Burt Rutan: Entrepreneurs are the future of space flight

Reviewer: Gia Nguyen

Tôi muốn bắt đầu bằng: "Houston, chúng ta gặp rắc rối rồi".

Chúng ta đang bước vào thế hệ thứ hai của sự ngừng tiến bộ

trong việc bay vào không gian của con người.

Thực tế, chúng ta đang đi lùi.

I want to start off by saying, Houston, we have a problem.

Chúng ta đang đối mặt với nguy cơ đánh mất đi khả năng truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ

We're entering a second generation of no progress

để đứng ra và tiếp quản công việc quan trọng này,

in terms of human flight in space. In fact, we've regressed.

công việc mà loài người chúng ta đã luôn thực hiện.

Có nghĩa là, một cách bản năng, chúng ta đã bước ra

We stand a very big chance of losing our ability to inspire our youth

và vượt qua những khó khăn, hướng tới những thách thức

to go out and continue this very important thing

và rồi ngạc nhiên nhận ra rằng đó là lý do chúng ta tồn tại.

that we as a species have always done.

And that is, instinctively we've gone out

Và tôi chắc chắn rằng

and climbed over difficult places, went to more hostile places,

nó sẽ không đủ nếu chúng ta có một thế hệ trẻ

mà chúng chỉ biết trông chờ vào một phiên bản tốt hơn

and found out later, maybe to our surprise, that that's the reason we survived.

của một chiếc điện thoại di động có hỗ trợ video.

Chúng cần trông đợi những cuộc thăm dò, trông đợi quá trình khai phá không gian,

And I feel very strongly

that it's not good enough for us to have generations of kids

chúng cần trông đợi vào những đột phá.

that think that it's OK to look forward to a better version

Chúng ta cần truyền cảm hứng cho chúng, vì chúng sẽ dẫn dắt chúng ta

of a cell phone with a video in it.

và giúp đỡ để chúng ta tồn tại trong tương lai.

They need to look forward to exploration; they need to look forward to colonization;

Tôi đặc biệt cảm thấy khó chịu

they need to look forward to breakthroughs.

về những việc NASA đang làm với học thuyết Bush

trong một và một nửa thập kỉ tiếp theo -- tôi tiêu rồi

We need to inspire them, because they need to lead us

and help us survive in the future.

Chúng ta có những quy định đặc biệt ở đây là không được nói về chính trị

I'm particularly troubled that what NASA's doing right now with this new Bush doctrine

(Cười)

Những gì chúng ta đang mong đợi là

to -- for this next decade and a half -- oh shoot, I screwed up.

(Vỗ tay)

Những gì chúng ta đang mong đợi

không chỉ là cảm hứng của thế hệ sau

We have real specific instructions here not to talk about politics.

mà những kế hoạch hiện tại thậm chí còn không cho phép

(Laughter)

What we're looking forward to is --

những con người sáng tạo nhất đất nước này - các kỹ sư không gian

(Applause)

what we're looking forward to

của Boeing và Lockheed có thể mạo hiểm và tìm kiếm những điều mới.

is not only the inspiration of our children,

but the current plan right now is not really even allowing

Chúng ta sẽ trở lại mặt trăng ... 50 năm sau đó?

the most creative people in this country -- the Boeing's and Lockheed's

Và chúng ta sẽ thực hiện nó theo đúng như kế hoạch

space engineers -- to go out and take risks and try new stuff.

để không thể học thêm bất kì điều gì mới.

Tôi thực sự băn khoăn bởi điều này. Nhưng dù thế nào thì đó là --

We're going to go back to the moon ... 50 years later?

cơ bản về những điều mà tôi muốn chia sẻ với bạn hôm nay,

And we're going to do it very specifically planned to not learn anything new.

nó trở lại với việc chúng ta truyền cảm hứng cho người khác

những người sẽ lãnh đạo chúng ta sau này

I'm really troubled by that. But anyway that's --

Đó sẽ là chủ đề cho 15 phút tiếp theo của tôi ở đây.

the basis of the thing that I want to share with you today, though,

Và tôi nghĩ rằng cảm hứng bắt đầu khi bạn còn rất trẻ:

is that right back to where we inspire people

3 tuổi, cho đến 12, 14 tuổi.

who will be our great leaders later.

Những gì lũ trẻ nhìn thấy là điều quan trọng nhất.

That's the theme of my next 15 minutes here.

Hãy cùng nhìn lại một chút về ngành hàng không

And I think that the inspiration begins when you're very young:

Đã từng có một khoảng thời gian 4 năm ngắn ngủi tuyệt vời

three-year-olds, up to 12-, 14-year-olds.

khi những thứ kì diệu xảy ra.

