Justin Hall-Tipping: Freeing energy from the grid

Justin Hall-Tipping: Giải phóng năng lượng khỏi lưới điện

Translator: Thuy Nguyen Dang Thanh Reviewer: Duc Nguyen

Why can't we solve these problems?

Tại sao chúng ta không giải quyết nổi những vấn đề này?

We know what they are.

Chúng ta biết những vấn đề này là gì.

Something always seems to stop us.

Dường như luôn có một thứ gì đó ngăn cản chúng ta.

Why?

Tại sao?

I remember March the 15th, 2000.

Tôi nhớ ngày 15 tháng 3 năm 2000.

The B15 iceberg broke off the Ross Ice Shelf.

Tảng băng B15 vỡ ra khỏi bãi băng Ross.

In the newspaper it said

Báo chí viết rằng

"it was all part of a normal process."

"đây chỉ là một phần của quá trình tự nhiên bình thường."

A little bit further on in the article

Thậm chí bài báo còn đi xa hơn

it said "a loss that would normally take

khi viết rằng "một sự mất mát mà bình thường sẽ mất khoảng

the ice shelf 50-100 years to replace."

50 đến 100 năm để bãi băng có thể tái tạo lại."

That same word, "normal,"

Cùng một từ đó, "bình thường"

had two different,

nhưng có đến hai nghĩa

almost opposite meanings.

gần như trái ngược nhau.

If we walk into the B15 iceberg

Nếu chúng ta đi thăm tảng băng B15

when we leave here today,

sau buổi nói chuyện hôm nay,

we're going to bump into something

chúng ta sẽ gặp một thứ

a thousand feet tall,

cao 300 mét,

76 miles long,

dài 120 kilômét,

17 miles wide,

rộng gần 30 kilômét,

and it's going to weigh two gigatons.

và nặng hai tỷ tấn.

I'm sorry, there's nothing normal about this.

Xin lỗi nhé, điều này không phải là bình thường đâu.

And yet I think it's this perspective of us

Và tôi nghĩ chính quan điểm của con người chúng ta

as humans to look at our world

khi nhìn ra thế giới

through the lens of normal

qua cặp kính của sự bình thường

is one of the forces

chính là một trong những rào cản

that stops us developing real solutions.

ngăn chúng ta phát triển những giải pháp thực sự.

Only 90 days after this,

Chỉ 90 ngày sau sự kiện này thôi,

arguably the greatest discovery

khám phá có thể coi là vĩ đại nhất

of the last century occurred.

của thế kỷ vừa rồi đã xuất hiện.

It was the sequencing for the first time

Đó là lần đầu tiên người ta đã phác thảo thành công

of the human genome.

bản đồ gen của con người

This is the code that's in every single one

Đây chính là mật mã nằm trong mỗi tế bào

of our 50 trillion cells

của 50 ngàn tỷ tế bào

that makes us who we are and what we are.

làm nên con người chúng ta.

And if we just take one cell's worth

Và chỉ cần chúng ta lấy một chuỗi mã

of this code and unwind it,

từ một tế bào và tháo nó ra,

it's a meter long,

nó dài đến 1 mét,

two nanometers thick.

và dày 2 nanomet

Two nanometers is 20 atoms in thickness.

Hai nanomet tương đương với độ dày của 20 nguyên tử.

And I wondered,

Và tôi tự hỏi,

what if the answer to some of our biggest problems

điều gì sẽ xảy nếu câu trả lời dành cho vấn đề lớn nhất của chúng ta

could be found in the smallest of places,

lại nằm ở những nơi bé nhỏ nhất,

where the difference between what is

ở nơi mà sự khác nhau giữa

valuable and what is worthless

cái có giá trị và cái vô giá trị

is merely the addition or subtraction

chỉ là sự thêm vào hay bớt đi

of a few atoms?

một vài nguyên tử?

And what

Và điều gì sẽ xảy ra

if we could get exquisite control

nếu chúng ta có thể kiểm soát được

over the essence of energy,

bản chất của năng lượng,

the electron?

tức là hạt điện tử?

