A brief history of the devil - Brian A. Pavlac

1,575,219 views ・ 2021-03-30

TED-Ed


Видеог тоглуулахын тулд доорх англи хадмал дээр давхар товшино уу.

Translator: Uyanga Sainsanaa Reviewer: Indra Ganzorig
00:06
Satan, the beast crunching sinners’ bones in his subterranean lair.
0
6871
5542
Сатан, газар доорх нүгэлтнүүдийг тамлагч.
00:12
Lucifer, the fallen angel raging against the established order.
1
12413
4916
Люсифер, тогтоолт дэг журмын эсрэг урвагч сахиусан тэнгэр.
00:17
Mephistopheles, the trickster striking deals with unsuspecting humans.
2
17704
5709
Мефистофель, гэмгүй нэгнийг залилагч.
00:24
These three divergent devils are all based on Satan of the Old Testament,
3
24246
5917
Эдгээр гурван чөтгөрүүд нь бүгд Хуучин Гэрээслэл дээр гардаг Сатан буюу
00:30
an angelic member of God’s court who torments Job in the Book of Job.
4
30163
5124
Жобын номонд гарах Жобыг хорлодог бурхны илчээс санаа авсан ажээ.
00:35
But unlike any of these literary devils,
5
35871
3125
Гэвч энэ уран зөгнөлийн дүрүүдээс гадна,
00:38
the Satan of the Bible was a relatively minor character,
6
38996
4083
Сатан Библи дээр харьцангуй жижиг дүрээр,
00:43
with scant information about his deeds or appearance.
7
43079
4000
үйлдэл болон гадаад төрх нь тодорхой бусаар гардаг.
00:47
So how did he become the ultimate antagonist, with so many different forms?
8
47079
5750
Тэгвэл тэр яаж ийм олон төрхөөр хамгийн хорон чөтгөр болсон юм бэ?
00:53
In the New Testament, Satan saw a little more action:
9
53912
4250
Шинэ Гэрээслэлд Сатан илүү олон зүйлс хийдгээр гардаг.
00:58
tempting Jesus, using demons to possess people,
10
58162
3667
Есүсийг уруу татаж, хүмүүсийг чөтгөрөөр шүглүүлж
01:01
and finally appearing as a giant dragon who is cast into hell.
11
61829
5250
бүр тамд цөллөгдсөн аварга том луу болж хувирдаг.
01:07
This last image particularly inspired medieval artists and writers,
12
67788
5500
Сүүлийн энэ үзэгдэл нь дундад зууны үеийн зохиолч, уран бүтээлчдийг
01:13
who depicted a scaled, shaggy-furred creature with overgrown toenails.
13
73288
5333
Сатаныг үсэрхэг, урт хумстай чөтгөр болгож дүрслэхэд хүргэсэн.
01:19
In Michael Pacher’s painting of St. Augustine and the Devil,
14
79288
3833
Майкл Пакерын “Гэгээн Августин ба Чөтгөр” уран зураг дээр
01:23
the devil appears as an upright lizard—
15
83121
3125
чөтгөр нь ардаа дахиад нэг жижиг нүүртэй
01:26
with a second miniature face glinting on his rear and.
16
86246
4250
босоо гүрвэл мэт дүрслэгдсэн байдаг.
01:31
The epitome of these monster Satans
17
91454
2709
Эдгээр мангасуудын гол төлөөлөл нь
01:34
appeared in Italian poet Dante Alighieri’s “Inferno.”
18
94163
4666
Итали яруу найрагч Данте Алигеригийн “Инферно” шүлэгт дүрслэгддэг.
01:39
Encased in the ninth circle of hell,
19
99579
2750
Тамын ес дэх буюу хамгийн доод тойрогт орших
01:42
Dante’s Satan is a three-headed, bat-winged behemoth who feasts on sinners.
20
102329
6125