Nó bắt đầu vào năm 1908, khi anh em nhà Wright bay trên bầu trời Paris,

What they look at is the most important thing.

và mọi người bắt đầu nói:

"Ồ, này, tôi có thể làm điều đó." Chỉ vài người có thể bay vào đầu năm 1908.

Let's take a snapshot at aviation.

And there was a wonderful little short four-year time period

Trong bốn năm, 39 quốc gia đã có đến hàng trăm chiếc máy bay,

when marvelous things happened.

và hàng ngàn phi công. Máy bay đã được sáng chế theo chọn lọc tự nhiên.

It started in 1908, when the Wright brothers flew in Paris, and everybody said,

Giờ ta có thể nói rằng bản thiết kế ngày đó đã tạo ra máy bay ngày nay.

"Ooh, hey, I can do that." There's only a few people that have flown

nhưng đã không có "thiết kế thông minh" nào

in early 1908. In four years, 39 countries had hundreds of airplanes,

thực sự tạo ra những chiếc máy bay thời đó.

Có ít nhất 30000 các mẫu khác nhau đã được thử,

thousand of pilots. Airplanes were invented by natural selection.

khi chúng lao xuống và giết chết phi công, đừng dùng lại mẫu đó.

Now you can say that intelligent design designs our airplanes of today,

Các mẫu bay được lên và hạ cánh là OK, chỉ vì không có

but there was no intelligent design really designing those early airplanes.

phi công được đào tạo, những người được định nghĩa là có chất lượng bay tốt.

There were probably at least 30,000 different things tried,

Do đó ta, bằng rất nhiều nỗ lực, trải qua hàng ngàn cuộc thử nghiệm

and when they crash and kill the pilot, don't try that again.

trong khoảng thời gian 4 năm, ta đã tạo ra các ý tưởng

The ones that flew and landed OK

của máy bay hiện nay. Và đó là lí mà chúng rất an toàn,

because there were no trained pilots

who had good flying qualities by definition.

bởi chúng ta đã bỏ rất nhiều công sức để tìm hiểu điều gì là phù hợp.

So we, by making a whole bunch of attempts, thousands of attempts,

Nhưng điều đó vẫn chưa xảy ra với tàu không gian

Chỉ mới có 2 ý tưởng được thử nghiệm -- hai bởi người Mỹ và một bởi người Nga

in that four-year time period, we invented the concepts

Vậy, ai đã được truyền cảm hứng trong những năm tháng ấy?

of the airplanes that we fly today. And that's why they're so safe,

Aviation Week đã đề nghị tôi lập ra danh sách những người mà tôi nghĩ

as we gave it a lot of chance to find what's good.

là đã có những đột phá trong 100 năm đầu của ngành hàng không.

That has not happened at all in space flying.

Và tôi đã liệt kê họ ra và sau đó phát hiện ra rằng tất cả bọn họ

There's only been two concepts tried -- two by the U.S. and one by the Russians.

đều chỉ mới là những cậu bé trong thời kỳ phục hưng đó của ngành hàng không.

Well, who was inspired during that time period?

Aviation Week asked me to make a list of who I thought

were the movers and shakers of the first 100 years of aviation.

Những việc xảy ra khi tôi còn nhỏ là -- cũng là những việc khá là "nặng đô"

And I wrote them down and I found out later that every one of them

Kỉ nguyên của máy bay phản lực và tên lửa bắt đầu. Von Braun đã ở trên đó

was a little kid in that wonderful renaissance of aviation.

chỉ ra cách để lên sao Hỏa -- nó xảy ra trước cả vệ tinh Sputnik.

Tại thời điểm mà sao Hỏa vẫn còn là một nơi thú vị hơn nhiều so với bây giờ.

Well, what happened when I was a little kid was -- some pretty heavy stuff too.

Chúng ta đã nghĩ là có động vật trên đó;

The jet age started: the missile age started. Von Braun was on there

ta biết có cây cối trên đó vì có sự thay đổi màu sắc,

đúng không?

Nhưng NASA đã làm hỏng việc do họ đã gửi robot lên đó

showing how to go to Mars -- and this was before Sputnik.

And this was at a time when Mars was a hell of a lot more interesting

và chúng chỉ đều đáp xuống sa mạc.

(Cười)

than it is now. We thought there'd be animals there;

we knew there were plants there; the colors change, right?

Nếu bạn nhìn vào những gì đã xảy ra --

Đường màu đen tượng trưng cho tốc độ bay nhanh nhất mà con người đạt được

But, you know, NASA screwed that up because they've sent these robots

and they've landed it only in the deserts.

Đường màu đỏ là tốc độ nhanh nhất của máy bay quân sự

(Laughter)

và đường màu xanh là của máy bay thương mại

Như bạn thấy, họ đã có một bước đột phá trong khi tôi còn là một đứa nhóc --

If you look at what happened -- this little black line is as fast as man ever flew,

Và tôi nghĩ là nó đã động viên tôi

để làm những điều mà người khác không dám làm.

and the red line is top-of-the-line military fighters

and the blue line is commercial air transport.

