Will the ocean ever run out of fish? - Ayana Elizabeth Johnson and Jennifer Jacquet

Translator: Nang Yin Mu Aung Reviewer: Sanntint Tint

Fish are in trouble.

ငါးတွေ ဒုက္ခရောက်နေကြပါတယ်။

၁၉၉၀နှစ်တွေတုန်းက ကနေဒါရဲ့ East Coastအနီး မှာCodငါးအရေအတွက်ရုတ်တရက်ကျဆင်းလာခဲ့တယ်

The cod population off Canada's East Coast collapsed in the 1990s,

အပန်းပြေနဲ့ စီးပွားဖြစ် ငါးမျှားခြင်းကို အလွန်ကျွံလုပ်ကြတာကြောင့်

intense recreational and commercial fishing

has decimated goliath grouper populations in South Florida,

ဖလော်ရီဒါတောင်ပိုင်းမှာ goliath grouper ငါးတွေ အများပြားသေကျေပြုန်းတီးခဲ့ရတယ်

and most populations of tuna have plummeted by over 50%,

တူနာငါးအကောင်ရေအများစုဟာလည်း ၅၀%ကျော်ထိ တဟုန်ထိုးကျဆင်းလာခဲ့တယ်

with the Southern Atlantic bluefin on the verge of extinction.

Southern Atlantic bluefin ငါးတွေလည်း မျိုးသုဉ်းလုနီးပါးပါပဲ

Those are just a couple of many examples.

ဒါတွေက ဥပမာ အနည်းငယ်ပဲရှိသေးတာပါ

Overfishing is happening all over the world.

ငါးအလွန်ကျွံဖမ်းတာဟာ ကမ္ဘာအနှံ့မှာ ဖြစ်နေပါတယ်

ဘယ်လိုတွေစဖြစ်ခဲ့တာလဲ

How did this happen?

ငါးမျှားတယ်လို့ပြောလိုက်ရင် လူတွေ ထင်တာက လှေထဲမှာ အေးအေးလူလူထိုင်

When some people think of fishing,

they imagine relaxing in a boat and patiently reeling in the day's catch.

စိတ်ရှည်ရှည်နဲ့ငါးမျှားကြိုးကို ထိုင်ရစ်ပြီးမျှားနေတာလို့ မြင်တတ်ကြတယ်

But modern industrial fishing, the kind that stocks our grocery shelves,

ဒါပေမဲ့ ကုန်ပစ္စည်းစင်တွေကို ဖြည့်တင်းပေးတဲ့ခေတ်မီစက်မှုငါးဖမ်း

looks more like warfare.

လုပ်ငန်းမျိုးကတော့ စစ်ပွဲနဲ့ပိုတူပါတယ်

In fact, the technologies they employ were developed for war.

တကယ်တော့ သူတို့သုံးတဲ့နည်းပညာတွေဟာ စစ်ပွဲမှာသုံးတဲ့ နည်းပညာတွေဖြစ်တယ်

ရေဒါ

Radar,

sonar,

ဆိုနာ

helicopters,

ရဟတ်ယာဉ်တွေ

and spotter planes

ကင်းထောက်လေယာဉ်တွေသုံးပြီး

are all used to guide factory ships towards dwindling schools of fish.

တစ်စတစ်စလျော့ပါးလာတဲ့ငါးအုပ်ဆီကို စက်ရုံသင်္ဘောတွေကို လမ်းပြကြတယ်

Long lines with hundreds of hooks or huge nets

ချိတ်တွေရာချီနဲ့ငါးမျှားတန်းတွေ/ ဧရာမပိုက်ကွန်ကြီးတွေဟာ

round up massive amounts of fish, along with other species,

ငါးတွေနဲ့အတူ ပင်လယ်ဌက်တွေ၊ လိပ်တွေ နဲ့ လင်းပိုင်အုပ်လိုက်တွေလို

like seabirds, turtles, and dolphins.

အခြားသောမျိုးစိတ်တွေကို စုပြီးသိမ်းကျုံးယူသွားတယ်

ပြီးတော့ ငါးတွေကို ဧရာမလှေကြီးတွေပေါ် တရွတ်တိုက်ငင်ပြီး တင်ကြတယ်

And fish are hauled up onto giant boats,

complete with onboard flash freezing and processing facilities.

