What's normal anxiety -- and what's an anxiety disorder? | Body Stuff with Dr. Jen Gunter | TED

We live in a culture that doesn't take mental health

Translator: Quyen Phan Reviewer: Hoàng Trung Lê

Chúng ta sống trong một nền văn hóa

không coi trọng những vấn đề về sức khỏe tâm thần.

issues seriously.

There's a lot of stigma.

Có rất nhiều dấu hiệu.

Một số người nói rằng bạn nên cố chịu đựng,

Some people tell you to just suck it up, or get it together, or to stop worrying,

tự kiểm soát, dừng lo lắng về điều đó,

or that it's all in your head.

hoặc nói tất cả đều do bạn tưởng tượng ra.

But I'm here to tell you that anxiety disorders,

Nhưng ở đây, tôi muốn nói về những rối loạn lo âu,

they're as real as diabetes.

chúng có thật giống như bệnh tiểu đường.

(Music) [Body Stuff with dr.

(Âm nhạc)

[Body Stuff cùng Tiến sĩ Jen Gunter]

Xin chào,

Jen Gunter] Hi again.

tôi là Tiến sĩ Jen,

It's Dr. Jen, and I've noticed something

và tôi nhận ra vài điều với bệnh nhân của mình.

with my patients.

They often describe to me some classic symptoms

Họ hay mô tả cho tôi

về các triệu chứng thường thấy của rối loạn lo âu:

of an anxiety disorder.

Constant worry, trouble sleeping, tense muscles and struggle

Lo lắng kéo dài, khó ngủ,

căng cơ và khó tập trung.

with concentrating.

But they aren't getting treatment.

Nhưng họ không được điều trị.

Có nhiều vấn đề về việc chăm sóc sức khỏe tâm thần

There's a lot of issues with mental-health care in this country.

tại quốc gia này:

Some people don't have insurance that would cover it.

Bảo hiểm của một số người không chi trả việc này.

Some have been dismissed or minimized in the past,

Một số thì đã hồi phục hoặc thuyên giảm,

và không nghĩ việc tìm tới sự giúp đỡ sẽ giúp họ cải thiện.

and don't think seeking help will do any good.

Một số lo lắng về các định kiến

Some worry about the stigma and whether it could affect

sẽ ảnh hưởng đến công việc và các mối quan hệ trong tương lai.

future jobs or relationships.

But severe anxiety isn't a moral or personal failing.

Nhưng lo âu quá độ không phải là sự thất bại về đạo đức hay cá nhân.

It's a health problem, just like strep throat or diabetes.

Đó chỉ là vấn đề sức khỏe,

như viêm họng liên cầu khuẩn hoặc tiểu đường,

It needs to be treated with the same kind of seriousness.

và cần được chữa trị với cùng mức độ nghiêm trọng.

Before we can talk about anxiety disorders,

Trước khi ta bàn về rối loạn lo âu,

hãy cùng tìm hiểu sự lo lắng là gì.

let's talk about anxiety itself.

Anxiety is the very real and normal emotion

Lo lắng là một cảm xúc có thực và rất đỗi bình thường,

we feel in a stressful situation.

chúng ta cảm nhận trong hoàn cảnh áp lực nào đó.

It's related to fear.

Nó liên quan đến sự sợ hãi.

But while fear is a response to an immediate threat

Trong khi sợ hãi là phản ứng với mối đe dọa nhất thời

that quickly subsides, anxiety is a response

và nhanh chóng lắng xuống,

thì lo lắng lại là phản ứng với mối đe dọa không rõ ràng

to more uncertain threats that tends to last much longer.

và thường kéo dài lâu hơn.

Tất cả đều là một phần của hệ thống phát hiện mối đe dọa,

It's all part of the threat detection system,

which all animals have to some degree, to help protect us from predators.

mọi động vật đều sở hữu ở mức độ nào đó

giúp bảo vệ chúng khỏi loài ăn thịt.

Nỗi lo hình thành trong hạch hạnh nhân của não,

Anxiety starts in the brain's amygdala, a pair of almond-sized nerve bundles

một cặp dây thần kinh có kích thước như quả hạnh,

that alert other areas of the brain to be ready for defensive action.

cảnh báo các khu vực khác của não sẵn sàng phòng thủ.

