Vampires: Folklore, fantasy and fact - Michael Molina

Translator: Paing Thu Soe Reviewer: Sanntint Tint

Good evening!

မင်္ဂလာညနေခင်းလေးပါ။

What's the matter?

ဘာဖြစ်နေတာတုန်း။

Are you afraid of vampires?

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်တွေကို‌ ကြောက်နေတာလား။

He he, no need to worry,

ဟီးဟီး ကြောက်စရာမလိုပါဘူး။

I'm not staying for dinner.

ငါက ညစာမစားပါဘူး။

(Laughter)

I'm here to guide you through a brief history of vampires,

ဖရိုဖရဲဖြစ်နေတဲ့ အလောင်းကောင်ကနေပြီး ခင်ဗျားတို့ အခုမြင်နေရတဲ့ ခပ်မိုက်မိုက်

illustrating how our image has changed

လူကြီးလူကောင်းအဖြစ် ပြောင်းလဲသွားပုံတွေကို သရုပ်ဖော်ထားတဲ့ သွေးစုပ်ဖုပ်ကောင်တွေရဲ့

from a shambling corpse

to the dapper gentleman you see before you.

သမိုင်းအကျဉ်းချုပ်ကို ပြောပြပေးသွားမှာ ဖြစ်တယ်။

Vampires are nearly as old as you humans.

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်တွေဟာ လူသားတွေလောက်ကို သက်တမ်းရှိကြတယ်။

Stories about us, revenants,

ငါတို့တွေ နဲ့ ဖုတ်ကောင်တွေ အကြောင်းပုံပြင်တွေဟာ

appear in cultures extending as far back as prehistoric times.

သမိုင်းမတိုင်ခင်မီခေတ် ယဉ်ကျေးမှုတွေထဲမှာ ကတည်းက ရှိနေခဲ့တာဖြစ်တယ်။

But we weren't called vampires back then

အဲ့ချိန်တုန်းက ငါတို့ကို သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်တွေလို့မခေါ်ခဲ့ကြဘူး။

and most of us did not look the way we imagine vampires today.

ပြီးတော့ အခုလိုပုံစံမျိုးတွေလည်း မဟုတ်ခဲ့ဘူးဖြစ်တယ်။

Ha, far from it!

အဝေးကြီးပဲ။

For example, the Mesopotamian Lamashtu

ဥပမာ မီဆိုပိုတေမီယန်လမစတို ဟာ ခြင်္သေ့ ဦးခေါင်းနဲ့ မြည်းခန္ဓာကိုယ်နဲ့ ဖြစ်ပြီး

was a creature with the head of a lion and the body of the donkey,

and the ancient Greek striges

ရှေးခေတ်ဂရိ စတွီဂတ်စ်ကို သွေးစာနေတဲ့ ငှက်ပုံစံ ဖော်ပြထားကြတယ်။

were simply described as bloodthirsty birds.

Others were even stranger.

တခြားဟာတွေဆို ပိုတောင်ထူးဆန်းကြသေးတယ်။

The Philippine manananggal would sever her upper torso

ဖီလပိုင်က မနနန်ဂယ်ဆိုရင် သူမရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်အပေါ်ပိုင်းကိုဖြတ်ပြီး

and sprout huge, bat-like wings to fly.

လင်းနို့လိုမျိုး အတောင်ပံအကြီးကြီးကို ပျံဖို့ ဖြန့်ထားမှာဖြစ်တယ်။

The Malaysian penanggalan was a flying female head

မလေးရှား ပနန်ဂလန်ဆို ကလီစာတွေ တွဲလောင်း ကျနေတဲ့ မိန်းမဦးခေါင်းပျံကြီးဖြစ်တယ်။

with dangling entrails.

(Laughter)

And the Australian Yara-ma-yha-who

ပြီးတော့သြစတြေးလျက ရရာမရဟူးကြတော့

was a little red guy with a big head,

ဦးခေါင်းကြီးကြီး ပါးစပ်ပြဲပြဲနဲ့ အနီရောင် အကောင်သေးသေးလေးဖြစ်ပြီးတော့

a large mouth,

and bloodsuckers on his hands and feet.

သူရဲ့ လက်တွေနဲ့ ခြေထောက်တွေမှာလည်း သွေးစုပ်ခွက်တွေပါမှာ ဖြစ်တယ်။

Oh, and let's not forget the Caribbean's soucouyant,

ပြီးတော့ ကာရေဘီယံ က ဆူကူယန့်၊ အနောက်အာဖရိက က အိုဘရီဖို နဲ့

the West African obayifo,

မက္ကဆီကို က တလဟူပူချီ တို့ကိုလည်း မေ့ထားလို့မရဘူး။

and the Mexican Tlahuelpuchi.

