ့အဖွဲ့အား

to invent the first compact digital flight computer,

Apollo Guidance Computer ခေါ်တဲ့ ဒီဂျီတယ် ပျံသန်းရေး ကွန်ပျူတာကို

the Apollo Guidance Computer.

တီထွင်ပေးဖို့ တာဝန်ပေးခဲ့ပါတယ်။

အာကာသယာဉ်မှူးတွေထံမှ ထည့်သွင်းချက်တွေကို သုံးပြီး

Using input from astronauts,

this device would be responsible for guiding, navigating

အဲဒီကိရိယာဟာ အာကာသယာဉ်ကို လမ်းညွှန်ဖို့၊ မောင်းနှင်ဖို့နဲ့

and controlling the spacecraft.

ထိန်းချုပ်မှုကို တာဝန်ယူရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

At a time when unreliable computers filled entire rooms,

စိတ်မချရခဲ့တဲ့ ကွန်ပျူတာတွေ အခန်းပြည့် နေရာယူခဲ့ချိန်မျိုးမှာ

the AGC needed to operate without any errors,

AGC ဟာ အမှားအယွင်းမရှိ လုပ်ကိုင်ပေးရန် လိုအပ်ခဲ့ပြီး

and fit in one cubic foot of space.

တစ်ကုဗမျှသာ နေရာယူရန် လိုခဲ့ပါတယ်။

Draper divided the lab into two teams,

Draper ဟာ ဓာတ်ခွဲခန်းကို အဖွဲ့နှစ်ဖွဲ့ ခွဲလိုက်ရာ

one for designing hardware and one for developing software.

တစ်ခုက ဟာ့ဒ်ဝဲ ဒီဇိုင်းထုတ်ရန်နဲ့ နောက်တစ်ဖွဲ့က ဆော့ဝဲ ပြုစုရန် ဖြစ်ခဲ့တယ်။

Hamilton led the team that built the on-board flight software

Hamilton က အမိန့်ပေးရေးနဲ့ လဆင်း မော်ဂျူး နှစ်ခုစလုံးအတွက်

for both the Command and Lunar Modules.

အာကာသယာဉ်ပေါ် ပါသွားမယ့် ဆော့ဝဲကို ပြုစုဖို့ တာဝန်ယူခဲ့တယ်။

This work, for which she coined the term “software engineering,"

သူမက “ဆော့ဝဲ အင်ဂျင်နီယာ" လို့ စခေါ်ခဲ့တဲ့ အဲဒီအလုပ်ဟာ

was incredibly high stakes.

မယုံနိုင်ဖွယ် တာဝန်မြင့်မားခဲ့ပါတယ်။

Human lives were on the line, so every program had to be perfect.

လူသားတွေရဲ့ အသက်ကို တာဝန်ယူရမှာမို့ ပရိုဂရမ်တိုင်း လုံးဝကို ပြည့်စုံတိကျရမယ်။

Margaret’s software needed to quickly detect unexpected errors

Margaret ရဲ့ ဆော့ဝဲက မျှော်လင့်မရတဲ့ အမှားတွေကို လျင်မြန်စွာ ရှာနိုင်လျက်

and recover from them in real time.

အချိန်နဲ့တပြေးညီ ပြင်ပေးနိုင်စွမ်း ရှိဖို့ လိုအပ်ခဲ့တယ်။

But this kind of adaptable program was difficult to build,

ရှိခဲ့ကြတဲ့ ဆော့ဝဲတွေက ကြိုတင်ဆုံးဖြတ်ထား တဲ့ အစီအစဉ် အတိုင်းသာ လုပ်နိုင်ခဲ့ကြလို့

since early software could only process jobs in a predetermined order.

အခြေအနေကို လိုက်ပြီး ပြောင်းလဲနိုင်တဲ့ ပရိုဂရမ် တီထွင်မှုဟာ ခက်ခဲခဲ့ပါတယ်။

To solve this problem,

အဲဒီပြဿနာကို ဖြေရှင်းပေးဖို့၊

Margaret designed her program to be “asynchronous,”

Margaret က သူ့ပရိုဂရမ်ကို “ချိန်ကိုက်မတုံ့ပြန်ဖို့” ပြုစုခဲ့ရာ

meaning the software's more important jobs would interrupt less important ones.

