What causes dandruff, and how do you get rid of it? - Thomas L. Dawson

12,772,950 views ・ 2021-02-09

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Natalie Kam Korekta: Rysia Wand
00:07
Here in this abundant forest,
0
7746
1833
W tym oto bujnym gąszczu
00:09
Malassezia is equipped with everything it could ever need.
1
9579
3834
grzyb z rodzaju Malassezia ma wszystko, czego potrzebuje.
00:13
Feasting constantly, it’s in paradise.
2
13413
2875
Bezustannie ucztuje - istny raj.
00:16
But wait— what’s this?
3
16288
2166
Chwileczkę... a co to w ogóle jest?
00:18
In fact, Malassezia is a type of yeast that lives and dines
4
18454
5500
Malassezia to rodzaj drożdżaka, który bytuje i pożywia się
00:23
on all of our scalps.
5
23954
2084
na całej powierzchni głowy.
00:26
And in about half of the human population, its activity causes dandruff.
6
26038
5416
Jego aktywność powoduje łupież u około połowy ludzi.
00:31
So, why do some people have more dandruff than others?
7
31454
3750
Dlaczego więc niektórych łupież dotyka bardziej niż innych?
00:35
And how can it be treated?
8
35204
2042
I jak można go leczyć?
00:37
We might consider ourselves individuals, but we’re really colonies.
9
37246
4583
Możemy uważać się za jednostki, ale w rzeczywistości jesteśmy koloniami.
00:41
Our skin hosts billions of microbes.
10
41829
3333
Nasza skóra gości miliardy drobnoustrojów.
00:45
Malassezia yeasts make themselves at home on our skin shortly after we’re born.
11
45162
6375
Drożdżaki zadomowiają się na skórze zaraz po urodzeniu.
00:51
Follicles, the tiny cavities that grow hairs all over our body,
12
51537
4584
Mieszki włosowe, niewielkie zagłębienia, z których wyrastają włosy na ciele,
00:56
make for especially popular living quarters.
13
56121
3000
stanowią niezwykle popularne lokum.
00:59
Malassezia are fond of these hideouts because they contain glands
14
59121
4666
Malassezia lubią te jamki, bo są tam gruczoły
01:03
that secrete an oil called sebum
15
63787
2959
wydzielające łój, zwany sebum,
01:06
that’s thought to lubricate and strengthen our hair.
16
66746
3167
który natłuszcza i wzmacnia włosy.
01:09
Malassezia evolved to consume our skin’s proteins and oils.
17
69913
5375
Malassezia rozwinęła się, by pożerać białka i tłuszcze obecne na skórze.
01:15
And because of its many sebum-secreting follicles,
18
75288
3291
Z powodu dużej ilości sebum wydzielanego przez mieszki włosowe,
01:18
our scalp is one of the oiliest places on our body—
19
78579
4209
skóra głowy jest jedną z najtłustszych części ciała,
01:22
and consequently, one of the yeastiest.
20
82788
3166
a więc, jedną z najbardziej zdominowanych przez drożdżaki.
01:25
As these fungi feast on our scalp’s oils, dandruff may form.
21
85954
4417
Ponieważ grzyby żywią się łojem, może pojawić się łupież,
01:30
This is because sebum is composed of both saturated and unsaturated fatty acids.
22
90371
6167
bo sebum składa się z nasyconych i nienasyconych kwasów tłuszczowych.
01:36
Saturated fats neatly pack together.
23
96538
2708
Atomy kwasów nasyconych są ułożone regularnie,
01:39
Unsaturated fats, on the other hand,
24
99246
2417
natomiast kwasy nienasycone
01:41
contain double bonds that create an irregular kink in their structure.
25
101663
5000
zawierają podwójne wiązania, tworzące nieregularny wzór.
01:46
Malassezia eat sebum by secreting an enzyme
26
106663
3833
Drożdżaki Malassezia, żywiąc się sebum, wydzielają enzym,
01:50
that releases all of the oil’s fatty acids.
27
110496
3458
który uwalnia wszystkie kwasy tłuszczowe.
01:53
But they only consume the saturated fats, leaving the unsaturated ones behind.
28
113954
6209
Jednak grzyby te pochłaniają tylko kwasy nasycone.
02:00
These irregularly shaped leftovers soak into the skin
29
120663
4666
Nierówno ukształtowane resztki kwasów nienasyconych wsiąkają w skórę
02:05
and pry its barrier open, allowing water to escape.
30
125329
4792
i niszczą jej powłokę, uwalniając w ten sposób wodę.
02:10
The body detects these breaches and responds defensively,
31
130579
4375
Organizm wykrywa to jako zagrożenie i broni się,
02:14
causing the inflammation that gives dandruff it’s itch.
32
134954
3917
powodując stan zapalny oraz typowy dla łupieżu świąd.
02:18
It also makes the skin cells proliferate to repair the damaged barrier.
33
138871
5208
Komórki skóry zaczynają się namnażać, by naprawić uszkodzoną barierę.
02:24
Usually, our skin’s outer surface, or epidermis,
34
144079
3834
Zwykle zewnętrzna warstwa skóry, czyli naskórek,
02:27
completely renews itself every two to three weeks,
35
147913
3291
całkowicie odnawia się co 2-3 tygodnie.
02:31
Epidermal cells divide, move outwards, die,
36
151204
3584
Komórki naskórka dzielą się, przesuwają na zewnątrz, obumierają,
02:34
and form the skin’s tough outer layer,
37
154788
2875
by utworzyć twardą warstwę zewnętrzną,
02:37
which gradually sheds off in single cells far too small to see.
