How to use rhetoric to get what you want - Camille A. Langston

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

How do you get what you want using just your words?

စကားလုံးတွေသုံးပြီး သင်လိုချင်တာကို ဘယ်လို ရနိုင်လဲ။

Aristotle set out to answer exactly that question over 2,000 years ago

Aristotle က လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၂၀၀၀ ကျော်က ဒီမေးခွန်းကို စကားပြောပညာ ကျမ်းနဲ့

with the Treatise on Rhetoric.

အတိအကျဖြေဆိုဖို့ ကြိုးပမ်းခဲ့ပါတယ်။

Rhetoric, according to Aristotle,

Aristotle အရ စကားပြောပညာဟာ

is the art of seeing the available means of persuasion.

ဆွဲဆောင်မှု နည်းလမ်းတွေကို မြင်နိုင်တဲ့ အတတ်ပညာပါ။

ယနေ့ ကျွန်ုပ်တို့ဟာ ဒါကို ဆက်သွယ်ရေး ပုံစံတိုင်းမှာ ကျင့်သုံးတယ်။

And today we apply it to any form of communication.

Aristotle focused on oration, though,

ဒါပေမ့ Aristotle က ပြောဆိုတာအပေါ် အာရုံစိုက်ခဲ့ပြီး

and he described three types of persuasive speech.

ဆွဲဆောင်မှုရှိတဲ့ စကားသုံးမျိုးကို ဖော်ပြခဲ့တယ်။

Forensic, or judicial, rhetoric

မှုခင်း(သို့) တရားရေးရာ စကားပြောပညာက

establishes facts and judgements about the past,

အခင်းဖြစ်ရာက စုံထောက်တွေနဲ့ တူပြီး အတိတ်နဲ့ပတ်သက်တဲ့

similar to detectives at a crime scene.

အချက်တွေနဲ့ စီရင်ချက်တွေကို ချမှတ်ပေးတယ်။

Epideictic, or demonstrative, rhetoric

Epideictic သို့မဟုတ် သရုပ်ပြတဲ့ စကားတွေက

makes a proclamation about the present situation,

မင်္ဂလာဆောင် မိန့်ခွန်းတွေမှာလို လက်ရှိအခြေအနေ

as in wedding speeches.

အကြောင်း ကြေညာတယ်။

But the way to accomplish change is through deliberative rhetoric,

ဒါပေမဲ့ အပြောင်းအလဲကို ပြီးမြောက်ဖို့ နည်းလမ်းက ဆင်ခြင်တုံရှိတဲ့ စကားပြောပညာ

or symbouleutikon.

သို့မဟုတ် symbouleutikon ပါ။

Rather than the past or the present,

အတိတ် သို့မဟုတ် ပစ္စုပ္ပန်ထက်

deliberative rhetoric focuses on the future.

ဆင်ခြင်တုံတရားရှိတဲ့ စကားပြောပညာက အနာဂတ်ကို အာရုံစိုက်တယ်။

It's the rhetoric of politicians

ဥပဒေသစ် တစ်ခုအပေါ် သက်ရောက်နိုင်ပုံကို

debating a new law by imagining what effect it might have,

တွေးဆရင်း နိုင်ငံရေးသမားတွေ ငြင်းခုံပြောဆိုတာက စကားပြောပညာပါ။

like when Ronald Regan warned that the introduction of Medicare

ဥပမာ Medicare ကို မိတ်ဆက်တာက အမေရိကားမှာ လူတွေ လွတ်လပ်ခဲ့တုန်းက

would lead to a socialist future spent telling our children

ဘယ်လိုဆိုတာကို ကလေးတွေနဲ့ ကလေးတွေရဲ့ ကလေးတွေကို ပြောကာ ကုန်ဆုံးတဲ့

and our children's children what it once was like in America when men were free.

ဆိုရှယ်လစ် အနာဂတ်ဆီ ဦးတည်စေမယ်လို့ Ronald Regan က သတိပေးခဲ့ချိန်ကလိုပါ။

But it's also the rhetoric of activists urging change,

ဒါပေမဲ့ ပြောင်းလဲဖို့ လှုပ်ရှားသူတွေ တိုက်တွန်းတာကလည်း စကားပြောပညာပါ။

such as Martin Luther King Jr's dream

ဥပမာ သူ့ကလေးတွေဟာ သူတို့ရဲ့ အသားအရောင်နဲ့မဟုတ်ဘဲ

that his children will one day live in a nation

သူတိုရဲ့ စရိုက်အရ ဆုံးဖြတ်မယ့်

where they will not be judged by the color of their skin,

နိုင်ငံတစ်ခုမှာ တစ်နေ့ နေထိုင်ရမယ်ဆိုတဲ့

but by the content of their character.