Tôi đã làm gì khi tôi còn là đứa trẻ?

Tôi không chơi xe Hotrods, không có các cô gái trẻ, không nhảy nhót

You notice here's a big jump when I was a little kid --

and I think that had something to do with giving me the courage

và thời đó cũng không có thuốc phiện.

Nhưng tôi đã thi thiết kế các mô hình máy bay.

to go out and try something that other people weren't having the courage to try.

Tôi đã dành khoảng 7 năm trong cuộc chiến tranh Việt Nam

để bay thử các máy bay cho Không Lực.

Well, what did I do when I was a kid?

Sau đó, tôi tham gia và vui vẻ chế tạo các loại máy bay

I didn't do the hotrods and the girls and the dancing

mà người khác hoàn toàn có thể chế tạo trong nhà xe của họ.

and, well, we didn't have drugs in those days. But I did competition model airplanes.

Và hiện nay, có khoảng 3000 chiếc đang được sử dụng. Một trong số đó

I spent about seven years during the Vietnam War

là chiếc Voyager-vòng-quanh-thế-giới. Tôi đã thành lập một công ty khác năm 82,

flight-testing airplanes for the Air Force.

Đó chính là là công ty của tôi bây giờ.

And then I went in and I had a lot of fun building airplanes

Từ năm 82, chúng tôi đã luôn cho ra ít nhất một loại máy bay mới vào mỗi năm.

that people could build in their garages.

And some 3,000 of those are flying. Of course, one of them

Và tôi không thể ho các bạn thấy được hết với biểu đồ này.

is around the world Voyager. I founded another company in '82,

Chiếc máy bay ấn tượng nhất, đối với tôi, đã được thiết kế

which is my company now.

And we have developed more than one new type of airplane every year since 1982.

chỉ 12 năm sau khi chiếc máy bay phản lực đầu tiên được đưa vào hoạt động

Nó đã phục vụ cho đến khi trở nên quá rỉ sét để bay.

And there's a lot of them that I actually can't show you on this chart.

Vào năm 98, chúng tôi đã quay lại sử dụng một thứ được phát triển năm 56.

The most impressive airplane ever, I believe, was designed

Bạn có tin được không?

only a dozen years after the first operational jet.

Chiếc tàu vũ trụ ấn tượng nhất, theo tôi,

Stayed in service till it was too rusty to fly, taken out of service.

là một bộ phận đáp kiểu Grumman Lunar. Nó -- như bạn biết, đã hạ cánh xuống và

We retreated in '98 back to something that was developed in '56. What?

cất cánh khỏi mặt trăng mà không cần bất kì nhân viên hỗ trợ nào --

nó tuyệt lắm.

Chúng ta đã đánh mất khả năng đó. Chúng ta đã bỏ phế nó năm 72.

The most impressive spaceship ever, I believe,

Thứ này được thiết kế chỉ 3 năm sau khi Gagarin lần đầu bay vào vũ trụ năm 1961.

was a Grumman Lunar Lander. It was a -- you know, it landed on the moon,

Đã chỉ mất 3 năm, và bây giờ thì chúng ta lại không thể làm được. Điên rồ thật.

take off of the moon, didn't need any maintenance guys --

that's kind of cool.

We've lost that capability. We abandoned it in '72.

Nói ngắn gọn về chu kỳ đổi mới: những thứ mới mọc lên,

This thing was designed three years after Gagarin first flew in space in 1961.

được sử dụng nhiều, rồi chúng trở thành lỗi thời khi có một thứ khác thay thế.

Three years, and we can't do that now. Crazy.

Chu kỳ này thường lặp lại mỗi 25 năm.

40 năm dài, với một sự trùng lặp. Bạn có thể nhìn thấy điều đó

Talk very briefly about innovation cycles, things that grow,

trong tất cả các lĩnh vực công nghệ. Điều thú vị ở đây --

have a lot of activity; they die out when they're replaced by something else.

sẵn tiện, nói về tốc độ, du lịch tốc độ nhanh

đang là tiêu để của những chu kỳ đổi mới. Nhưng ở đây lại không có sự đổi mới nào.

These things tend to happen every 25 years.

40 years long, with an overlap. You can put that statement

Hai chiếc máy bay mới hiện nay có tốc độ

on all kinds of different technologies. The interesting thing --

chỉ ngang bằng với chiếc DC8 được hoàn thành năm 1958.

by the way, the speed here, excuse me, higher-speed travel

is the title of these innovation cycles. There is none here.

Và quan trọng là ở đó, bạn sẽ không có một chu kỳ đổi mới nào

nếu chỉ có chính phủ phát triển và sử dụng nó.