38
157663
4625
która złuszcza się stopniowo, zrzucając niewidoczne dla oka pojedyncze komórki.
02:42
But with dandruff, cells churn out quickly to correct the broken barrier,
39
162288
4833
W przypadku łupieżu komórki szybko się namnażają, by naprawić naruszoną barierę,
02:47
meaning they don’t mature and differentiate properly.
40
167121
3667
co oznacza, że nie dojrzewają i nie różnicują się odpowiednio.
02:50
Instead, they form large, greasy clumps around the hair follicle
41
170788
4458
Dookoła mieszków włosowych powstają ogromne, tłuste grudki,
02:55
that are shed as visible flakes.
42
175246
3042
które zrzucane są w formie łusek.
02:58
This is how Malassezia’s voracious appetite
43
178288
3291
Oto w jaki sposób, żarłoczny apetyt drożdżaków z grupy Malassezia
03:01
and our bodies reaction to its by-products lead to dandruff.
44
181579
4500
oraz reakcja ciała na ich produkty uboczne prowadzą do łupieżu.
03:06
Currently, the most effective way to get rid of dandruff
45
186079
3084
Obecnie najskuteczniejszym sposobem na pozbycie się problemu
03:09
is by using antifungals in things like shampoos,
46
189163
3375
są środki przeciwgrzybicze, np. w szamponach,
03:12
applied directly to the scalp, to kill Malassezia.
47
192538
3875
które stosuje się bezpośrednio na skórę głowy, by zlikwidować drożdżaki.
03:16
For those who experience dandruff,
48
196413
1791
Ci, którzy mieli problem z łupieżem,
03:18
it usually comes and goes as sebum secretions vary throughout one's lifetime
49
198204
4542
wiedzą, że zwykle pojawia się i znika wraz ze zmienną ilością sebum
wydzielanego wskutek zmian hormonalnych.
03:22
due to hormonal changes.
50
202746
1583
03:24
But despite the fact that Malassezia colonize everyone to a similar extent,
51
204329
4834
Choć Malassezia kolonizuje każdego z nas w podobnym stopniu,
03:29
not everyone gets dandruff.
52
209163
2125
nie każdy będzie miał łupieź.
03:31
Some people are more susceptible.
53
211288
2250
Niektórzy ludzie są bardziej podatni.
03:33
Exactly why is unclear.
54
213538
2041
Dokładne przyczyny są niejasne.
03:35
Do people with dandruff have a certain genetic predisposition?
55
215579
3417
Czy osoby z łupieżem mają jakieś genetyczne predyspozycje?
03:38
Is their skin barrier more permeable?
56
218996
2458
Czy bariera ich skóry jest bardziej przepuszczalna?
03:41
Scientists are currently investigating if people with dandruff do, in fact,
57
221454
4334
Naukowcy obecnie usiłują dowiedzieć się, czy osoby z łupieżem
03:45
lose more water through their scalps,
58
225788
2166
faktycznie tracą więcej wody przez skórę głowy
03:47
and whether this is what’s leading their skin cells to proliferate.
59
227954
3459
i czy prowadzi to następnie do namnażania się komórek skóry.
03:52
Researchers are learning that Malassezia communicate with our immune system
60
232038
4333
Odkrywają, że Malassezia komunikują się z układem odpornościowym,
03:56
using small, oily molecules called oxylipins that regulate inflammation.
61
236371
5917
używając małych, oleistych cząsteczek, oksylipin, by regulować stan zapalny.
04:02
If they can find a way to inhibit inflammatory oxylipins
62
242288
3916
Jeśli uda im się zahamować działanie zapalnych oksylipin,
04:06
and boost anti-inflammatory ones, they could develop new treatments.
63
246204
4667
a pobudzić te przeciwzapalne, to może opracują nowe sposoby leczenia.
04:11
Scientists are also investigating if there’s any benefit to our relationship
64
251579
4459
Naukowcy badają także potencjalne korzyści związku
04:16
with Malassezia.
65
256038
1500
z Malassezia.
04:17
They hypothesize that dandruff,
66
257538
2208
Przypuszczają, że łupież,
04:19
which can be uncomfortable and embarrassing for us,
67
259746
2708
choć może być dla nas kłopotliwy i zawstydzający,
04:22
creates a reliable, oily food source for the yeast.
68
262454
3792
stanowi dobre, oleiste źródło pożywienia dla drożdżaków.
04:26
But dandruff isn’t contagious or a great threat to our health.
69
266246
3542
Nie jest jednak zaraźliwy ani nie stanowi większego zagrożenia dla zdrowia.
04:29
And Malassezia seem to excel at defending their territory, our skin,
70
269788
5083
Grzyby te wydają się prześcigać w obronie swojego terytorium, czyli naszej skóry,
04:34
from other, more harmful microbes like Staphylococcus aureus.
71
274871
5042
przed szkodliwymi mikrobami, jak gronkowiec złocisty.
04:40
So, while scientists have gotten to the bottom of many mysteries
72
280454
3542
Choć naukowcy rozwikłali wiele zagadek
04:43
surrounding this condition, it must be said:
73
283996
2875
dotyczących tego schorzenia, to trzeba przyznać,
04:46
dandruff remains a head-scratcher.
74
286871
2542
że wciąż drapią się po głowach.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7