Justin Hall-Tipping: Freeing energy from the grid

Tłumaczenie: Agnieszka Kalecinska Korekta: Łukasz Wardziński

Why can't we solve these problems?

Dlaczego nie potrafimy rozwiązać tych problemów?

We know what they are.

Wiemy, na czym polegają.

Something always seems to stop us.

Coś zawsze zdaje się nas powstrzymywać.

Why?

Co?

I remember March the 15th, 2000.

Pamiętam 15 marca 2000 roku.

The B15 iceberg broke off the Ross Ice Shelf.

Od Lodowca Rossa oderwała się góra lodowa B-15.

In the newspaper it said

W gazecie napisano:

"it was all part of a normal process."

"to była część normalnego procesu".

A little bit further on in the article

Nieco dalej w tym artykule

it said "a loss that would normally take

napisano: "ubytek, którego odbudowa normalnie

the ice shelf 50-100 years to replace."

zajmuje około 50-100 lat".

That same word, "normal,"

Tego samego słowa: "norma"

had two different,

użyto w dwóch różnych,

almost opposite meanings.

niemal sprzecznych kontekstach.

If we walk into the B15 iceberg

Gdybyśmy natknęli się na górę lodową B15,

when we leave here today,

po wyjściu z tej sali,

we're going to bump into something

wpadlibyśmy na coś, co ma

a thousand feet tall,

ponad 300 metrów wysokości,

76 miles long,

120 kilometrów długości,

17 miles wide,

27 kilometrów szerokości

and it's going to weigh two gigatons.

i waży dwie gigatony.

I'm sorry, there's nothing normal about this.

Przepraszam, ale nie widzę w tym nic normalnego.

And yet I think it's this perspective of us

Myślę, że to właśnie perspektywa nas,

as humans to look at our world

ludzi patrzących na świat

through the lens of normal

przez obiektyw normalności,

is one of the forces

jest jedną z tych sił,

that stops us developing real solutions.

które powstrzymują nas od rozwiązywania problemów.

Only 90 days after this,

W 90 dni po tym zdarzeniu

arguably the greatest discovery

dokonano prawdopodobnie największego odkrycia

of the last century occurred.

ostatniego stulecia.

It was the sequencing for the first time

Po raz pierwszy zsekwencjonowano

of the human genome.

genom człowieka.

This is the code that's in every single one

Jest to kod, obecny w każdej

of our 50 trillion cells

z 50 trylionów komórek,

that makes us who we are and what we are.

które czynią nas kim i czym jesteśmy.

And if we just take one cell's worth

Gdybyśmy wzięli kod z jednej komórki

of this code and unwind it,

i rozwinęli go,

it's a meter long,

miałby metr długości

two nanometers thick.

i dwa nanometry grubości.

Two nanometers is 20 atoms in thickness.

To grubość 20 atomów.

And I wondered,

Pomyślałem sobie...

what if the answer to some of our biggest problems

co jeśli rozwiązania naszych największych problemów

could be found in the smallest of places,

można znaleźć w miejscach,

where the difference between what is

gdzie różnica między tym

valuable and what is worthless

co cenne a co bezużyteczne

is merely the addition or subtraction

jest kwestią dodania lub odjęcia

of a few atoms?

kilku atomów?

And what

Co jeśli

if we could get exquisite control

możemy całkowicie kontrolować

over the essence of energy,

źródło energii -

the electron?

elektron?

So I started to go around the world

Ruszyłem więc w świat,

finding the best and brightest scientists

wynajdując najlepszych naukowców

I could at universities

na uniwersytetach,

whose collective discoveries have the chance

których odkrycia, mają szansę

to take us there,

doprowadzić nas do celu.

and we formed a company to build

Stworzyliśmy firmę, aby pracować,

on their extraordinary ideas.

bazując na ich niezwykłych pomysłach.

Six and a half years later,

Sześć i pół roku później

a hundred and eighty researchers,

180 badaczy

they have some amazing developments

dokonuje niesamowitych odkryć

in the lab,

w laboratoriach.

and I will show you three of those today,

Pokażę wam dziś trzy spośród nich,

such that we can stop burning up our planet

takie, dzięki którym przestaniemy wypalać naszą planetę.

and instead,

Zamiast tego

we can generate all the energy we need

będziemy mogli produkować niezbędną nam energię

right where we are,

tam, gdzie jesteśmy,

cleanly, safely, and cheaply.

czysto, bezpiecznie i tanio.

