What if there were 1 trillion more trees? - Jean-François Bastin

3,807,539 views ・ 2020-10-27

TED-Ed


ဗီဒီယိုကိုဖွင့်ရန် အောက်ပါ အင်္ဂလိပ်စာတန်းများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Kanhaiya Verma
၈၄ မီတာ နီးပါး အမြင့်မှာ ရပ်နေတဲ့
00:07
Standing at almost 84 meters tall,
0
7005
2670
00:09
this is the largest known living tree on the planet.
1
9675
4000
ဒီအပင်ဟာ ဂြိုဟ်ကမ္ဘာပေါ်မှာ လူသိအများဆုံး ရှင်သန်နေတဲ့ သစ်ပင်ပါ။
00:13
Nicknamed General Sherman,
2
13675
1610
General Sherman လို့ ချစ်စနိုးခေါ်တဲ့
00:15
this giant sequoia has sequestered roughly 1,400 tons of atmospheric carbon
3
15285
6983
ဆေကွာယာ အပင်ကြီးက၊ ကမ္ဘာပေါ်က ခန့်မှန်းခြေ နှစ်ပေါင်း ၂,၅၀၀ ကျော်ရှိတဲ့
00:22
over its estimated 2,500 years on earth.
4
22268
4620
လေထု ကာဗွန် တန်ချိန်၁,၄၀၀ လောက်ကို ထုတ်ပေးပါတယ်။
00:26
Very few trees can compete with this carbon impact,
5
26888
3830
ဒီကာဗွန် အောင်းတာနဲ့ ယှဉ်နိုင်တဲ့ သစ်ပင် မရှိသလောက်ဆိုပေမဲ့၊
00:30
but today, humanity produces more than 1,400 tons of carbon every minute.
6
30718
6291
ဒီနေ့ လူသားတွေဟာ မိနစ်တိုင်း ကာဗွန် တန်ချိန် ၁,၄၀၀ ကျော်ကို ထုတ်လုပ်ပါတယ်။
ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုကို တိုက်ဖျက်ဖို့
00:37
To combat climate change,
7
37009
1700
00:38
we need to steeply reduce fossil fuel emissions,
8
38709
3540
ရုပ်ကြွင်းလောင်စာ ထုတ်လွှတ်မှုတွေကို လျှော့ပြီး
00:42
and draw down excess CO2 to restore our atmosphere’s balance
9
42249
4857
ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့တွေရဲ့ ဟန်ချက်နဂိုအတိုင်းပြန်ဖြစ်ဖို့
00:47
of greenhouse gases.
10
47106
2090
CO2 လွန်ကဲမှုကို လျှော့ချဖို့ လိုအပ်တယ်။
00:49
But what can trees do to help in this fight?
11
49196
2830
ဒါပေမဲ့၊ ဒီတိုက်ပွဲမှာ သစ်ပင်တွေက ဘာတွေ ကူညီပေးနိုင်လဲ။
00:52
And how do they sequester carbon in the first place?
12
52026
3560
ပထမဆုံး သစ်ပင်တွေက ကာဗွန်ကို ဘယ်လို ထုတ်ပေးလဲ။
00:55
Like all plants, trees consume atmospheric carbon
13
55586
3530
အပင်အားလုံးလိုပဲ၊ သစ်ပင်တွေက အလင်းမှီစုဖွဲ့မှုလို့ခေါ်တဲ့
00:59
through a chemical reaction called photosynthesis.
14
59116
2970
ဓာတုဆိုင်ရာ ဓာတ်ပြုမှုကနေ လေထု ကာဗွန်ကို သုံးစွဲကြတယ်။
01:02
This process uses energy from sunlight
15
62086
2640
ဒီဖြစ်စဉ်က ရေနဲ့ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်ကို
01:04
to convert water and carbon dioxide into oxygen
16
64726
3540
အောက်ဆီဂျင်နဲ့ စွမ်းအင်သိုလှောင်ထားတဲ့ ကာဗိုဟိုက်ဒရိတ်အဖြစ် ပြောင်းလဲဖို့
01:08
and energy-storing carbohydrates.