So I started to go around the world

Vậy là tôi bắt đầu đi khắp thế giới

finding the best and brightest scientists

tìm kiếm những nhà khoa học xuất sắc nhất và tài năng nhất

I could at universities

mà tôi có thể tìm ở các trường đại học

whose collective discoveries have the chance

mà các khám phá tập thể của họ đã mang lại cơ hội

to take us there,

đưa chúng tôi đến những chân trời mới,

and we formed a company to build

và chúng tôi đã lập một công ty

on their extraordinary ideas.

để phát triển tiếp những ý tưởng phi thường của họ.

Six and a half years later,

Sáu năm rưỡi sau,

a hundred and eighty researchers,

một trăm tám mươi nhà nghiên cứu,

they have some amazing developments

họ đã mang lại những tiến triển bất ngờ

in the lab,

trong phòng thí nghiệm,

and I will show you three of those today,

và hôm nay tôi sẽ giới thiệu với các bạn ba trong số những phát minh này,

such that we can stop burning up our planet

những phát minh giúp chúng ta ngừng đốt rụi hành tinh của mình

and instead,

và thay vào đó,

we can generate all the energy we need

chúng ta có thể tạo ra tất cả năng lượng mà mình cần

right where we are,

ở ngay nơi chúng ta đang ở,

cleanly, safely, and cheaply.

sạch, an toàn, và tiết kiệm.

Think of the space that we spend

Hãy nghĩ đến khoảng không gian

most of our time.

mà chúng ta dành nhiều thời gian nhất ở đó.

A tremendous amount of energy

Một lượng năng lượng khổng lồ

is coming at us from the sun.

mà mặt trời mang lại cho chúng ta.

We like the light that comes into the room,

Chúng ta thích ánh sáng mặt trời chiếu vào phòng,

but in the middle of summer,

nhưng độ giữa hè,

all that heat is coming into the room

tất cả sức nóng lại tràn vào căn phòng

that we're trying to keep cool.

mà chúng ta đang cố mọi cách để giữ mát.

In winter, exactly the opposite is happening.

Vào mùa đông, mọi thứ lại trái ngược hoàn toàn.

We're trying to heat up

Chúng ta cố sưởi ấm

the space that we're in,

không gian mà chúng ta đang ở,

and all that is trying to get out through the window.

nhưng mọi hơi ấm đều thoát ra qua cửa sổ.

Wouldn't it be really great

Chẳng phải sẽ rất tuyệt

if the window could flick back the heat

nếu chiếc cửa sổ có thể đánh bật sức nóng này

into the room if we needed it

vào ngược lại trong phòng khi chúng ta cần được ấm

or flick it away before it came in?

và đánh bật chúng ra ngoài trước khi chúng có thể nhảy vào trong?

One of the materials that can do this

Một trong những vật liệu có thể làm được điều này

is a remarkable material, carbon,

là một vật liệu rất đặc biệt, đó là loại carbon

that has changed its form in this incredibly beautiful reaction

đã bị thay đổi trạng thái trong phản ứng tuyệt đẹp đến khó tin này.

where graphite is blasted by a vapor,

Trong thí nghiệm này, than chì sẽ được làm cho bốc hơi,

and when the vaporized carbon condenses,

và khi carbon bốc hơi ngưng tụ lại,

it condenses back into a different form:

chúng ngưng tụ thành một dạng hoàn toàn khác:

chickenwire rolled up.

dạng lưới bắt gà được cuộn lại,

But this chickenwire carbon,

Nhưng carbon dạng lưới bắt gà này,

called a carbon nanotube,

gọi là carbon dạng ống nano,

is a hundred thousand times smaller

nhỏ hơn gấp ngàn lần

than the width of one of your hairs.

so với chiều rộng sợi tóc của chúng ta,

It's a thousand times

Nhưng nó lại có tính dẫn

more conductive than copper.

tốt gấp ngàn lần so với đồng.

How is that possible?

Sao có thể như thế được?

One of the things about working at the nanoscale

Một trong những đặc điểm khi làm việc ở mức độ nano

is things look and act very differently.

đó là mọi thứ đều có bề ngoài và cách thức hoạt động khác so với bình thường.

You think of carbon as black.

Bạn nghĩ carbon màu đen.

