What's normal anxiety -- and what's an anxiety disorder? | Body Stuff with Dr. Jen Gunter | TED

We live in a culture that doesn't take mental health

Tłumaczenie: Julia Domańska Korekta: Ola Królikowska

Żyjemy w cywilizacji,

która nie traktuje problemów psychicznych poważnie.

issues seriously.

Jest dużo stygmatyzacji.

There's a lot of stigma.

Niektórzy mówią, że trzeba zacisnąć zęby,

Some people tell you to just suck it up, or get it together, or to stop worrying,

wziąć się w garść, przestać się martwić

or that it's all in your head.

albo, że tylko wam się wydaje.

But I'm here to tell you that anxiety disorders,

Jestem tu, żeby uświadomić wam, że zaburzenia lękowe

they're as real as diabetes.

są tak samo prawdziwe jak cukrzyca.

(Music) [Body Stuff with dr.

(Muzyka)

[Body Stuff z doktor Jen Gunter]

Witajcie ponownie.

Jen Gunter] Hi again.

Tu doktor Jen,

It's Dr. Jen, and I've noticed something

zauważyłam coś u moich pacjentów.

with my patients.

Często opisują mi

They often describe to me some classic symptoms

klasyczne objawy zaburzeń lękowych.

of an anxiety disorder.

Constant worry, trouble sleeping, tense muscles and struggle

Ciągłe zamartwianie się, problemy ze snem,

spięte mięśnie i problemy z koncentracją.

with concentrating.

But they aren't getting treatment.

Ale nie poddają się leczeniu.

There's a lot of issues with mental-health care in this country.

Jest dużo problemów z psychiatryczną opieką zdrowotną w tym kraju.

Some people don't have insurance that would cover it.

Niektórzy nie mają ubezpieczenia, które by ją pokryło.

Some have been dismissed or minimized in the past,

Niektórych odrzucano w przeszłości,

and don't think seeking help will do any good.

więc twierdzą, że szukanie pomocy nic nie da.

Niektórzy boją się piętna

Some worry about the stigma and whether it could affect

i tego, że może wpłynąć na ich przyszłą pracę i relacje.

future jobs or relationships.

But severe anxiety isn't a moral or personal failing.

Ale silne stany lękowe nie są moralną czy osobistą wadą.

It's a health problem, just like strep throat or diabetes.

To problem zdrowotny,

jak zapalenie gardła czy cukrzyca.

It needs to be treated with the same kind of seriousness.

Musi być leczony z taką samą powagą.

Before we can talk about anxiety disorders,

Zanim przejdziemy do stanów lękowych,

porozmawiajmy o samym lęku.

let's talk about anxiety itself.

Anxiety is the very real and normal emotion

Lęk jest prawdziwą i normalną emocją,

we feel in a stressful situation.

którą odczuwamy w stresujących sytuacjach.

It's related to fear.

Jest powiązany ze strachem.

But while fear is a response to an immediate threat

Ale strach jest reakcją na bezpośrednie zagrożenie,

that quickly subsides, anxiety is a response

która szybko ustępuje,

natomiast lęk jest reakcją na bardziej niepewne zagrożenia,

to more uncertain threats that tends to last much longer.

która zwykle trwa dużo dłużej.

It's all part of the threat detection system,

To wszystko tworzy system wykrywania zagrożeń,

which all animals have to some degree, to help protect us from predators.

obecny częściowo, u wszystkich zwierząt,

który chroni nas przed drapieżnikami.

Lęk powstaje w ciele migdałowatym w mózgu,

Anxiety starts in the brain's amygdala, a pair of almond-sized nerve bundles

parze pęczków nerwów w kształcie migdała,

that alert other areas of the brain to be ready for defensive action.

które ostrzega inne części mózgu, żeby były gotowe do reakcji obronnej.

Next, the hypothalamus relays the signal, setting off what we call

Następnie podwzgórze przekazuje sygnał,

uruchamiając w ciele reakcję stresową.

the stress response in our body.

Our muscles tense, our breathing and heart rate increase

Nasze mięśnie się napinają,

oddech i tętno przyspieszają,

and our blood pressure rises.

a ciśnienie wzrasta.

Areas in the brain stem kick in and put you in a state of high alertness.

Uruchamiają się obszary pnia mózgu

i wprowadzają w stan gotowości.

This is the fight-or-flight response.

To reakcja “walka albo ucieczka”.

There are ways the fight-or-flight response

Do pewnego stopnia można hamować

reakcję walki albo ucieczki

is kept somewhat in check, with an area of higher-level thinking

z pomocą obszaru mózgu kontrolującego myślenie wyższego rzędu,

called the ventromedial prefrontal cortex.

czyli brzuszno-przyśrodkową korą przedczołową.

It works like this.

Wygląda to tak.

If a person sees something they think is dangerous, like a tiger,

Kiedy ktoś widzi coś, co uważa za niebezpieczne, jak tygrysa,

that sends a signal to the amygdala, saying "it's time to run."

do ciała migdałowatego wysyła sygnał “czas uciekać“.

The ventromedial prefrontal cortex can say to the amygdala,

Brzuszno-przyśrodkowa kora przedczołowa mówi do ciała migdałowatego

"Hey, look.

“Zobacz, tygrys jest w klatce.

The tiger's in a cage.

You know what a cage is?

Wiesz, czym jest klatka? Nie mogą uciec z klatki.

They can't escape from a cage.

Spokojnie, wszystko w porządku”.

It's OK to calm down."

It's a feedback loop that can help keep the response in check.

