A brief history of the devil - Brian A. Pavlac

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

Satan, the beast crunching sinners’ bones in his subterranean lair.

မြေအောက်သားရဲတွင်းမှာ အပြစ်သားတွေရဲ့အရိုး တွေ တကျွတ်ကျွတ်ဝါးနေတဲ့ အကောင်ကြီးဆာတန်

Lucifer, the fallen angel raging against the established order.

Lucifer အခြေခိုင်နေတဲ့ထုံးစံလိုက်နာမှုကို ဒေါသူပုန်ထနေတဲ့ မောင်းထုတ်ခံရတဲ့ နတ်သား။

Mephistopheles, the trickster striking deals with unsuspecting humans.

Mephistopheles၊ အန္တရာယ်ကျမှာ မသိတဲ့ လူသားတွေနဲ့ အပေးအယူတွေလုပ်တဲ့ လူလိမ်။

These three divergent devils are all based on Satan of the Old Testament,

ဒီကွဲလွဲနေတဲ့ နတ်ဆိုးတွေဟာ ဓမ္မဟောင်း ကျမ်းရဲ့ ဆာတန်ကို အခြေခံပါတယ်။

an angelic member of God’s court who torments Job in the Book of Job.

ဟီဘရူးကျမ်းထဲက Job ကို နှိပ်စက်သူ ဘုရာသခင် ခုံရုံးရဲ့ တမန် အဖွဲ့ဝင်တစ်ပါးပါ။

But unlike any of these literary devils,

ဒါပေမဲ့ စာပေဆိုင်ရာ ဒီနတ်ဆိုးတွေအနက် တစ်ပါးနဲ့မှ မတူတာက

the Satan of the Bible was a relatively minor character,

သမ္မာကျမ်းရဲ့ ဆာတန်ဟာ သူ့လုပ်ဆောင်ချက်တွေ(သို့) ပုံပန်းနဲ့

with scant information about his deeds or appearance.

ပတ်သက်ပြီး သာမန်ကာလျှံကာ အချက်အလက်နဲ့ အတော်လေး အရေးမပါတဲ့ ဇာတ်ကောင်တစ်ကောင်ပါ။

So how did he become the ultimate antagonist, with so many different forms?

ဒီတော့ သူက ဒီလောက် ကွဲပြားတဲ့ သဏ္ဌာန်တွေ နဲ့ အဆုံးစွန်သော ရန်ဘက် ဘယ်လိုဖြစ်လာလဲ။

In the New Testament, Satan saw a little more action:

ဓမ္မသစ်ကျမ်းမှာ ဆာတန် လုပ်ဆောင်မှု နည်းနည်းလေးပိုမြင်ရတယ်။

tempting Jesus, using demons to possess people,

ယေရှုကို သွေးဆောင်တာ၊ လူတွေကို မကောင်းဆိုးဝါးတွေ စီးခိုင်းတာ၊

and finally appearing as a giant dragon who is cast into hell.

နောက်ဆုံး ငရဲကျသွားတဲ့ ဧရာမ နဂါးအဖြစ် ပေါ်လာတာပါ။

This last image particularly inspired medieval artists and writers,

နောက်ဆုံးပုံက အထူးသဖြင့် အလယ်ခေတ် ပန်းချီဆရာတွေနဲ့ စာရေးဆရာတွေကိုစေ့ဆော်တယ်။

who depicted a scaled, shaggy-furred creature with overgrown toenails.

ဧရာမ ခြေသည်းတွေနဲ့ အကြေးခွံပါတဲ့ အမွှေး စုတ်ဖွား သတ္တဝါတစ်ကောင်ကို ပုံဖော်သူတွေပါ။

In Michael Pacher’s painting of St. Augustine and the Devil,

Michael Pacher ရဲ့ ပန်းချီကား St. Augustine and the Devil မှာ

the devil appears as an upright lizard—

နတ်ဆိုးက မတ်တတ် ပုတ်သင်ပုံ ပေါ်နေတယ်။

with a second miniature face glinting on his rear and.

နောက်မြီးမှာ ဝင်းလက်နေတဲ့ ဒုတိယ အသေးစားပုံ မျက်နှာနဲ့ပါ။

The epitome of these monster Satans

ဒီဧရာမသတ္တဝါ ဆာတန်တွေရဲ့ သရုပ်သကန်ကို

appeared in Italian poet Dante Alighieri’s “Inferno.”

အီတလီ ကဗျာစာဆို Dante Alighieri ရဲ့ ‘Inferno’ မှာ မြင်ရတယ်။

Encased in the ninth circle of hell,

ငရဲရဲ့ နဝမမြောက် စက်ဝန်းမှာ ဖုံးအုပ်ထားတဲ့

Dante’s Satan is a three-headed, bat-winged behemoth who feasts on sinners.

