Where do superstitions come from? - Stuart Vyse

Μετάφραση: Michelle Gabria Επιμέλεια: Maria K.

Are you afraid of black cats?

Φοβάσαι τις μαύρες γάτες;

Would you open an umbrella indoors?

Θα άνοιγες ποτέ ομπρέλα σε κλειστό χώρο;

And how do you feel about the number thirteen?

Πώς σου φαίνεται το νούμερο δεκατρία;

Whether or not you believe in them,

Είτε τις πιστεύεις είτε όχι,

you're probably familiar with a few of these superstitions.

μάλλον γνωρίζεις κάποιες από αυτές τις προλήψεις.

So how did it happen that people all over the world

Πώς έγινε και όλοι στον κόσμο

knock on wood,

χτυπάνε ξύλο,

or avoid stepping on sidewalk cracks?

ή αποφεύγουν να πατούν στους αρμούς του πεζοδρομίου;

Well, although they have no basis in science,

Παρόλο που δεν έχουν καμία επιστημονική βάση,

many of these weirdly specific beliefs and practices

πολλές από αυτές τις παράξενα ιδιαίτερες πεποιθήσεις και τακτικές

do have equally weird and specific origins.

έχουν εξίσου περίεργες και ιδιαίτερες προελεύσεις.

Because they involve supernatural causes,

Εφόσον επιτελούν υπερφυσικούς σκοπούς,

it's no surprise that many superstitions are based in religion.

δεν αποτελεί έκπληξη το ότι πολλές προλήψεις βασίζονται στη θρησκεία.

For example. the number thirteen was associated with the biblical Last Supper,

Για παράδειγμα, το νούμερο 13 συσχετιζόταν με το βιβλικό Μυστικό Δείπνο,

where Jesus Christ dined with his twelve disciples

όπου ο Χριστός γευμάτισε με τους δώδεκα μαθητές του

just before being arrested and crucified.

ακριβώς πριν τη σύλληψη και σταύρωσή Του.

The resulting idea that having thirteen people at a table was bad luck

Η αρχική ιδέα του ότι είναι κακοτυχία να υπάρχουν 13 άνθρωποι σε ένα τραπέζι

eventually expanded into thirteen being an unlucky number in general.

στη συνέχεια επεκτάθηκε στο να θεωρείται το 13 κακότυχος αριθμός γενικά.

Now, this fear of the number thirteen, called triskaidekaphobia,

Τώρα, αυτός ο φόβος του αριθμού 13, που ονομάζεται τρεις-και-δεκα-φοβία,

is so common that many buildings around the world skip the thirteenth floor,

είναι τόσο κοινός που σε πολλά κτίρια παραλείπεται ο δέκατος τρίτος όροφος,

with the numbers going straight from twelve to fourteen.

με τα νούμερα να πηγαίνουν από το 12 κατευθείαν στο 14.

Of course, many people consider the story of the Last Supper to be true

Πολλοί θεωρούν αληθινή την ιστορία του Μυστικού Δείπνου

but other superstitions come from religious traditions

αλλά άλλες προλήψεις προέρχονται από θρησκευτικές παραδόσεις

that few people believe in or even remember.

που λίγοι άνθρωποι πιστεύουν ή θυμούνται.

Knocking on wood is thought to come from the folklore of the ancient Indo-Europeans

Το χτυπάω-ξύλο θεωρείται ότι πηγάζει από παραδόσεις των αρχαίων Ινδοευρωπαίων,

or possibly people who predated them

ή πιθανώς προγενέστερων ανθρώπων,

who believed that trees were home to various spirits.

οι οποίοι πίστευαν ότι τα δέντρα ήταν σπίτια διάφορων πνευμάτων.

Touching a tree would invoke the protection

Το άγγιγμα του δέντρου θα επικαλούσε την προστασία

or blessing of the spirit within.

ή την ευλογία του πνεύματος μέσα του.

And somehow,

Και κάπως,

αυτή η παράδοση διατηρήθηκε πολύ μετά την εγκατάλειψη της πίστης στα πνεύματα.

this tradition survived long after belief in these spirits had faded away.

Many superstitions common today in countries from Russia to Ireland

Πολλές προλήψεις, συνηθισμένες σήμερα, σε χώρες από τη Ρωσία ως την Ιρλανδία

are thought to be remnants of the pagan religions that Christianity replaced.

θεωρούνται απομεινάρια παγανιστικών θρησκειών

που αντικαταστάθηκαν από το Χριστιανισμό.

But not all superstitions are religious.

Αλλά δεν είναι όλες οι προλήψεις βασισμένες στη θρησκεία.

Some are just based on unfortunate coincidences and associations.

Μερικές είναι απλώς βασισμένες σε ατυχείς συμπτώσεις και συσχετισμούς.

For example, many Italians fear the number 17

Για παράδειγμα, πολλοί Ιταλοί φοβούνται τον αριθμό 17

because the Roman numeral XVII can be rearranged to form the word vixi,

επειδή ο Ρωμαϊκός αριθμός XVII μπορεί να αναγραμματιστεί

έτσι ώστε να σχηματίζεται η λέξη vixi,

που σημαίνει «η ζωή μου τελείωσε».

meaning my life had ended.

Similarly, the word for the number four

Παρόμοια, η λέξη για τον αριθμό 4

sounds almost identical to the word for death

ακούγεται σχεδόν όμοια με τη λέξη για το θάνατο

in Cantonese,

στα Καντονέζικα,

as well as languages like Japanese

όπως και σε γλώσσες όπως τα Ιαπωνικά και Κορεάτικα

and Korean that have borrowed Chinese numerals.