Carbon at the nanoscale

Carbon ở kích cỡ nano

is actually transparent

thực ra lại trong suốt

and flexible.

và dẻo.

And when it's in this form,

Và khi nó ở thể này,

if I combine it with a polymer

nếu tôi kết hợp nó với polyme

and affix it to your window

và gắn nó vào cửa sổ của bạn

when it's in its colored state,

khi nó ở trạng thái có màu,

it will reflect away all heat and light,

nó sẽ đánh bật mọi sức nóng và ánh sáng ra ngoài,

and when it's in its bleached state

và khi nó ở trạng thái không có màu

it will let all the light and heat through

nó sẽ cho phép mọi ánh sáng và sức nóng đi xuyên qua

and any combination in between.

và bất kỳ sự kết hợp nào ở giữa hai trạng thái đó,

To change its state, by the way,

Và để thay đổi trạng thái của nó,

takes two volts from a millisecond pulse.

chỉ cần 2 vôn từ một xung điện mili giây.

And once you've changed its state, it stays there

Và một khi bạn thay đổi trạng thái của nó, nó sẽ ở yên đó

until you change its state again.

cho đến khi bạn đổi lần nữa.

As we were working on this incredible

Trong lúc chúng tôi đang thực hiện nghiên cứu

discovery at University of Florida,

khó tin này ở Đại học Florida,

we were told to go down the corridor

chúng tôi được mời đi dọc xuống hành lang

to visit another scientist,

để gặp một nhà khoa học khác,

and he was working

và ông ấy đang nghiên cứu

on a pretty incredible thing.

một thứ khá là kinh ngạc khác.

Imagine

Thử tưởng tượng

if we didn't have to rely

nếu chúng ta không phải phụ thuộc vào

on artificial lighting to get around at night.

ánh sáng nhân tạo để đi trong đêm.

We'd have to see at night, right?

Chúng ta cần nhìn mọi vật vào ban đêm, đúng không?

This lets you do it.

Thứ này sẽ giúp bạn làm được điều đó.

It's a nanomaterial, two nanomaterials,

Đó là một vật liệu nano, hai vật liệu nano,

a detector and an imager.

một máy dò và một máy hình.

The total width of it

Tổng chiều rộng của nó

is 600 times smaller

nhỏ hơn gấp 600 lần

than the width of a decimal place.

chiều rộng của một vị trí thập phân.

And it takes all the infrared available at night,

Và nó thu mọi tia hồng ngoại trong đêm,

converts it into an electron

chuyển chúng vào một hạt điện tử

in the space of two small films,

nằm giữa hai tấm phim nhỏ,

and is enabling you to play an image

và tạo ra một hình ảnh

which you can see through.

mà bạn có thể nhìn thấu được.

I'm going to show to TEDsters,

Lần đầu tiên tôi sẽ cho các thành viên của TED xem,

the first time, this operating.

nó hoạt động ra sao.

Firstly I'm going to show you

Trước tiên tôi sẽ cho bạn thấy

the transparency.

nó trong suốt như thế này.

Transparency is key.

Tính trong suốt chính là chìa khóa.

It's a film that you can look through.

Đây là một tấm phim mà bạn có thể nhìn xuyên qua được.

And then I'm going to turn the lights out.

Và rồi tôi sẽ tắt đèn.

And you can see, off a tiny film,

Và bạn có thể thấy, thông qua một tấm phim bé xíu,

incredible clarity.

sắc nét đến khó tin.

As we were working on this, it dawned on us:

Trong lúc đang nghiên cứu vấn đề này, một ý nghĩa chợt lóe lên:

this is taking infrared radiation, wavelengths,

vật này có thể tiếp nhận bức xạ hồng ngoại, các bước sóng,

and converting it into electrons.

và biến đổi chúng thành các điện tử.

What if we combined it

Điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta kết hợp nó

with this?

với cái này?

Suddenly you've converted energy

Đột nhiên bạn đã chuyển hóa năng lượng

into an electron on a plastic surface

vào trong một điện tử đặt trên một bề mặt chất dẻo

that you can stick on your window.

mà bạn có thể dán lên cửa sổ nhà mình.

