The secrets of Mozart’s “Magic Flute” - Joshua Borths

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

A boy named Prince Tamino runs through a dark wood

Prince Tamino ဆိုတဲ့ ကောင်လေး မှောင်မည်းတဲ့ တောအုပ်ကို ဖြတ်ပြေးနေတယ်။

pursued by a dragon.

နဂါးတစ်ကောင်က နောက်က လိုက်နေတယ်။

Just as it rears up to devour him,

သူ့ကို ဝါးမြိုဖို့ ခေါင်းထောင်လိုက်စဉ်မှာပဲ

three mysterious ladies appear

လျှို့ဝှက်ဆန်းကျယ်တဲ့ အမျိုးသမီးသုံးဦးပေါ်လာပြီး

and slay the dragon with their fierce battle cry.

သူတို့ရဲ့ ခက်ထန်တဲ့ ကြွေးကြော်သံနဲ့ နဂါးကို သတ်ဖြတ်လိုက်တယ်။

So begins Wolfgang Amadeus Mozart's "Die Zauberflöte,"

ဒီလိုနဲ့ Wolfgang Amadeus Mozart ရဲ့ "Die Zauberflöte"

or "The Magic Flute."

(သို့) "The Magic Flute" စတင်တယ်။

This fantasy singspiel,

ဒီစိတ်ကူးယဉ် အဆို ကဇာတ်

a type of folk opera with music and dialogue,

ဂီတနဲ့ စကားပြောခန်းပါတဲ့ ကျေးလက် အော်ပရာ အမျိုးအစားတစ်ခုဟာ

premiered in 1791 in Vienna.

၁ရ၉၁ ခုနှစ်က ဗီယင်နာမှာ ပွဲဦးထွက်တင်ဆက်ခဲ့တယ်။

Though it may seem like a childish fairytale,

ကလေးဆန်တဲ့ နတ်သမီးပုံပြင်တစ်ပုဒ်လို ထင်ရလောက်ပေမဲ့

this intricate opera is full of subversive symbolism,

အဖျက်အမှောင့် အမှတ်သညာ သရုပ်ဖော်မှုနဲ့ ပြည့်နှက်နေတာကို ပြသပြီး

and it's now regarded as one of the most influential operas in history.

အခု သမိုင်းမှာ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုအရှိဆုံး အော်ပရာတစ်ပုဒ်အဖြစ် မှတ်ယူကြတယ်။

Tamino's run in with the dragon is only the start of his journey.

Tamino ရဲ့ နဂါးနဲ့ ပက်ပင်းတိုးတာက သူ့ခရီးရဲ့ အစပဲရှိသေးတာပါ။

The three women summon their leader, the Queen of the Night.

အမျိုးသမီး သုံးဦးက သူတို့ခေါင်းဆောင် Queen of the Night ကို ခေါ်လိုက်တယ်။

She, in turn, sends Tamino on a quest to rescue her daughter Pamina

တစ်ပြန်တစ်လှည့်အနေနဲ့ သူက ဆိုးယုတ်တဲ့ မှော်ဆရာ Sarastro ဆီကနေ

from the evil sorcerer, Sarastro.

သူ့သမီးPaminaကို ကယ်တင်ဖို့ Tamino ကို တာဝန်ပေးတယ်။

And to help him on his journey, she gives him the titular magic flute.

ခရီးမှာ သူ့ကို ကူညီဖို့ သူ့ကို မည်ကာမတ္တ မှော်ပုလွေ ပေးလိုက်တယ်။

Tamino eventually finds Pamina at Sarastro's temple,

နောက်ဆုံးတော့ Tamino ဟာ Pamina ကို Sarastro ရဲ့ ဘုရားကျောင်းမှာ ရှာတွေ့ပေမဲ့

but behind enemy lines,

ရန်သူ့စည်း နောက်မှာပါ။

Tamino and Pamina learn that they're on the wrong side.

Tamino နဲ့ Pamina တို့ဟာ မှားတဲ့ဘက်မှာ သူတို့ရှိနေတာကို သိလိုက်ရတယ်။

The Queen of Night actually wants to plunge the world into darkness.

တကယ်တမ်းက Queen of Night ဟာ လောကကြီးကို အမှောင် ကျရောက်စေချင်တာပါ။

Everything Tamino thought he knew was wrong,

Tamino သိတယ်လို့ ထင်တာ အားလုံးဟာ မှားယွင်းနေတယ်။

filling him with doubt and confusion.

