How do your hormones work? - Emma Bryce

2,285,148 views ・ 2018-06-21

TED-Ed


សូមចុចពីរដងលើចំណងជើងរងជាភាសាអង់គ្លេសខាងក្រោមដើម្បីចាក់វីដេអូ។

Translator: Sinet SEM Reviewer: Daro Rous
00:06
Over the course of our lifetimes,
0
6365
2204
ក្នុងមួយជីវិតយើងម្នាក់ៗ
00:08
our bodies undergo a series of extraordinary metamorphoses:
1
8569
3880
រាងកាយយើងឆ្លងកាត់ដំណាក់កាលៗផ្លាស់ប្តូរដ៏អស្ចារ្យជាច្រើន
00:12
we grow,
2
12449
944
យើងលូតលាស់
00:13
experience puberty,
3
13393
1268
ពេញវ័យ
00:14
and many of us reproduce.
4
14661
1824
ហើយភាគច្រើននៃពួកយើងនិងបន្តពូជ។
00:16
Behind the scenes,
5
16485
1293
នៅខាងក្រោយហេតុការណ៍ទាំងនេះ
00:17
the endocrine system works constantly to orchestrate these changes.
6
17778
4453
ក្រពេញអង់ដូគ្រីនរបស់យើងធ្វើការជាប់ជានិច្ចដើម្បីអោយមានការផ្លាស់ប្តូរទាំងនេះ។
00:22
Alongside growth and sexual maturity,
7
22231
2622
បន្ថែមលើការលូតលាស់និងការពេញវ័យខាងភេទ
00:24
this system regulates everything from your sleep
8
24853
2985
ប្រព័ន្ធនេះត្រួតពិនិត្យគ្រប់យ៉ាងរាប់ចាប់ពីការគេង
00:27
to the rhythm of your beating heart,
9
27838
2382
ដល់ចង្វាក់បេះដូង
00:30
exerting its influence over each and every one of your cells.
10
30220
4664
តាមរយ:ការមានអំពើលើកោសិកាផ្សេងៗរបស់យើង។
00:34
The endocrine system relies on interactions
11
34884
2259
ប្រព័ន្ធអង់ដូគ្រីន ពឹងផ្អែកលើទំនាក់ទំនង
00:37
between three features to do its job:
12
37143
2549
នៃកត្តា៣ក្នុងការដំណើរការ គឺ
00:39
glands,
13
39692
923
ក្រពេញ (សរីរាង្គរឺកោសិកា)
00:40
hormones,
14
40615
905
អរម៉ូន (សារធាតុគីមី)
00:41
and trillions of cell receptors.
15
41520
2774
ព្រមទាំងធ្មួលរាប់កោដិនៅលើកោសិកា។
00:44
Firstly, there are several hormone-producing glands:
16
44294
3150
ដំបូង មានក្រពេញបញ្ចេញអរម៉ូនមួយចំនួនដូចជា
00:47
three in your brain,
17
47444
1371
ក្រពេញ៣នៅក្នុងខួរក្បាល
00:48
and seven in the rest of your body.
18
48815
2346
និង៧ទៀតនៅផ្នែកផ្សេងទៀតនៃរាងកាយ។
00:51
Each is surrounded by a network of blood vessels,
19
51161
2872
ក្រពេញនីមួយៗមានសរសៃឈាមព័ទ្ធជុំវិញ
00:54
from which they extract ingredients to manufacture dozens of hormones.
20
54033
4419
ដែលពីក្នុងឈាមនេះហើយដែលក្រពេញទទួលបានវត្ថុធាតុដើមផលិតអរម៉ូន។
00:58
Those hormones are then pumped out in tiny amounts,
21
58452
3284
ហើយអរម៉ូនផលិតបាននឹងត្រូវបញ្ចេញក្នុងបរិមាណតិចតួច
01:01
usually into the bloodstream.
22
61736
2295
ចូលទៅក្នុងសរសៃឈាមវិញ។
01:04
From there, each hormone needs to locate a set of target cells
23
64031
4120
ចេញពីសេរសៃឈាម អរម៉ូនត្រូវទៅរកកោសិកាគោលដៅ
01:08
in order to bring about a specific change.
