A brief history of the devil - Brian A. Pavlac

Translator: Uyanga Sainsanaa Reviewer: Indra Ganzorig

Satan, the beast crunching sinners’ bones in his subterranean lair.

Сатан, газар доорх нүгэлтнүүдийг тамлагч.

Lucifer, the fallen angel raging against the established order.

Люсифер, тогтоолт дэг журмын эсрэг урвагч сахиусан тэнгэр.

Mephistopheles, the trickster striking deals with unsuspecting humans.

Мефистофель, гэмгүй нэгнийг залилагч.

These three divergent devils are all based on Satan of the Old Testament,

Эдгээр гурван чөтгөрүүд нь бүгд Хуучин Гэрээслэл дээр гардаг Сатан буюу

an angelic member of God’s court who torments Job in the Book of Job.

Жобын номонд гарах Жобыг хорлодог бурхны илчээс санаа авсан ажээ.

But unlike any of these literary devils,

Гэвч энэ уран зөгнөлийн дүрүүдээс гадна,

the Satan of the Bible was a relatively minor character,

Сатан Библи дээр харьцангуй жижиг дүрээр,

with scant information about his deeds or appearance.

үйлдэл болон гадаад төрх нь тодорхой бусаар гардаг.

So how did he become the ultimate antagonist, with so many different forms?

Тэгвэл тэр яаж ийм олон төрхөөр хамгийн хорон чөтгөр болсон юм бэ?

In the New Testament, Satan saw a little more action:

Шинэ Гэрээслэлд Сатан илүү олон зүйлс хийдгээр гардаг.

tempting Jesus, using demons to possess people,

Есүсийг уруу татаж, хүмүүсийг чөтгөрөөр шүглүүлж

and finally appearing as a giant dragon who is cast into hell.

бүр тамд цөллөгдсөн аварга том луу болж хувирдаг.

This last image particularly inspired medieval artists and writers,

Сүүлийн энэ үзэгдэл нь дундад зууны үеийн зохиолч, уран бүтээлчдийг

who depicted a scaled, shaggy-furred creature with overgrown toenails.

Сатаныг үсэрхэг, урт хумстай чөтгөр болгож дүрслэхэд хүргэсэн.

In Michael Pacher’s painting of St. Augustine and the Devil,

Майкл Пакерын “Гэгээн Августин ба Чөтгөр” уран зураг дээр

the devil appears as an upright lizard—

чөтгөр нь ардаа дахиад нэг жижиг нүүртэй

with a second miniature face glinting on his rear and.

босоо гүрвэл мэт дүрслэгдсэн байдаг.

The epitome of these monster Satans

Эдгээр мангасуудын гол төлөөлөл нь

appeared in Italian poet Dante Alighieri’s “Inferno.”

Итали яруу найрагч Данте Алигеригийн “Инферно” шүлэгт дүрслэгддэг.

Encased in the ninth circle of hell,

Тамын ес дэх буюу хамгийн доод тойрогт орших

Dante’s Satan is a three-headed, bat-winged behemoth who feasts on sinners.

Дантегийн Сатаны хувилбар нь 3 толгойтой, далавчтай, нүгэл үйлдэгчдээр хооллогч.

But he’s also an object of pity:

Гэвч тэр бас өрөвдөлтэй нэгэн байв.

powerless as the panicked beating of his wings

Дэвэх болгонд түүнийг тамын ёроол руу

only encases him further in ice.

доош улам гүн татах далавчтай нэгэн аж.

The poem’s protagonist escapes from hell by clambering over Satan’s body,

Шүлгийн гол дүр Сатаны бие дээр гишгэж тамаас зугтдаг.

and feels both disgust and sympathy for the trapped beast—

Энэ үзэгдэлд Сатаныг жигших өрөвдөх хоёр зэрэгцдэг нь

prompting the reader to consider the pain of doing evil.

уншигчдыг нүгэл үйлдэхээсээ өмнө үр дагаврыг эргэцүүлэхэд хүргэдэг.

By the Renaissance, the devil started to assume a more human form.

Сэргэн мандалтын үед чөтгөрийг илүү хүн төрхөнд оруулж,

Artists painted him as a man with cloven hooves and curling horns

туурайн хөлтэй, мушгиралдсан эвэртэй хүнээр дүрслэх болсон нь

inspired by Pan, the Greek god of the wild.

Грекийн зэрлэг бурхан Панаас санаа авсан байв.