Think of the space that we spend

Pomyślcie o miejscach, w których spędzamy

most of our time.

większość czasu.

A tremendous amount of energy

Ogromne ilości energii

is coming at us from the sun.

docierają do nas ze Słońca.

We like the light that comes into the room,

Podoba nam się światło, które wpada do pomieszczeń.

but in the middle of summer,

Ale w środku lata,

all that heat is coming into the room

żar słońca ogrzewa pokój,

that we're trying to keep cool.

który staramy się ochłodzić.

In winter, exactly the opposite is happening.

W zimie dzieje się rzecz odwrotna.

We're trying to heat up

Próbujemy ogrzać

the space that we're in,

pomieszczenia,

and all that is trying to get out through the window.

ale ciepło ucieka przez okna.

Wouldn't it be really great

Czy nie byłoby wspaniale,

if the window could flick back the heat

gdyby okno odbijało ciepło z powrotem

into the room if we needed it

do pokoju, gdy jest potrzebne,

or flick it away before it came in?

albo zatrzymywało je na zewnątrz?

One of the materials that can do this

Jeden ze zdolnych do tego materiałów

is a remarkable material, carbon,

to niesamowity materiał, węgiel,

that has changed its form in this incredibly beautiful reaction

który zmienił formę w tej przepięknej reakcji,

where graphite is blasted by a vapor,

w której grafit zostaje rozbity przez laser.

and when the vaporized carbon condenses,

Kiedy węgiel z powrotem zmienia stan skupienia

it condenses back into a different form:

ulega kondensacji w inną formę:

chickenwire rolled up.

walca o strukturze plastra miodu.

But this chickenwire carbon,

Ta forma węgla,

called a carbon nanotube,

zwana też nanorurkami,

is a hundred thousand times smaller

jest sto tysięcy razy mniejsza

than the width of one of your hairs.

niż średnica włosa.

It's a thousand times

Jest tysiąc razy lepszym przewodnikiem

more conductive than copper.

niż miedź.

How is that possible?

Jak to możliwe?

One of the things about working at the nanoscale

To charakterystyczne dla nanoskali,

is things look and act very differently.

że rzeczy wyglądają i działają inaczej.

You think of carbon as black.

Myślicie, że węgiel jest czarny.

Carbon at the nanoscale

W nanoskali węgiel

is actually transparent

jest przezroczysty

and flexible.

i elastyczny.

And when it's in this form,

Jeśli węgiel w tej formie

if I combine it with a polymer

połączę z polimerem

and affix it to your window

i nałożę na okno,

when it's in its colored state,

zabarwiony

it will reflect away all heat and light,

będzie odbijał ciepło i światło,

and when it's in its bleached state

a przezroczysty

it will let all the light and heat through

będzie je przepuszczał

and any combination in between.

i da wszelkie kombinacje pośrednie.

To change its state, by the way,

Przy okazji, do tej przemiany

takes two volts from a millisecond pulse.

wystarczy milisekundowy impuls o mocy 2 woltów.

And once you've changed its state, it stays there

Materiał pozostanie w pożądanym stanie

until you change its state again.

do następnego przełączenia.

As we were working on this incredible

Podczas prac nad tym niesamowitym

discovery at University of Florida,

odkryciem na Uniwersytecie Florydy,

we were told to go down the corridor

ktoś powiedział, żebyśmy przeszli się korytarzem,

to visit another scientist,

odwiedzić pewnego naukowca.

and he was working

Pracował

on a pretty incredible thing.

nad całkiem niesamowitą rzeczą.

Imagine

Wyobraźcie sobie,

if we didn't have to rely

że nie musielibyśmy polegać

on artificial lighting to get around at night.

na sztucznym świetle, żeby radzić sobie w nocy.

We'd have to see at night, right?

Musielibyśmy widzieć w ciemnościach, prawda?

This lets you do it.

Ten materiał nam to umożliwi.

It's a nanomaterial, two nanomaterials,

To nanomateriał, dwa nanomateriały:

a detector and an imager.

detektor i projektor.

