What causes dandruff, and how do you get rid of it? - Thomas L. Dawson

Translator: lavin Azwar omar Reviewer: Daban Q. Jaff

Here in this abundant forest,

ڵێرە لەو دارستانە گەورەیەدا،

Malassezia is equipped with everything it could ever need.

مالاسیزیا خاوەنی هەموو شتێکە کە پێویستی پێیەتی.

Feasting constantly, it’s in paradise.

ئەو لە بەهەشتدایە، هەمیشە دڵخۆشە.

But wait— what’s this?

بەڵام بوەستە ئەوە چییە؟

In fact, Malassezia is a type of yeast that lives and dines

لەڕاستیدا، مالاسیزیا جۆڕێکە لە کەڕوو کە ژیان و خۆڕاکی

on all of our scalps.

لەسەر پێستی سەرمانە.

And in about half of the human population, its activity causes dandruff.

لە نزیکەی نیوەی دانیشتووانی رووی زەوی بۆتە هۆی دروستبوونی کڕێشی سەر.

So, why do some people have more dandruff than others?

هەروەها، ئایا بۆچی هەندێک کەس کڕێشی سەری زیاترە لە ئەوانی تر؟

And how can it be treated?

و چۆن دەتواندڕێت چارەسەر بکرێت؟

We might consider ourselves individuals, but we’re really colonies.

لەوانەیە پێمان وابێت کە ئێمە بوونەوەرێکی سەڕبەخۆین بەڵام ڵەڕاستیدا خانە خوێین.

Our skin hosts billions of microbes.

پێستمان بۆتە شوێنی ژیانی بلێۆنەها میکرۆب.

Malassezia yeasts make themselves at home on our skin shortly after we’re born.

دوای ماوەیەکی کورت لە دایک بوونمان مالاسیزیا پێستمان دەکاتە شوێنی ژیانی خۆیی.

Follicles, the tiny cavities that grow hairs all over our body,

توورەگەی موو، بۆشایی بچووکن کە مووی جەستەمان تێیاندا گەشە دەکەن،

make for especially popular living quarters.

کە شوێنی گەشەی مووەکانن.

Malassezia are fond of these hideouts because they contain glands

مالاسیزیا حەز بەو حەشارگەیە دەکات چونکە لە ڕژێنەکان پێک هاتوون

that secrete an oil called sebum

کە ڕۆنێک دەردەدات پێ دەوتڕێت سیبەم (چەوری پێست)

that’s thought to lubricate and strengthen our hair.

کە ئەمەش وەکو جۆڕێکی نەرمکەرەوەیە کە قژمان بەهێز دەکات.

Malassezia evolved to consume our skin’s proteins and oils.

مالاسیزیا دەبێتە هۆی لەناوبردنی چەوری و پڕۆتینەکان قژمان.

And because of its many sebum-secreting follicles,

لەبەرئەوەی توورەگەی موو چەوری دەردەدات،

our scalp is one of the oiliest places on our body—

بۆیە پێستی سەرمان بە یەکێک لە چەورترین بەشی جەستەمان دادەنڕێت

and consequently, one of the yeastiest.

لەگەڵ ئەوەشدا، یەکێکە لەو ناوچانەی زۆڕترین کەڕووی لێیە.

As these fungi feast on our scalp’s oils, dandruff may form.

لەبەرئەوەی کەڕوو لەسەر پێستمان دەژین ئەوەش دەبێتە هۆی دروست بوونی کڕێش و چەوری سەر.

This is because sebum is composed of both saturated and unsaturated fatty acids.

هەر لەبەرئەوەی ئەو سیبەم لە هەردوو ترشە چەوری تێڕ و ناتێڕ پێکهاتووە.

Saturated fats neatly pack together.

چەورییە تێڕەکان بە شێوەیەکی ڕێک هەمووی بەیەکەوە بەستراون.

Unsaturated fats, on the other hand,

بە پێچەوانەوە، چەورییە ناتێڕەکان،

contain double bonds that create an irregular kink in their structure.

پێکهاتوون لە بەندی دووانەیی کە ئەمەش دەبێتە هۆی دروستبوونی پێچی ناڕێک.

