Vampires: Folklore, fantasy and fact - Michael Molina

3,782,555 views ・ 2013-10-29

TED-Ed


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Nhu PHAM Reviewer: Vu-An Phan
00:13
Good evening!
0
13817
1731
Chào buổi tối!
00:15
What's the matter?
1
15572
1258
Vấn đề là gì đây?
00:16
Are you afraid of vampires?
2
16854
2288
Bạn có sợ ma cà rồng không?
00:19
He he, no need to worry,
3
19166
2093
Hehe, không cần phải lo lắng đâu,
00:21
I'm not staying for dinner.
4
21283
1817
Tôi sẽ không ở lại cho bữa tối.
00:23
(Laughter)
5
23124
1001
Ahahaha. Tôi ở đây để hướng dẫn bạn
00:24
I'm here to guide you through a brief history of vampires,
6
24149
4078
về lịch sử ngắn gọn của ma cà rồng,
00:28
illustrating how our image has changed
7
28251
2533
giải thích làm thế nào hình ảnh của chúng tôi đã thay đổi
00:30
from a shambling corpse
8
30808
2260
từ một xác chết bước đi khó nhọc
00:33
to the dapper gentleman you see before you.
9
33092
3185
đến một quý ông nhanh nhẹn mà bạn thấy ngay trước mặt mình đây.
00:36
Vampires are nearly as old as you humans.
10
36301
3650
Ma cà rồng cũng có từ xa xưa như con người vậy.
00:39
Stories about us, revenants,
11
39975
2160
Câu chuyện về chúng tôi, chứng cứ về chúng tôi,
xuất hiện trong các nền văn hóa
00:42
appear in cultures extending as far back as prehistoric times.
12
42159
4485
xa xưa tận thời tiền sử.
00:46
But we weren't called vampires back then
13
46668
2972
Nhưng vào thời đó,chúng tôi đã không được gọi là ma cà rồng
00:49
and most of us did not look the way we imagine vampires today.
14
49664
5042
và hầu hết chúng tôi cũng không trông giống
những gì mà chúng tôi tưởng tượng về ma cà rồng ngày nay,
00:54
Ha, far from it!
15
54730
1834
khác rất xa!
00:56
For example, the Mesopotamian Lamashtu
16
56588
2646
Ví dụ, Lamashtu của văn minh Lưỡng Hà
00:59
was a creature with the head of a lion and the body of the donkey,
17
59258
4471
là một sinh vật với đầu sư tử
và cơ thể của lừa,
01:03
and the ancient Greek striges
18
63753
1549
và lũ quái điểu của Hy Lạp cổ đại
01:05
were simply described as bloodthirsty birds.
19
65325
4455
chỉ đơn giản được mô tả như một lũ chim khát máu.
01:09
Others were even stranger.
20
69804
2009
Những người khác thậm chí còn xa lạ hơn.
01:11
The Philippine manananggal would sever her upper torso
21
71837
4054
Manananggal của người Philippines sẽ cắt đứt phần thân trên
01:15
and sprout huge, bat-like wings to fly.
22
75915
3702
và mọc ra một cái cánh dơi lớn để bay lượn.
01:19
The Malaysian penanggalan was a flying female head
23
79641
3794
Penanggalan của người Malaysia là một cái đầu phụ nữ biết bay
01:23
with dangling entrails.
24
83459
2018
với lòng ruột tòn ten.
01:25
(Laughter)
25
85501
1172
Heh heh heh heh.
01:26
And the Australian Yara-ma-yha-who
26
86697
2486
Và Yara-ma-yha-who của người Úc
01:29
was a little red guy with a big head,
27
89207
2803
là một anh chàng nhỏ màu đỏ với một cái đầu lớn,
01:32
a large mouth,
28
92034
1282
một mồm rộng,
01:33
and bloodsuckers on his hands and feet.
29
93340
3580
và những đầu mút hút máutrên bàn tay và bàn chân.