လှေပေါ်မှာတင် အသားတွေခဲတာ၊ စီမံပြုပြင်ထုတ်လုပ်တာ‌တွေလုပ်လိုက်ကြတယ်

All of these technologies have enabled us to catch fish at greater depths

ဒီနည်းပညာတွေကြောင့် အရင်ကထက်စာရင် ငါးတွေကို ရေပိုနက်နက်ထိဖမ်းလာနိုင်သလို

ပင်လယ်ပြင်မှာလည်း ဝေးဝေးလံလံသွားဖမ်းလာနိုင်ခဲ့တယ်

and farther out at sea than ever before.

And as the distance and depth of fishing have expanded,

ငါးဖမ်းတဲ့ ရေပြင်အနက်နဲ့အကွာအဝေးကို ချဲ့ထွင်လာနိုင်တဲ့အလျောက်

so has the variety of species we target.

ဖမ်းဖို့မှန်းထားတဲ့ မျိုးစိတ်အမျိုး အစားတွေကလည်း များလာတယ်။ဥပမာဆိုရရင်

For example, the Patagonian toothfish neither sounds nor looks very appetizing.

Patagonian toothfishiငါးကိုဆို ဘယ်လိုမှ စားချင်စရာကောင်းတယ်လို့မတွေးထင်ခဲ့ကြဘူး

၁၉၇၀နှောင်းပိုင်းအထိ ငါးဖမ်းသမားတွေက ဒီငါးတွေကိုလစ်လျူရှုထားခဲ့ကြတယ်။ တကယ်တော့

And fishermen ignored it until the late 1970s.

Then it was rebranded and marketed to chefs in the U.S. as Chilean sea bass,

ဒီငါးဟာ Cod ငါးမျိုးဖြစ်နေပေမဲ့လည်း US က စားဖိုမှုးတွေထံChilean sea bassတွေအဖြစ်နဲ့

despite the animal actually being a type of cod.

တံဆိပ်ပြန်တပ်ပြီး ဈေးကွက်တင် ရောင်းချခဲ့တဲ့အချိန်မှာတော့

Soon it was popping up in markets all over the world

သိပ်မကြာခင်မှာပဲ တကမ္ဘာလုံးက ဈေးကွက်မှာပေါ်လာပြီး

and is now a delicacy.

ခုတော့ စားကောင်းသောက်ဖွယ်တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့ပါပြီ

Unfortunately, these deep water fish don't reproduce

စိတ်မကောင်းစရာကတော့ ဒီရေနက်ပိုင်းငါးတွေဟာ ၁၀နှစ်အရွယ်မရောက်မချင်း

until they're at least ten years old,

မျိုးမပွားကြပါဘူး

making them extremely vulnerable to overfishing

အလွန်ကျွံငါးဖမ်းတာတွေကြောင့် ဒီငါးတွေ အလွန်အမင်းထိခိုက်နစ်နာကြရတယ်

when the young are caught before they've had the chance to spawn.

ငါးဥတွေ မဥလိုက်နိုင်ခင်မှာပဲ ငါးပေါက်လေးတွေကိုဖမ်းကြတယ်

Consumer taste and prices can also have harmful effects.

စားသုံးသူအကြိုက်နဲ့တန်ဖိုးကလည်းပဲ ဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှုတွေဖြစ်စေတယ်။ ဥပမာ

For example, shark fin soup is considered such a delicacy in China and Vietnam

တရုတ်နဲ့ဗီယက်နမ်မှာငါးမန်းတောင်ဟင်းချိုကို စားကောင်းသောက်ဖွယ်တစ်ခုအဖြစ်သတ်မှတ်ထားတယ်

ဒါကြောင့်ငါးမန်းတောင်ဟာငါးမန်းတစ်ကောင် လုံးရဲ့ အကျိုးမြတ်အရှိဆုံးအပိုင်းဖြစ်လာတယ်

that the fin has become the most profitable part of the shark.