17
68266
2790
နေရောင်ခြည်က စွမ်းအင်ကို သုံးတယ်။
01:11
Plants then consume these carbohydrates in a reverse process
18
71056
4000
ဒီနောက် သစ်ပင်တွေက ဒီကာဗိုဟိုက်ဒရိတ်တွေကို
01:15
called respiration, converting them to energy
19
75056
2820
အသက်ရှူခြင်းလို့ ခေါ်တဲ့ ပြောင်းပြန် ဖြစ်စဉ်မှာ စားသုံးပြီး
01:17
and releasing carbon back into the atmosphere.
20
77876
3290
ဒါတွေကို စွမ်းအင်အဖြစ် ပြောင်းလဲကာ ကာဗွန်ကို လေထုထဲ ပြန်ထုတ်ပေးတယ်။
01:21
In trees, however, a large portion of that carbon isn’t released,
21
81166
4215
ဒါပေမဲ့ သစ်ပင်တွေမှာ ဒီကာဗွန်ရဲ့ ကြီးမားတဲ့ အပိုင်းကို မထုတ်ပေးဘူး။
01:25
and instead, is stored as newly formed wood tissue.
22
85381
4336
ဒါအစား အသစ် ဖွဲ့စည်းတဲ့ သစ်သားတစ်ရှူးအဖြစ် သိမ်းထားတယ်။
01:29
During their lifetimes, trees act as carbon vaults,
23
89717
3860
သူတို့ရဲ့ သက်တမ်းအတွင်း သစ်ပင်တွေက ကာဗွန် ပေါင်းမိုးတွေလို လုပ်ဆောင်ကြပြီး
01:33
and they continue to draw down carbon for as long as they grow.
24
93577
4479
ကြီးထွားနေသရွေ့ ကာဗွန်ကို ဆက်လက် ဆွဲယူကြတယ်။
01:38
However, when a tree dies and decays,
25
98056
2980
ဒါပေမဲ့ သစ်ပင်တစ်ပင် သေပြီး ဆွေးမြေ့သွားတဲ့အခါ၊
01:41
some of its carbon will be released back into the air.
26
101036
3460
ကာဗွန်အချို့ကို လေထဲကို ပြန်ထုတ်ပေးမှာပါ။
01:44
A significant amount of CO2 is stored in the soil,
27
104496
3680
သိသာတဲ့ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ် ပမာဏကို နှစ်ပေါင်းထောင်ချီ
01:48
where it can remain for thousands of years.
28
108176
2560
ဆက်ရှိနေနိုင်တဲ့ မြေဆီလွှာမှာ သိုလှောင်ထားတယ်။
01:50
But eventually, that carbon also seeps back into the atmosphere.
29
110736
5031
ဒါပေမဲ့ နောက်ဆုံးတော့ ဒီကာဗွန်ဟာ လေထုထဲ ပြန်စိမ့်ဝင်သွားတယ်။
01:55
So if trees are going to help fight a long-term problem
30
115767
3030
ဒီတော့ ရာသီဥတုအပြောင်းအလဲလို ရေရှည်ပြဿနာကို တိုက်ဖျက်ဖို့
01:58
like climate change,
31
118797
1050
အပင်တွေက ကူညီမယ်ဆို၊
01:59
they need to survive to sequester their carbon
32
119847
2607
လျင်အမြန်လည်း မျိုးပွားနေရင်း ၎င်းတို့ရဲ့ ကာဗွန်ကို
02:02
for the longest period possible, while also reproducing quickly.
33
122454
5090
အရှည်ဆုံးကာလအထိ ထုတ်လွတ်ဖို့၊ အသက်ရှင်ဖို့လိုတယ်။
02:07
Is there one type of tree we could plant that meets these criteria?
34
127544
4130
ဒီစံနှုန်းတွေနဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ အပင်တစ်မျိုး ရှိလား။
02:11
Some fast growing, long-lived, super sequestering species
35
131674
4539
ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ ဖြန်ကြဲနိုင်တဲ့ အမြန် ကြီးထွားတဲ့၊ အသက်ရှည်တဲ့
02:16
we could scatter worldwide?
36
136213
2100
အလွန် ထုတ်လွှတ်ပေးတဲ့ မျိုးစိတ်လား။
02:18
Not that we know of.
37
138313
1610
ကျွန်တော်တို့ မသိပါဘူး။
02:19
But even if such a tree existed,
38
139923
2000
ဒါပေမဲ့ ဒီလိုအပင်မျိုးရှိရင်တောင်၊
02:21
it wouldn’t be a good long-term solution.
