Ellen Gustafson: Obesity + hunger = 1 global food issue

Béo phì + Nạn đói = 1 vấn đề lương thực toàn cầu

Translator: Anh Tran Reviewer: Ha Tran

I'm Ellen and I'm totally obsessed with food.

Tôi là Ellen, tôi rất có tâm hồn ăn uống.

But I didn't start out obsessed with food.

Nhưng tôi không bị ám ảnh bởi đồ ăn

I started out obsessed with global security policy,

mà tôi bị ám ảnh về chính sách an ninh toàn cầu

because I lived in New York during 9/11 and it was a very relevant thing.

bởi vì tôi đã sống ở New York vào ngày 11/9, rõ ràng là điều đó cũng hợp lý mà thôi.

I got from global security policy to food

Tôi liên hệ chính sách an ninh toàn cầu với lại vấn đề lương thực

because I realized when I'm hungry, I'm really pissed off,

bởi vì tôi nhận thấy rằng khi tôi đói, tôi rất cọc cằn.

and I'm assuming the rest of the world is too.

Và tôi nghĩ trên thế giới này ai cũng vậy.

Especially if you and your kids are hungry and your neighbor's kids are hungry

Đặc biệt là khi bạn và con của bạn đói,

hàng xóm xung quanh của bạn cũng vậy

and your whole neighborhood is hungry.

thì bạn sẽ rất là dữ dằn.

And actually, it looks like the areas of the world that are hungry

Và điều thú vị là, những khu vực trên thế giới

mà nạn đói hoành hành

are also the areas of the world that are pretty insecure.

cũng là những nơi thiếu an ninh nhất.

So I took a job at the United Nations World Food Programme

Tôi làm việc trong một chương trình lương thực toàn cầu tại Liên Hiệp Quốc

as a way to try to address these security issues

như 1 cách để liên kết những vấn đề

về an ninh và lương thực lại.

through food security issues.

There, I came across what I think is the most brilliant of their programs.

Và khi làm việc ở đó, tôi vô tình phát hiện

ra một chương trình rất hay

It's called School Feeding and it's a really simple idea

gọi là School Feeding, ý tưởng rất đơn giản là

to get in the middle of the cycle of poverty and hunger

can thiệp và giải quyết dứt điểm

that continues for a lot of people around the world, and stop it.

cái vòng luẩn quẩn của sự nghèo khổ và đói kém.

Khuyến khích bọn trẻ tới trường bằng cách cho chúng những bữa ăn miễn phí,

A free school meal gets kids into school,

which is education, the first step out of poverty,

rõ ràng 1 điều, giáo dục là bước đầu tiên để thoát khỏi đói nghèo.

but it also gives them the micronutrients and the macronutrients they need

Hơn nữa những bữa ăn này sẽ cung cấp đầy đủ dinh dưỡng mà bọn trẻ cần

để phát triển tinh thần và thể chất.

to develop mentally and physically.

While I was working at the UN, I met this girl. Her name is Lauren Bush.

Khi tôi làm việc cho Liên Hiệp Quốc tôi gặp cô gái này. Cô tên là Lauren Bush.

And she had this really awesome idea to sell the bag, called the "Feed Bag" --

Và cô có 1 ý tưởng rất độc đáo

là bán những chiếc túi có tên "Giỏ đựng thức ăn" (Feed Bag) --

which is really beautifully ironic because you can strap on the Feed Bag.

điều thú vị là bạn có thể sử dụng làm túi xách.

But each bag we'd sell would provide

Nhưng cứ mỗi chiếc túi được bán ra

a year's worth of school meals for one kid.

tương đương với những bữa ăn miễn phí trong 1 năm cho 1 đứa trẻ.

It's so simple, and we thought, OK,

Rất đơn giản,

it costs between 20 and 50 bucks to provide school feeding for a year.

giá 1 cái túi là 20-50 đô la

để cung cấp những bữa ăn trong suốt 1 năm.