ဆော့ဝဲရဲ့ အရေးကြီးတဲ့ အလုပ်တွေက အရေး မကြီးတဲ့ဟာတွေကို ရပ်တန့်နိုင်ခဲ့ကြတယ်။

Her team assigned every task a unique priority

သူမအဖွဲ့က တာဝန်တစ်ခုစီကို မတူကွဲပြားတဲ့ ဦးစားပေးမှုကို သတ်မှတ်ပေးခဲ့ခြင်းဖြင့်

to ensure that each job occurred in the correct order

မျှော်လင့်မရတာတွေ ကြုံရတောင်မှ တာဝန်တစ်ခုစီကို

and at the right time— regardless of any surprises.

မှန်ကန်တဲ့ အစီအစဉ်နဲ့ အချိန်မှာ လုပ်ဖြစ်မှာကို အာမခံပေးပါတယ်။

After this breakthrough,

အဲဒီလို အောင်မြင်တဲ့ တီထွင်မှု နောက်မှာ

Margaret realized her software could help the astronauts work

သူ့ဆော့ဝဲဟာ အာကာသယာဉ်မှူးတွေ တပြေးညီမဟုတ်တဲ့ ဝန်ကျင်းမျိုးထဲမှာ

in an asynchronous environment as well.

အလုပ်လုပ်နိုင်အောင် ကူပေးမှာကို Margaret သိနားလည်ခဲ့တယ်။

She designed Priority Displays

သူမဟာ Priority Display တွေကို ပြုစုပေးခဲ့ရာ

that would interrupt astronaut’s regularly scheduled tasks

အာကာသယာဉ်မှူးရဲ့ ပုံမှန်တာဝန်များကို ရပ်တန့်လျက်

to warn them of emergencies.

အရေးပေါ်အခြေအနေတွေကို သတိပေးရန် သုံးခဲ့တယ်။

The astronaut could then communicate with Mission Control

အဲဒီနောက်မှာ အာကာသယာဉ်မှူးဟာ Mission Control နဲ့ ဆက်သွယ်ပြီး

to determine the best path forward.

ရှေ့ဆက် လုပ်ရမယ့် အကောင်းဆုံး နည်းလမ်းကို ဆုံးဖြတ်ဖို့ပါ။

This marked the first time flight software communicated directly—

ပျံသန်းမှု ဆော့ဝဲက ယာဉ်မှူးနဲ့ တိုက်ရိုက်၊ ချိန်ကိုက်ထားခြင်းမရှိဘဲ ဆက်သွယ်ခဲ့တာ

and asynchronously— with a pilot.

ပထမဦးဆုံး အကြိမ် ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

It was these fail safes that triggered the alarms just before the lunar landing.

လပေါ်ကို မဆင်းမီလေးတင်မှာ အချက်ပေးသံ ပေါ် ထွက်လာခဲ့တာ အန္တရာယ်တွေမှ ကယ်တင်ပေးမှုပါ။

Buzz Aldrin quickly realized his mistake—

Buzz Aldrin ဟာ သူ့အမှားကို လျင်မြန်စွာ နားလည်လိုက်တယ်--

he’d inadvertently flipped the rendezvous radar switch.

သူဟာ အမှတ်မထင် ဆုံရပ်ရေဒါခလုတ်ကို လှန်ချမိခဲ့လို့ပါ။

This radar would be essential on their journey home,

အဲဒီရေဒါဟာ အိမ်ကို အပြန်ခရီးအတွက် အရေးကြီးပေမဲ့

but here it was using up vital computational resources.

အခုကျတော့ ၎င်းဟာ ကွန်ပျူတာရဲ့ စွမ်းအားကို ဖြုန်းနေခဲ့တာပါ။

Fortunately, the Apollo Guidance Computer was well equipped to manage this.

Apollo Guidance Computer စီမံတပ်ဆင်ထားပုံက ဒါကို ဖြေရှင်းနိုင်ခဲ့တာ ကံကောင်းခဲ့ပါတယ်။

During the overload, the software restart programs

ဝန်ပိချိန်မှာ ဆော့ဝဲက ပရိုဂရမ်တွေကို ပြန်လည် စတင်ပြီး

allowed only the highest priority jobs to be processed—

ဦးစားပေးမှု အမြင့်ဆုံး တာဝန်တွေ၊ လပေါ် ဆင်းရေး ပရိုဂရမ်တွေ အပါအဝင်ကိုသာ

including the programs necessary for landing.