24
68151
2738
ដើម្បីធ្វើអោយមានការផ្លាស់ប្តូរណាមួយ។
01:10
To find its targets, it’s helped along by receptors,
25
70889
3792
ដើម្បីទៅរកកោសិកាគោលដៅឃើញ វាត្រូវបានជួយដោយសារធ្មួល
01:14
which are special proteins inside or on the cell’s surface.
26
74681
4253
ដែលជាប្រូតេអុីនយថាប្រភេទនៅក្នុងរឺនៅលើកោសិកា។
01:18
Those receptors recognise specific hormones as they waft by,
27
78934
4014
ធ្មួលទំាងនោះទទួលស្គាល់អរម៉ូនយថាប្រភេទដែលមកប៉ះ
01:22
and bind to them.
28
82948
1749
ហើយភ្ជាប់ជាមួយអរម៉ូនទាំងនោះ។
01:24
When this happens,
29
84697
1110
នៅពេលដែលមានរឿងនេះកើតឡើង
01:25
that hormone-receptor combination triggers a range of effects
30
85807
3874
ការភ្ជាប់រវាងអរម៉ូននិងធ្មួលធ្វើអោយមានឥទ្ធិពលបន្តបន្ទាប់
01:29
that either increase or decrease specific processes inside the cell
31
89681
4541
ដែលបង្កើន ឬបន្ថយដំណើរការណាមួយក្នុងកោសិកា
01:34
to change the way that cell behaves.
32
94222
2618
ដើម្បីផ្លាស់ប្តូររបៀបដែលកោសិកាដំណើរការ។
01:36
By exposing millions of cells at a time
33
96840
2899
តាមរយ:ការភ្ជាប់របស់អរម៉ូនទៅនឹងកោសិកា
01:39
to hormones in carefully-regulated quantities,
34
99739
2723
ក្នុងបរិមាណដែលត្រូវបានត្រួតពិនិត្យច្បាស់លាស់
01:42
the endocrine system drives large-scale changes across the body.
35
102462
4560
ប្រព័ន្ធអង់ដូគ្រីនធ្វើអោយមានការផ្លាស់ប្តូរទ្រង់ទ្រាយធំក្នុងរាងកាយ។
01:47
Take, for instance, the thyroid and the two hormones it produces,
36
107022
4412
ឧទារហណ៍ ក្រពេញទីរ៉ូអុីតនិងអរម៉ូន២ដែលវាផលិត
01:51
triiodothyronine and thyroxine.
37
111434
3373
ទ្រីអុីយ៉ូដូទីរ៉ូនីន និងទីរ៉ូសុីន។
01:54
These hormones travel to most of the body’s cells,
38
114807
2998
អរម៉ូនទាំង២នេះធ្វើដំណើរទៅកោសិការបស់ខ្លួនយើងជាច្រើន
01:57
where they influence how quickly those cells use energy
39
117805
3374
ដើម្បីគ្រប់គ្រងល្បឿនដែលកោសិកាយើងប្រើប្រាស់ថាមពល
02:01
and how rapidly they work.
40
121179
2016
និងល្បឿនដែលកោសិកាធ្វើការ។
02:03
In turn, that regulates everything from breathing rate
41
123195
2971
ការនេះ អាចកំណត់សកម្មភាពក្នុងខ្លួនជាច្រើនរាប់ចាប់ពី
02:06
to heartbeat,
42
126166
1105
ចលនាដង្ហើម ដល់ចង្វាក់បេះដូង
02:07
body temperature,
43
127271
1118
សីតុណ្ហភាពរាងកាយ
02:08
and digestion.
44
128389
1603
និងការរំលាយអាហារ។
02:09
Hormones also have some of their most visible—and familiar—effects
45
129992
4395
អរម៉ូនក៏មានឥទ្ធិពលដែលគួរអោយកត់សំគាល់និងអាចមើលឃើញ
02:14
during puberty.
46
134387
1683
នៅពេលពេញវ័យ។
02:16
In men, puberty begins when the testes start secreting testosterone.
47
136070
4373
ចំពោះភេទប្រុស ភាពពេញវ័យចាប់ផ្តើមនៅពេលពងស្វាយបញ្ចេញអរម៉ូនតេស្តូស្តេរ៉ូន។
02:20
That triggers the gradual development of the sexual organs,
48
140443
3159
ដែលធ្វើអោយមានការលូតលាស់សរីរាង្គភេទ
02:23
makes facial hair sprout,
49
143602
1639
ធ្វើអោយដុះរោមមុខ
02:25
and causes the voice to deepen
50
145241
2452
និងសំលេងឡើងគ្រល
02:27
and height to increase.