Дантегийн Сатаны хувилбар нь 3 толгойтой, далавчтай, нүгэл үйлдэгчдээр хооллогч.
01:48
But he’s also an object of pity:
21
108454
3125
Гэвч тэр бас өрөвдөлтэй нэгэн байв.
01:51
powerless as the panicked beating of his wings
22
111579
3125
Дэвэх болгонд түүнийг тамын ёроол руу
01:54
only encases him further in ice.
23
114704
3250
доош улам гүн татах далавчтай нэгэн аж.
01:57
The poem’s protagonist escapes from hell by clambering over Satan’s body,
24
117954
5417
Шүлгийн гол дүр Сатаны бие дээр гишгэж тамаас зугтдаг.
02:03
and feels both disgust and sympathy for the trapped beast—
25
123371
5125
Энэ үзэгдэлд Сатаныг жигших өрөвдөх хоёр зэрэгцдэг нь
02:08
prompting the reader to consider the pain of doing evil.
26
128496
4125
уншигчдыг нүгэл үйлдэхээсээ өмнө үр дагаврыг эргэцүүлэхэд хүргэдэг.
02:13
By the Renaissance, the devil started to assume a more human form.
27
133621
5042
Сэргэн мандалтын үед чөтгөрийг илүү хүн төрхөнд оруулж,
02:18
Artists painted him as a man with cloven hooves and curling horns
28
138663
4875
туурайн хөлтэй, мушгиралдсан эвэртэй хүнээр дүрслэх болсон нь
02:23
inspired by Pan, the Greek god of the wild.
29
143538
3291
Грекийн зэрлэг бурхан Панаас санаа авсан байв.
02:27
In his 1667 masterpiece “Paradise Lost,”
30
147579
3792
1667 оны “Алдагдсан Диваажин” бүтээлийн
02:31
English poet John Milton depicted the devil as Lucifer,
31
151371
4500
яруу найрагч Жон Милтон чөтгөрийг дүрслэхдээ Люсифер буюу
02:35
an angel who started a rebellion on the grounds that God is too powerful.
32
155871
4750
бурхныг эсэргүүцэж бослого үйлдсэн элчээр дүрсэлж байжээ.
02:41
Kicked out of heaven, this charismatic rebel becomes Satan,
33
161246
4333
Үүнийхээ хариуд диваажингаас хөөгдсөн тэр Сатан болж,
02:45
and declares that he’d rather rule in hell than serve in heaven.
34
165579
4625
диваажинд үйлчилж байснаас тамыг захирна хэмээн эзэгнэсэн юм.
02:50
Milton’s take inspired numerous depictions of Lucifer as an ambiguous figure,
35
170996
5750
Милтоны хувилбар Люсиферийг олонд бүхэлдээ хорон нэгэн биш
02:56
rather than a purely evil one.
36
176746
2167
харин урвагчаар дүрслэх санааг өгсөн.
02:59
Milton’s Lucifer later became an iconic character for the Romantics of the 1800s,
37
179579
6250
Милтоны Люсифер эцэстээ 1800-аад оны Романтизмийн бэлэг тэмдэг болж
03:05
who saw him as a hero who defied higher power in pursuit of essential truths,
38
185829
6250
шударга үнэний төлөө эрх мэдлийн эсрэг тэмцсэн баатар
03:12
with tragic consequences.
39
192079
2250
эцэстээ эмгэнэлт үр дүнд хүрснээр харав.
03:15
Meanwhile, in the German legend of Doctor Faust,
40
195246
3167
Үүний хажуугаар 16-р зуунд хамаарах
03:18
which dates to the 16th century,
41
198413
2458
Германы Доктор Фаустын домогт
03:20
we get a look at what happens when the devil comes to Earth.
42
200871
3333
чөтгөр дэлхий дээр ирэхэд юу болдгийг харж болно.
03:25
Faust, a dissatisfied scholar,
43
205079
2709
Фауст нь нэгэн гунигтай эрдэмтэн бөгөөд
