The rise and fall of the Kingdom of Man - Andrew McDonald

1,030,818 views ・ 2021-07-22

TED-Ed


Fai dobre clic nos subtítulos en inglés a continuación para reproducir o vídeo.

Translator: Servizo de Normalización Lingüística Reviewer: Xusto Rodriguez
00:07
On a small island in the middle of the Irish Sea,
0
7246
3167
Nunha pequena illa no medio do Mar de Irlanda,
00:10
fortresses preside over the rugged shores.
1
10413
2916
as fortalezas presiden as esgrevias costas.
00:13
This unlikely location was the birthplace of a medieval empire
2
13829
4334
Este lugar remoto foi o berce dun imperio medieval
00:18
that lasted 200 years, ruled by a dynasty of sea kings.
3
18163
5041
que durou 200 anos,
gobernado por unha dinastía de reis do mar.
00:23
The first of these kings was Godred Crovan,
4
23913
2875
O primeiro deles foi Godred Crovan,
00:26
a notorious warlord descended from Irish and Viking rulers.
5
26788
4500
un famoso señor da guerra descendente dos monarcas irlandeses e viquingos.
00:33
Starting in 1079, Godred consolidated power
6
33496
3916
A partir de 1079, Godred consolidou o seu poder
00:37
over the Isle of Man and the Hebrides,
7
37412
2209
sobre a Illa de Man e as Hébridas,
00:39
a collection of islands off the west coast of Scotland.
8
39621
2750
un conxunto de illas en fronte da costa de Escocia.
00:42
He seized control of important sea routes between the British Isles,
9
42787
3959
El tomou o control de importantes rutas marítimas entre as Illas Británicas
00:46
Scandinavia, and the North Atlantic.
10
46746
2375
Escandinavia e o Atlántico norte.
00:51
A turbulent period followed Godred’s death,
11
51162
3000
A morte de Godred veu seguida dun período turbulento,
00:54
characterised by invasions from Norway and Ireland,
12
54162
3417
caracterizado por invasións desde Noruega e Irlanda,
00:57
and intense feuding between princes.
13
57579
2625
e intensas disputas entre príncipes.
01:00
But his descendants held on to power,
14
60579
2333
Pero os seus descendentes conservaron o poder,
01:02
building coastal fortresses, roving the seaways,
15
62912
3501
construíndo fortalezas costeiras, patrullando as rutas do mar,
01:06
throwing themselves into epic battles,
16
66413
2333
lanzándose a batallas épicas,
01:08
and consolidating control over an impressive maritime kingdom.
17
68746
4250
e consolidando o control sobre un reino marítimo impresionante.
01:13
The inhabitants of this kingdom had both Gaelic and Norse roots,
18
73788
3833
Os habitantes deste reino tiñan raíces gaélicas e nórdicas,
01:17
and many probably spoke both languages.
19
77621
2583
e probablemente moitos falaban os dous idiomas.
01:20
Those on the Isle of Man were known as the Manx people,
20
80579
3084
Os habitantes da Illa de Man eran coñecidos como manx,
01:23
while those in the Hebrides were known as Islanders or People of the Isles.
21
83996
5292
mentres que aos das Hébridas
chamábanlles “insulares” ou “xente da Illa”.
01:29
Though we still don’t know for sure how many there were,
22
89288
2750
Aínda que non sabemos con certeza cantos eran,
01:32
we do know this relatively small group had an outsize impact on the region.
23
92038
5291
sabemos que este grupo bastante pequeno tivo un forte impacto na rexión.
01:38
Perched on cliffs with sweeping views and safe harbors,
24
98204
3459
Situadas en cantís con extensas vistas e en portos seguros,
01:41
seaside fortresses helped the kings control shipping, commerce, and resources.
25
101663
4750
as fortalezas costeiras axudábanlles a controlar os transportes,
o comercio e os recursos.
01:46
The empire commanded vast fleets of Viking-style long ships,
26
106871
4958
O imperio contaba con grandes frotas de longos barcos de estilo viquingo,
01:51
which they used for trading, raiding, and plundering the seas.
27
111829
3834
que usaban para comerciar, asaltar e saquear os mares.
01:56
Observing this prowess, many neighboring rulers sought their aid.
28
116621
4542
Observando estas proezas, moitos monarcas veciños pedíronlles axuda.
02:01
The brothers Rognvald and Olaf each solved neighbors’ maritime woes:
29
121954
4959
Os irmáns Rongvald e Olaf resolveron os problemas marítimos dos seus veciños:
02:06
King Rognvald supplied military assistance to the Scottish king,
30
126913
4041
O rei Rongvald forneceulle asistencia militar ao rei de Escocia,
02:10
and King Olaf’s forces served as a Coast Guard
31
130954
3459
e as forzas do rei Olaf serviron como gardacostas
02:14
at the English King Henry III’s request— for a hefty fee.
32
134413
4333
do rei Henrique III de Inglaterra a cambio dunha suma considerable.
02:19
The sea kings also sparred with their powerful neighbors,
33
139746
3333
Os reis do mar tamén se enfrontaron cos seus poderosos veciños,
02:23
but they had a particularly bitter rivalry with another dynasty in their own isles:
34
143079
5084
pero tiñan unha particular rivalidade con outra dinastía nas súas propias illas:
02:28
a line of rulers in the Hebrides.
35
148163
2666
a liña dinástica que gobernaba as Hébridas.
02:31
In the 1150s, a chieftain of this line, Somerled,
36
151329
3667
Na década de 1150, un xefe desta liña, Somerled,
02:34
defeated the Manx King, his brother-in-law, in a naval battle