Malassezia eat sebum by secreting an enzyme

مالاسیزیا چەوری پێستی سەر دەخوات لە ڕێگەی دەرکردنی ئەنزیمەکەوە

that releases all of the oil’s fatty acids.

کە دەبێتە هۆی دەردانی هەموو ترشە چەورییەکان.

But they only consume the saturated fats, leaving the unsaturated ones behind.

بەڵام تەنها چەورییە تێڕەکان لەناودەبەن، چەورییە ناتێڕەکان بەجێدەهێڵن.

These irregularly shaped leftovers soak into the skin

ئەو ناهاوسەنگیەش لە شێوەی پاشماوەیەکی شێدار وایە لەسەر پێستمان

and pry its barrier open, allowing water to escape.

دەچێتە ناو کوونیلە کراوەکانی پێست و ئەوەش دەبێتە هۆی لە دەستدانی شلەکەیان.

The body detects these breaches and responds defensively,

جەستەمان ئەو تێکچوونانە دەناسێتەوە و دەست دەکات بە بەرگڕیکردن،

causing the inflammation that gives dandruff it’s itch.

ئەو هەوکردنەی دژی کڕێشەکە دروستی دەکات دەبێتە هۆی خوڕان و سووربوونەوە.

It also makes the skin cells proliferate to repair the damaged barrier.

وا لە پێستیش دەکات دەست بە دابەش بوون بکات بۆئەوەی بەربەستە زیاندارەکان چاک بکانەوە.

Usually, our skin’s outer surface, or epidermis,

هەمیشە، ڕووی دەرەوەی پێستمان،

completely renews itself every two to three weeks,

بە دوو هەفتە یان سێ هەفتە جارێک خۆی نوێ دەکاتەوە،

Epidermal cells divide, move outwards, die,

خانەکانی پێست دابەش دەبن، بەرەو ڕووکاری دەرەوە هەنگاو دەنێنن، دەمرن،

and form the skin’s tough outer layer,

بەمەش چینێکی ئەستوور لە ڕووی دەرەوەی پێستمان دروست دەکەن،

which gradually sheds off in single cells far too small to see.

کە لە شێوەیەی بۆشایی تاک خانەیەن ناتواندڕێن ببیندڕێن.

But with dandruff, cells churn out quickly to correct the broken barrier,

بەڵام لەگەڵ دروستبوونی کڕێشدا،خانەکان گەشە دەکەن بۆ چاک کردنەوەی بەربەستە زیاندارەکان

meaning they don’t mature and differentiate properly.

ئەوانیش خانەی پێنەگەیشتوو و جیانەکراوەن.

Instead, they form large, greasy clumps around the hair follicle

لە بڕی ئەوە، پێکهاتەیەکی گەورە و ڕۆناوی لە دەوری توورەگەی موودا دروست دەکەن

that are shed as visible flakes.

کە ئەوانیش وەکو توێژاڵ وان.

This is how Malassezia’s voracious appetite

ئەوەش مالاسیزیایە کە هەرگیر تێڕ ناخوات

and our bodies reaction to its by-products lead to dandruff.

و جەستەشمان بە دروستکردنی کڕێشی سەر وەڵامی چالاکییەکانی دەداتەوە.

Currently, the most effective way to get rid of dandruff

کاریگەرترین چارەسەر بۆ ڕزگار بوون لە کڕێشی سەر بەم دواییانە

is by using antifungals in things like shampoos,

ئەو بەرهەمانەن کە لەدژە کەڕوون وەکو شامپۆ،

applied directly to the scalp, to kill Malassezia.

بەکارهێنانیان بە شێوەیەکی ڕاستەوخۆ لەسەر پێستی سەر بۆ لەناوبردنی مالاسیزیا.

For those who experience dandruff,

بۆ ئەوانەی کڕێشی سەریان هەیە،

it usually comes and goes as sebum secretions vary throughout one's lifetime

لە ڕاستدا مانەوەی کڕێش پەیوەندی بە ڕێژەی دەرکردنی چەوری هەیە لە لایەن پێستەوە

due to hormonal changes.