We could sell these bags and raise a ton of money and awareness

Chúng tôi có thể bán những chiếc túi này mà quyên góp được rất nhiều tiền

for the World Food Programme.

và thu hút sự chú ý của người dân về Chương Trình Lương Thực Toàn Cầu (World Food Programme).

But at the UN, sometimes things move slowly

Nhưng mọi thứ tiến triển hơi chậm

and they basically said no.

nên Liên Hiệp Quốc đành bác bỏ ý tưởng này.

And we thought, this is such a good idea, it's going to raise so much money.

Và chúng tôi nghĩ, trời, ý tưởng này vừa hay vừa quyên được nhiều tiền, vậy mà...

So we said screw it, we'll start our own company,

Nên chúng tôi mặc kệ, chúng tôi sẽ sáng lập công ty của mình, và nó đã bắt đầu hoạt động 3 năm về trước.

which we did, three years ago.

That was my first dream, to start this company called FEED,

Và đó cũng là giấc mơ đầu tiên của tôi, xây dựng 1 công ty tên là FEED.

and here's a screenshot of our website.

Đây là hình chụp website của chúng tôi.

We did a bag for Haiti just a month after the earthquake

Chúng tôi làm túi xách này cho Haiti chỉ 1 tháng sau khi vụ động đất xảy ra

to provide school meals for kids in Haiti.

dự án sẽ cung cấp bữa ăn miễn phí cho những đứa trẻ Haiti.

So FEED's doing great.

FEED hoạt động rất tốt. Cho tới nay chúng tôi đã cung cấp 55 triệu bữa ăn

We've so far provided 55 million meals to kids around the world

cho những đứa trẻ khắp thế giới

by selling now 550,000 bags, a ton of bags, a lot of bags.

tương đương với 555.000 túi xách đã được bán ra,

All this time you're really --

Và hiện nay -- thật khó khăn khi nghĩ về nạn đói,

hunger is a hard thing to think about,

because what we think about is eating.

bởi vì chúng ta chỉ toàn nghĩ về việc ăn uống mà thôi.

I think about eating a lot and I really love it.

Tôi rất có tâm hồn ăn uống.

And the thing that's strange about international hunger

Và một điều hơi lạ về nạn đói

and talking about international issues

và khi nói về nạn đói

is that most people want to know:

là hầu hết mọi người muốn biết nước Mỹ đang như thế nào.

"What are you doing for America's kids?"

Người ta đang làm gì cho những đứa trẻ ở Mỹ?

There's definitely hunger in America:

Nạn đói cũng hoành hành ở Mỹ,

49 million people and almost 16.7 million children.

49 triệu người và gần 16.7 triệu đứa trẻ.

I mean that's pretty dramatic for our own country.

Điều này là một thảm kịch cho nước ta.

Hunger definitely means something different in America

Nạn đói có ý nghĩa khác ở Mỹ so với nạn đói toàn cầu,

than it does internationally,

but it's incredibly important to address hunger in our own country.

nhưng điều này cũng rất quan trọng để nói về nạn đói ở nước ta.

But the bigger problem that we all know about is obesity,

Nhưng còn 1 vấn nạn khác mà ai cũng biết

and it's dramatic.

đó là nạn béo phì, cũng là một thảm kịch.

The other thing that's dramatic

Và một thảm kịch khác nữa là cả nạn đói và nạn béo phì

is that both hunger and obesity have really risen in the last 30 years.

chỉ mới nổi lên trong 30 năm gần đây thôi.

Unfortunately, obesity's not only an American problem.

Không may là, nạn béo phì không chỉ có ở Mỹ.

It's actually been spreading all around the world

Mà nó còn lan rộng khắp thế giới

and mainly through our kind of food systems that we're exporting.

và chủ yếu là qua hệ thống lương thực mà chúng ta xuất khẩu.

The numbers are pretty crazy.

Những con số rất ấn tượng.

There's a billion people obese or overweight

Cả 1 tỷ người béo phì hoặc thừa cân

and a billion people hungry.

và 1 tỷ khác thì đang đói kém.