သူ့မှာ သံသယ၊စိတ်ရှုပ်ထွေးနဲ့ ပြည့်နေတယ်။

So, a new quest begins for Tamino and Pamina.

ဒီတော့ Tamino နဲ့ Pamina အတွက် တာဝန်သစ်တစ်ရပ် စခဲ့တယ်။

They must pass three trials of wisdom,

သူတို့ဟာ ဉာဏ်ပညာ စစ်ဆေးမှု သုံးခုကို

and only then can the day vanquish the night.

အောင်ရမှာဖြစ်ပြီး ဒီတော့မှ နေ့က ညကို နှိမ်နင်းနိုင်မှာပါ။

Helped by the flute's magic power,

ပုလွေရဲ့ မှော်အစွမ်း အကူအညီနဲ့

the two youths overcome these trials and the Queen's attempts to sabotage them.

လူငယ်နှစ်ဦးဟာ စမ်းသပ်မှုတွေနဲ့ ဘုရင်မရဲ့ ဖျက်ဆီးဖို့ အကြံအစည်ကို ကျော်လွှားခဲ့တယ်။

They're finally initiated into the temple having restored balance to the kingdom.

နောက်ဆုံး သူတို့ဟာ ဘုရင်နိုင်ငံဟန်ချက်ကို ပြန်ထိန်းတဲ့ဘုရားကျောင်းမှာ ဇာတ်သွင်းခံရတယ်

Many elements in this peculiar fairytale

ဒီထူးခြားတဲ့ ပုံပြင်ထဲက အရိပ်အယောင်များစွာဟာ

were inspired by Mozart's involvement in Freemasonry,

ဥရောပ အနှံ့အပြားက ညီရင်းအစ်ကို အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ ကွန်ရက်တစ်ခုဖြစ်တဲ့

a network of fraternal organizations throughout Europe.

ပသျှူးခေါင်းဖြတ် ထုံးတမ်းမှာ Mozart ရဲ့ ပါဝင်ပတ်သက်မှုကနေ စေ့ဆော်ပေးခဲ့တာပါ။

Much of their history, symbolism, and ritual came from the Middle Ages.

သူတို့ရဲ့ သမိုင်းအများအပြားမှာ အမှတ်သညာ သရုပ်ဖော်မှုနဲ့ ဓလေ့က အလယ်ခေတ်က လာတာပါ။

But the Freemasons of Mozart's time

ဒါပေမဲ့ Mozart ခေတ်က ပသျှူးခေါင်းဖြတ်

were also influenced by 18th century European ideals -

အသင်းသားတွေဟာလည်း ၁၈ ရာစု ဥရောပ စံနမူနာတွေရဲ့ ဩဇာလွမ်းတာခံရတယ်။

rationalism, humanism, and skepticism towards traditional authorities,

ဆင်ခြင်မှု ဝါဒ၊မနုဿဝါဒနဲ့ ဘုရင်စနစ်နဲ့ အသင်းတော်လိုမျိုး အစဉ်အလာ

like monarchy and the church.

အာဏာပိုင်အဖွဲ့တွေကို အယုံအကြည်မရှိမှုပါ။

The symbols of Freemasonry and these ideals of the Enlightenment

ပသျှူးခေါင်းဖြတ် ထုံးတမ်းရဲ့ သင်္ကေတတွေနဲ့ ဉာဏ်အလင်းရမှုရဲ့ စံနမူနာတွေကို

are found throughout the opera.

အော်ပရာတစ်လျှောက်လုံးမှာ တွေ့ရတယ်။

If this sounds like a conspiracy theory, that's because it sort of was at the time,

ဒါက လျှို့ဝှက် ပူးပေါင်းကြံစည်မှု အယူအဆပုံ ပေါက်နေရင်အဲဒီကာလက ဖြစ်ခဲ့တာမျိုးဆိုပေမဲ့

but it's now taken quite seriously

အခုတော့ အတော်လေး အရေးထားလာပြီး

and has been the subject of considerable scholarly publication.