These two new airplanes are the same speed as the DC8 that was done in 1958.

Một ví dụ cho thấy là mạng DARPA.

Máy tính ban đầu được dùng cho pháo binh, sau đó cho IRS.

Nhưng sau khi giao cho chúng ta,

Here's the biggie, and that is, you don't have innovation cycles

nó đã được cải tiến để có tất cả giá trị sử dụng và lợi ích như hiện nay.

if the government develops and the government uses it.

Công việc này phải được tư nhân thực hiện.

You know, a good example, of course, is the DARPA net.

Hãy ghi nhớ điều đó. Tôi ghi nhận sự đổi mới --

Tôi tìm kiếm sự đổi mới trong ngành không gian.

Computers were used for artillery first, then IRS.

nhưng không thấy gì cả.

But when we got it, now you have all the level of activity,

Trong năm đầu tiên kể từ khi Gararin bay vào vũ trụ,

all the benefit from it. Private sector has to do it.

và vài tuần sau đó là Alan Shepherd, đã có tổng cộng 5 chuyến bay

có người lái vào không gian -- chỉ trong năm đầu tiên.

Keep that in mind. I put down innovation --

I've looked for innovation cycles in space; I found none.

Vào năm 2003, tất cả những người được Mỹ gửi vào không gian đều chết.

The very first year, starting when Gagarin went in space,

and a few weeks later Alan Shepherd, there were five manned

Chỉ có khoảng ba, bốn chuyến bay vào năm 2003.

space flights in the world -- the very first year.

Vào năm 2004, chỉ có hai chuyến bay: hai tàu vũ trụ Soyuz của Nga bay

In 2003, everyone that the United States sent to space was killed.

lên trạm vũ trụ quốc tế có người. Và tôi cùng với nhóm của mình gồm vài chục người.

đã phải gửi lên thêm 3 người ở Mojave.

There were only three or four flights in 2003.

In 2004, there were only two flights: two Russian Soyuz flights

để có được tổng cộng là năm.

Đó cũng chính là số người được gửi lên năm 1961.

Không có sự tăng thêm nào,

to the international manned station. And I had to fly three in Mojave

không có bất kì hoạt động nào, chẳng có gì hết.

with my little group of a couple dozen people

Đây là một bức ảnh được chụp từ tàu SpaceShipOne.

in order to get to a total of five,

Còn bức này được chụp từ quỹ đạo.

which was the number the same year back in 1961.

Mục tiêu chúng tôi là cho phép bạn có thể nhìn thấy những bức ảnh

There is no growth. There's no activity. There's no nothing.

và thật sự thưởng thức nó.

Chúng tôi đã làm được điều đó trong các chuyến bay không hết một vòng quỹ đạo.

This is a picture here taken from SpaceShipOne.

làm nó đủ an toàn --

ít nhất là an toàn như các máy bay ở buổi đầu -- để nó có thể được thực hiện.

This is a picture here taken from orbit.

Our goal is to make it so that you can see this picture and really enjoy that.

Và tôi nghĩ là tôi muốn chia sẽ một chút về lý do đã cho tôi động lực

để đứng dậy và thực hiện nó dù chỉ mới là một công ty nhỏ.

We know how to do it for sub-orbital flying now, do it safe enough --

at least as safe as the early airlines -- so that can be done.

Vậy, đầu tiên, cái gì sẽ xảy ra tiếp theo?

And I think I want to talk a little bit about why we had the courage

Ngành công nghiệp đầu tiên sẽ chiếm một tỷ trọng lớn, với rất nhiều người chơi.

to go out and try that as a small company.

Có một thông báo khác vào tuần trước.

Và đó sẽ là ngành công nghiệp bay dưới quỹ đạo. Và lý do mà nó phải là, là do

Well, first of all, what's going to happen next?

The first industry will be a high volume, a lot of players.

không có một giải pháp để đảm bảo an toàn trong việc đưa công chúng lên quỹ đạo.

There's another one announced just last week.

Các chính phủ -- ba chính phủ đã làm công việc này trong vòng 45 năm.

And it will be sub-orbital. And the reason it has to be sub-orbital

và tỉ lệ người chết khi rời khỏi bầu khí quyển vẫn là 4%.

is, there is not solutions for adequate safety

Nó thật là -- Bạn sẽ không muốn làm ăn với một chỉ số an toàn như vậy.

to fly the public to orbit. The governments have been doing this --

Nó sẽ chiếm tỷ trọng lớn; chúng tôi nghĩ là sẽ có 100000 người bay vào năm 2020.

three governments have been doing this for 45 years,

and still four percent of the people that have left the atmosphere have died.

Tôi không thể nói khi nào nó sẽ bắt đầu,

bởi vì tôi không muốn các đối thủ biết được kế hoạch của mình.