So those seem like two bifurcated problems,

Dường như đây là 2 vấn đề riêng lẽ,

but I kind of started to think about, you know,

nhưng tôi bắt đầu nghĩ về việc, bạn biết đấy,

what is obesity and hunger?

cái gì là béo phì, cái gì là đói kém. 2 vấn đề này liên quan tới cái gì?

What are both those things about?

Well, they're both about food.

Chúng liên quan tới lương thực thực phẩm.

And when you think about food,

Và khi nghĩ về lương thực thực phẩm,

the underpinning of food in both cases is potentially problematic agriculture.

thì nguồn gốc của nó

là ở nền nông nghiệp.

And agriculture is where food comes from.

Nông nghiệp là nguồn gốc của lương thực.

Agriculture in America's very interesting.

Nông nghiệp ở Mỹ cũng rất thú vị.

It's very consolidated

Nó rất vững chắc.

and the foods that are produced lead to the foods that we eat.

Và thực phẩm mà chúng ta sản xuất dẫn tới thực phẩm mà ta tiêu thụ.

The foods that are produced are, more or less, corn, soy and wheat.

Thực phẩm mà chúng ta sản xuất ít nhiều gì cũng có bắp, đậu nành và lúa mì.

Và như bạn thấy đây, 3/4 lượng thực phẩm mà ta tiêu thụ ngày nay

And that's three-quarters of the food that we're eating:

là thức ăn đã qua chế biến và thức ăn nhanh.

processed foods and fast foods.

Unfortunately, in our agricultural system,

Không may là, trong hệ thống nông nghiệp nước nhà,

we haven't done a good job in the last three decades

chúng ta đã không hoàn thành tốt việc truyền bá

những công nghệ này ra toàn thế giới trong 3 thập kỷ qua.

of exporting those technologies around the world.

So African agriculture, which is the place of most hunger in the world,

Nền nông nghiệp các nước châu Phi, nơi bị ảnh hưởng của nạn đói nhiều nhất trên thế giới

has actually fallen precipitously as hunger has risen.

lại đi xuống 1 cách trầm trọng

và nạn đói lại gia tăng.

So somehow we're not making the connect

1 cách nào đó chúng ta đã không

between exporting a good agricultural system

truyền bá hệ thống nông nghiệp tiên tiến của mình

that will help feed people all around the world.

để giúp đỡ những người khác trên thế giới.

Who is farming? That's what I was wondering.

Vậy ai là người làm nông? Đó là điều tôi băn khoăn.

So I went and stood on a big grain bin in the Midwest,

Tôi đến khu Midwest và đứng trên mấy thùng hạt giống

and that really didn't help me understand farming,

để coi có ngộ ra điều gì không,

but I think it's a really cool picture.

nhưng tôi chỉ chụp được 1 tấm hình mà thôi.

And the reality is that between farmers in America --

Và sự thật là

giữa những người nông dân Mỹ,

who actually, quite frankly, when I spend time in the Midwest,

mà tôi có dịp gặp ở Midwest,

are pretty large in general.

họ rất bự con.

And their farms are also large.

Và nông trại của họ cũng vậy.

But farmers in the rest of the world are actually quite skinny,

Nhưng người nông dân ở những nước khác

lại rất gầy gò là bởi vì họ thiếu ăn.

and that's because they're starving.

Most hungry people in the world are subsistence farmers.

Hầu hết những người đói kém trên thế giới sống dựa vào những người nông dân.

And most of those people are women --

Và hầu hết họ là phụ nữ --

which is a totally other topic that I won't get on right now,

và đó là một chủ đề khác mà tôi không định nêu ra ở đây,

nhưng tôi cũng quan tâm tới vấn đề nam nữ bình quyền lắm.

but I'd love to do the feminist thing at some point.

Tôi nghĩ là cũng thú vị

I think it's really interesting to look at agriculture from these two sides.

khi nhìn vào nền nông nghiệp từ 2 khía cạnh.

Có những nông trại lớn và tiên tiến

There's this large, consolidated farming that's led to what we eat in America,

sản xuất ra lương thực cho chúng ta ở Mỹ.

