Why should you read "Waiting For Godot"? - Iseult Gillespie

Translator: Daban Q. Jaff Reviewer: Razaw S. Bor

A shabby man named Estragon,

پیاوێکی شڕ بە ناوی ئێستراگۆن،

sits near a tree at dusk and struggles to remove his boot.

لە خۆرئاوابووندا لە نزیک دارێک دادەنیشێت و کێشەی هەیە لە داکەندنی پووتەکانیدا.

He’s soon joined by his friend Vladimir,

هەر زوو هاوڕێکەی دێت بۆلای کە ناوی "ڤلادمیر"ە

who reminds his anxious companion that

کە بیری هاوڕێ سەرلێشێواوەکەی دەخاتەوە کە

they must wait here for someone called Godot.

دەبێت لێرە چاوەڕێی کەسێک بکەن بەناوی گۆدۆ.

So begins a vexing cycle in which the two debate

ئیتر سوڕێکی بێزارکەر دەست پێدەکات کە تیایدا ئەو دووانە

when Godot will come, why they’re waiting,

باسی ئەوە دەکەن کە کەی گۆدۆ دێت و بۆچی ئەمان چاوەڕوانن،

and whether they’re even at the right tree.

و ئایا ئەمە ئەو دارەیە کە دەبوایە لەلایدا چاوەڕوان بن.

From here, Waiting for Godot only gets stranger -

لێرەوە چاوەڕێ کردنی گۆدۆ تەنها سەیرتر دەبێت -

but it’s considered a play that changed

بەڵام ئەمە بە شانۆیک دادەنرێت کە

the face of modern drama.

شێوازی درامای مۆدێرنی گۆڕی.

Written by Samuel Beckett between 1949 and 1955,

لەلایەن "ساموێل بێکێت"ەوە نوسراوە لە نێوان ساڵانی ١٩٤٩ و ١٩٥٥،

it offers a simple but stirring question -

پرسیارێکی سادە بەڵام هەژێنەر دەخاتەڕوو -

what should the characters do?

ئاخۆ دەبێت کارەکتەرەکان چی بکەن؟

Estragon: Don’t let's do anything. It's safer.

ئێستراگۆن: با هیچ نەکەین. ئەوە سەلامەتترە.

Vladimir: Let’s wait and see what he says.

ڤلادمیر: با چاوەڕوانبین بزانین ئەو چی دەڵێت.

Estragon: Who?

ئێستراگۆن: کێ؟

Vladimir: Godot.

ڤلادمیر: گۆدۆ

Estragon: Good idea.

ئێستراگۆن: بیرۆکەیەکی چاکە.

Such cryptic dialogue and circular reasoning are

ئەم جۆرە گفتوگۆ نهێنیئامێز و بیرکردنەوە بازنەییانە

key features of the Theatre of the Absurd,

تایبەتمەندی سەرەکی "شانۆگەریی پوچگەرایی"ن،

a movement which emerged after the Second World War

جوڵانەوەیەک کە پاش جەنگی جیهانی دووەم سەری هەڵدا

and found artists struggling

و وایکرد هونەرمەندان سەختبیت بۆیان

to find meaning in devastation.

مانا بدۆزنەوە لەو بێ چارەییەدا.

The absurdists deconstructed plot, character and language

پوچگەراکان چیرۆک و کارێکتەر و زمانیان هەڵوەشاندەوە

to question their meaning and share

هەتا پرسیار لە ماناکانیان بکەن

their profound uncertainty on stage.

و نادڵنییاییە قوڵەکانیان پیشان بدەن لەسەر ڕووتەختی شانۆ.

While this may sound grim,

لە کاتێکدا ئەمە ڕەنگە بێبەزەییانە دەربکەوێت،

the absurd blends its hopelessness with humor.

پوچی بێهیواییەکەی تێکەڵ بە دڵخۆشی دەکات.

This is reflected in Beckett’s unique approach

ئەمە لە ڕێبازە تایبەتەکەی "بێکێت"دا ڕەنگی داوەتەوە

to genre in Waiting for Godot,

بۆ دیاریکردنی ژانرای ئەدەبی لە چاوەڕوانی گۆدۆ دا کە

which he branded “a tragicomedy in two acts."