01:36
Oh, and let's not forget the Caribbean's soucouyant,
30
96944
3232
Oh, và chúng ta cũng không quên Sukuyan của vùng biển Caribbe,
01:40
the West African obayifo,
31
100200
1909
obayifo của Tây Phi,
01:42
and the Mexican Tlahuelpuchi.
32
102133
2520
và Tlahuelpuchi của Mexico.
01:44
(Laughter)
33
104677
1013
Heh heh, họ quyến rũ, phải không?
01:45
Charming, aren't they?
34
105714
1736
01:47
Though they may look vastly different,
35
107474
3147
Mặc dù rằng họ có thể trông rất khác nhau,
01:50
all of these beings have one common characteristic:
36
110645
4010
Tất cả những người này có một đặc tính chung:
01:54
They sustain themselves by consuming the life force of a living creature.
37
114679
6358
Họ duy trì sự sống của bản thân bằng cách tiêu thụ
năng lượng sống của sinh vật sống.
02:01
This shared trait is what defines a vampire --
38
121899
4320
Đặc điểm chung này là những gì định nghĩa một ma cà rồng--
02:06
all the other attributes change with the tides.
39
126243
3150
tất cả các thuộc tính khác thay đổi cùng với thời cuộc.
02:09
So, how do we arrive
40
129417
1634
Vì vậy, làm thế nào chúng ta phát triển thành được
02:11
at the reanimated fellow you see before you?
41
131076
3314
người anh em sống động mà bạn nhìn thấy trước mắt?
02:14
Our modern ideal emerges in 18th-century Eastern Europe.
42
134414
4362
Hình mẫu hiện đại lý tưởng của chúng tôi xuất hiện
từ thế kỷ 18 tại Đông Âu.
02:18
With the dramatic increase of vampire superstitions,
43
138800
4622
Với sự gia tăng đáng kể của mê tín dị đoan vềma cà rồng ,
02:23
stories of bloodsucking, shadowy creatures
44
143446
3114
câu chuyện của những sinh vật hút máu bóng đêm
02:26
become nightly bedside terrors.
45
146584
3386
trở thành nỗi sợ hãi ở giường ngủ vào ban đêm.
02:29
And popular folklore,
46
149994
1370
Và văn hóa dân gian phổ biến,
02:31
like the moroi among the Romani people
47
151388
2473
như moroi trong cộng đồng những người di-gan
02:33
and the lugat in Albania,
48
153885
1727
và lugat tại Albania,
02:35
provide the most common vampire traits known today,
49
155636
3888
mang đến những đặc điểm về ma cà rồng phổ biến nhất được biết đến ngày hôm nay,
02:39
such as vampires being undead
50
159548
2532
chẳng hạn như ma cà rồng bất tử
02:42
and nocturnal and shape-shifting.
51
162104
3483
và sống về đêm
và thay hình đổi dạng.
02:45
You see, Eastern Europe in the 18th century
52
165611
2853
Bạn thấy đấy, Đông Âu vào thế kỷ 18
02:48
was a pretty grim place
53
168488
3401
là một nơi khá nghiệt ngã
02:51
with many deaths occurring from unknown diseases and plagues.
54
171913
5258
với nhiều ca tử vong xảy ra
từ những căn bệnh và bệnh dịch không rõ nguyên nhân.
02:57
Without medical explanations, people searched for supernatural causes
55
177195
5116
Không có giải thích y học,
người ta tìm kiếm những nguyên nhân siêu nhiên
03:02
and found what looked like evidence in the corpses of the victims.
56
182335
5591
và tìm thấy những gì trông giống như bằng chứng
ở xác chết của các nạn nhân.