51
147693
2217
និងលូតកំពស់។
02:29
In women, estrogen secreted from the ovaries signals the start of adulthood.
52
149910
4733
ចំពោះស្ត្រី អឺស្រ្តូសែនបញ្ចេញពីអូវែជាសញ្ញានៃភាពពេញវ័យ។
02:34
It helps the body develop,
53
154643
1408
វាជួយអោយរាងកាយប្រែប្រួល
02:36
makes the hips widen,
54
156051
1267
ត្រគៀករីក
02:37
and thickens the womb’s lining,
55
157318
2388
និងធ្វើអោយសាច់ពោះក្រាស់
02:39
preparing the body for menstruation or pregnancy.
56
159706
3561
ដើម្បីរៀបចំសំរាប់វដ្តរដូវ និងការមានគភ៌។
02:43
An enduring misconception around the endocrine system
57
163267
2932
គេតែងយល់ច្រឡំអំពីប្រព័ន្ធអង់ដូគ្រីនថា
02:46
is that there are exclusively male and female hormones.
58
166199
4033
អរម៉ូនខ្លះមានតែលើមនុស្សប្រុស រឺមនុស្សស្រី។
02:50
In fact, men and women have estrogen and testosterone,
59
170232
3955
ការពិត ទាំងប្រុសទាំងស្រីសុទ្ធតែមានអឺស្ត្រូសែន និងតេស្តូស្តេរ៉ូន
02:54
just in different amounts.
60
174187
2028
ខុសគ្នាតែបរិមាណប៉ុណ្ណោះ។
02:56
Both hormones play a role in pregnancy, as well,
61
176215
3249
អរម៉ូនទាំង២ចូលរួមក្នុងការមានគភ៌ ព្រមទាំង
02:59
alongside more than 10 other hormones that ensure the growth of the fetus,
62
179464
4047
ដោយរួមជាមួយអរម៉ូន១០មុខផ្សេងទៀត
03:03
enable birth,
63
183511
1027
ជួយក្នុងការសំរាលកូន
03:04
and help the mother feed her child.
64
184538
2992
និងចិញ្ចឹមកូន។
03:07
Such periods of hormonal change are also associated with fluctuations in mood.
65
187530
5237
ដំណាក់កាលផ្លាស់ប្តូរអរម៉ូនក៏ជាមូលហេតុនេះការប្រែប្រួលអារម្មណ៍
03:12
That’s because hormones can influence
66
192767
2119
ដោយសារតែអរម៉ូនអាចជិះឥទ្ធិពលដល់ការផលិត
03:14
the production of certain chemicals in the brain, like serotonin.
67
194886
4352
សារធាតុគីមីក្នុងខួរក្បាលដូចជាសេរ៉ូតូនីន។
03:19
When chemical levels shift, they may cause changes in mood, as well.
68
199238
4460
នៅពេលដែលសារធាតុគីមីទាំងនេះប្រែប្រួល វាធ្វើអោយអារម្មណ៍ប្រែប្រួលផងដែរ។
03:23
But that’s not to say that hormones have unlimited power over us.
69
203698
4274
និយាយនេះមិនមែនមានន័យថាអរម៉ូនមានឥទ្ធិពលលើយើងដោយគ្មានដែនកំណត់ឡើយ។
03:27
They’re frequently viewed as the main drivers of our behavior,
70
207972
3322
ពួកវាត្រូវបានគេមើលឃើញថាជាកត្តាជំរុញសកម្មភាពយើង
03:31
making us slaves to their effects, especially during puberty.
71
211294
4027
ធ្វើអោយយើងក្លាយជាទាសកររបស់វា ពិសេសពេលកំពុងពេញវ័យ។
03:35
But research shows that our behavior is collectively shaped
72
215321
3537
ប៉ុន្តែការស្រាវជ្រាវបង្ហាញថាយើងរងឥទ្ធិពលរួម
03:38
by a variety of influences,
73
218858
2089
ពីកត្តាជាច្រើន
03:40
including the brain and its neurotransmitters,
74
220947
2271
រួមានខួរក្បាល និងសារធាតុគីមីរបស់វា (Neurotransmitters)
03:43
our hormones,
75
223218
1043
អរម៉ូន
03:44
and various social factors.