အတော် ပညာရှင်ဆန်တဲ့ ထုတ်ပြန် ကြေညာချက်ရဲ့ဆွေးနွေးစရာ ဖြစ်လာလို့ပါ။

For example, some Mozart scholars believe the Queen of the Night

ဥပမာ Mozart ပညာရှင်တချို့က Queen of the Night ဟာ

symbolizes Maria Theresa, the Empress of the Holy Roman Empire

ပသျှူးခေါင်းဖြတ် ထုံးတမ်းကို ဆန့်ကျင်ပြီး ဒါကို ဩစတီးယားမှာ ပိတ်ပင်ထားတဲ့

who opposed Freemasonry and banned it in Austria.

Holy Roman Empire ရဲ့ ဧကရီ Maria Theresa ကို ကိုယ်စားပြုတယ်လို့ ယုံကြည်ကြတယ်။

While there continues to be debate as to the specific meaning,

တိကျတဲ့ အဓိပ္ပာယ်၊ အနက်ကောက်မှုနဲ့ ပသျှူးခေါင်းဖြတ်

interpretation,

အသင်းနဲ့ဆိုင်တဲ့

and location of these masonic references,

အကိုးအကားတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဆက်လက် ငြင်းခုန်ဆဲဆိုပေမဲ့

scholars agree that they're there and are fully intentional.

ဒါတွေဟာ အဲဒီမှာ ရှိပြီး လုံးဝကို တမင်တကာ လုပ်တယ်ဆိုတာ ပညာရှင်တွေ သဘောတူကြတယ်။

One of these symbols is the number three,

ဒီသင်္ကေတတွေထဲက တစ်ခုက နံပါတ် သုံးပါ။

which represented balance and order to Freemasons.

ဒါက ပသျှူးခေါင်းဖြတ်တွေအတွက် ဟန်ချက်နဲ့ စနစ်တကျရှိမှုကို ကိုယ်စားပြုတယ်။

Now the number three is, of course, easy to find in any work of storytelling,

ကဲ တကယ်က နံပါတ် သုံးကို ပုံပြောတဲ့ လက်ရာတိုင်းမှာ ရှာတွေ့ဖို့က လွယ်ပေမဲ့

but it's particularly prominent in "The Magic Flute":

"The Magic Flute" မှာတော့ အထူးကို ပေါ်လွင်နေပါတယ်။

three trials,

စမ်းသပ်မှု သုံးခု၊

three ladies,

အမျိုးသမီး သုံးဦး၊

three spirits,

ဝိဉာဉ် သုံးခု၊

and three doors,

တံခါး သုံးပေါက်၊

much of the music is written in E-flat major,

တေးဂီတ အတော်များများက ခြောက်ပေါက်သံ အနိမ့်နဲ့ ရေးထားတယ်။

which has three flats in its key signature,

၎င်းအသံမှာ နိမ့်သံ သုံးခုပါတဲ့ သံစဉ်ပြ လက္ခဏာ သုံးခုပါပြီး

and historically, masonic rituals began with three knocks.

သမိုင်းကြောင်းအရ ပသျှူးခေါင်းဖြတ်အသင်း ထုံးတမ်းတွေက ခေါက်သံ သုံးချက်နဲ့ စတယ်။

The opera references them by opening with three majestic chords

အော်ပရာက ထူးခြား ကောင်းမွန်တဲ့ ရပ်နားမှုတွေနဲ့ ဖြည့်ထားတဲ့ ခမ်းနားတဲ့

complete with dramatic pauses.

မိတ်ဖက်သံ သုံးခုနဲ့ ဖွင့်ရင်း ဒါတွေကို ရည်ညွန်းပြတယ်။

Those chords, which reoccur throughout the opera,

အော်ပရာတစ်လျှောက်လုံး ထပ်ကျော့နေတဲ့ ဒီမိတ်ဖက်သံတွေက

serve another purpose.

နောက်ထပ် ရည်ရွယ်ချက်ကို ဖြည့်ဆည်းတယ်။

They capture the dramatic arc of the opera in miniature.

၎င်းတို့က အသေးစား အော်ပရာရဲ့ ထူးခြား ကောင်းမွန်တဲ့ အဝေ့အဝိုက်ကို ဖမ်းစားတယ်။

The first chord, E-flat major, is in its most natural root position,

ပထမ မိတ်ဖက်သံ ခြောက်ပေါက်သံ အနိမ့််ဟာ ၎င်း သဘာဝအကျဆုံး ရင်းမြစ်နေရာမှာ

simple and unadorned.

