The tale of the doctor who defied Death - Iseult Gillespie

Translator: Valeria Varkulevich Reviewer: Hanna Baradzina

In their ramshackle hut on the edge of the woods,

У трухлявай хатцы на ўскрайку лесу

a husband and wife were in despair.

муж і жонка былі ў роспачы.

The woman had just given birth to their thirteenth child,

У іх толькі што нарадзілася трынаццатае дзіця,

and the growing family was quickly running out of food and money.

і ў вялікай сям'і хутка заканчваліся ежа i грошы.

The father walked into the woods to ponder their problem.

Бацька пайшоў у лес, каб абдумаць іх праблему.

After hours spent wandering through the trees,

Пасля доўгіх гадзінаў блукання сярод дрэў

he encountered two shadowy silhouettes.

ён неспадзеўкі наткнуўся на два цёмныя сілуэты.

The first figure appeared to be the man’s God,

Першая постаць апынулася Богам,

while the second resembled the Devil.

а другая нагадвала Д'ябла.

Both figures offered to lighten the man’s burden,

Абодва прывіды прапанавалі мужчыне палегчыць яго пакуты

and act as Godfather to his most recent child.

і стаць хроснымі бацькамі нованароджанаму дзіцяці.

But the man refused their offer—

Але мужчына адмовіўся ад прапановы —

he wouldn’t entrust his son to those who passed judgment on human life.

ён не хацеў давяраць сына тым, хто судзіў жыццё чалавека.

He ventured deeper into the tangled thicket.

Ён яшчэ больш паглыбіўся ў глухі гушчар.

Here in the darkest part of the woods, the father made out a third figure.

Тут, у самай цёмнай частцы лесу, бацька разгледзеў трэцюю постаць.

Sunken eyes stared out of its gaunt face, which broke into a crooked smile.

З высахлага твару з крывой усмешкай на яго ўтаропіліся праваленыя вочы.

This was Death himself, come to offer his services as Godfather.

Гэта была сама Смерць, якая прыйшла прапанаваць сваю кандыдатуру

на ролю хроснай яго сына.

He promised to return when the child came of age,

Яна паабяцала вярнуцца, калі дзіця дасягне паўналецця,

to bring him happiness and prosperity.

каб прынесці яму шчасце і росквіт.

The father— knowing that all people are equal in the eyes of Death—

Бацька, ведаючы, што ўсе людзі роўныя перад тварам смерці,

accepted his offer.

прыняў яе прапанову.

Years later, when the child had grown into an ambitious young man,

Праз шмат гадоў, калі хлопчык вырас і ператварыўся ў амбітнага юнака,

his skeletal Godfather came for his promised visit.

яго кашчавая хросная нанесла абяцаны візіт.

In his gnarled hand he held a flask containing the cure

У сваёй каравай руцэ яна трымала флакон з лекам

for all human ailments.

ад усіх хвароб.

Death had brought this flask for his Godson,

Смерць уручыла гэты флакон свайму хросніку,

promising to make him a successful doctor.

паабяцаўшы зрабіць яго паспяховым лекарам.

But the powerful potion came with very strict rules.

Але ў дадатак да чароўнага зелля прыкладаліся і вельмі строгія правілы.

If his Godson encountered a sick person

Калі хроснік сустрэне хворага,

and Death was hovering at the top of their bed,

у якога над падгалоўем ложка лунае смерць,

the doctor could heal them with just a waft of the antidote’s fumes.

доктар зможа вылечыць яго, усяго толькі даўшы хвораму панюхаць лек.

But if Death lingered at the foot of the bed,

Але калі Смерць затрымаецца ля падножжа ложка,

he’d already claimed the patient as his own—

гэта значыць, што хворы ўжо належыць ёй,

and the doctor could do nothing for them.

і доктар нічым не зможа яму дапамагчы.

In time, the doctor’s potent potion and uncanny instincts

З часам аб цудадзейным зеллі і неверагоднай праніклівасці лекара

became known throughout the land.

стала вядома ва ўсім каралеўстве.

He grew rich and famous, casting off the hardships of his early life.

Ён разбагацеў, праславіўся і зусім забыўся пра сваё беднае дзяцінства.