(Laughter)

Charming, aren't they?

မိုက်တယ်မလား။

Though they may look vastly different,

သူတို့တွေပုံစံက အမျိုးမျိုးကွဲနေပေမယ့်လည်း

all of these beings have one common characteristic:

အကုန်လုံးမှာတူညီတဲ့ လက္ခဏာတစ်ခုတော့ရှိတယ်။

They sustain themselves by consuming the life force of a living creature.

သူတို့တွေဟာ သက်ရှိတစ်ယောက်ယောက်ရဲ့အသက်ကို စားပြီတော့ အသက်ဆက်ရှင်ကြတာပဲဖြစ်တယ်။

This shared trait is what defines a vampire --

ဒီတူညီတဲ့လက္ခဏာကပဲ သွေးစုပ်ဖုပ်ကောင်အဖြစ် သတ်မှတ်စေတာပဲဖြစ်တယ်။

all the other attributes change with the tides.

အခြားလက္ခဏာတွေကတော့ အချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ ပြောင်းလဲကုန်ကြတယ်။

So, how do we arrive

ဒါဆို မင်းရှေ့မှာမြင်နေရတဲ့ ကာတွန်းပုံစံမျိုးဘယ်လိုဖြစ်လာတာလဲ။

at the reanimated fellow you see before you?

Our modern ideal emerges in 18th-century Eastern Europe.

အခုလိုပုံဟာ ၁၈ရာစုတုန်းက အရှေ့ဥရောပမှာ စတင်ပေါ်ပေါက်လာတာဖြစ်တယ်။

With the dramatic increase of vampire superstitions,

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး အယူသည်းတာတွေ များလာတာနဲ့အမျှ

stories of bloodsucking, shadowy creatures

သွေးစုပ်တဲ့ အရိပ်မည်းမည်းသတ္တဝါတွေရဲ့ ပုံပြင်တွေဟာ

become nightly bedside terrors.

ညတိုင်း ကြောက်စရာတွေ ဖြစ်လာခဲ့တယ်။

And popular folklore,

ရိုမနီလူမျိုးတွေကြားထဲက မိုရီ နဲ့ အယ်လ်ဘေးနီးယားက လူဂတ်လိုမျိုး

like the moroi among the Romani people

and the lugat in Albania,

ရေပန်းစားတဲ့ ရိုးရာပုံပြင်တွေဟာ အခုခေတ်သွေးစုပ်ဖုပ်ကောင်တွေမှာရှိတဲ့

provide the most common vampire traits known today,

လက္ခဏာတွေဖြစ်တဲ့ သွေးစုပ်ဖော်ကောင်တွေဟာ မသေမျိုးတွေဖြစ်တယ်တို့ ညဘက်မှာ ကျက်စားပြီး

such as vampires being undead

and nocturnal and shape-shifting.

ပုံပြောင်းနိုင်တယ်တို့လိုမျိုးတွေ နဲ့တူညီနေတယ်။

You see, Eastern Europe in the 18th century

မင်းသိလာ၊ ၁၈ရာစုတုန်းက အရှေ့ဥရောပကဘာမှန်း မသိတဲ့ရောဂါတွေနဲ့ ပလိပ်ရောဂါတွေကြောင့်

was a pretty grim place

with many deaths occurring from unknown diseases and plagues.

သေဆုံးမှုများနေတဲ့ အဆိုးဆုံး နေရာကြီးတစ်ခုဖြစ်ခဲ့တယ်။

Without medical explanations, people searched for supernatural causes

ဆေးဘက်ဆိုင်ရာရှင်းပြချက်တွေမရှိလို့လူတွေဟာ သဘာဝလွန်အကြောင်းအရာတွေကို ရှာလာကြပြီး

and found what looked like evidence in the corpses of the victims.

သေဆုံးပြီးသားလူတွေရဲ့ အလောင်းတွေမှာ သက်သေ နဲ့တူတဲ့ အရာတွေကို သွားတွေ့ခဲ့ကြတယ်။

When villagers dug up bodies

ဘာကြောင့်သေတယ်ဆိုတာကိုသိဖို့ ရွာသားတွေဟာ အလောင်းတွေကို ပြန်တူးဖော်တဲ့အခါ

to discern the cause of the mysterious deaths,

they would often find the cadavers

ဆံပင်နဲ့ လက်သည်းအရှည်ကြီးတွေ၊ ဖောင်းနေတဲ့ ဝမ်းဗိုက်တွေနဲ့ ပါးစပ်ဖျားမှာ သွေးတွေလို

looking very much alive --

longer hair and fingernails,

အသက်ရှိနေတဲ့အရိပ်အရောင်တွေကို အလောင်ကောင်တွေမှာ သွားတွေ့ခဲ့ကြတယ်။

bloated bellies,

and blood at the corners of mouths.