خۆی داینابو بە "تراژیدیایەک لە دوو بەشدا".

Tragically, the characters are locked in an

بە شێوەیەکی تراجیدی، کارەکتەرەکان زیندانی بوون لەناو

existential conundrum: they wait in vain

مەتەڵێکی بونگەراییدا: بە بێسود چاوەڕوانن

for an unknown figure to give them a sense of purpose,

بۆ شتێکی نەناسراو کە هەستی ئامانجداربوونیان پێبدات

but their only sense of purpose

بەڵام تاکە هەستی ئامانجداربوونیان

comes from the act of waiting,

لە کرداری چاوەڕوانییەکەوە سەرچاوە دەگرێت.

While they wait, they sink into boredom,

کە چاوەڕێ دەبن، نوقمی بێزاری دەبن،

express religious dread and contemplate suicide.

ترسی ئاینییان دەردەبڕن و بیر لە خۆکوژی دەکەنەوە.

But comically, there is a jagged humor to their predicament,

بەڵام بە شێوەیەکی کۆمیدی، کۆمیدیایەکی توند هەیە لەو بارودۆخەدا کە تێیکەوتون

which comes across in their language and movements.

کە لە قسە و جوڵەکانیاندا دەردەکەوێت.

Their interactions are filled with bizarre wordplay,

گفتوگۆکانیان پڕە لە وشەی نامۆ،

repetition and double entendres,

دوبارەبوونەوە و فرەواتایی،

as well as physical clowning, singing and dancing,

هەروەها خۆ هەزەلیکردنی جەستەیی گۆرانی گووتن و سەما کردن

and frantically swapping their hats.

و چەندین جار گۆڕینی خێرای کڵاوەکانیان.

It’s often unclear whether the audience is supposed to

زۆربەی کات ڕون نییە کە ئایا بینەران دەبێت

laugh or cry - or whether Beckett saw

پێبکەنن یان بگرین - یان ئاخۆ "بێکێت" هیچ

any difference between the two.

جییاواز بووە ئەو دوو شتە بەلایەوە.

Born in Dublin, Beckett studied English,

بێکێت لە دەبلین لەدایک بوو، و ئینگلیزی و

French and Italian before moving to Paris,

فەرەنسی و ئیتالی خوێند پێش ئەوەی بڕوات بۆ پاریس،

where he spent most of his life writing theatre,

و لەوێ زۆربەی ژیانی بەڕێ کرد بە

poetry and prose.

نوسینی شانۆ و هۆنراوە و پەخشان.

While Beckett had a lifelong love of language,

لەگەڵ ئەوەشدا کە بێکێت خۆشەویستییەکی زۆری بۆ زمان هەبوو

he also made space for silence by incorporating gaps,

کاتی بۆ بێدەنگیش دادەنا بە دانانی بۆشایی و

pauses and moments of emptiness into his work.

و وەستان و ساتی بەتاڵ لەناو کارەکانیدا.

This was a key feature of his trademark

ئەمە گرنگترین خاڵی جیاکەرەوەی کارەکانی بوو

uneven tempo and black humor,

کێشی نایەکسان و کۆمیدیای تاریک،

which became popular throughout the Theatre of the Absurd.

کە بوو بە شتێکی باو لەناو شانۆگەری پوچگەراییدا.

He also cultivated a mysterious persona,

بێکێت کەسایەتییەکی نهێنی ئامێزی بۆخۆی دروست کرد

and refused to confirm or deny any speculations

و هیج تێڕوانینێکی دڵنیا نەدەکردەوە و ڕەتیشی نەدەردەوە

about the meaning of his work.

سەبارەت بە مانای کارەکەی.

This kept audiences guessing,

بینەران بەردەوام کارەکە هەڵدەسەنگێنن،

increasing their fascination with his surreal worlds

سەرسامانی زیاد دەکرد بە جیهانە خەیاڵییەکانی

and enigmatic characters.