Dante ရဲ့ ဆာတန်ဟာ ခေါင်းသုံးလုံး၊ အပြစ်သား တွေကို စားတဲ့ လင်းနို့တောင်နဲ့ သတ္တဝါပါ။

But he’s also an object of pity:

ဒါပေမဲ့ သူကလည်း အသနားခံ အရာတစ်ခုပါ။

powerless as the panicked beating of his wings

ရေခဲထဲမှာ သူ့ကို တိုးသာ ဖုံးအုပ်တဲ့ တောင်ပံတွေရဲ့ ရိုက်တာကို

only encases him further in ice.

ကျီးလန့်စာစားဖြစ်သလို စွမ်းအားမဲ့နေတာပါ။

The poem’s protagonist escapes from hell by clambering over Satan’s body,

ကဗျာရဲ့ ဇာတ်ကောင်က ဆာတန်ရဲ့ ကိုယ်ပေါ်မှာ ဖက်တက်ရင်း ငရဲကနေ လွတ်မြောက်ပြီး

and feels both disgust and sympathy for the trapped beast—

ပိတ်မိနေတဲ့ အကောင်ကြီးအတွက် စက်ဆုတ်မှုနဲ့ ကရုဏာ နှစ်စခုလုံး ခံစားရတယ်။

prompting the reader to consider the pain of doing evil.

မကောင်းမှု လုပ်ခြင်းရဲ့ နာကျင်မှုကို စာဖတ်သူကို လှုံ့ဆော်တာပါ။

By the Renaissance, the devil started to assume a more human form.

ပြန်လည်ဆန်သစ်ရေးခေတ်အရောက်မှာ နတ်ဆိုးက လူသားပုံ ပိုပေါက်လာတယ်။

Artists painted him as a man with cloven hooves and curling horns

ပန်းချီဆရာတွေက သူ့ကို ခွာတွေကွဲနေပြီး ချိုလိမ်တွေနဲ့ လူတစ်ယောက်အဖြစ်ရေးဆွဲတယ်။

inspired by Pan, the Greek god of the wild.

ဂရိ တောရိုင်း နတ်ဘုရား Pan ကနေ စိတ်ကူးရတာပါ။

In his 1667 masterpiece “Paradise Lost,”

သူ့ရဲ့ ၁၆၆၇ ခုနှစ် ဂန္ထဝင်လက်ရာ ‘Paradise Lost’ မှာ

English poet John Milton depicted the devil as Lucifer,

အင်္ဂလိပ် ကဗျာစာဆို John Milton က နတ်ဆိုး ကို Lucifer အနေနဲ့ သရုပ်ဖော်ခဲ့တယ်။

an angel who started a rebellion on the grounds that God is too powerful.

ဘုရာသခင် အာဏာကြီးလွန်းတဲ့ နယ်မြေတွေမှာ စတင် သူပုန်ထတဲ့ နတ်သားတစ်ပါးပါ။

Kicked out of heaven, this charismatic rebel becomes Satan,

ကောင်းကင်ဘုံက မောင်းထုတ်ခံရတဲ့ သိဒ္ဓိ တန်ခိုးရှိတဲ့ ဒီသူပုန်ဟာ ဆာတန်ဖြစ်လာပြီး

and declares that he’d rather rule in hell than serve in heaven.

ကောင်ကင်ဘုံမှာ အမှုထမ်းရတာထက် ငရဲကိုသာ အုပ်ချုပ်မယ်လို့ ကြေညာခဲ့တယ်။

Milton’s take inspired numerous depictions of Lucifer as an ambiguous figure,

Milton ရဲ့ အမြင်က Lucifer ရဲ့ များစွာသော သရုပ်ဖော်တွေချက်ဟာ မကောင်းဆိုးဝါးသက်သက်ထက်

rather than a purely evil one.

ဒွိဟဖြစ်စရာ သဏ္ဌာန်တစ်ခု အဖြစ် စေ့ဆော်ပေးတယ်။

Milton’s Lucifer later became an iconic character for the Romantics of the 1800s,

Milton ရဲ့ Lucifer ဟာ နောက် ၁၈၀၀ ပြည့်လွန် ရိုမန်တစ်တွေအတွက် အထင်ကရဇာတ်ကောင်ဖြစ်လာတယ်

who saw him as a hero who defied higher power in pursuit of essential truths,

ကြေကွဲဖွယ် အကျိုးဆက်တွေနဲ့ ပဓာနကျတဲ့ အမှန်တရားတွေ ရှာရာမှာ ပိုမြင့်တဲ့ အာဏာကို

with tragic consequences.