που έχουν δανειστεί τους Κινέζικους αριθμούς.

And since the number one also sounds like the word for must,

Και εφόσον το νούμερο 1 ακούγεται επιπλέον σαν τη λέξη «πρέπει»,

the number fourteen sounds like the phrase must die.

το νούμερο 14 ακούγεται σαν τη φράση «πρέπει να πεθάνει».

That's a lot of numbers for elevators and international hotels to avoid.

Πολλοί τελικά οι αριθμοί προς αποφυγή σε ασανσέρ και διεθνή ξενοδοχεία.

Και είτε το πιστεύετε είτε όχι,

And believe it or not,

some superstitions actually make sense,

κάποιες προλήψεις πράγματι έχουν νόημα,

or at least they did until we forgot their original purpose.

ή τουλάχιστον είχαν μέχρι που ξεχάσαμε τον αρχικό τους σκοπό.

For example, theater scenery used to consist of large painted backdrops,

Για παράδειγμα, τα θεατρικά σκηνικά αποτελούνταν από μεγάλα υφασμάτινα φόντα,

τα οποία σήκωναν και χαμήλωναν μηχανικοί σκηνής

raised and lowered by stagehands who would whistle to signal each other.

που σφύριζαν για να συνεννοηθούν μεταξύ τους.

Absentminded whistles from other people could cause an accident.

Άσχετα σφυρίγματα άλλων μπορούσαν να γίνουν αιτία ατυχήματος.

But the taboo against whistling backstage still exists today,

Αλλά το ταμπού του σφυρίγματος στα παρασκήνια συνεχίζει να υφίσταται,

long after the stagehands started using radio headsets.

παρότι οι μηχανικοί σκηνής χρησιμοποιούν εδώ και πολλά χρόνια ασύρματα ακουστικά.

Along the same lines, lighting three cigarettes from the same match

Με τον ίδιο τρόπο, το άναμμα τριών τσιγάρων με το ίδιο σπίρτο

really could cause bad luck if you were a soldier in a foxhole

μπορούσε πραγματικά να προκαλέσει κακή τύχη

αν ήσουν στρατιώτης στα χαρακώματα,

where keeping a match lit too long could draw attention from an enemy sniper.

όπου το να κρατήσεις αναμμένο ένα σπίρτο για πολλή ώρα

μπορούσε να τραβήξει την προσοχή ελεύθερων σκοπευτών του εχθρού.

Most smokers no longer have to worry about snipers,

Οι περισσότεροι καπνιστές δεν ανησυχούν πια για σκοπευτές,

but the superstition lives on.

αλλά η πρόληψη συνεχίζει να υφίσταται.

So why do people cling to these bits of forgotten religions,

Τότε, γιατί οι άνθρωποι προσκολλώνται σε ξεχασμένες θρησκείες,

coincidences,

συμπτώσεις,

and outdated advice?

και απαρχαιωμένες συμβουλές;

Aren't they being totally irrational?

Δε φέρονται τελείως παράλογα;

Well, yes, but for many people,

Λοιπόν, ναι, αλλά τους περισσότερους,

superstitions are based more on cultural habit than conscious belief.

οι προλήψεις είναι βασισμένες περισσότερο

σε πολιτιστικές συνήθειες παρά σε συνειδητά πιστεύω.

After all, no one is born knowing to avoid walking under ladders

Στο κάτω κάτω, κανείς δε γεννιέται αποφεύγοντας να περνά κάτω από σκάλες

or whistling indoors,

ή να σφυρίζει σε κλειστούς χώρους,

but if you grow up being told by your family to avoid these things,

όμως αν μεγαλώσεις σε μια οικογένεια που σε ωθεί να αποφεύγεις αυτά τα πράγματα,

chances are they'll make you uncomfortable,

είναι πολύ πιθανό να νιώθεις άβολα,

even after you logically understand that nothing bad will happen.

ακόμα και αν καταλαβαίνεις με τη λογική ότι τίποτα κακό δε θα συμβεί.

And since doing something like knocking on wood doesn't require much effort,

Και αφού κάτι σαν το χτυπάω-ξύλο δεν απαιτεί μεγάλη προσπάθεια,

following the superstition is often easier than consciously resisting it.

είναι συνήθως πιο εύκολο να ακολουθήσεις την πρόληψη παρά να αντισταθείς συνειδητά.

Besides, superstitions often do seem to work.

Εξάλλου, οι προλήψεις πολύ συχνά φαίνεται πως πιάνουν.

Maybe you remember hitting a home run while wearing your lucky socks.

Ίσως θυμάσαι να σκοράρεις φορώντας τις τυχερές σου κάλτσες.

This is just our psychological bias at work.

Αυτό είναι απλά ψυχολογική προκατάληψη.

You're far less likely to remember all the times you struck out

Είναι πολύ λιγότερο πιθανό να θυμάσαι όλες τις φορές που απέτυχες

while wearing the same socks.

φορώντας τις ίδιες κάλτσες.

But believing that they work could actually make you play better

Αλλά η πίστη στο ότι θα πιάσει μπορεί όντως να σε κάνει να παίξεις καλύτερα

by giving you the illusion of having greater control over events.

επειδή σου δίνει την ψευδαίσθηση ότι έχεις μεγαλύτερο έλεγχο στα γεγονότα.

So in situations where that confidence can make a difference, like sports,

Οπότε, σε καταστάσεις όπου η αυτοπεποίθηση κάνει όλη τη διαφορά, όπως τα αθλήματα,

those crazy superstitions might not be so crazy after all.

αυτές οι τρελές προλήψεις μπορεί τελικά και να μην είναι και τόσο τρελές.