Và nó đã xuất hiện vào khoản 1980,

and it's really been since around 1980, after the oil crisis,

sau vụ khủng hoảng dầu mỏ,

when, you know -- mass consolidation,

từ khi có sự đại củng cố

mass exodus of small farmers in this country.

và đại di cư của những tiểu nông ở Mỹ.

And then in the same time period,

Và cùng lúc đó,

we've kind of left Africa's farmers to do their own thing.

chúng ta đã để cho những nông dân ở Phi Châu tự lực cánh sinh.

Unfortunately, what is farmed ends up as what we eat.

Thật không may là, trồng ra được cái gì thì ăn cái đó.

And in America, a lot of what we eat has led to obesity

Và ở Mỹ, những cái chúng ta ăn

and has led to a real change

dẫn đến béo phì và dẫn tới những thay đổi thực sự

in sort of what our diet is, in the last 30 years.

trong bữa ăn của chúng ta trong 30 năm vừa qua.

It's crazy.

Thật điên rồ.

A fifth of kids under two drinks soda.

Cứ 5 đứa trẻ dưới 2 tuổi thì có 1 đứa uống nước ngọt có ga.

Hello! You don't put soda in bottles.

Hello. Bạn không bỏ nước ngọt vô chai.

But people do, because it's so cheap,

Nhưng mọi người làm vậy là ví nó quá rẻ.

and so our whole food system in the last 30 years has really shifted.

Và toàn bộ hệ thống lương thực thực phẩm của chúng ta trong 30 năm qua

đã thật sự thay đổi.

I mean, you know, it's not just in our own country,

Tôi nghĩ, nó không chỉ xuất hiện ở nước ta,

but really we're exporting the system around the world,

mà chúng ta đã truyền bá hệ thống này ra khắp thế giới.

and when you look at the data of least developed countries --

Và khi bạn nhìn vào những dữ liệu của những nước phát triển thậm chí thuộc loại thấp nhất --

especially in cities, which are growing really rapidly --

cụ thể là ở những thành phố, nơi phát triển với nhịp độ nhanh --

people are eating American processed foods.

thì mọi người đều tiêu thụ thực phẩm đã qua chế biến kiểu Mỹ.

And in one generation, they're going from hunger

Và chỉ trong 1 thế hệ,

họ bắt đầu từ những người thiếu ăn

and all of the detrimental health effects of hunger

và tất cả những hậu quả về sức khỏe,

to obesity and things like diabetes and heart disease in one generation.

đến béo phì và những bệnh tật như tiểu đường

và bệnh tim, chỉ trong 1 thế hệ.

So the problematic food system is affecting both hunger and obesity.

Và cái hệ thống lương thực mơ hồ này

đã ảnh hưởng tới cả nạn béo phì và nạn đói.

Not to beat a dead horse, but this is a global food system

Không phải là phí thời gian để nói về chuyện này,

nhưng đây là hệ thống lương thực toàn cầu

where there's a billion people hungry and a billion people obese.

mà trong đó 1 tỷ người đang đói kém, còn 1 tỷ khác lại bị béo phì.

I think that's the only way to look at it.

Tôi nghĩ đó 1 cách duy nhất để nhìn nhận vấn đề.

And instead of taking these two things

Và thay vì tách cả 2 vấn đề này

as bifurcated problems that are very separate,

thành những vấn đề riêng biệt,

it's really important to look at them as one system.

thì ta nên gộp chung thành 1.

We get a lot of our food from all around the world

Chúng ta thấy có rất nhiều đồ ăn của mình ở khắp thế giới.

and people from all around the world are importing our food system,

Và mọi người ở mọi nơi lại đang nhập vào hệ thống thực phẩm của chúng ta.

so it's incredibly relevant to start a new way of looking at it.

Nên rất thỏa đáng khi chúng ta phải bắt đầu nhìn nhận vấn đề theo 1 cách mới.