That's -- You don't want to run a business with that kind of a safety record.

Nhưng một khi mà nó bắt đầu, chúng ta sẽ giải quyết được các vấn đề,

It'll be very high volume; we think 100,000 people will fly by 2020.

và nhanh thôi, bạn sẽ thấy những khu nghĩ dưỡng ở trên quỹ đạo.

Và một điều dễ dàng thực hiện, đó là bay vòng qua mặt trăng

I can't tell you when this will start,

because I don't want my competition to know my schedule.

để có được cảnh quan tuyệt vời này. Chắn chắn nó sẽ rất tuyệt.

But I think once it does, we will find solutions,

Bởi vì mặt trăng không có bầu khí quyển --

Bạn có thể bay theo quỹ đão elip và cách mặt đất chỉ 10 feet nếu muốn.

and very quickly, you'll see those resort hotels in orbit.

Ôi, chắc sẽ tuyệt lắm.

And that real easy thing to do, which is a swing around the moon

(Cười)

Được rồi, các nhà phê bình của tôi nói: "Này, Rutan chỉ đang tiêu tiền của

so you have this cool view. And that will be really cool.

các tỷ phú để tạo ra các chuyến đi ăn chơi dành cho tỷ phú.

Because the moon doesn't have an atmosphere --

you can do an elliptical orbit and miss it by 10 feet if you want.

Cái gì đây? Đó không phải một hệ thống giao thông, nó chỉ để cho vui thôi."

Oh, it's going to be so much fun.

(Laughter)

OK. My critics say, "Hey, Rutan's just spending

Tôi đã từng bị điều này làm phiền, nhưng sau đó tôi suy nghĩ lại,

đợi chút, tôi mua máy tính Apple lần đầu tiên năm 1978

a lot of these billionaires' money for joyrides for billionaires.

và tôi đã mua nó để có thể nói: "Tôi có máy tính còn anh thì không",

What's this? This is not a transportation system; it's just for fun."

And I used to be bothered by that, and then I got to thinking,

"Anh dùng nó để làm gì?", "Tôi chơi Frogger."

well, wait a minute. I bought my first Apple computer in 1978

(Tiếng cười)

Không như các máy tính của ngân hàng hay của Lookheed,

and I bought it because I could say, "I got a computer at my house and you don't.

máy tính ở nhà đã được dùng để chơi game.

Trong cả một thế kỉ, máy tính chỉ dùng để mua vui --

'What do you use it for?' Come over. It does Frogger." OK.

chúng ta còn không biết phải làm gì với nó.

Vậy điều gì đã xảy ra?

Ngành công nghiệp máy tính đã trở nên lớn mạnh,

(Laughter)

Not the bank's computer or Lockheed's computer,

sự phát triển nhanh chóng, kèm theo những đột phá

but the home computer was for games.

và những khả năng to lớn.

Và máy tính đã có mặt ở mọi nhà --

For a whole decade it was for fun -- we didn't even know what it was for.

đây là thời điểm hoàn hảo cho một phát minh mới.

Và nhà phát minh đó đang ở trong buổi gặp này.

But what happened, the fact that we had this big industry,

Al Gore đã phát minh ra Internet và do đó,

big development, big improvement and capability and so on,

một thứ ta đã dùng trong cả một năm -- xin lỗi --

and they get out there in enough homes -- we were ripe for a new invention.

cả một thế kỉ chỉ để mua vui, đã trở thành mọi thứ của chúng ta --

And the inventor is in this audience.

tài chính, nghiên cứu, liên lạc, ...

Al Gore invented the Internet and because of that,

Nếu ta để cho anh bạn Google thong thả suy nghĩ thì sẽ có thêm hàng tá thứ nữa

something that we used for a whole year -- excuse me --

để thêm vào danh sách. (Cười)

a whole decade for fun, became everything -- our commerce, our research,

Và không lâu nữa đâu, bạn sẽ không thể nối dối với con bạn

rằng bố mẹ đã không phải lúc nào cũng có máy tính trong nhà.

our communication and, if we let the Google guys

Vậy, thú vui của bọn nhóc đã được bảo vệ.

think for another couple weekends, we can add a dozen more things to the list. (Laughter)

OK, Tôi muốn cho các bạn thấy một sơ đồ khá là phức tạp,

And it won't be very long before you won't be able to convince kids

nhưng nó là dự đoán của tôi về những thứ sắp xảy ra.

that we didn't always have computers in our homes.

Và nó còn cho thấy một điều nữa, ngay ở đây.

So fun is defendable.

Có một số người đã bước lên

OK, I want to show you kind of a busy chart,

bạn không biết tất cả bọn họ -- nhưng những người đó

but in it is my prediction with what's going to happen.