03:27
pledges his soul to the devil in exchange for bottomless pleasure.
44
207788
4416
дундаршгүй таашаалын төлөө сүнсээ чөтгөрт худалддаг.
03:32
With the help of the devil’s messenger Mephistopheles,
45
212913
3333
Чөтгөрийн туслах Мефистофелийн тусламжтайгаар,
03:36
Faust quickly seizes women, power, and money—
46
216246
3917
Фауст маш хурдан эмэгтэйчүүд, эрх мэдэл, эд хөрөнгийг авдаг нь
03:40
only to fall into the eternal fires of hell.
47
220163
3458
сүүлдээ түүнийг үүрд тамд цөлөгдөхөд хүргэдэг.
03:44
Later versions of the story show Mephistopheles in different lights.
48
224788
4333
Домгийн дараа дараагийн хувилбаруудад Мефистофелийг арай өөр өнцгөөс харуулдаг.
03:49
In Christopher Marlowe's account,
49
229121
1750
Кристофер Марлоугын хувилбарт
03:50
a cynical Doctor Faustus is happy to strike a deal with Mephistopheles.
50
230871
5000
хорон Доктор Фаустус, Мефистофельтэй дуртайяа тохиролцоо хийдэг бол
03:55
In Johann Wolfgang van Goethe’s version,
51
235871
2583
Иоханн Вольфганг ван Гётегийн хувилбарт
03:58
Mephistopheles tricks Faust into a grisly deal.
52
238454
4209
Фауст Мефистофелийн залинд автаж урхинд нь ордог.
04:02
Today, a Faustian bargain refers to a trade that sacrifices integrity
53
242663
6000
Өнөөдөр “Фаустын наймаа” гэдэг нь богино хугацааны ашиг олохын тулд
04:08
for short-term gains.
54
248663
1958
шударга байдлыг золиослох наймааг хэлдэг.
04:11
In stagings of Goethe’s play,
55
251329
2209
Гётегийн дүрслэлд
04:13
Mephistopheles appeared in red tights and cape.
56
253538
3333
Мефистофель улаан трико, нөмрөгтэй гардаг.
04:17
This version of the devil was often played as a charming trickster—
57
257329
4542
Чөтгөрийн энэ дүрслэл нь ихэнхдээ маш овжин, залилагчаар гардаг нь
04:21
one that eventually paraded through comic books,
58
261871
2833
яваандаа комик номуудад,
04:24
advertising, and film in his red suit.
59
264704
3750
сурталчилгаа мөн кинонд гарах болж.
04:28
These three takes on the devil are just the tip of the iceberg:
60
268704
4750
Чөтгөрийн энэхүү гурван хувилбар бол дөнгөж л эхлэл нь юм.
04:33
the devil continues to stalk the public imagination to this day,
61
273496
4500
Хүмүүс чөтгөрийн тухай өдийг хүртэл олон янзаар төсөөлж,
04:38
tempting artists of all kinds to render him
62
278038
3666
олон төрлийн уран бүтээлчдийн
04:41
according to new and fantastical visions.
63
281704
3542
шинэ, гайхалтай төсөөллөөр хувирсаар байна.
Энэ вэбсайтын тухай

Энэ сайт нь танд англи хэл сурахад хэрэгтэй YouTube-ийн видеонуудыг танилцуулах болно. Та дэлхийн өнцөг булан бүрээс шилдэг багш нарын заадаг англи хэлний хичээлүүдийг үзэх болно. Видеоны хуудас бүр дээр гарч буй англи хадмал дээр давхар товшиж, тэндээс видеог тоглуул. Хадмал орчуулга нь видеог тоглуулахтай синхрон гүйлгэдэг. Хэрэв танд санал хүсэлт, санал хүсэлт байвал энэ холбоо барих маягтыг ашиглан бидэнтэй холбоо барина уу.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7