This leads many fishermen to fill their boats with fins

ဒါဟာငါးဖမ်းသမားတွေရဲ့လှေတွေကိုငါးမန်းတောင် တွေနဲ့အပြည့်ဖြည့်ဖို့တွန်းအားပေးရာရောက်တယ်

leaving millions of dead sharks behind.

သန်းနဲ့ချီတဲ့ငါးမန်းတွေသေကြေပြီး ပင်လယ်ထဲစွန့်ပစ်ခံကြရတယ်

The problems aren't unique to toothfish and sharks.

ဒီပြဿနာတွေဟာ toothfish နဲ့ငါးမန်းတွေမှာပဲ ဖြစ်တာမဟုတ်ပါဘူး။

Almost 31% of the world's fish populations are overfished,

ကမ္ဘာပေါ်က ငါးအရေတွက်ရဲ့ ၃၁ %ဟာ အလွန်အကျွံဖမ်းခံနေရတယ်

and another 58% are fished at the maximum sustainable level.

၅၈%ကတော့ ရေရှည်တည်တံ့နိုင်မယ့် အမြင့်ဆုံးအဆင့်မှာဖမ်းကြတယ်

Wild fish simply can't reproduce as fast as 7 billion people can eat them.

လူ သန်းပေါင်း၇ထောင် စားနိုင်တဲ့နှုန်းလောက် ငါးတွေဟာ မျိုးလိုက်မပွားနိုင်ကြပါဘူး

ငါးဖမ်းတာဟာ ပိုကျယ်ပြန့်တဲ့ဂေဟစနစ်တွေ အပေါ်မှာလည်းသက်ရောက်မှုရှိပါတယ်

Fishing also has impacts on broader ecosystems.

Wild shrimp are typically caught by dragging nets the size of a football field

ဘောလုံးကွင်းတစ်ကွင်းစာလောက်ရှိတဲ့တရွတ်ဆွဲ ပိုက်ကွန်တွေနဲ့ ပင်လယ်ကြမ်းပြင်အောက်မှာ

along the ocean bottom,

ပုစွန်ရိုင်းတွေကို ဖမ်းလေ့ရှိကြတယ်

disrupting or destroying seafloor habitats.

ပင်လယ်ကြမ်းပြင်မှာရှိတဲ့သက်ရှိတွေကျက်စားရာ နေရာတွေကိုနှောင့်ယှက်ဖျက်ဆီးကြတယ်

The catch is often as little as 5% shrimp.

ဖမ်းမိတဲ့ထဲ တကယ် ပုစွန်ပါတာက ၅%လောက်ပဲ

The rest is by-catch, unwanted animals that are thrown back dead.

ကျန်တဲ့အကောင်တွေက ပိုက်နဲ့ညှိပြီးပါလာတာ၊ မလိုချင်တဲ့သတ္တဝါတွေကိုရေထဲပြန်စွန့်ပစ်တယ်

And coastal shrimp farming isn't much better.

ပင်လယ်ကမ်းခြေကပုစွန်မွေးမြူရေး လုပ်ငန်းတွေကလည်းထူးမခြားနားပါပဲ

Mangroves are bulldozed to make room for shrimp farms,

လမုတောတွေကို မြေထိုးစက်တွေနဲ့ထိုးပြီး ပုစွန်မွေးဖို့နေရာတွေဖော်ကြတယ်

robbing coastal communities of storm protection and natural water filtration

မုန်တိုင်းရန်အကာကွယ်နဲ့သဘာဝရေစစ်စနစ်တွေကို ကမ်းခြေကရပ်ရွာလူထုဆီကလုယူသွားပြီး

and depriving fish of key nursery habitats.

ငါးတွေသားပေါက်တဲ့နေရာတွေကို ဆုံးရှုံးစေတယ် ဆိုတော့ ငါးတွေကို

So what does it look like to give fish a break and let them recover?

အနားပေးပြီး ပြန်လည်ထူထောင်လာနိုင်အောင် လုပ်ပေးတာဟာ ဘယ်လိုမျိုးဖြစ်မလဲ

ကာကွယ်ပေးတာက ပုံစံအမျိုးမျိုးနဲ့ဖြစ်နိုင်ပါတယ်

Protection can take many forms.