و کارێکتەرە نهێنی ئامێزەکانی.

The lack of any clear meaning makes Godot

نەبوونی مانایەکی ڕوون وادەکات

endlessly open to interpretation.

گۆدۆ بتوانرێت بێسنور لێکدانەوەی بۆ بکرێت.

Critics have offered countless readings of the play,

ڕەخنەگران خوێندنەوەی بێشوماریان بۆ شانۆییەکە خستوەتە روو،

resulting in a cycle of ambiguity and speculation

کە بووەتە هۆی دروست بوونی سوڕێک لە نادیاری و خەمڵاندن

that mirrors the plot of the drama itself.

کە وێنەدانەوەیەکە بۆ خودی چیرۆکی دراماکە.

It's been read as an allegory of the Cold War,

خوێندنەوەی بۆ کراوە وەک هێمایەک بۆ جەنگی سارد

the French Resistance,

و بەرگریکردنی فەرەنسا

and Britain’s colonization of Ireland.

و داگیرکردنی ئێرلەندا لەلایەن بەریتانیاوە.

The dynamic of the two protagonists has

پەیوەندی نێوەن دوو کارێکتەرە سەرەکییەکەش هەروەها

also sparked intense debate.

بووەتە هۆی گفتوگۆی قوڵ.

They’ve been read as survivors of the apocalypse,

خویندنەوەیان بۆ کراوە وەک ڕزگاربووانی کۆتایی جیهان

an aging couple, two impotent friends,

دووکەسی پیربوو، هاوڕێی پەککەوتە

and even as personifications of Freud’s ego and id.

و تەنانەت وەک بەرجەستەکردنی "ئید" و "ئیگۆ" ی فرۆید.

Famously, Beckett said the only thing he could

لە وتەیەکی بەناوبانگیدا، بێکێت وتی تاکە شتێک کە دەتوانێت

be sure of was that Vladimir and Estragon

لێی دڵنیا بێت ئەوەیە کە ڤلادمیر و ئێستراگۆن

were "wearing bowler hats."

"کڵاوی بازنەیی"یان لاسەردا بوو

Like the critical speculation and maddening plot,

هەر وەک گومانە ڕەخنەییەکان و چیرۆکە شێتکەرەکان

their language often goes in circles as the two

زمانیان زۆر جار دەڕواتە بازنەیەکی دوبارەبووەوە

bicker and banter, lose their train of thought,

کە دەکەونە دەمەقاڵێ و گاڵتەکردن، ڕێڕەوی بیرکردنەوەیان بزر دەکەن،

and pick up right where they left off:

و ڕێک لەو شوێنەوە دەست پێدەکەنەوە کە جێیان هێشتبوو:

Vladimir: We could start all over again perhaps

ڤلادمیر: ڕەنگە بتوانین دووبارە دەست پێبکەینەوە

Estragon: That should be easy

ئێستراگۆن: ئەوە دەبێت ئاسان بێت

Vladimir: It’s the start that’s difficult

ڤلادمیر: سەرەتاکان سەختن

Estragon: You can start from anything

ئێستراگۆن: دەتوانیت لە هەرشتێکەوە دەست پێ بکەیت

Vladimir: Yes, but you have to decide.

ڤلادمیر: بەڵێ، بەڵام دەبێ بڕیار بدەیت.

Beckett reminds us that just like our daily lives,

بێکێت بیرمان دەخاتەوە کە هەروەک ژیانی ڕۆژانەمان،

the world onstage doesn’t always make sense.

جیهانی دەرەوە هەمیشە مەنتیقی نییە.

It can explore both reality and illusion,

دەکرێت هەم ڕاستی تێدابێت و هەم خەیاڵ،

the familiar and the strange.

ئاشنایی و نامۆیی.

And although a tidy narrative still appeals,

و هەرچەندە داڕشتنێکی ڕێکوپێک هێشتاش دڵخۆشکەرە،

the best theatre keeps us thinking – and waiting.

باشترین شانۆ وامان لێدەکات بیربکەینەوە -و چاوەڕوان بین.