Martin Luther King Jr ရဲ့ အိပ်မက်ပါ။

In both cases, the speaker's present their audience with a possible future

ဖြစ်ရပ်နှစ်ခုစလုံးမှာ ဟောပြောသူက ပရိသတ်ကို ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ အနာဂတ်တစ်ခုနဲ့

and try to enlist their help in avoiding or achieving it.

တင်ပြကာ ဒါကို ရှောင်ဖို့(သို့)ပြီးမြောက် ဖို့ သူတို့ရဲ့အကူအညီ ရယူဖို့ကြိုးစားတာပါ။

But what makes for good deliberative rhetoric,

ဒါပေမဲ့ အနာဂတ်တင်းမာမှုအပြင် ဘာက ဆင်ခြင်တဲ့

besides the future tense?

စကားပြောပညာကို ဖြစ်စေလဲ။

According to Aristotle, there are three persuasive appeals:

Aristotle အရ၊ ဆွဲဆောင်မှုရှိသော ဖျောင်းဖျမှု (၃)မျိုးရှိတယ်။

ethos,

ethos logos နဲ့ patho ပါ။

logos,

and pathos.

Ethos is how you convince an audience of your credibility.

Ethos က သင့်ယုံကြည်ကိုးစားမှုကို ပရိသတ်ကို ဆွဲဆောင်နိုင်ပုံပါ။

Winston Churchill began his 1941 address to the U.S. Congress by declaring,

“ကျုပ်ဟာ အတ္တလန္တိတ် နှစ်ဘက်စလုံးမှာ အခွင့်ထူးခံနဲ့ လက်ဝါးကြီးအုပ်မှုကို

"I have been in full harmony all my life with the tides which have flowed

ဆန့်ကျင် စီးဆင်းတဲ့ ဒီရေတွေနဲ့ တစ်သက်လုံး သဟဇာတဖြစ်ခဲ့ပါတယ်” လို့ ကြေညာရင်း

on both sides of the Atlantic against privilege and monopoly,"

Winston Churchill က သူ့ရဲ့၁၉၄၁ အမေရိ ကန် ကွန်ဂရက်မိန့်ခွန်းကို စတင်ပြောကြားတယ်၊

thus highlighting his virtue as someone committed to democracy.

ဒီမိုကရေစီအတွက် ရည်စူးသူတစ်ယောက်အဖြစ် သူ့ရဲ့သုစရိုက်ကို မီးမောင်းထိုးပြခဲ့တယ်။

Much earlier, in his defense of the poet Archias,

တော်တော် အစောပိုင်းက ကဗျာဆရာ Archias ကို ခုခံကာကွယ်မှုမှာ

Roman consul Cicero appealed to his own practical wisdom

ရောမ တရားသူကြီးချုပ် Cicero က နိုင်ငံရေး သမားတစ်ဦးအနေနဲ့ သူရဲ့ လက်တွေ့ကျတဲ့

and expertise as a politician:

ဉာဏ်ပညာနဲ့ ကျွမ်းကျင်မှုကို အယူခံဝင်ခဲ့တာက

"Drawn from my study of the liberal sciences

“ကျုပ်ရဲ့ အစွန်းမရောက်တဲ့ သိပ္ပံပညာ

and from that careful training to which I admit

လေ့လာမှုနဲ့ ဂရုတစိုက် လေ့ကျင့်မှုကနေ

that at no part of my life I have ever been disinclined."

ကျုပ်ဘဝရဲ့ ဘယ်အစိတ်အပိုင်းမှာမှ ဆန္ဒမရှိမဖြစ်ဖူးတာကို ဝန်ခံတယ်။”

And finally, you can demonstrate disinterest,

နောက်ဆုံးတော့ သင် စိတ်မဝင်စားတာကို သို့မဟုတ် သင့် ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ

or that you're not motivated by personal gain.

အမြတ်အတွက် လှုံ့ဆော်မခံရတာကို ပြသနိုင်တယ်။

Logos is the use of logic and reason.

Logos က ယုတ္တိဗေဒနဲ့ အကြောင်းပြချက်ကို အသုံးပြုတယ်။

This method can employ rhetorical devices such as analogies,

ဒီနည်းလမ်းက နှိုင်းယှဉ်ချက်တွေ၊ ဥပမာတွေ၊ သုတေသန သို့မဟုတ် စာရင်းအင်းဆိုင်ရာ

examples,

ကိုးကားချက်တွေလို

and citations of research or statistics.

စကားပြောပညာ ကိရိယာတွေကို အသုံးပြုနိုင်တယ်။

But it's not just facts and figures.