Next, the hypothalamus relays the signal, setting off what we call

Tiếp đến, vùng dưới đồi sẽ chuyển tiếp tín hiệu,

chuẩn bị những thứ gọi là phản ứng stress của cơ thể:

the stress response in our body.

Our muscles tense, our breathing and heart rate increase

Chúng ta bị căng cơ,

hơi thở và nhịp tim tăng lên,

and our blood pressure rises.

huyết áp cũng tăng.

Areas in the brain stem kick in and put you in a state of high alertness.

Các khu vực thân não bắt đầu hoạt động

đưa bạn vào trạng thái cảnh giác cao độ.

This is the fight-or-flight response.

Đây là phản ứng chiến-hay-chạy.

There are ways the fight-or-flight response

Phản ứng chiến-hay-chạy

được phần nào kiểm soát theo nhiều cách

is kept somewhat in check, with an area of higher-level thinking

bởi khu vực có tư duy cấp cao hơn gọi là vỏ thùy giữa trán.

called the ventromedial prefrontal cortex.

It works like this.

Não vận hành như thế này:

If a person sees something they think is dangerous, like a tiger,

Nếu một người thấy thứ gì họ cho là nguy hiểm, như hổ,

that sends a signal to the amygdala, saying "it's time to run."

não sẽ gửi tín hiệu đến hạch hạnh nhân, nói rằng: “Chạy ngay đi.”

The ventromedial prefrontal cortex can say to the amygdala,

Vỏ thùy giữa trán có thể nói với hạch hạnh nhân:

"Hey, look.

“Nhìn kìa. Hổ đang trong lồng.

The tiger's in a cage.

You know what a cage is?

Bạn biết lồng là gì chứ? Chúng không thể thoát khỏi cái lồng.

They can't escape from a cage.

It's OK to calm down."

Bình tĩnh lại nào.”

It's a feedback loop that can help keep the response in check.

Đó là một vòng lặp kín giúp kiểm soát phản ứng của cơ thể.

The hippocampus is also involved.

Vùng hải mã cũng liên quan tới vấn đề này,

It provides context, saying things like, "Hey, we've seen tigers in cages before.

giúp đưa ra bối cảnh, như là:

“Này, chúng ta đã thấy con hổ ở trong lồng trước đó.

We're in a zoo.

Chúng ta đang ở sở thú. Bạn đang an toàn mà.”

You are extra safe."

With anxiety, these threat-detection systems

Với sự lo lắng

hệ thống phát hiện mối đe dọa và các cơ chế làm giảm hoặc ức chế chúng

and mechanisms that reduce or inhibit them are functioning incorrectly

đang hoạt động sai lệch

và gây ra cảm giác lo lắng về tương lai và sự an toàn của ta lúc đó,

and cause us to worry about the future and our safety in it.

But for many people, it goes into overdrive.

Nhưng đối với nhiều người, hệ thống trở nên quá tải.

They experience persistent pervasive anxiety

Họ chịu đựng sự lo lắng dai dẳng lâu dài

that disrupts work, school, and relationships

làm gián đoạn công việc, học tập và các mối quan hệ,

and leads them to avoid situations that may trigger symptoms.

nên họ cần tránh các tình huống có thể gây ra các triệu chứng.

Anxiety disorders are not at all uncommon.

Rối loạn lo âu không phải hiếm gặp.

Based on data from the World Mental Health Survey,

Dựa trên dữ liệu từ Khảo sát Sức khỏe Tâm thần Thế giới,

researchers estimate that about 16% of individuals

các nhà nghiên cứu ước tính có khoảng 16% người

currently have or have had an anxiety disorder.

đã hoặc đang gặp vấn đề về rối loạn lo âu,

These include social anxiety disorder, panic disorder, agoraphobia and phobias.

bao gồm hội chứng sợ xã hội,

rối loạn hoảng sợ, bệnh sợ khoảng trống và các nỗi sợ, ám ảnh.