39
141923
2970
ဒါက ရေရှည် ကောင်းတဲ့ ဖြေရှင်းနည်းတစ်ခုဖြစ်မှာမဟုတ်ဘူး။
02:24
Forests are complex networks of living organisms,
40
144893
3360
သစ်တောတွေက သက်ရှိ ဇီဝရုပ်တွေရဲ့ ရှုပ်ထွေးတဲ့ ကွန်ရက်တွေဖြစ်ပြီး
02:28
and there’s no one species that can thrive in every ecosystem.
41
148253
4501
ဂေဟစနစ်တိုင်းမှာ ရှင်သန်နိုင်တဲ့ မျိုးစိတ် တစ်ခုဆိုတာမရှိဘူး။
02:32
The most sustainable trees to plant are always native ones;
42
152754
4380
စိုက်ပျိုးဖို့ ခံနိုင်စွမ်’အရှိဆုံးတွေက အမြဲတမ်း ဒေသရင်းအပင်တွေပါ။
02:37
species that already play a role in their local environment.
43
157143
4000
ဒေသတွင်း ဝန်းကျင်မှာ ကဏ္ဍတစ်ခုကနေ ပါဝင်ပြီးသား မျိုးစိတ်တွေပါ။
02:41
Preliminary research shows that ecosystems
44
161143
2365
သဘာဝအလျောက် ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ သစ်ပင်အမျိုးစုံရှိတဲ့
02:43
with a naturally occurring diversity of trees have less competition
45
163508
3900
ဂေဟစနစ်တွေကရင်းမြစ်တွေအတွက် ယှဉ်ပြိုင်မှု ပိုနည်းပြီး ရာသီဥတုအပြောင်းအလဲကို
02:47
for resources and better resist climate change.
46
167408
3840
ပိုခံနိုင်စွမ်းရှိတယ်လို့ ပဏာမ သုတေသနပြုချက်က ဖော်ပြတယ်။
02:51
This means we can’t just plant trees to draw down carbon;
47
171248
3400
ဆိုလိုတာက ကာဗွန်ကို ဆွဲယူဖို့သက်သက်ပဲ သစ်ပင်တွေကို စိုက်လို့မရတာပါ၊
02:54
we need to restore depleted ecosystems.
48
174648
3690
ကျွန်တော်တို့ဟာ ကုန်ခမ်းနေတဲ့ ဂေဟစနစ်တွေကို ပြန်ထူထောင်ဖို့ လိုတယ်။
02:58
There are numerous regions that have been clear cut
49
178338
2690
ပြန်လည်ထူထောင်ရေးအတွက် အသင့်ဖြစ်နေတဲ့ ပြတ်သား
03:01
or developed that are ripe for restoring.
50
181028
3350
ဒါမဟုတ် ဖွံ့ဖြိုးလာတဲ့ ဒေသများစွာရှိပါတယ်။
03:04
In 2019, a study led by Zurich’s Crowtherlab
51
184378
3944
၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ Zurich’s Crowtherlab ဦးဆောင်တဲ့ လေ့လာမှုတစ်ခုက
03:08
analyzed satellite imagery of the world’s existing tree cover.
52
188322
4660
ကမ္ဘာ့လက်ရှိ အပင် အဖုံးရဲ့ ဂြိုဟ်တုပုံရိပ်ကို ဆန်းစစ်ခဲ့တယ်။
03:12
By combining it with climate and soil data
53
192982
2690
ဒါကို ရာသီဥတု၊ မြေဆီလွှာ အချက်အလက်တွေနဲ့ပေါင်းစပ်ပြီး
03:15
and excluding areas necessary for human use,
54
195672
3340
လူသား အသုံးပြုမှုအတွက် လိုအပ်တဲ့ နယ်မြေတွေကို ထည့်သွင်းရင်း၊
ကမ္ဘာမြေက နောက်ထပ် သစ်တောရဲ့ ဟက်တာ
03:19
they determined Earth could support
55
199012
1950
03:20
nearly one billion hectares of additional forest.
56
200962
3870
တစ်ဘီလီယံ နီးပါးကို ထောက်ပံ့နိုင်တယ်လို့ သူတို့က ဆုံးဖြတ်ခဲ့တယ်။
03:24
That’s roughly 1.2 trillion trees.