03:07
When villagers dug up bodies
57
187950
1805
Khi dân làng khai quật tử thi
03:09
to discern the cause of the mysterious deaths,
58
189779
2977
để tìm hiểu nguyên nhân gây ra cái chết bí ẩn,
03:12
they would often find the cadavers
59
192780
2441
họ thường sẽ tìm thấy các xác
03:15
looking very much alive --
60
195245
2649
trông rất sống động--
03:17
longer hair and fingernails,
61
197918
2476
còn tóc và móng tay,
03:20
bloated bellies,
62
200418
1446
bụng trương lên,
03:21
and blood at the corners of mouths.
63
201888
3673
và máu ở các góc của miệng.
03:25
(Laughter)
64
205585
1001
Heh heh, rõ ràng là những người này đã không thực sự chết.
03:26
Clearly, these people were not really dead.
65
206610
3485
03:30
Heh, they were vampires!
66
210119
2199
Heh, họ là ma cà rồng!
03:32
And they had been leaving their graves
67
212342
1810
Và chúng đã rời khỏi mộ
để kiếm ăn trên người sống.
03:34
to feast on the living.
68
214176
2646
03:36
(Grunt)
69
216846
1592
03:38
The terrified villagers would quickly enact
70
218462
2840
Những dân làng sợ hãi sẽ nhanh chóng ban hành
03:41
a ritual to kill the undead.
71
221326
2523
một nghi lễ để giết chết những thây ma này.
03:43
The practices varied across the region,
72
223873
2033
Những nghi thức thay đổi tùy theo khu vực,
03:45
but usually included beheadings,
73
225930
2837
nhưng thông thường bao gồm chặt đầu,
03:48
burnings, and staking the body to the coffin
74
228791
3892
thiêu,
và đóng kín cơ thể trong quan tài
03:52
to prevent it from getting up.
75
232707
2035
để ngăn chặn nó bật dậy.
03:54
(Laughter)
76
234766
1014
03:55
Grizzly stuff!
77
235804
2419
Những thứ vớ vẩn!
03:58
But what the villagers interpreted as unholy reanimation
78
238247
5077
Nhưng những gì người dân cho là sự hồi sinh xấu xa,
04:03
were actually normal symptoms of death.
79
243348
3838
chúng thực sự là những biểu hiện bình thường của xác chết.
04:07
When a body decomposes, the skin dehydrates,
80
247210
3433
Khi một cơ thể phân hủy,
da sẽ trở nên khô khốc,
04:10
causing the hair and fingernails to extend.
81
250667
3727
làm tóc và móng tay dài ra.
04:14
Bacteria in the stomach creates gases
82
254418
2522
Vi khuẩn trong dạ dày tạo ra khí
04:16
that fill the belly,
83
256964
1584
làm chướng bụng,
04:18
which force out blood and matter through the mouth.
84
258572
3564
khiến cho máu và các chất khác chảy ra bên ngoài thông qua đường miệng.
04:22
Unfortunately, this science was not yet known,
85
262160
3891
Thật không may, điều khoa học này đã không được biết đến,
04:26
so the villagers kept digging.
86
266075
2616
Vì vậy, người dân cứ tiếp tục đào bới.
04:29
In fact, so many bodies were dug up
87
269724
2836
Trên thực tế, có rất nhiều thi thể đã được đào lên
04:32
that the Empress of Austria
88
272584
1682
đến nỗi mà Hoàng hậu nước Áo đã gửi
04:34
sent her physician around to disprove the vampire stories,
89
274290
4187
bác sĩ của bà đi khắp nơi để bác bỏ những câu chuyện về ma cà rồng,
04:38
and she even established a law prohibiting grave tampering.
90
278501
5290
và cô thậm chí còn ban hành một đạo luật
nghiêm cấm việc đào mộ.
04:43
Still, even after the vampire hunts had died down,
91
283815
3692
Tuy nhiên, ngay cả sau khi việc săn đuổi ma cà rồng săn đã lắng xuống,
04:47
the stories of legends survived in local superstition.
92
287531
4694
những câu chuyện về huyền thoại này vẫn sống sót
ở những địa phương mê tín dị đoan.