(Laughter)

Clearly, these people were not really dead.

သူတို့တွေဟာ သေနေတာမဟုတ်ဘူးဆိုတာ ရှင်းနေတာပဲ။

Heh, they were vampires!

သူတို့တွေက သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်တွေပဲ။

And they had been leaving their graves

သူတို့တွေဟာ အုတ်ဂူထဲကနေ သက်ရှိကို စားဖို့ ထွက်လာခဲ့ကြတာပဲဖြစ်တယ်။

to feast on the living.

(Grunt)

The terrified villagers would quickly enact

ကြောက်နေတဲ့ရွာသားတွေဟာလည်း ဖုတ်ကောင်တွေကို သတ်ဖို့အတွက်

a ritual to kill the undead.

ရိုးရာပွဲတွေကို အလျင်အမြန်ပဲ လုပ်လာကြတော့တယ်။

The practices varied across the region,

နယ်မြေပေါ်လိုက်ပြီး ဒီပွဲတွေက မတူညီပေမယ့်

but usually included beheadings,

များသောအားဖြင့် ခေါင်းဖြတ်တာ၊ မီးရှို့တာတွေနဲ့ အလောင်းပြန်ထမလာအောင်

burnings, and staking the body to the coffin

အလောင်းကို အခေါင်းထဲကို ထည့်တာတွေပါဝင်ခဲ့တယ်။

to prevent it from getting up.

(Laughter)

Grizzly stuff!

ကြမ်းတမ်းခက်ထန်တဲ့ လုပ်ရပ်တွေပေါ့။

But what the villagers interpreted as unholy reanimation

ဒါပေမယ့် ရွာသားတွေဆိုတဲ့ မမြင့်မြတ်တဲ့ ပြန်လည်ရှင်သန်လာမှုဆိုတာ

were actually normal symptoms of death.

တကယ်တော့ သေဆုံးသွားရင် ဖြစ်တတ်တဲ့ သာမန်လက္ခဏာတွေပဲ ဖြစ်တယ်။

When a body decomposes, the skin dehydrates,

ခန္ဓာကိုယ်ဟာ ပြိုကွဲသွားတဲ့အခါ အရေပြားက ရေဓာတ်ခမ်းခြောက်လာပြီး

causing the hair and fingernails to extend.

ဆံပင်တွေနဲ့ လက်သည်းတွေကို ရှည်စေမှာဖြစ်တယ်။

Bacteria in the stomach creates gases

အစာအိမ်ထဲက ဘတ်တီးရီးယားတွေဟာ ဝမ်းဗိုက်ကိုဖောင်းစေတဲ့ ဂတ်စ်တွေကို

that fill the belly,

ဖန်တီးတာကနေ သွေးနဲ့ အရာဝတ္ထုတွေကို ပါးစပ်ကနေ ပြန်ထွက်စေတာပဲဖြစ်တယ်။

which force out blood and matter through the mouth.

Unfortunately, this science was not yet known,

ကံဆိုးတာက သိပ္ပံပညာမထွန်းကားသေးတဲ့ အတွက်ကြောင့် ရွာသားတွေဟာ

so the villagers kept digging.

ဆက်ပြီးတူးနေခဲ့ကြတယ်။

In fact, so many bodies were dug up

တကယ်တော့ အလောင်းတော်တော်များများ တူးဖော်ခဲ့တာကြောင့်

that the Empress of Austria

သြစတြီးယားဘုရင်မကနေပြီးဒီသွေးစုပ်ဖုတ်ကောင် ပုံပြင်တွေကို မှားကြောင်းသက်သေပြဖို့

sent her physician around to disprove the vampire stories,

သူမရဲ့ သမားတော်ကိုလွှတ်ခဲ့ပြီး

and she even established a law prohibiting grave tampering.

အလောင်းတူဖော်တာကို ပိတ်ပင်တဲ့ ဥပဒေတစ်ရပ်ကိုတောင် ပြဠာန်းခဲ့တယ်။

Still, even after the vampire hunts had died down,

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင် အမဲလိုက်တာကြီးဟာ ပြီးဆုံးသွားတာတောင်မှပဲ

the stories of legends survived in local superstition.

မြို့နေအယူသည်းတဲ့သူတွေဆီမှာ ပုံပြင်တွေအနေနဲ့ ဆက်ပြီးကျန်နေခဲ့တယ်။

This led to works of literature, such as Polidori's "The Vampyre,"

ဒါကပဲ ပိုလီဒိုရီရဲ့ “The Vampyre”၊ ဂေါ်သစ်ဝတ္ထု “Carmilla” နဲ့

the Gothic novel "Carmilla,"

နာမည်ကြီး ဘရမ်စတွိုက်ကာရဲ့“Draula”လိုမျိုး

and, most famously, Bram Stoker's "Dracula."