Studies have shown that people with anxiety disorders

Nghiên cứu cho thấy những người bị rối loạn lo âu

don't just have a different way of reacting to stress.

không có những cách phản ứng khác nhau với stress.

There may be actual differences in how their brain is working.

Có thể do sự khác biệt rõ rệt về cách não bộ của họ hoạt động.

One model describes possible mix-ups in the connections between the amygdala

Một mô hình mô tả các rối loạn có thể xảy ra

trong sự liên kết giữa hạch hạnh nhân và các bộ phận khác của não.

and other parts of the brain.

The pathways that signal anxiety become stronger.

Các quá trình báo hiệu sự lo lắng đang gia tăng.

And the more anxiety you have, the stronger the pathways become,

Và nếu bạn càng lo lắng, quá trình báo hiệu càng tăng nhanh hơn,

and it becomes a vicious cycle.

và trở thành một vòng luẩn quẩn.

The good news is there's treatment for anxiety,

Tin tốt là có phương thức chữa trị cho căn bệnh này,

and that you don't have to suffer.

và bạn không còn phải chịu đựng nữa.

Remember, this isn't about weakness.

Nhớ rằng, đây không phải điểm yếu.

It's about changing brain patterns, and research shows that our brains

Nó liên quan tới sự thay đổi mô hình não,

và nghiên cứu chỉ ra rằng não bộ

have the ability to reorganize and form new connections

có khả năng tổ chức lại và tạo các liên kết mới

all throughout our lives.

trong suốt cuộc đời mỗi người.

A good first step is to do the basics.

Đầu tiên, hãy thực hiện thật tốt những việc cơ bản.

Eat a balanced diet, exercise regularly

Ăn uống cân bằng,

tập thể dục thường xuyên

and get plenty of sleep, as your mind is part of your body.

và có một giấc ngủ sâu,

như thể tâm trí là một phần của cơ thể.

It might also help to try meditation.

Thiền cũng khá giúp ích.

Instead of our heart rate rising and our body tensing,

Thay vì để nhịp tim tăng lên và cơ thể trở nên căng thẳng,

with mindfulness and breathing, we can slow down

hãy quan tâm đến việc hít thở,

ta có thể làm chậm phản ứng chiến-hay-chạy

the fight-or-flight response and improve how we feel in the moment.

và cải thiện tinh thần vào thời điểm này.

Cognitive behavioral therapy, a form of talk therapy,

Liệu pháp nhận thức hành vi, một dạng trị liệu qua việc nói chuyện

can also be fantastic.

cũng khá tuyệt vời.

In it, you learn to identify upsetting thoughts

Nhờ đó, bạn học cách nhận diện suy nghĩ tiêu cực

and determine whether they're realistic.

và xác định chúng có thực tế hay không.

Over time, cognitive behavioral therapy can rebuild those neural pathways

Theo thời gian, liệu pháp hành vi nhận thức

có thể xây dựng lại các quá trình trong hệ thần kinh

that tamp down the anxiety response.

và làm giảm phản ứng lo lắng.

Thuốc cũng có thể giúp giảm căng thẳng

Medication can also give relief, in both the short-term and the long-term.

trong thời gian ngắn và dài.

In the short-term, anti-anxiety drugs can down-regulate

Đối với căng thẳng ngắn hạn, thuốc an thần

có thể điều chỉnh giảm cơ chế phát hiện mối đe dọa

the threat-detection mechanisms that are going into overdrive.

khi chúng trở nên quá tải.

Studies have shown that both long-term medications

Các nghiên cứu chỉ ra rằng thuốc điều trị dài hạn

and cognitive behavioral therapy can reduce that overreactivity

và liệu pháp nhận thức hành vi

có thể giúp hạch hạnh nhân giảm tải hoạt động quá mức

of the amygdala we see an anxiety disorders.

gây ra rối loạn lo âu.

High blood pressure and diabetes, they can be treated or managed over time.

Cao huyết áp và tiểu đường

có thể được chữa trị hoặc kiểm soát qua thời gian

And the same is true for an anxiety disorder too.

và rối loạn lo âu cũng vậy.