To pętla zwrotna, która pomaga hamować reakcję.

The hippocampus is also involved.

Zaangażowany jest też hipokamp.

It provides context, saying things like, "Hey, we've seen tigers in cages before.

Dostarcza kontekst, mówiąc rzeczy w stylu

“Hej, widzieliśmy już wcześniej tygrysy w klatkach.

We're in a zoo.

Jesteśmy w zoo. Jest super bezpiecznie”.

You are extra safe."

With anxiety, these threat-detection systems

W przypadku lęku

systemy wykrywania zagrożeń i mechanizmy, które je hamują,

and mechanisms that reduce or inhibit them are functioning incorrectly

działają nieprawidłowo

i sprawiają, że martwimy się o naszą przyszłość i bezpieczeństwo.

and cause us to worry about the future and our safety in it.

But for many people, it goes into overdrive.

Ale u wielu ludzi to wchodzi na najwyższe obroty.

They experience persistent pervasive anxiety

Odczuwają ciągły, wszechobecny lęk,

that disrupts work, school, and relationships

który ingeruje w ich pracę, szkołę i relacje z innymi,

and leads them to avoid situations that may trigger symptoms.

powodując, że zaczynają unikać sytuacji, które mogą wywołać symptomy.

Anxiety disorders are not at all uncommon.

Zaburzenia lękowe wcale nie są rzadkością.

Based on data from the World Mental Health Survey,

Na podstawie danych ze Światowego Badania Zdrowia Psychicznego

researchers estimate that about 16% of individuals

naukowcy szacują, że około 16 procent osób

currently have or have had an anxiety disorder.

cierpi albo cierpiało na zaburzenia lękowe.

These include social anxiety disorder, panic disorder, agoraphobia and phobias.

Są wśród nich fobia społeczna,

lęk paniczny, agorafobia i inne fobie.

Studies have shown that people with anxiety disorders

Badania wykazały, że osoby z zaburzeniami lękowymi

don't just have a different way of reacting to stress.

po prostu nie mają innego sposobu reagowania na stres.

There may be actual differences in how their brain is working.

Naprawdę mogą u nich występować różnice w działaniu mózgu.

One model describes possible mix-ups in the connections between the amygdala

Nasz model opisuje możliwe zagmatwania

w połączeniach między ciałem migdałowatym i innymi częściami mózgu.

and other parts of the brain.

The pathways that signal anxiety become stronger.

Ścieżka sygnalizująca lęk staje się silniejsza.

And the more anxiety you have, the stronger the pathways become,

Im więcej lęku doświadczacie, tym silniejsza staje się ta ścieżka

and it becomes a vicious cycle.

i tworzy się błędne koło.

The good news is there's treatment for anxiety,

Dobra wiadomość jest taka, że można leczyć lęk

and that you don't have to suffer.

i nie trzeba cierpieć.

Remember, this isn't about weakness.

Pamiętajcie, że nie chodzi o słabość.

It's about changing brain patterns, and research shows that our brains

Chodzi o zmianę schematów w mózgu.

Badania pokazują, że nasze mózgi

have the ability to reorganize and form new connections

mają umiejętność reorganizacji i tworzenia nowych połączeń

all throughout our lives.

przez całe nasze życie.

A good first step is to do the basics.

Pierwszy krok to trzymanie się podstawowych zasad.

Eat a balanced diet, exercise regularly

Stosujcie zrównoważoną dietę,

ćwiczcie regularnie

and get plenty of sleep, as your mind is part of your body.

i wysypiajcie się,

bo umysł jest częścią waszego ciała.

It might also help to try meditation.

Pomóc może też medytacja.

Instead of our heart rate rising and our body tensing,

Zamiast rosnącego tętna i napinającego się ciała

with mindfulness and breathing, we can slow down

dzięki uważności i oddychaniu

możemy spowolnić reakcję walki albo ucieczki

the fight-or-flight response and improve how we feel in the moment.

i poczuć się w danym momencie lepiej.

Cognitive behavioral therapy, a form of talk therapy,

Terapia poznawczo-behawioralna, czyli rodzaj leczenia słowem,

can also be fantastic.

też może być świetna.

In it, you learn to identify upsetting thoughts

Uczycie się tam rozpoznawać przygnębiające myśli

and determine whether they're realistic.

i oceniać, czy są realistyczne.

Over time, cognitive behavioral therapy can rebuild those neural pathways

Z czasem terapia poznawczo-behawioralna może odbudować ścieżki neuronowe,

that tamp down the anxiety response.

które tłumią reakcję lękową.

Leki też mogą przynieść ulgę,

Medication can also give relief, in both the short-term and the long-term.

zarówno na krótką, jak i na dłuższą metę.

In the short-term, anti-anxiety drugs can down-regulate

Krótkoterminowo leki przeciwlękowe

tłumią aktywność mechanizmów wykrywania zagrożeń

the threat-detection mechanisms that are going into overdrive.

działających na najwyższych obrotach.

Studies have shown that both long-term medications

Badania wykazały, że zarówno długotrwałe przyjmowanie leków,

and cognitive behavioral therapy can reduce that overreactivity

jak i terapia poznawczo-behawioralna

mogą zmniejszyć nadaktywność ciała migdałowatego,

of the amygdala we see an anxiety disorders.

które dostrzegamy w zaburzeniach lękowych.

High blood pressure and diabetes, they can be treated or managed over time.

Wysokie ciśnienie krwi i cukrzycę

można z czasem wyleczyć albo opanować.

To samo dotyczy zaburzeń lękowych.

And the same is true for an anxiety disorder too.