But because it's flexible,

Nhưng bởi vì nó dẻo,

it can be on any surface whatsoever.

chúng ta có thể dán nó lên bất kỳ bề mặt nào.

The power plant of tomorrow

Nhà máy điện trong tương lai

is no power plant.

là không có nhà máy điện nào cả.

We talked about generating and using.

Chúng tôi đã nói về việc tạo ra và sử dụng.

We want to talk about storing energy,

Bây giờ chúng tôi muốn nói đến việc dự trữ năng lượng,

and unfortunately

và không may là

the best thing we've got going

thứ hay ho nhất mà chúng tôi có thể nghiên cứu được

is something that was developed in France

là một thứ đã được phát triển ở Pháp

a hundred and fifty years ago,

150 năm trước,

the lead acid battery.

pin axit chì.

In terms of dollars per what's stored,

Nếu xét trên góc độ chi phí,

it's simply the best.

đơn giản thứ này là giải pháp tốt nhất.

Knowing that we're not going to put fifty of

Chúng tôi hiểu rằng chúng ta sẽ không chứa đến 50 cục pin này

these in our basements to store our power,

dưới tầng hầm nhà mình để trữ năng lượng,

we went to a group at University of Texas at Dallas,

vì thế chúng tôi tìm đến một nhóm nghiên cứu tại Đại học Texas ở Dallas,

and we gave them this diagram.

và chúng tôi đưa họ xem biểu đồ này.

It was in actually a diner

Thật ra đó là một bữa ăn tối

outside of Dallas/Fort Worth Airport.

bên ngoài sân bay Dallas/Fort Worth

We said, "Could you build this?"

Chúng tôi nói, "Các anh làm cái này được không?"

And these scientists,

Và những nhà khoa học này,

instead of laughing at us, said, "Yeah."

thay vì cười vào mặt chúng tôi, đã nói rằng, "Được chứ."

And what they built was eBox.

Và thứ mà họ làm ra chính là eBox.

EBox is testing new nanomaterials

EBox thử nghiệm các vật liệu nano mới

to park an electron on the outside,

để có thể giữ một điện tử ở bề mặt bên ngoài,

hold it until you need it,

giữ nó ở yên đó cho đến khi nào bạn cần dùng,

and then be able to release it and pass it off.

và sau đó có thể giải phóng và chuyển nó đi.

Being able to do that means

Làm được điều đó có nghĩa là

that I can generate energy

tôi có thể tạo ra năng lượng

cleanly, efficiently and cheaply

sạch, hiệu quả và tiết kiệm

right where I am.

ngay tại nơi tôi đang đứng.

It's my energy.

Đó là năng lượng của tôi.

And if I don't need it, I can convert it

Và nếu tôi không cần dùng, tôi có thể chuyển hóa nó

back up on the window

ngược lại lên cửa sổ

to energy, light, and beam it,

thành năng lượng, ánh sáng, phát nó đi,

line of site, to your place.

thẳng đến chỗ bạn.

And for that I do not need

Và vì vậy tôi không cần đến

an electric grid between us.

một lưới điện nào giữa chúng ta.

The grid of tomorrow is no grid,

Lưới điện tương lai sẽ là không có lưới điện nào cả,

and energy, clean efficient energy,

và năng lượng, thứ năng lượng sạch và hiệu quả,

will one day be free.

một ngày nào đó sẽ được giải phóng.

If you do this, you get the last puzzle piece,

Nếu bạn làm điều này, bạn sẽ có được mảnh ghép cuối cùng,

which is water.

đó chính là nước.

Each of us, every day,

Mỗi người chúng ta, mỗi ngày,

need just eight glasses of this,

chỉ cần 8 cốc thứ này,

because we're human.

vì chúng ta là con người.

When we run out of water,

Khi chúng ta thiếu nước,

as we are in some parts of the world

như đã xảy ra ở một số nơi trên thế giới

and soon to be in other parts of the world,

và sớm thôi điều đó sẽ xảy ra ở những nơi khác nữa,

we're going to have to get this from the sea,

khi đó chúng ta sẽ phải lấy thứ này từ biển

and that's going to require us to build desalination plants.

và điều đó đòi hỏi chúng ta phải xây các nhà máy khử muối.