đã nhận được cảm hứng khi còn nhỏ. Một đứa nhóc chỉ từ 3 đến 15 tuổi,

And in it also brings up another point, right here.

There's a group of people that have come forward --

đã có được động lực và đi lên mặt trăng, ngay tại đây,

trong khoảng thời gian này.

and you don't know all of them -- but the ones that have come forward

Paul Allen, Elan Musk, Richard Branson, Jeff Bezos, gia đình Ansari,

were inspired as young children, this little three- to 15-year-old age,

by us going to orbit and going to the moon here,

gia đình mà hiện đăng tài trợ cho chương trình bay dưới quỹ đạo của người Nga,

right in this time period.

Paul Allen, Elan Musk, Richard Branson, Jeff Bezos, the Ansari family,

Bob Bigelow, một trạm không gian tư nhân, và Carmack.

Đó là những người đang đặt tiền vào một lĩnh vực thú vị,

which is now funding the Russians' sub-orbital thing,

và tôi nghĩ như vậy sẽ tốt hơn so với việc họ đấu tư vào lĩnh vực

điện thoại hay đại loại thế -- nhưng họ đang đầu tư cho lĩnh vực này

Bob Bigelow, a private space station, and Carmack.

và điều đó cho phép chúng tôi thúc đẩy các khả năng,

These people are taking money and putting it in an interesting area,

và sẽ dẫn chúng ta đến một điều vĩ đại kế tiếp

and I think it's a lot better than they put it in an area

và nó sẽ cho phép khám phá. Và sau cùng, tôi nghĩ nó sẽ

of a better cell phone or something -- but they're putting it in very --

cho phép chúng ta định cư ở nơi khác và tránh khỏi nguy bị cơ tuyệt chủng.

areas and this will lead us into this kind of capability,

Họ đã nhận được cảm hứng bởi những bước tiến lớn.

Nhưng hãy nhìn vào sự tiến bộ ngay sau đó.

and it will lead us into the next really big thing

and it will allow us to explore. And I think eventually

Đã có một vài ví dụ ở đây.

Không quân có một -- chiếc máy bay chiến đấu có hiệu xuất lớn nhất

it will allow us to colonize and to keep us from going extinct.

đã từng là chiếc SR71. Nó đã phục vụ trong cả quãng đời của mình

They were inspired by big progress. But look at the progress that's going on after that.

trước khi trở nên quá rỉ sét để bay và được cho ngừng hoạt động.

Chiếc Concorde đã tăng gấp đôi tốc độ của ngành du lịch hàng không.

There were a couple of examples here.

The military fighters had a -- highest-performance military airplane

Nó phục vụ trong cả quãng đời của mình mà không có sự cạnh tranh nào,

và đã được cho ngừng hoạt động. Và chúng ta vẫn đang mắc kẹt ở đó

was the SR71. It went a whole life cycle, got too rusty to fly,

với cùng một khả năng của máy bay quân sự

and was taken out of service. The Concorde doubled the speed for airline travel.

và máy bay du lịch mà ta đã có vào những năm 50.

Nhưng vẫn còn một điều gì đó để truyền động lực cho lũ trẻ.

It went a whole life cycle without competition,

took out of service. And we're stuck back here

Và tôi đang nói nếu như bạn đang có một em bé

hoặc một đứa nhóc 10 tuổi.

with the same kind of capability for military fighters

Điều đó chính là có đang có một thứ thú vị sắp diễn ra.

and commercial airline travel that we had back in the late '50s.

Sớm thôi, bạn sẽ có thể mua vé

But something is out there to inspire our kids now.

và bay cao hơn và nhanh hơn máy bay quân sự

And I'm talking about if you've got a baby now,

or if you've got a 10-year-old now.

tốt nhất đang hoạt động. Nó chưa từng xảy ra trước đó.

What's out there is there's something really interesting going to happen here.

Thực tế là chúng ta đã mắc kẹt ở đây với cùng một khả năng từ đó tới giờ,

Relatively soon, you'll be able to buy a ticket

and fly higher and faster than the highest-performance

và, bạn biết đấy, bạn chiến thắng một trận chiến chỉ trong 12 phút.

tại sao bạn lại cần một thứ tốt hơn?

military operational airplane. It's never happened before.

Nhưng tôi nghĩ khi bạn bắt đầu mua vé và

bay các chuyến bay dưới quỹ đạo, sớm thôi -- chờ một chút,

The fact that they have stuck here with this kind of performance

chuyện gì đang xảy ra ở đây? Chúng ta sẽ có máy bay quân sự

has been, well, you know, you win the war in 12 minutes;

có thể bay dưới quỹ đạo, và tôi nghĩ tới đầu tiên là nó.

why do you need something better?