ကဗျာစာပေတွေကို ပေါ်ပေါက်လာစေခဲ့တယ်။

Although Stoker incorporated historical material,

စတွိုက်ကာက အယ်လီဇဘက်ဘက်သရီရဲ့ အပျိုစင်သွေးချိုးကန်နဲ့

like Elizabeth Báthory's virgin blood baths

ဘလက်ဒရက်ကူရဲ့ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်တဲ့သတ်ဖြတ် မှုတွေလိုမျိုး သမိုင်းဝင်ပစ္စည်းတွေကို

and the brutal executions of Vlad Dracul,

ထည့်ရေးထားပေမယ့်လည်း

it was these local myths

ထရန်စဗေးနီးယားအခင်းအကျင်း၊ ကာကွယ်ဖို့ ကြက်သွန်ဖြူကို သုံးတာတွေနဲ့

that inspired the main elements of his story:

the Transylvanian setting,

နှလုံးကို အချွန်နဲ့ထိုးရသာတွေလိုမျိုး ဒေသခံဒဏ္ဍာရီတွေကပဲ

using garlic to defend oneself,

သူရဲ့ပုံပြင်ရဲ့ အဓိကအစိတ်အပိုင်းတွေ ဖြစ်ခဲ့တယ်။

and the staking of the heart.

While these attributes are certainly familiar to us,

ဒီစရိုက်တွေက ငါတို့တွေအတွက် ရင်းနှီးနေခဲ့ပေမဲ့၊

elements he invented himself have also lasted over the years:

သူကိုယ်တိုင်ဖန်တီးခဲ့တဲ့ စရိုက်တွေဖြစ်တဲ့

fear of crucifixes,

လက်ဝါးကပ်တိုင်ကိုကြောက်တာ၊ နေရာင်အောက်မှာ အားနည်းတာနဲ့

weakness in sunlight,

သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်တွေသူတို့ကိုယ် သူတို့မှန်ထဲမှာ မမြင်နိုင်တာတွေကတော့

and the vampire's inability to see their reflection.

နှစ်ပေါင်းများစွာအထိ လူတွေဟာ ယုံကြည်လာကြပါတယ်။

By inventing new traits,

ဒီလိုစရိုက်တွေဖန်းတီးပြီးတော့

Stoker perfectly enacted the age-old tradition

စတွိုက်ကာဟာ သွေးစုပ်ဖုပ်ကောင်ဒဏ္ဍာရီကို မြင့်တင်ချဲ့ကားပြီးတော့

of elaborating upon and expanding the myth of vampires.

ကြာလှပြီဖြစ်တဲ့ယုံကြည်မှုကို အကောင်းဆုံး ဖြစ်အောင် ပြုလုပ်ပေးခဲ့တယ်။

As we saw, maybe you met my relatives,

ကျုပ်တို့တွေ့ခဲ့ရတဲ့အတိုင်း

ခင်ဗျားတို့တွေ ကျုပ်ရဲ့အမျိုးတွေကို တွေ့ခဲ့ပြီးဖြစ်ချင်လည်ဖြစ်မယ်၊

a huge of variety of creatures stalked the night before Dracula,

ဒရက်ကူဘာ မတိုင်ခင်ညက သတ္တဝါမျိုးစုံက ချောင်းကြည့်နေတာနိုင်တာလည်းဖြစ်မယ်၊

အခြားသတ္တဝါတွေကလည်း ကျုပ်တို့ရဲ့ကြောက်စိတ် ကနေလာပြီး ချောက်လှန့်နေကြဦးမှာပါ။

and many more will continue to creep through our nightmares.

Yet, so long as they subsist off a living being's life force,

သူတို့တွေဟာ တခြားသက်ရှိတစ်ယောက်ရဲ့ အသက်ကို စားသုံးနေသ၍တော့

they are part of my tribe.

သူတို့ဟာ ကျုပ် ဘက်ကပဲဖြစ်နေဦးမှာပါ။

Even sparkling vampires can be included.

တောက်ပနေတဲ့ သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်တွေတောင်မှပါ တယ်။

After all, it's the continued storytelling and reimagining of the vampire legend

နောက်ဆုံးတော့လည်း အဲ့ဒါက လက်ဆင့်ကမ်းလာတဲ့ သွေးစုပ်ဖုတ်ကောင်ဒဏ္ဍာရီတွေအကြောင်း

that allows us to truly live

ပုံပြင်နဲ့ ပြန်တွေးစရာတွေဖြစ်ပြီး

forever.

အမြဲတမ်း ကျုပ်တို့ကိုစစ်မှန်တဲ့ ဘဝမှာနေစေမှာပဲဖြစ်တယ်။

(Ominous laughter)