In his 1667 masterpiece “Paradise Lost,”

1667 оны “Алдагдсан Диваажин” бүтээлийн

English poet John Milton depicted the devil as Lucifer,

яруу найрагч Жон Милтон чөтгөрийг дүрслэхдээ Люсифер буюу

an angel who started a rebellion on the grounds that God is too powerful.

бурхныг эсэргүүцэж бослого үйлдсэн элчээр дүрсэлж байжээ.

Kicked out of heaven, this charismatic rebel becomes Satan,

Үүнийхээ хариуд диваажингаас хөөгдсөн тэр Сатан болж,

and declares that he’d rather rule in hell than serve in heaven.

диваажинд үйлчилж байснаас тамыг захирна хэмээн эзэгнэсэн юм.

Milton’s take inspired numerous depictions of Lucifer as an ambiguous figure,

Милтоны хувилбар Люсиферийг олонд бүхэлдээ хорон нэгэн биш

rather than a purely evil one.

харин урвагчаар дүрслэх санааг өгсөн.

Milton’s Lucifer later became an iconic character for the Romantics of the 1800s,

Милтоны Люсифер эцэстээ 1800-аад оны Романтизмийн бэлэг тэмдэг болж

who saw him as a hero who defied higher power in pursuit of essential truths,

шударга үнэний төлөө эрх мэдлийн эсрэг тэмцсэн баатар

with tragic consequences.

эцэстээ эмгэнэлт үр дүнд хүрснээр харав.

Meanwhile, in the German legend of Doctor Faust,

Үүний хажуугаар 16-р зуунд хамаарах

which dates to the 16th century,

Германы Доктор Фаустын домогт

we get a look at what happens when the devil comes to Earth.

чөтгөр дэлхий дээр ирэхэд юу болдгийг харж болно.

Faust, a dissatisfied scholar,

Фауст нь нэгэн гунигтай эрдэмтэн бөгөөд

pledges his soul to the devil in exchange for bottomless pleasure.

дундаршгүй таашаалын төлөө сүнсээ чөтгөрт худалддаг.

With the help of the devil’s messenger Mephistopheles,

Чөтгөрийн туслах Мефистофелийн тусламжтайгаар,

Faust quickly seizes women, power, and money—

Фауст маш хурдан эмэгтэйчүүд, эрх мэдэл, эд хөрөнгийг авдаг нь

only to fall into the eternal fires of hell.

сүүлдээ түүнийг үүрд тамд цөлөгдөхөд хүргэдэг.

Later versions of the story show Mephistopheles in different lights.

Домгийн дараа дараагийн хувилбаруудад Мефистофелийг арай өөр өнцгөөс харуулдаг.

In Christopher Marlowe's account,

Кристофер Марлоугын хувилбарт

a cynical Doctor Faustus is happy to strike a deal with Mephistopheles.

хорон Доктор Фаустус, Мефистофельтэй дуртайяа тохиролцоо хийдэг бол

In Johann Wolfgang van Goethe’s version,

Иоханн Вольфганг ван Гётегийн хувилбарт

Mephistopheles tricks Faust into a grisly deal.

Фауст Мефистофелийн залинд автаж урхинд нь ордог.

Today, a Faustian bargain refers to a trade that sacrifices integrity

Өнөөдөр “Фаустын наймаа” гэдэг нь богино хугацааны ашиг олохын тулд

for short-term gains.

шударга байдлыг золиослох наймааг хэлдэг.

In stagings of Goethe’s play,

Гётегийн дүрслэлд

Mephistopheles appeared in red tights and cape.

Мефистофель улаан трико, нөмрөгтэй гардаг.

This version of the devil was often played as a charming trickster—

Чөтгөрийн энэ дүрслэл нь ихэнхдээ маш овжин, залилагчаар гардаг нь

one that eventually paraded through comic books,

яваандаа комик номуудад,

advertising, and film in his red suit.

сурталчилгаа мөн кинонд гарах болж.

These three takes on the devil are just the tip of the iceberg:

Чөтгөрийн энэхүү гурван хувилбар бол дөнгөж л эхлэл нь юм.

the devil continues to stalk the public imagination to this day,

Хүмүүс чөтгөрийн тухай өдийг хүртэл олон янзаар төсөөлж,

tempting artists of all kinds to render him

олон төрлийн уран бүтээлчдийн

according to new and fantastical visions.

шинэ, гайхалтай төсөөллөөр хувирсаар байна.