But I think when you guys start buying tickets and flying

Nhưng điều thú vị ở đây là bên thương mại sẽ đi trước.

sub-orbital flights to space, very soon -- wait a minute,

OK, tôi đang trông chờ một cuộc chạy đua.

what's happening here, we'll have military fighters

Hãy gọi nó là: "Chạy đua vào không gian kiểu tư bản".

with sub-orbital capability, and I think very soon this.

Bạn hãy nhớ rằng cuộc chạy đua không gian những năm 60 là cho uy danh của quốc gia,

But the interesting thing about it is the commercial guys are going to go first.

vì chúng ta đã bỏ lỡ hai cột mốc quan trọng.

Về kĩ thuật, chúng ta đã không thua họ. Thực tế, chúng ta đã có trang thiết bị

OK, I look forward to a new "capitalist's space race," let's call it.

để đưa thứ gì đó vào không gian khi ta cho Von Braun bay nó --

You remember the space race in the '60s was for national prestige,

Bạn có thể nói rằng đó không phải là thua thiệt về kĩ thuật.

because we lost the first two milestones.

Sputnik không phải là sự mất mát về kĩ thuật, mà là sự mất mát về uy tín.

We didn't lose them technically. The fact that we had the hardware

Nước Mỹ - thế giới đã không xem nước Mỹ như một nước đi đầu về công nghệ,

to put something in orbit when we let Von Braun fly it --

và điều đó rất quan trọng.

you can argue that's not a technical loss.

Và sau đó chúng ta cho Alan Sheperd bay vài tuần sau Gararin,

Sputnik wasn't a technical loss, but it was a prestige loss.

America -- the world saw America as not being the leader in technology,

không phải vài tháng hay vài thập kỉ, hay đại loại thế.

Vậy chúng ta đã có đủ khả năng.

Nhưng Mỹ lại thua. Chúng ta thua.

and that was a very strong thing.

Và vì thế, chúng ta đã tạo một cú nhảy vọt lớn để giành lại nó.

And then we flew Alan Shepherd weeks after Gagarin,

not months or decades, or whatever. So we had the capability.

Và lần nữa, điều thú vị ở đây là chúng ta đã thua người Nga ở vài cột mốc đầu.

But America lost. We lost. And because of that, we made a big jump to recover it.

Bạn không thể mua vé vào không gian ở Mỹ, không thể mua được.

Nhưng bạn có thể mua nó ở Nga.

Well, again, what's interesting here is we've lost

Bạn có thể bay với thiết bị của Nga. Điều này có thể thực hiện

to the Russians on the first couple of milestones already.

là do chương trình không gian của Nga đang "chết đói".

You cannot buy a ticket commercially to fly into space in America --

và nó thật thuyệt vời, họ sẽ có được 20 triệu cứ với một chỗ ngồi.

can't do it. You can buy it in Russia.

Đây là thương mại. Nó cũng có thể gọi là du lịch không gian.

You can fly with Russian hardware. This is available

Họ còn đang giới thiệu một chuyến đi

because a Russian space program is starving,

and it's nice for them to get 20 million here and there to take one of the seats.

vòng quanh mặt trăng, như tàu Apollo 8 đã làm.

Với 100 triệu đô-la -- này, tôi có thể đi đến mặt trăng.

It's commercial. It can be defined as space tourism. They are also offering a trip

Nếu trở lại những năm 60, khi cuộc chạy đua không gian đang diễn ra,

liệu bạn có nghĩ một thứ mang tính thương mại kiểu tư bản

to go on this whip around the moon, like Apollo 8 was done.

100 million bucks -- hey, I can go to the moon.

như bán vé đi lên mặt trăng, sẽ được thực hiện bởi người Nga?

But, you know, would you have thought back in the '60s,

Và liệu bạn sẽ nghĩ rằng, liệu người Nga sẽ nghĩ rằng,

when the space race was going on,

khi mà họ đi lên mặt trăng lần đầu với tàu của họ,

that the first commercial capitalist-like thing to do

những người trong tàu sẽ không phải là người Nga? Mà có thể sẽ là người Nhật

to buy a ticket to go to the moon would be in Russian hardware?

hoặc một tỷ phú người Mỹ? Thật là kì lạ, nhưng quả thật nó là vậy.

And would you have thought, would the Russians have thought,

Nhưng dù sao, tôi nghĩ chúng ta cần đánh bại họ lần nữa.

that when they first go to the moon in their developed hardware,

Tôi nghĩ chúng ta sẽ được thấy một ngành công nghiệp không gian tư nhân

the guys inside won't be Russians? Maybe it'll probably be a Japanese

or an American billionaire? Well, that's weird: you know, it really is.

thành công, rất thành công.

Việc chúng ta có đạt được nó trước hay không không quan trọng.

But anyway, I think we need to beat them again.