ဖီဆန်တဲ့ သူရဲကောင်းအဖြစ် သူ့ကို မြင်သူတွေပါ။

Meanwhile, in the German legend of Doctor Faust,

တစ်ချိန်တည်းမှာ ၁၆ ရာစုကတည်းက ရှိတဲ့

which dates to the 16th century,

ဂျာမန် ဒဏ္ဍာရီ Doctor Faust မှာ

we get a look at what happens when the devil comes to Earth.

နတ်ဆိုး ကမ္ဘာမြေကို လာတဲ့အခါ ဖြစ်ပျက်တာကို ကြည့်ခွင့်ရတယ်။

Faust, a dissatisfied scholar,

ကျေမနပ်ဖြစ်နေတဲ့ ပညာရှင် Faust ဟာ

pledges his soul to the devil in exchange for bottomless pleasure.

မဆုံးနိုင်တဲ့ သာယာမှုအတွက် အလဲအလှယ်အဖြစ် နတ်ဆိုးဆီမှာ သူ့ဝိဉာဉ်ကို ပန်ကြားတယ်။

With the help of the devil’s messenger Mephistopheles,

နတ်ဆိုးရဲ့ တမန်တော် Mephistopheles ရဲ အကူအညီနဲ့အတူ

Faust quickly seizes women, power, and money—

Faust ဟာ မိန်းမတွေ၊ ငွေနဲ့ အာဏာကို အမြန် သိမ်းပိုက်တယ်။

only to fall into the eternal fires of hell.

ဒီတော့မှပဲ ထာဝရ ငရဲမီးတောက်တွေထဲကို ကျသွားတယ်။

Later versions of the story show Mephistopheles in different lights.

ဒီဇာတ်လမ်းရဲ့ နောက်ပိုင်း မူကွဲတွေက Mephistopheles ကို အလင်းမျိုးစုံနဲ့ ပြတယ်။

In Christopher Marlowe's account,

Christopher Marlowe ရဲ့ မှတ်တမ်းမှာ

a cynical Doctor Faustus is happy to strike a deal with Mephistopheles.

သံသယဝါဒီ Doctor Faustus ဟာ Mephistopheles နဲ့ အပေးအယူလုပ်ဖို့ ပျော်ရွှင်တယ်။

In Johann Wolfgang van Goethe’s version,

Johann Wolfgang van Goethe ရဲ့ မူကွဲမှာ

Mephistopheles tricks Faust into a grisly deal.

Mephistopheles က Faust ကို ထိတ်လန့်စရာ အပေးအယူတစ်ခုထဲမှာ လှည့်စားတယ်။

Today, a Faustian bargain refers to a trade that sacrifices integrity

ဒီခေတ်မှာတော့ Faustian အပေးအယူဆိုတာ ရေတိုအကျိုးအမြတ်တွေအတွက် ဂုဏ်သိက္ခာကို

for short-term gains.

စတေးတဲ့ အရောင်းအဝယ်ကို ရည်ညွှန်းတယ်။

In stagings of Goethe’s play,

Goethe ရဲ့ ပြဇာတ် တင်ဆက်မှုတွေမှာ

Mephistopheles appeared in red tights and cape.

Mephistopheles အနီရောင် အသားကပ် ဘောင်းဘီ၊ ဝတ်ရုံရှည်နဲ့ ပေါ်လာတယ်။

This version of the devil was often played as a charming trickster—

နတ်ဆိုးရဲ့ ဒီမူကွဲကို မကြာခဏ နှစ်လိုဖွယ် လူလိမ်တစ်ယေက်အဖြစ်တင်ဆက်တာပါ။

one that eventually paraded through comic books,

နောက်ဆုံးမှာတော့ ရုပ်ပြ စာအုပ်တွေ၊ ကြော်ငြာနဲ့ ရုပ်ရှင်ကနေ

advertising, and film in his red suit.

အနီရောင် ဝတ်စုံနဲ့ ထုတ်ပြတယ်။

These three takes on the devil are just the tip of the iceberg:

နတ်ဆိုးပုံစံ ယူထားတဲ့ ဒီသုံးဦးဟာ အမြည်းပဲ ရှိသေးတာပါ။

the devil continues to stalk the public imagination to this day,

နတ်ဆိုးဟာ ယနေ့ခတ်ရဲ့ လူအများ စိတ်ကူးကို ဆက်လက် ချောင်းမြောင်းနေတယ်။

tempting artists of all kinds to render him

သစ်လွင်၊ ဆန်းပြားတဲ့ မူကွဲတွေအတိုင်း သူ့ကို ပြောင်းပေးဖို့

according to new and fantastical visions.

ပန်းချီပညာရှင်မျိုစုံကို သွေးဆောင်ရင်းပါ။