ئەوەش بە هۆی گۆڕانکارییە هۆرمۆنیەکانمانەوە.

But despite the fact that Malassezia colonize everyone to a similar extent,

لەگەڵ ئەوەشدا مالاسیزیا تووشی هەموو کەسێک دەبێت،

not everyone gets dandruff.

بەڵام هەموو کەسێک تووشی کڕێشی سەر نابێت.

Some people are more susceptible.

هەندێک کەس زۆڕ هەستیارترن لە بەرامبەر نەخۆشی.

Exactly why is unclear.

هەر لەبەرئەوەشە کە ئەوە بە تەواوی ئاڵۆزە.

Do people with dandruff have a certain genetic predisposition?

ئایا ئەو کەسانەی کێشەی کڕێشی سەریان هەیە هەڵگری نەخۆشییە بۆماوەیەکانن؟

Is their skin barrier more permeable?

ئایا بەربەستەکانی پێستیان لاوازترە؟

Scientists are currently investigating if people with dandruff do, in fact,

زاناکان خەریکی لێکۆلینەوەن لە سەر ئەو کەسانەی کێشەی کڕێشیان هەیە، لەڕاستیدا،

lose more water through their scalps,

ئەوان ئاوی زیاتر لە دەست دەدەن لە ڕێگەی پێستی سەریانەوە،

and whether this is what’s leading their skin cells to proliferate.

کە ئەوەش دەبێتە هۆی هاندانی خانەکانی پێستیان تا زیاتر دابەش ببن.

Researchers are learning that Malassezia communicate with our immune system

لێکۆلەرەوەکان ئەوەیان دۆزیوەتەوە کە مالاس- یزیا پەیوەندی بە کۆئەندامی بەرگری دەکات

using small, oily molecules called oxylipins that regulate inflammation.

لە ڕێگەی تەنۆڵچکەیەکی بچووکە کە پێ دەوترێت (ئۆکسیلپین) کە دەبێتە هۆی هەوکردن.

If they can find a way to inhibit inflammatory oxylipins

ئەگەر بتوانن زاڵ بن بەسەر (ئۆکسیلپین)ی هەوکردن

and boost anti-inflammatory ones, they could develop new treatments.

و بتوانن دژە هەوکردنی بۆ دروست بکەن، ئەوە دەتوانن چارەسەری نوێی بۆ بدۆزنەوە.

Scientists are also investigating if there’s any benefit to our relationship

هەروەها زاناکان لێکۆلینەوە لەسەر ئەوەش دەکەن کە ئایا هیچ پەیوەندیەکی بەسوود لە

with Malassezia.

نێوان ئێمە و مالاسیزیادا هەیە.

They hypothesize that dandruff,

لێکۆڵینەوەکانیان ئەوە دەخەنەڕوو کە کڕێشی سەر،

which can be uncomfortable and embarrassing for us,

لەوانەیە شتێکی ناڕەحەت و شەرمەزاکەر بێت بۆ ئێمە،

creates a reliable, oily food source for the yeast.

کە خۆڕاکی چەور و شیاو بۆ کەڕووەکانمان بەرهەم دەهێنن.

But dandruff isn’t contagious or a great threat to our health.

بەڵام کڕێشی سەر نەخۆشیەکی گوازراوە نییە یان مەترسی لەسەر تەندروستیمان نییە.

And Malassezia seem to excel at defending their territory, our skin,

لەوە دەچێت مالاسیزیا بەرگڕی لە پێستمان بکات،

from other, more harmful microbes like Staphylococcus aureus.

بەڕامبەر میکرۆبە ترسناکەکانی تر وەکو (ستافلەکۆکەس ئۆریەس).

So, while scientists have gotten to the bottom of many mysteries

لە کاتێکدا زانایاکان زۆڕ نهێنیان دۆزیوەتەوە

surrounding this condition, it must be said:

دەربارەی ئەم حاڵەتە، بۆیە دەتوانین بڵێین:

dandruff remains a head-scratcher.

کڕێشی سەر وەکو شتێکی ئاڵۆز و تێنەگەیشتوو دەمێنێتەوە.