လုပ်ဆောင်ခွင့် ပေးပါတယ်။

The Priority Displays gave the astronauts a choice—

Priority Display တွေက အာကာသယာဉ်မှူးတွေ အတွက် ရွေးခွင့် ပေးခဲ့တယ်--

to land or not to land.

ဆင်းမလား၊ မဆင်းဘူးလား။

With minutes to spare, Mission Control gave the order.

မိနစ်အနည်းငယ် အတွင်းမှာ ပျံသန်းမှု ထိန်း ချုပ်ရေးဌာနက အမိန့်ကို ပေးနိုင်ခဲ့တယ်။

The Apollo 11 landing was about the astronauts, Mission Control,

Apollo 11 လသို့ဆင်းနိုင်မှုက ပျံသန်းမှု ထိန်းချုပ်ရေးဌာန၊ အာကာသယာဉ်မှူးတွေ၊

software and hardware all working together as an integrated system of systems.

ဆော့ဖ်ဝဲနဲ့ ဟာ့ဒ်ဝဲ အားလုံးက တစုတလုံးတည်း စည်းချက်ကျကျ လုပ်ကိုင်ခဲ့ကြမှုရဲ့ ရလဒ်ပါ။

Hamilton’s contributions were essential to the work of engineers and scientists

လဆီ သွားရေးဆိုတဲ့ သမ္မတ John F. Kennedy ရဲ့ ပန်းတိုင်ကြောင့် အားတက်နေခဲ့ကြတဲ့

inspired by President John F. Kennedy’s goal to reach the Moon.

အင်ဂျင်နီယာတွေနဲ့ သိပ္ပံပညာရှင်များအတွက် Hamiltonရဲ့ ပံ့ပိုးမှုဟာ အရေးပါခဲ့ကြတယ်။

And her life-saving work went far beyond Apollo 11—

အသက်ကို ကယ်ဆယ်ရေး သူမ တီထွင်မှုကို Apollo 11 ရဲ့ နောက်မှာလည်း သုံးဖြစ်ခဲ့တယ် --

no bugs were ever found in the in-flight software for any crewed Apollo missions.

လူပါ Apollo ပျံသန်းမှုတွေ တစ်ခုထဲမှာမှ ဆော့ဝဲထဲတွင် အမှားတစ်ခုကိုမှ မတွေ့ခဲ့ရပါ။

After her work on Apollo,

Apollo အတွက် အလုပ်ပြီးသွားတဲ့ နောက်မှာ

Hamilton founded a company that uses its unique universal systems language

Hamilton ဟာ ကုမ္ပဏီတစ်ခုကို ထူထောင်ခဲ့ပြီး စနစ်တွေနဲ့ ဆော့ဝဲ အတွက် ထိုးဖောက်ရာကျတဲ့

to create breakthroughs for systems and software.

တီထွင်မှုများကို ပြုလုပ်ရန် သူမရဲ့ စံမတူ အထွေထွေ စနစ်များ ဘာသာစကားကို သုံးခဲ့တယ်။

In 2003, NASA honored her achievements with the largest financial award

၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင် NASA ဟာ သူမ အောင်မြင်မှု တွေကို ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးအား ပေးတဲ့

they’d ever given to an individual.

အကြီးမားဆုံး ဆုငွေဖြင့် ဂုဏ်ပြုခဲ့ပါတယ်။

And 47 years after her software first guided astronauts to the moon,

အာကာသယာဉ်မှူးတွေကို လဆီ ပထမဦးဆုံး လမ်းပြ ပေးခဲ့တဲ့ သူမရဲ့ ဆော့ဝဲကို ၄၇ နှစ် အကြာမှာ

Hamilton was awarded the Presidential Medal of Freedom

နည်းပညာဆိုင်ရာ ကျုပ်တို့အမြင်ကို ပြောင်းလဲ ပေးခဲ့မှု အတွက် Hamilton အား

for changing the way we think about technology.

သမ္မတရဲ့ လွတ်လပ်မှု တံဆိပ်ကို ချီးမြှင့်ပေးခဲ့ပါတယ်။