When the king fell ill, he summoned the famous physician to treat him.

Калі захварэў сам кароль, то і ён звярнуўся да знакамітага доктара.

The doctor swept into the palace, ready to show off his skills.

Лекар прымчаўся ў палац, гатовы паказаць сваё майстэрства.

But when he entered the king’s chamber,

Але калі ён увайшоў у пакой караля,

he was dismayed to see Death settled at the foot of the bed.

то з расчараваннем пабачыў Смерць, якая сядзела ля падножжа ложка.

The doctor desperately wanted the glory of saving the king—

Лекар адчайна жадаў атрымаць славу за выратаванне караля,

even if it meant deceiving his Godfather.

нават калі для гэтага трэба было падмануць сваю хросную.

And so, he swiftly spun the bed around and reversed Death’s position,

Таму ён хутка павярнуў ложак, і Смерць апынулася ў падгалоўя,

leaving the doctor free to administer the antidote.

што дазволіла доктару прымяніць лек.

Death was livid.

Смерць была не ў сабе ад лютасці.

He warned his arrogant Godson that if he ever cheated Death again,

Яна папярэдзіла свайго ганарыстага хрэсніка, што калі ён яшчэ раз падмане яе,

he would pay for it with his life.

то паплаціцца за гэта жыццём.

Death and the doctor continued their travels.

Доктар і Cмерць працягнулі свой сумесны шлях.

After some time, the king’s messengers came to collect the doctor yet again.

Праз некаторы час каралеўскія пасланнікі зноў з'явіліся за лекарам.

The princess was gravely ill,

Прынцэса была цяжка хворая,

and the king had promised incredible riches to anyone who could cure her.

і кароль паабяцаў неверагодныя багацці таму, хто зможа яе вылечыць.

The doctor approached the princesses’ chamber with gold in his eyes.

З марамі пра золата лекар прыйшоў да пакоя прынцэсы.

But upon seeing the sleeping princess, his greed fell away.

Але ўбачыўшы спячую прынцэсу, ён пазабыў пра грошы.

He was so struck by her grace,

Лекар быў настолькі ўражаны яе прыгажосцю,

that he failed to notice Death lurking by her feet.

што не заўважыў, што Смерць стаілася ля яе ног.

He swiftly healed the princess,

Ён хутка вылечыў прынцэсу,

but before she could even utter her thanks,

але перш чым яна змагла выказаць яму сваю падзяку,

Death had dragged his lovesick Godson away.

Смерць паспела пацягнуць з сабой хрэсніка, які страціў галаву ад кахання.

In an instant, the palace dissolved around them.

У адно імгненне ўсё вакол іх знікла.

The doctor found himself in an immense cave

Лекар апынуўся ў велізарнай пячоры,

lined with countless quivering candles, each representing the duration of a life.

запоўненай незлічонай колькасцю дрыготкіх свечак,

кожная з якіх прадстаўляла сабой працягласць жыцця.

As punishment for his Godson’s foolish attempt to master mortality,

У пакаранне за дурную спробу свайго хрэсніка загадваць неўміручасцю

Death whittled his candle down to its wick.

Смерць абрэзала яго свечку, пакінуўшы толькі кнот.

Seeing his own dwindling light,

Пабачыўшы свой згасаючы агонь,

the doctor felt the fear he’d often glimpsed in his patients’ eyes.

лекар адчуў той страх, які ён так часта бачыў у вачах сваіх пацыентаў.

Desperately, he begged Death to transfer his dying light onto a new candle.

Ён адчайна маліў хросную запаліць яго згасаючым полымем іншую свечку.

His Godfather considered the request— but the doctor’s betrayal was too great.

Хросная задумалася, але здрада лекара была занадта вялікая.

He loosened his bony grip, and his Godson’s candle fell to the floor.

Яна расціснула кашчавую руку, і свечка яе хрэсніка ўпала на падлогу.

Death stood motionless,

Смерць стаяла нерухома

his inscrutable face fixed on the sputtering flame—

і з адхіленым поглядам глядзела на згасальны агонь,

until all that was left of the doctor was a wisp of smoke.

пакуль ад лекара не застаўся толькі тоненькі струменьчык дыму.