The total width of it

Ich łączna grubość

is 600 times smaller

jest 600 razy mniejsza

than the width of a decimal place.

niż szerokość kropki.

And it takes all the infrared available at night,

Gromadzi to całą obecną w nocy podczerwień,

converts it into an electron

przekształca w elektron

in the space of two small films,

między dwiema cienkimi błonami

and is enabling you to play an image

i pozwala wyświetlić obraz,

which you can see through.

przez który możemy patrzeć.

I'm going to show to TEDsters,

Pokażę wam, TEDsterom,

the first time, this operating.

po raz pierwszy, jak to działa.

Firstly I'm going to show you

Najpierw pokażę wam

the transparency.

przezroczystość.

Transparency is key.

Jest tu kluczowa.

It's a film that you can look through.

To przezroczysta błona.

And then I'm going to turn the lights out.

Teraz zgaszę światło.

And you can see, off a tiny film,

I widzicie: z tak cieniutkiej błony

incredible clarity.

niesamowicie wyraźny obraz.

As we were working on this, it dawned on us:

Kiedy pracowaliśmy nad tym, olśniło nas:

this is taking infrared radiation, wavelengths,

ten materiał wychwytuje podczerwień, fale

and converting it into electrons.

i przekształca je w elektrony.

What if we combined it

Co jeśli połączymy go

with this?

z tym?

Suddenly you've converted energy

Nagle przekształciliśmy energię

into an electron on a plastic surface

w elektron na plastikowej powierzchni,

that you can stick on your window.

którą możemy nakleić na twoje okno.

But because it's flexible,

A ponieważ jest elastyczna,

it can be on any surface whatsoever.

pasuje do dowolnej powierzchni.

The power plant of tomorrow

Elektrownia przyszłości

is no power plant.

to brak elektrowni.

We talked about generating and using.

Powiedziałem o generowaniu i użytkowaniu.

We want to talk about storing energy,

Teraz chcę powiedzieć o magazynowaniu energii.

and unfortunately

Niestety,

the best thing we've got going

najlepsze, co w tej chwili mamy

is something that was developed in France

to coś, co wynaleziono we Francji

a hundred and fifty years ago,

150 lat temu:

the lead acid battery.

akumulator kwasowy.

In terms of dollars per what's stored,

W przeliczeniu zmagazynowanej energii na dolary

it's simply the best.

to po prostu najlepsze rozwiązanie.

Knowing that we're not going to put fifty of

Zakładając, że nie wstawimy 50

these in our basements to store our power,

takich baterii do piwnicy, żeby magazynować energię,

we went to a group at University of Texas at Dallas,

odwiedziliśmy pewien zespół na Uniwersytecie Teksańskim w Dallas

and we gave them this diagram.

i daliśmy im ten schemat.

It was in actually a diner

Działo się to w jednej knajpce,

outside of Dallas/Fort Worth Airport.

nieopodal lotniska Fort Worth w Dallas.

We said, "Could you build this?"

Zapytaliśmy: "Dacie radę to zbudować?".

And these scientists,

A ci naukowcy,

instead of laughing at us, said, "Yeah."

zamiast nas wyśmiać, powiedzieli "Tak".

And what they built was eBox.

I zbudowali eBox.

EBox is testing new nanomaterials

Dzięki niemu możemy badać nowe nanomateriały:

to park an electron on the outside,

jak zatrzymują elektron na powierzchni,

hold it until you need it,

do czasu gdy będzie potrzebny,

and then be able to release it and pass it off.

a potem uwalniają go i przekazują dalej.

Being able to do that means

Jeśli to się uda,

that I can generate energy

będę mógł generować energię

cleanly, efficiently and cheaply

czysto, skutecznie i tanio

right where I am.

tu, gdzie jestem.

It's my energy.

To będzie moja energia.

And if I don't need it, I can convert it

I jeśli nie będzie mi potrzebna, będę mógł ją skierować

back up on the window

z powrotem na okno,

to energy, light, and beam it,

przekształcić w światło i przesłać wiązką

line of site, to your place.

do twojego domu.

And for that I do not need

I nie potrzebuję do tego

an electric grid between us.

sieci elektrycznej pomiędzy nami.