Người Nga thật ra đã bay một máy bay vận tải siêu âm trước chiếc Concorde,

I think what we'll do is we'll see a successful, very successful,

và sau đó họ đã bay vài chuyến bay chở hàng hóa và cho nó ngừng hoạt động.

private space flight industry. Whether we're first or not really doesn't matter.

Tôi nghĩ bạn sẽ thấy điều tương tự như vậy xảy ra

khi mà những thứ mang tính thương mại được cung cấp.

The Russians actually flew a supersonic transport before the Concorde.

Ok, chúng sẽ nói một chút về sự phát triển thương mại cho việc bay vào

And then they flew a few cargo flights, and took it out of service.

không gian cùng với con người.

Một chi tiết nhỏ ở đây nói là: gấp năm lần

I think you kind of see the same kind of parallel

so với những gì NASA đang làm trước 2020. Tôi muốn nói là

when the commercial stuff is offered.

đã có khoảng 1.5 tỷ đến 1.7 tỷ

OK, we'll talk just a little bit about commercial development for human space flight.

This little thing says here: five times

tiền đầu tư cho các chuyến bay tư nhân và nó hoàn toàn không từ chính phủ --

what NASA's doing by 2020. I want to tell you, already

đã có rồi, trên thế giới. Nếu bạn đọc -- nếu bạn tìm trên Google,

there's about 1.5 billion to 1.7 billion

bạn chỉ thấy khoảng một nửa số tiền đó, nhưng một lượng tiền gấp đôi như vậy

investment in private space flight that is not government at all --

đang được ký kết ngoài kìa. Vẫn chưa giao dịch, nhưng đang được ký kết

và được lên kế hoạch cho vài năm sau. Nè, nhiều thiệt đó.

already, worldwide. If you read -- if you Google it,

Tôi dự đoán rằng ngành công nghiệp này sẽ rất có lời

you'll find about half of that money, but there's twice of that

và nó chắn chắn sẽ có lời khi bạn cho mọi người bay với giá 200 000 đô-la

being committed out there -- not spent yet, but being committed

trên một thứ mà bạn có thể vân hành chỉ với một phần mười khoảng đó,

and planned for the next few years. Hey, that's pretty big.

hoặc ít hơn -- nó chắc chắn sẽ rất có lời.

I'm predicting, though, as profitable as this industry is going to be --

Tôi cũng dự đoán rằng khoảng tiền đầu tư chảy vào đây

and it certainly is profitable when you fly people at 200,000 dollars

sẽ trở thành một nửa khoảng tiền thuế

on something that you can actually operate at a tenth of that cost,

mà Mỹ tài trợ cho chương trình tàu không gian có người lái của NASA.

or less -- this is going to be very profitable.

Và như thế mỗi đô-la tiền đầu tư sẽ được sử dụng hợp lý hơn

I predict, also, that the investment that will flow into this

từ 10 đến 15 lần. Và điều đó có nghĩa là, trước khi chúng ta kịp nhận ra

will be somewhere around half of what the U.S. taxpayer

spends for NASA's manned spacecraft work.

thì chương trình không gian của con người, một chương trình không phải đóng thuế,

And every dollar that flows into that will be spent more efficiently

by a factor of 10 to 15. And what that means is before we know it,

sẽ ở một cấp độ cao hơn khoảng năm lần

so với khoảng tiền mà NASA đang dành cho chương trình tàu không gian của mình.

the progress in human space flight, with no taxpayer dollars,

Và điều đó xảy ra bởi vì đó là chúng ta. Đó là một ngành công nghiệp tư nhân.

will be at a level of about five times as much

Bạn không nên dựa vào chính phủ để làm những việc như thế này --

as the current NASA budgets for human space flight.

And that is because it's us. It's private industry.

chúng ta đã tự làm nó từ lâu rồi.

NACA, trước cả NASA,

chưa bao giờ phát triển máy bay chở khách hay mở một hãng hàng không.

Nhưng NASA đang phát triển tàu vũ trụ,

You should never depend on the government to do this sort of stuff --

và có một và điều hành chỉ một cơ quan hàng không vũ trụ thôi, OK.

and we've done it for a long time. The NACA, before NASA,

Và chúng ta đã luôn cố tránh điều đó bởi vì chúng ta sợ điều đó.

never developed an airliner and never ran an airline.

But NASA is developing the space liner, always has,

Nhưng vào tháng sáu năm 2004,

khi mà tôi chỉ ra rằng một nhóm nhỏ nào đó ngoài kia cũng có thể làm điều đó,

and runs the only space line, OK. And we've shied away from it

cũng có thể khởi đầu với nó, mọi thứ đã thay đổi sau đó.

because we're afraid of it. But starting back in June of 2004,

Cảm ơn rất nhiều.

(Vỗ tay)

when I showed that a little group out there actually can do it,

can get a start with it, everything changed after that time.

OK, thank you very much.

(Applause)