04:52
This led to works of literature, such as Polidori's "The Vampyre,"
93
292249
4224
Điều này dẫn đến các tác phẩm văn học,
chẳng hạn như "The Vampyre" của Polidori
04:56
the Gothic novel "Carmilla,"
94
296497
2141
tiểu thuyết Gothic "Carmilla"
04:58
and, most famously, Bram Stoker's "Dracula."
95
298662
4949
và nổi tiếng nhất, "Dracula." của Bram Stoker.
05:03
Although Stoker incorporated historical material,
96
303635
3062
Mặc dù Stoker đã kết hợp tài liệu lịch sử,
05:06
like Elizabeth Báthory's virgin blood baths
97
306721
3196
giống như bồn tắm máu trinh nữ của Elizabeth Báthory
05:09
and the brutal executions of Vlad Dracul,
98
309941
3498
và vụ xử tử tàn bạo của Vlad Dracul,
05:13
it was these local myths
99
313463
2260
nhưng những huyền thoại địa phương
05:15
that inspired the main elements of his story:
100
315747
3228
đã truyền cảm hứng cho các yếu tố chính trong câu chuyện của ông:
05:18
the Transylvanian setting,
101
318999
2232
bối cảnh Transylvanian,
05:21
using garlic to defend oneself,
102
321255
2576
sử dụng tỏi để bảo vệ chính mình,
05:23
and the staking of the heart.
103
323855
2695
và cú đâm xuyên qua tim.
05:27
While these attributes are certainly familiar to us,
104
327248
3314
Trong khi các thuộc tính này chắc chắn trở nên quen thuộc với chúng ta,
05:30
elements he invented himself have also lasted over the years:
105
330586
5310
những yếu tố mà ông đã tự mình phát minh
cũng đã tồn tại qua năm tháng:
05:35
fear of crucifixes,
106
335920
1748
nỗi sợ trước thánh giá,
05:37
weakness in sunlight,
107
337692
2041
và nỗi sợ ánh mặt trời,
05:39
and the vampire's inability to see their reflection.
108
339757
4138
và sự bất lực của ma cà rồng
để xem hình ảnh phản chiếu của mình.
05:43
By inventing new traits,
109
343919
1761
Bằng cách phát minh ra các đặc điểm mới,
05:45
Stoker perfectly enacted the age-old tradition
110
345704
4165
Stoker đã hoàn toàn khơi gợi lại truyền thống lâu đời
05:49
of elaborating upon and expanding the myth of vampires.
111
349893
4463
của việc khai thác
và mở rộng dựa trên những huyền thoại của ma cà rồng.
05:54
As we saw, maybe you met my relatives,
112
354380
3096
Như chúng ta đã thấy,
có lẽ bạn đã gặp những người thân của tôi,
05:57
a huge of variety of creatures stalked the night before Dracula,
113
357500
5651
một loạt các sinh vật khổng lồ về đêm
trước thời của Dracula,
06:03
and many more will continue to creep through our nightmares.
114
363175
4425
và sẽ có tiếp tục nhiều hơn nữa
len lỏi vào những cơn ác mộng.
06:07
Yet, so long as they subsist off a living being's life force,
115
367624
5004
Tuy nhiên, miễn là họ vẫn còn
thèm khát năng lượng sống,
06:12
they are part of my tribe.
116
372652
2613
họ là một phần của bộ lạc của tôi.
06:15
Even sparkling vampires can be included.
117
375289
3417
Thậm chí ma cà rồng lấp lánh dưới nắng cũng có thể được tính gộp vào.
06:18
After all, it's the continued storytelling and reimagining of the vampire legend
118
378730
6179
Sau tất cả, đó là câu chuyện kể tiếp tục
và tưởng tượng lại của truyền thuyết ma cà rồng
06:24
that allows us to truly live
119
384933
2901
, điều cho phép chúng tôi thực sự sống
06:27
forever.
120
387858
1531
mãi mãi.
06:29
(Ominous laughter)
121
389413
1429
Ahahahahaha!
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7