37
154996
4208
derrotou o rei manx, o seu cuñado, nunha batalla naval
02:39
and formed a rival Kingdom of the Isles, fracturing the old kingdom.
38
159204
4917
e formou un reino das Illas rival, fracturando o reino antigo.
02:44
This began a century-long rivalry between Somerled’s line,
39
164704
4000
Aquí comezou unha rivalidade dun século entre a liña de Somerled,
02:48
who ruled the southern and central Hebrides,
40
168704
2334
quen gobernou as Hébridas do sur e do centro,
e os reis da Illa de Man,
02:51
and the Manx Kings, who ruled the Isle of Man and northern Hebrides,
41
171038
4000
que gobernaron a propia Illa e as Hébridas do norte,
02:55
to control the seaways.
42
175038
1583
polo control das vías marítimas.
02:57
Family feuds often blossomed into bitter civil wars.
43
177121
4125
As contendas familiares convertíanse moitas veces en graves guerras civís.
03:01
In 1223, King Rognvald sent a letter to his son
44
181246
3833
En 1233, o Rei Rognvald remitiulle unha carta ao seu fillo
03:05
commanding him to murder his uncle Olaf.
45
185079
3042
ordenándolle matar o seu tío Olaf.
03:08
When Olaf discovered the plot, he launched a vicious attack on his nephew,
46
188121
4750
Cando Olaf descubriu o complot, atacou ferozmente ao seu sobriño,
03:12
blinding and mutilating him.
47
192871
2042
e deixouno cego e mutilado.
03:15
After Rognvald’s death several years later,
48
195038
2958
Despois da morte de Rognvald, varios anos despois,
03:17
people realized the letter ordering the attack might have been forged.
49
197996
4250
descubriuse que a carta que ordenaba o ataque
se cadra fora falsificada.
03:22
The Manx kings attempted to resolve disagreements at Tynwald,
50
202996
3875
Os reis da Illa de Man tentaron resolver os desacordos en Tynwald ,
03:26
an open-air parliament centered on a mound,
51
206871
2625
un parlamento ao ar libre que se realizaba nun outeiro,
03:29
where assemblies ruled on matters of justice and other issues.
52
209496
4083
onde as asembleas lexislaban sobre asuntos de xustiza e outros temas.
03:33
Such sites were commonly used in the Viking world
53
213996
2875
Eses lugares adoitaban usarse no mundo viquingo
03:36
for resolving anything from local disputes to matters involving kings.
54
216871
4458
para resolver calquera tema,
desde disputas locais até asuntos que implicaban os reis.
03:41
These meetings didn’t always go smoothly—
55
221829
2459
Estas reunións non sempre se desenvolvían en paz...
03:44
sometimes violence erupted,
56
224538
1833
ás veces xurdía a violencia,
03:46
and in 1237, two rival factions squabbled to the point
57
226371
3958
e en 1237, dúas faccións rivais pelexáronse ata o extremo
03:50
of breaking up the assembly at Tynwald.
58
230329
2500
de romper a asemblea de Tynwald .
03:53
The four-tiered mound at Tynwald survives to this day,
59
233579
3750
O outeiro de catro socalcos de Tynwald perdura ata a actualidade,
03:57
and the modern Manx parliament still holds an annual meeting there.
60
237329
3834
e o moderno Parlamento de Man aínda celebra unha reunión anual alí.
04:02
In 1248, King Harald of Man died in a shipwreck
61
242329
4167
En 1248, o rei Harald de Man morreu nun naufraxio
04:06
and was succeeded by his brother.
62
246496
1833
e foi sucedido polo seu irmán.
04:09
Weeks into the new king’s reign, a rebel knight assassinated him.
63
249288
4333
Semanas despois do reinado do novo rei, un cabaleiro rebelde asasinouno.
04:14
His brother Magnus died in 1265 at Castle Rushen— without an heir.
64
254413
5583
O seu irmán Magnus morreu en 1265 en Castle Rushen, sen descendencia.
04:20
According to one scribe, his death marked the day that
65
260663
3458
Segundo un escribán, a súa morte marcou o día en que
04:24
“kings ceased to reign in Man.”
66
264121
2833
“os reis deixaron de reinar en Man”.
04:27
Scotland annexed Man and the Isles the next year, in 1266.
67
267496
5083
Escocia anexionou Man e as Hébridas o ano seguinte, en 1266.
04:32
We know about the exploits of the sea kings primarily from a chronicle
68
272829
3875
Coñecemos as fazañas dos reis do mar basicamente por unha crónica
04:36
written by Christian scribes living on the Isle of Man,
69
276704
3500
escrita por escribáns cristiáns que vivían na Illa de Man
04:40
and from the praise poems composed to celebrate the kings’ victories.
70
280204
4375
e polos poemas laudatorios compostos para celebrar as vitorias dos reis.
04:44
Today, although the sea kings are long gone,
71
284954
3084
Hoxe en día, malia que os reis do mar marcharon hai tempo,
04:48
their presence remains etched onto the landscape.
72
288038
3458
a súa presenza perdura gravada na paisaxe.
About this website

Este sitio presentarache vídeos de YouTube que son útiles para aprender inglés. Verás clases de inglés impartidas por profesores de primeiro nivel de todo o mundo. Fai dobre clic nos subtítulos en inglés que aparecen en cada páxina de vídeo para reproducir o vídeo desde alí. Os subtítulos desprázanse sincronizados coa reprodución do vídeo. Se tes algún comentario ou solicitude, póñase en contacto connosco a través deste formulario de contacto.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7