ဒါပေမဲ့ အချက်အလက်တွေနဲ့ ကိန်းဂဏန်းတွေတင် မဟုတ်ဘူး။

It's also the structure and content of the speech itself.

မိန့်ခွန်းရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံနဲ့ အကြောင်းအရာရောပါ။

The point is to use factual knowledge to convince the audience,

ဆိုလိုတာက အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးအတွက် Sojourner Truth ရဲ့ ငြင်းခုံမှုမှာ

as in Sojourner Truth's argument for women's rights:

ပရိသတ်ကို ဆွဲဆောင်နိုင်ဖို့ ဖြစ်ရပ်မှန် အသိပညာကို အသုံးပြုဖို့ပါ။

"I have as much muscle as any man and can do as much work as any man.

“ကျွန်မမှာ ယောက်ျားတစ်ယောက်လို ကြွက်သား တွေရှိပြီး ယောက်ျားတိုင်းလို လုပ်နိုင်တယ်။

I have plowed and reaped and husked and chopped and mowed

ကျွန်မ ထွန်ယက်၊ ရိတ်သိမ်း၊ စပါးခွံခွာ၊ ခုတ်ထစ်၊ ရိတ်ဖြတ်ပြီးပြီ၊

and can any man do more than that?"

ယောက်ျားတစ်ယောက်က ဒါထက် ပိုလုပ်နိုင်လား။”

Unfortunately, speakers can also manipulate people with false information

ကံမကောင်းစွာပဲ မှန်တယ်လို့ ပရိသတ်က ယူဆတဲ့ မှားယွင်းတဲ့ အချက်အလက်တွေနဲ့

that the audience thinks is true,

ဟောပြောသူတွေက လူတွေကို လှည့်ဖြားနိုင်သေးတာပါ၊

such as the debunked but still widely believed claim

ဥပမာ ကာကွယ်ဆေးတွေက အော်တစ်ဇင် ဖြစ်စေတယ်လို့ ကျယ်ပြန့်စွာ

that vaccines cause autism.

မမှန်တာကို ဖွင့်ချတာပါ။

And finally, pathos appeals to emotion,

နောက်ဆုံးအနေနဲ့ Pathos က စိတ်ခံစားမှုကို ဆွဲဆောင်ပြီး

and in our age of mass media, it's often the most effective mode.

လူထုမီဒီယာခေတ်မှာ ဒါဟာ မကြာခဏဆိုသလို အထိရောက်ဆုံး ပုံစံပါပဲ။

Pathos is neither inherently good nor bad,

Pathos က ပင်ကိုအနေနဲ့ ကောင်းတာ၊ ဆိုးတာ မဟုတ်ပေမဲ့

but it may be irrational and unpredictable.

ယုတ္တိမဲ့ကာ မှန်းဆမရနိုင်လောက်ဘူး။

It can just as easily rally people for peace

ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် စစ်တိုက်ဖို့ လှုံ့ဆော်သလိုပဲ

as incite them to war.

လူထုကို အလွယ်တကူ စည်းရုံးနိုင်တယ်။

Most advertising,

ရုပ်ပိုင်း မလုံခြုံမှုတွေကို

from beauty products that promise to relieve our physical insecurities

သက်သာဖို့ ကတိပေးတဲ့ အလှကုန်ပစ္စည်း တွေကနေ လူတွေကို အစွမ်းထက်စေတဲ့

to cars that make us feel powerful,

ကားတွေအထိ ကြော်ငြာအများစုက

relies on pathos.

Patho ပေါ်မှာ မူတည်တယ်။

Aristotle's rhetorical appeals still remain powerful tools today,

Aristotle ရဲ့ စကားပြောပညာ ဆွဲဆောင်မှုတွေက ဒီခေတ်မှာ အစွမ်းထက်ဆဲ ကိရိယာတွေ ဖြစ်ပေမဲ့

but deciding which of them to use

ဒါတွေထဲက ဘယ်အရာကို သုံးဖို့ ဆုံးဖြတ်တာက

is a matter of knowing your audience and purpose,

မှန်ကန်တဲ့ နေရာနဲ့ အချိန်အပြင် သင့်ပရိသတ်နဲ့

as well as the right place and time.

ရည်ရွယ်ချက်ကို သိရှိဖို့က လိုရင်းပါ။

And perhaps just as important is being able to notice

နောက်ပြီး အရေးကြီးတာက ဒီလို ဆွဲဆောင်မှု နည်းလမ်းတွေကို

when these same methods of persuasion are being used on you.

သင့်အပေါ် အသုံးပြုနေတဲ့အခါ သတိပြုမိနိုင်လောက်တယ်။