ရိုးရိုးနဲ့ တန်ဆာဆင်မထားပါ။

It echoes the child-like Prince Tamino,

၎င်းက အပြစ်ကင်းတဲ့ Prince Tamino နဲ့ ဆင်တူတယ်။

who, in his naiveté, accepts everything the Queen and her ladies say

သူ့ရဲ့ ရိုးအမှုမှာ ဘုရင်မနဲ့ အမျိုးသမီးတွေ ပြောသမျှကို

without question.

ယုံမှားသံသယမရှိ လက်ခံသူပါ။

The second chord is C minor,

ဒုတိယ မိတ်ဖက်သံက တစ်ပေါက်သံ မိုင်နာသံစဉ်ပါ

a sour sonority that mirrors Tamino's sadness and doubt

အော်ပရာရဲ့ အလယ်မှာရှိတဲ့ Tamino ရဲ့ ဝမ်းနည်းမှုနဲ့ သံသယကို ထင်ဟပ်တဲ့

in the middle of the opera.

မကြည်မသာ အသံဩဇာ ပြည့်စုံမှုပါ။

That's when his world and notions of good and evil get turned on their heads.

ဒါက သူ့လောကနဲ့ အကောင်း၊အဆိုးတွေရဲ့ သဘောထားတွေ ပြောင်းပြန်လှန်ပစ်ခံရချိန်ပါ။

And good and evil are just two of the opera's extreme opposites.

အကောင်းနဲ့ အဆိုးဟာ ဒီအော်ပရာရဲ့ အစွန်းရောက် ဆန့်ကျင်ဘက်တွေပါပဲ။

It features some of the highest and lowest notes in opera,

အော်ပရာမှာ အမြင့်ဆုံးနဲ့ အနိမ့််ဆုံး အသံတွေကို အသားပေးထားတယ်၊

day and night,

နေ့နဲ့ ည

simple hummable melodies and complicated forward-looking music.

ရိုးရိုး ညည်းဆိုနိုင်တဲ့ တေးသွားတွေနဲ့ ရှုပ်ထွေးကာ ဆန်းသစ်မှုမြော်မြင်တဲ့ ဂီတပါ။

The opera's central theme concerns balancing these extremes

အော်ပရာရဲ့ ပင်မ အကြောင်းအရာက အကောင်းဆုံး သဟဇာတဖြစ်စေဖို့

to achieve perfect harmony.

အစွန်းတရားတွေကို ဟန်ချက် ထိန်းပေးခြင်းနဲ့ဆိုင်တယ်။

To reflect this,

ဒါကို ဆင်ခြင်ကြည့်ရင်

the final chord in the opening restores musical order.

အဖွင့်မှာပါတဲ့ နောက်ဆုံး ဖိတ်ဖက်သံဟာ ဂီတ အစီအစဉ်ကို နဂိုအတိုင်းဖြစ်စေတယ်။

It returns to the triumphant E-flat major,

၎င်းဟာ ပျော်မြူးတက်ကြွတဲ့ ခြောက်ပေါက်သံ အနိမ့်ဆီ ပြန်သွားတယ်။

the same chord it started with but inverted,

အလားတူ မိတ်ဖက်သံနဲ့ စတင်ခဲ့ပေမဲ့ အသံကို ပြန်ပြောင်းထားတယ်။

meaning Mozart moved the bottom note to the top.

ဆိုလိုတာက Mozart ဟာ အောက်ခြေအသံကို ထိပ်ဆုံးကို ရွှေ့လိုက်တာပါ။

Although it retains its original harmony, the chord sounds higher,

မူလ နာပျော်ဖွယ်သံစဉ်ကို ထိန်းထားပေမဲ့ မိတ်ဖက်သံက အသံပိုမြင့်မြင့် ထွက်တယ်၊

pointing towards enlightenment.

ဉာဏ်အလင်းဆီကို ညွှန်ပြနေတာပါ။

That's similar to Tamino,

ဒါက Tamino နဲ့ ဆင်တူပါတယ်၊

who in passing his trials restores balance to the kingdom

ပိုအားကောင်း ပိုပညာရှိကာ ပိုပြည့်စုံနေစဉ်မှာ

while growing stronger, wiser, and more complete.

စမ်းသပ်မှုတွေကို အောင်ပြီး ဘုရင်နိုင်ငံမှာ ဟန်ချက်ကို ပြန်ထိန်းပေးသူပါ။