The grid of tomorrow is no grid,

Sieć przyszłości to brak sieci.

and energy, clean efficient energy,

Energia, czysta i wydajna energia

will one day be free.

będzie pewnego dnia darmowa.

If you do this, you get the last puzzle piece,

Potem zostanie ostatni element układanki,

which is water.

czyli woda.

Each of us, every day,

Codziennie każdy z nas

need just eight glasses of this,

potrzebuje zaledwie 8 szklanek tego płynu,

because we're human.

ponieważ jesteśmy ludźmi.

When we run out of water,

Kiedy skończy się woda,

as we are in some parts of the world

co już dzieje się w niektórych regionach świata,

and soon to be in other parts of the world,

a w innych niedługo się zacznie,

we're going to have to get this from the sea,

będziemy musieli pobierać wodę z mórz,

and that's going to require us to build desalination plants.

a to będzie wymagało budowy wielkich odsalarni.

19 trillion dollars is what we're going to have to spend.

19 bilionów dolarów - tyle trzeba będzie wydać.

These also require tremendous amounts of energy.

Odsalarnie pobierają ogromne ilości energii.

In fact, it's going to require twice the world's

Dwukrotność światowych zasobów ropy

supply of oil to run the pumps

pochłonęłoby samo pompowanie,

to generate the water.

potrzebne od uzyskania wody pitnej.

We're simply not going to do that.

Nie ma mowy, żebyśmy to zrobili.

But in a world where energy is freed

Ale w świecie, gdzie energia jest swobodna

and transmittable

i można ją przekazać

easily and cheaply, we can take any water

łatwo i tanio, możemy każdą wodę,

wherever we are

gdziekolwiek jesteśmy,

and turn it into whatever we need.

przekształcić w cokolwiek chcemy.

I'm glad to be working with

Cieszę się, że pracuję

incredibly brilliant and kind scientists,

z genialnymi i życzliwymi naukowcami...

no kinder than

Nie są bardziej życzliwi

many of the people in the world,

niż wielu ludzi na świecie,

but they have a magic look at the world.

ale mają to magiczne spojrzenie na świat.

And I'm glad to see their discoveries

I cieszę się, widząc, jak ich dokonania

coming out of the lab and into the world.

wychodzą z laboratoriów w świat.

It's been a long time in coming for me.

Czekałem na to bardzo długo.

18 years ago,

18 lat temu

I saw a photograph in the paper.

zobaczyłem w gazecie zdjęcie.

It was taken by Kevin Carter

Zrobił je Kevin Carter,

who went to the Sudan

który pojechał do Sudanu,

to document their famine there.

aby dokumentować panujący tam głód.

I've carried this photograph with me

Noszę to zdjęcie ze sobą

every day since then.

od tego dnia.

It's a picture of a little girl dying of thirst.

Przedstawia dziewczynkę umierającą z pragnienia.

By any standard this is wrong.

Niezależnie od przyjętych standardów, to coś nie w porządku.

It's just wrong.

To po prostu złe.

We can do better than this.

Potrafimy lepiej.

We should do better than this.

Powinniśmy bardziej się postarać.

And whenever I go round

Kiedy spotykam

to somebody who says,

kogoś, kto mówi:

"You know what, you're working on something that's too difficult.

"Wiesz, to nad czym pracujecie, jest za trudne.

It'll never happen. You don't have enough money.

Nie uda się. Nie macie dość pieniędzy.

You don't have enough time.

Nie macie czasu.

There's something much more interesting around the corner,"

Coś dużo ciekawszego czai się za rogiem",

I say, "Try saying that to her."

odpowiadam mu: "Jej to powiedz".

That's what I say in my mind. And I just say

Tak odpowiadam w myślach, a na głos mówię tylko

"thank you," and I go on to the next one.

"dziękuję" i szukam dalej.

This is why we have to solve our problems,

To jest powód, dla którego musimy rozwiązać te problemy

and I know the answer as to how

i jestem przekonany, że kluczem do tego

is to be able to get exquisite control

jest osiągnięcie całkowitej kontroli

over a building block of nature,

nad podstawowym budulcem natury,

the stuff of life:

sednem życia:

the simple electron.

zwyczajnym elektronem.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Oklaski)