19 trillion dollars is what we're going to have to spend.

19 ngàn tỷ đô la chính là cái giá chúng ta phải trả.

These also require tremendous amounts of energy.

Những nhà máy này lại cần một nguồn năng lượng khổng lồ.

In fact, it's going to require twice the world's

Trên thực tế, nó sẽ cần gấp hai lần

supply of oil to run the pumps

nguồn dầu của thế giới để chạy các máy bơm

to generate the water.

để tạo ra nước.

We're simply not going to do that.

Chúng ta chỉ đơn giản là sẽ không làm như vậy.

But in a world where energy is freed

Nhưng trong một thế giới mà năng lượng được giải phóng

and transmittable

và có thể chuyển đi được

easily and cheaply, we can take any water

một cách dễ dàng và tiết kiệm, chúng ta có thể lấy được nước

wherever we are

ở bất kỳ nơi đâu

and turn it into whatever we need.

và chuyển nó thành bất kỳ thứ gì chúng ta cần.

I'm glad to be working with

Tôi rất hân hạnh được làm việc với

incredibly brilliant and kind scientists,

những nhà khoa học tài giỏi phi phàm và tốt bụng,

no kinder than

họ không tốt bụng hơn

many of the people in the world,

nhiều người trên thế giới này

but they have a magic look at the world.

nhưng họ có một cái nhìn kỳ diệu đối với thế giới.

And I'm glad to see their discoveries

Và tôi rất mừng khi chứng kiến những phát minh của họ

coming out of the lab and into the world.

bước ra khỏi phòng thí nghiệm và ứng dụng vào đời sống.

It's been a long time in coming for me.

Với tôi thì mọi chuyện bắt đầu từ trước đây rất lâu.

18 years ago,

Cách đây 18 năm,

I saw a photograph in the paper.

tôi nhìn thấy một tấm ảnh trên báo.

It was taken by Kevin Carter

Được chụp bởi Kevin Carter

who went to the Sudan

người đã đến Sudan

to document their famine there.

để làm phim tài liệu về nạn đói ở đó.

I've carried this photograph with me

Tôi đã mang tấm ảnh này bên mình

every day since then.

hằng ngày kể từ khi đó.

It's a picture of a little girl dying of thirst.

Đó là tấm hình chụp một bé gái đang chết dần vì khát.

By any standard this is wrong.

Điều này thật tệ hại, theo bất kỳ chuẩn mực nào.

It's just wrong.

Không gì khác ngoài sự tệ hại.

We can do better than this.

Chúng ta có thể làm tốt hơn thế này.

We should do better than this.

Chúng ta nên làm tốt hơn thế này.

And whenever I go round

Và bất kỳ khi nào tôi đi quanh

to somebody who says,

và gặp ai đó nói với tôi rằng,

"You know what, you're working on something that's too difficult.

"Anh biết gì không, anh đang làm một điều quá khó.

It'll never happen. You don't have enough money.

Anh không làm được đâu. Anh không có đủ tiền.

You don't have enough time.

Anh không có đủ thời gian.

There's something much more interesting around the corner,"

Quanh đây còn nhiều thứ thú vị hơn nhiều,"

I say, "Try saying that to her."

Tôi bảo, "Thử đi mà nói điều đó với con bé xem."

That's what I say in my mind. And I just say

Tôi thầm bảo như vậy đấy. Và tôi chỉ nói với anh ta

"thank you," and I go on to the next one.

"cám ơn," và bỏ đi nói chuyện với người khác.

This is why we have to solve our problems,

Đây là lý do tại sao chúng ta phải giải quyết những vấn đề của mình

and I know the answer as to how

và tôi biết câu trả lời chính là

is to be able to get exquisite control

làm sao để kiểm soát được

over a building block of nature,

một khối kiến trúc của tạo hóa,

the stuff of life:

thứ chất liệu tạo nên cuộc sống:

the simple electron.

đó đơn giản là những hạt điện tử.

Thank you.

Cám ơn các bạn đã lắng nghe.

(Applause)

(Vỗ tay)