57
204832
4202
ဒါက အကြမ်းဖျင်း သစ်ပင် ၁.၂ ထရီလီယံပါ။
03:29
This staggering number surprised the scientific community,
58
209034
3730
ဒီအံ့ဖွယ် အရေအတွက်က သိပ္ပံအသိုင်းအဝိုင်းကို အံ့အားသင့်စေပြီး
03:32
prompting additional research.
59
212764
1880
နောက်ထပ်သုတေသနပြုမှုတွေ ဖြစ်ပေါ်စေတယ်။
03:34
Scientists now cite a more conservative but still remarkable figure.
60
214644
4543
အခု သိပ္ပံပညာရှင်တွေဟာ ပိုမယုတ်မလွန်ပေမဲ့ မှတ်သားဖွယ် ကိန်းဂဏန်းတစခုကို ကိုးကားတယ်။
03:39
By their revised estimates, these restored ecosystems
61
219187
4161
ပြန်စိစစ်ထားတဲ့ ခန့်မှန်း ချက်တွေအရ၊ ပြန်လည်ထူထောင်ထားတဲ့ ဂေဟစနစ်တွေက
03:43
could capture anywhere from 100 to 200 billion tons of carbon,
62
223348
5585
လူသား ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်တွေမှုရဲ့ ၆ ပုံ ၁ ပုံ ကျော်ဖြစ်တဲ့၊
03:48
accounting for over one-sixth of humanity’s carbon emissions.
63
228933
4440
ကာဗွန် တန်ပေါင်း ၁၀၀ ကနေ ၂၀၀ ဘီလီယံ အတွင်းမှာ ဖမ်းယူနိုင်တယ်။
03:53
More than half of the potential forest canopy
64
233373
2290
ပြန်လည်ထူထောင်ရေး ကြိုးပမ်းမှု အသစ်တွေအတွက်
03:55
for new restoration efforts can be found in just six countries.
65
235663
4430
အလားအလာရှိတဲ့ သစ်တော ပေါင်းမိုး ထက်ဝက် ကျော်ကို နိုင်ငံ ၆ ခုမှာသာတွေ့ရှိနိုင်တယ်။
04:00
And the study can also provide insight into existing restoration projects,
66
240093
4830
ဒီလေ့လာမှုက ၂၀၃၀ ခုနှစ်မှာ ဟက်တာ သန်း ၃၅၀ ကို ပြန်လည်ထူထောင်ဖို့ ရည်ရွယ်ထားတဲ့
04:04
like The Bonn Challenge,
67
244923
1480
The Bonn Challenge လို
04:06
which aims to restore 350 million hectares of forest by 2030.
68
246403
5624
လက်ရှိ ပြန်လည်ထူထောင်ရေး စီမံချက်တွေမှာ ထိုးထွင်းအမြင်ကိုလည်း ထောက်ပံ့နိုင်တယ်။
04:12
But this is where it gets complicated.
69
252027
2530
ဒါပေမဲ့ ဒါက ရှုပ်ထွေးလာတဲ့ နေရာပါ။
04:14
Ecosystems are incredibly complex,
70
254557
2500
ဂေဟစနစ်တွေဟာ မယုံနိုင်အောင် ရှုပ်ထွေးပြီး
04:17
and it’s unclear whether they’re best restored by human intervention.
71
257057
4454
လူသာ ကြားဝင်ဆောင်ရွက်မှုက အကောင်းဆုံး ပြန်လည်ထူထောင်နိုင်မလားဆိုတာက မရှင်းဘူး။
04:21
It’s possible the right thing to do for certain areas
72
261511
3470
တချို့ဒေသတွေအတွက် လုပ်သင့်လုပ်သင့်တာက
04:24
is to simply leave them alone.
73
264981
2620
ဒီဒေသတွေကိုချည်း ထားခဲ့ဖို့ ဖြစ်နိုင်တယ်။
04:27
Additionally, some researchers worry that restoring forests
74
267601
3820
ဒါ့အပြင် ရာသီဥတုအပြောင်းအလဲကို တကယ် အရှိန်မြှင့်ပေးနိုင်တဲ့ အဟုန်မှာ
04:31
on this scale may have unintended consequences,
75
271421
3440
သဘာဝ ဇီဝဓာတုပစ္စည်းတွေ ထုတ်လုပ်တာလို၊ ဒီအတိုင်းအတာမှာရှိတဲ့
04:34
like producing natural bio-chemicals
76
274861
2320
သစ်တောတွေကို ပြန်လည်ထူထောင်တာက
04:37
at a pace that could actually accelerate climate change.