76
224261
2364
និងកត្តាសង្គមផ្សេងៗ។
03:46
The primary function of the endocrine system
77
226625
2306
មុខងារទីមួយរបស់ប្រព័ន្ធអង់ដូគ្រីន
03:48
is to regulate our bodily processes, not control us.
78
228931
4321
គឺត្រួតពិនិត្យមុខងារក្នុងរាងកាយ មិនមែនគ្រប់គ្រងយើងឡើយ។
03:53
Sometimes disease,
79
233252
1191
ជំងឺខ្លះ
03:54
stress,
80
234443
741
ស្ត្រេស
03:55
and even diet can disrupt that regulatory function, however,
81
235184
3771
និងអាហារក៏អាចធ្វើអោយប៉ះពាល់ដល់មុខងារត្រួតពិនិត្យ
03:58
altering the quantity of hormones that glands secrete
82
238955
2811
រឺធ្វើអោយប្រែប្រួលបរិមានអរម៉ូនដែលបញ្ចេញ
04:01
or changing the way that cells respond.
83
241766
2637
រឺអាចផ្លាស់ប្តូរការឆ្លើយតបរបស់កោសិកាទៅនឹងអរម៉ូនផងដែរ។
04:04
Diabetes is one of the most common hormonal disorders,
84
244403
3142
ជំងឺទឹកនោមផ្អែមជាជំងឺមួយដែលកើតពីការប្រែប្រួលអរម៉ូន
04:07
occurring when the pancreas secretes too little insulin,
85
247545
3616
កើតឡើងនៅពេលលំពែងបញ្ចេញអាំងស៊ុយលីនតិចពេក
04:11
a hormone that manages blood sugar levels.
86
251161
2714
ដែលជាអរម៉ូនមួយត្រួតពិនិត្យជាតិស្ករក្នុងឈាម។
04:13
And hypo- and hyperthyroidism
87
253875
2536
ហើយជំងឺ អុីប៉ូ និងអុីពែទីរ៉ូអុីតដែលកើតឡើង
04:16
occur when the thyroid gland makes too little or too much thyroid hormone.
88
256411
5127
នៅពេលក្រពេញទីរ៉ូអុីតបញ្ចេញអរម៉ូនតិចពេករឺច្រើនពេក។
04:21
When there’s too little thyroid hormone, that results in a slowed heart rate,
89
261538
4252
នៅពេលមានអរម៉ូនទីរ៉ូអុីតតិចពេក ធ្វើអោយចង្វាក់បេះដូងលោតយឺត
04:25
fatigue,
90
265790
829
អស់កំលាំង
04:26
and depression,
91
266619
1169
និងឌីប្រេស្ហ្សឹន
04:27
and when there’s too much thyroid hormone,
92
267788
2034
ហើយនៅពេលអរម៉ូនទីរ៉ូអុីតច្រើនពេក ក៏ធ្វើអោយ
04:29
weight loss,
93
269822
855
ស្រកទំងន់
04:30
sleeplessness,
94
270677
1060
គេងមិនលក់
04:31
and irritability.
95
271737
1778
និងឆាប់មួម៉ៅ។
04:33
But most of the time,
96
273515
1278
ជាញឹកញាប់
04:34
the endocrine system manages to keep our bodies in a state of balance.
97
274793
3810
ប្រព័ន្ធអង់ដូគ្រីនអាចត្រួតពិនិត្យខ្លួនយើងអោយស្ថិតក្នុងស្ថានភាពសមស្រប។
04:38
And through its constant regulation,
98
278603
2264
ហើយតាមរយ:ការត្រួតពិនិត្យជាប់ជានិច្ច
04:40
it drives the changes that ultimately help us become who we are.
99
280867
4322
វានាំអោយមានការផ្លាស់ប្តូរដែលធ្វើអោយយើងអាចក្លាយជាយើងដូចពេលនេះ។
អំពីគេហទំព័រនេះ។

This site will introduce you to YouTube videos that are useful for learning English. You will see English lessons taught by top-notch teachers from around the world. Double-click on the English subtitles displayed on each video page to play the video from there. The subtitles scroll in sync with the video playback. If you have any comments or requests, please contact us using this contact form.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7