In national waters, governments can set limits

နိုင်ငံရေပိုင်နက်တွေထဲမှာ အစိုးရက အကန့်သတ်တွေထားနိုင်ပါတယ်

about how, when, where, and how much fishing occurs,

ဘယ်လိုဘယ်ချိန်ဘယ်နေရာမှာ ဘယ်လောက်ပဲငါးဖမ်းရမယ်ဆိုတာမျိုး၊

ဘယ်လိုလှေတွေနဲ့ ကိရိယာတွေကိုပဲ သုံးရမယ်ဆိုတဲ့ အကန့်သတ်မျိုးထားပေးခြင်းပါ

with restrictions on certain boats and equipment.

Harmful practices, such as bottom trawling, can be banned altogether,

ပင်လယ်ကြမ်းပြင်မှာဆွဲပိုက်ချတာတွေလို ထိခိုက်စေတဲ့ငါးဖမ်းအလေ့အထကိုလုံးဝပိတ်ပင်

and we can establish marine reserves closed to all fishing

ပြီး ဂေဟစနစ်သူ့ဘာသာသူနဂိုအတိုင်း ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာစေဖို့အတွက်

to help ecosystems restore themselves.

ပင်လယ်ဇီဝအဝန်းအဝိုင်းတွေဖော်ဆောင်ပြီး ငါးမဖမ်းရနေရာတွေသတ်မှတ်နိုင်ပါတယ်

There's also a role for consumer awareness and boycotts to reduce wasteful practices,

ဖြုန်းတီးတဲ့အလေ့ကျင့်တွေဖြစ်တဲ့ငါးမန်း တောင်ရဖို့သက်သက် ငါးဖမ်းသတ်တာမျိုးတွေကို

like shark finning,

လျှော့ချဖို့ စားသုံးသူအသိရှိမှုနဲ့ ဝယ်ယူသုံးစွဲမှုမလုပ်ဖို့လည်းလိုပါတယ်

and push fishing industries towards more sustainable practices.

ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းတွေကို ပိုမိုတည်တံ့ ခိုင်မြဲစေမယ့်အလေ့ထတွေဆီတွန်းပို့ရမယ်

Past interventions have successfully helped depleted fish populations recover.

ယခင်ဆောင်ရွက်ချက်တွေကငါးလျော့နည်း တာကိုအောင်မြင်စွာပြန်လည်ကောင်းလာစေတယ်

There are many solutions.

ဖြေရှင်းနည်းတွေများစွာရှိ

The best approach for each fishery must be considered based on science,

ငါးလုပ်ငန်းတိုင်းအတွက်အကောင်းဆုံးချဉ်းကပ် နည်းတွေကိုသိပ္ပံပေါ်အခြေခံပြီးစဉ်းစားရမယ်

respect for the local communities that rely on the ocean,

ပင်လယ်ပေါ်မှီခိုနေရတဲ့ ရပ်ရွာလူထူအပေါ်လေးစားမှုရှိရမယ်

and for fish as wild animals.

ငါးတွေကိုလည်း သားရိုင်းတိရစ္ဆာန်လိုပဲ အလေးထားရမယ်

And then the rules must be enforced.

စည်းကမ်းတွေကို လိုက်နာအောင်လုပ်ရမယ်

International collaboration is often needed, too,

နိုင်ငံတကာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကလည်း မကြာမဏလိုအပ်ပါတယ်

because fish don't care about our borders.

ငါးတွေက နယ်နမိတ်တွေကို ဂရုစိုက်ကြတာမှမဟုတ်တာ

We need to end overfishing.

အလွန်အကျွံငါးဖမ်းခြင်းကို အဆုံးသတ်ရပါမယ်

Ecosystems,

ဂေဟစနစ်တွေ၊

food security,

စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံရေး၊

jobs,

အလုပ်အကိုင်တွေ၊

economies,

and coastal cultures all depend on it.

နိုင်ငံ့စီးပွားရေးတွေ

နဲ့ ကမ်းရိုးတန်းယဉ်ကျေးမှုတွေအားလုံးဟာ ဒီပေါ်မှာ မူတည်နေပါတယ်