77
277181
4274
မရည်ရွယ်တဲ့ အကျိုးဆက်တွေ ဖြစ်ပေါ် နိုင်တာကို သုတေသီအချို့က စိုးရိမ်ကြတယ်။
04:41
And even if we succeed in restoring these areas,
78
281455
3200
ဒီဒေသတွေကို ပြန်လည်ထူထောင်ရာမှာ အောင်မြင်ရင်တောင်၊
04:44
future generations would need to protect them
79
284655
2660
အနာဂတ် လူသားမျိုးဆက်တွေက အရင်က ဒါတွေကို
04:47
from the natural and economic forces that previously depleted them.
80
287315
5071
ကုန်ခမ်းစေခဲ့တဲ့ သဘာဝနဲ့ စီးပွားရေး အင်အားစုတွေကနေ ကာကွယ်ပေးဖို့လိုအပ်မှာပါ။
04:52
Taken together, these challenges have damaged confidence
81
292386
3544
ယျေဘုယျအနေနဲ့၊ ဒီစိန်ခေါ်မှုတွေက ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက ပြန်လည်ထူထောင်ရေး
04:55
in restoration projects worldwide.
82
295930
2680
စီမံချက်တွေကို ယုံကြည်မှု ပျက်ပြားစေခဲ့တယ်။
04:58
And the complexity of rebuilding ecosystems
83
298610
3030
ဂေဟစနစ်တွေကို ပြန်လည်ထူထောင်တာရဲ့ ရှုပ်ထွေးမှုက
05:01
demonstrates how important it is to protect our existing forests.
84
301640
4528
လက်ရှိသစ်တောတွေကို ကာကွယ်ဖို့ ဘယ်လောက်အရေးကြီးတာကို ဖော်ပြနေတယ်။
05:06
But hopefully, restoring some of these depleted regions
85
306168
3490
ဒါပေမဲ့ ဒီကုန်ခမ်းနေတဲ့ ဒေသတချို့ကို ပြန်လည်ထူထောင်တာက
05:09
will give us the data and conviction necessary to combat climate change
86
309658
4080
ရာသီဥတု အပြောင်းအလဲကို တိုက်ဖျက်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ အချက်အလက်တွေနဲ့ ယုံကြည်ချက်ကို
05:13
on a larger scale.
87
313738
2090
ပေးမယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။
05:15
If we get it right, maybe these modern trees will have time to grow
88
315828
4104
ကျွန်တော်တို့ မှန်တယ်ဆိုရင်၊ ဒီခေတ်သစ် သစ်ပင်တွေက ကာဗွန် သယ်ဆောင်လာတဲ့
05:19
into carbon carrying titans.
89
319932
2315
အပင်ကြီးအဖြစ် ကြီးထွားဖို့ အချိန်ရနိုင်လောက်တယ်။
ဤဝဘ်ဆိုဒ်အကြောင်း

ဤဆိုက်သည် သင့်အား အင်္ဂလိပ်စာလေ့လာရန်အတွက် အသုံးဝင်သော YouTube ဗီဒီယိုများနှင့် မိတ်ဆက်ပေးပါမည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ထိပ်တန်းဆရာများ သင်ကြားပေးသော အင်္ဂလိပ်စာသင်ခန်းစာများကို သင်တွေ့မြင်ရပါမည်။ ဗီဒီယိုစာမျက်နှာတစ်ခုစီတွင် ပြသထားသည့် အင်္ဂလိပ်စာတန်းထိုးများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။ စာတန်းထိုးများသည် ဗီဒီယိုပြန်ဖွင့်ခြင်းနှင့်အတူ ထပ်တူပြု၍ လှိမ့်သွားနိုင်သည်။ သင့်တွင် မှတ်ချက်များ သို့မဟုတ် တောင်းဆိုမှုများရှိပါက ဤဆက်သွယ်ရန်ပုံစံကို အသုံးပြု၍ ကျွန်ုပ်တို့ထံ ဆက်သွယ်ပါ။

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7