1 điều, mà tôi

I've learned -- and the technology people here,

và những người làm trong lĩnh vực công nghệ ngồi ở đây biết được là

which I'm totally not one of --

but apparently, it really takes 30 years

phải mất 30 năm

for a lot of technologies to become really endemic to us,

để nhiều công nghệ bắt đầu thấm nhuần vào đời sống của chúng ta,

like the mouse and the Internet and Windows.

giống như con chuột vi tính, internet và windows.

You know, there's 30-year cycles.

Đó là một chu kỳ 30 năm.

I think 2010 can be a really interesting year

Tôi nghĩ 2010 sẽ là năm rất thú vị.

because it is the end of the 30-year cycle,

Bởi vì đó là kết thúc của chu kỳ 30 năm.

and it's the birthday of the global food system.

Và đó là ngày ra đời của hệ thống lương thực toàn cầu.

That's the first birthday I want to talk about.

Và hơn thế nữa

If we really think that this is something that's happened in the last 30 years,

Tôi nghĩ, nếu chúng ta thật sự nghĩ rằng

đây là những gì xảy ra trong 30 năm qua, thì chúng ta vẫn còn hy vọng.

there's hope in that.

It's the 30th anniversary of GMO crops

Đây là kỷ niệm 30 năm kể từ ngày thực phẩm biến đổi gen ra đời (GMO)

and the Big Gulp, Chicken McNuggets, high-fructose corn syrup,

nước Big Gulp, gà viên Chicken McNuggets, nước ngọt có đường hóa học HFCS,

the farm crisis in America

khủng hoảng nông nghiệp ở Mỹ

and the change in how we've addressed agriculture internationally.

và sự thay đổi cách chúng ta truyền bá nông nghiệp ra toàn thế giới.

So there's a lot of reasons to take this 30-year time period

Vậy có rất nhiều lý do trong chu kỳ 30 năm này

dẫn đến sự hình thành 1 hệ thống lương thực mới.

as sort of the creation of this new food system.

I'm not the only one who's obsessed with this whole 30-year thing.

Tôi cũng không phải là người duy nhất bị ám ảnh tới cái chu kỳ 30 năm này.

The icons like Michael Pollan and Jamie Oliver in his TED Prize wish

Những biểu tượng như Michael Pollan

và Jamie Oliver tại TED Prize wish

both addressed this last three-decade time period

cả hai đã chỉ ra chu kỳ 30 năm

as incredibly relevant for food system change.

là phù hợp để hệ thống lương thực thay đổi.

Well, I really care about 1980

Tôi cũng rất quan tâm tới năm 1980

because it's also the 30th anniversary of me this year.

vì đó cũng là sinh nhật lần thứ 30 của tôi trong năm nay.

And so in my lifetime,

Và trong cuộc đời tôi,

a lot of what's happened in the world --

rất nhiều thứ đã xảy ra cho thế giới --

and being a person obsessed with food --

đối với một người bị ám ảnh bởi vấn đề lương thực như tôi--

a lot of this has really changed.

thì rất nhiều thứ đã thay đổi.

So my second dream is that I think we can look to the next 30 years

Ước mơ thứ 2 của tôi là tôi nghĩ

chúng ta có thể nhìn vào 30 năm tới

as a time to change the food system again.

là thời gian để hệ thống lương thực thay đổi 1 lần nữa.

And we know what's happened in the past,

Và chúng ta đã biết điều gì xảy ra trong quá khứ,

so if we start now and we look at technologies

vậy nếu chúng ta bắt đầu từ bây giờ, chúng ta nhìn vào những công nghệ

and improvements to the food system long-term,

và sự cải tiến lâu dài trong hệ thống lương thực,

we might be able to recreate the food system

chúng ta có thể cải tạo lại hệ thống lương thực.

so when I give my next talk and I'm 60 years old,

Và khi tôi đứng lên diễn thuyết 1 lần nữa khi tôi 60 tuổi,

Tôi có thể nói rằng chúng ta đã thành công.

I'll be able to say that it's been a success.

So I'm announcing today the start of a new organization,

Và hôm nay tôi sẽ tuyên bố bắt đầu cho 1 tổ chức mới,

or a new fund within the FEED Foundation, called the 30 Project.

một tổ chức gây quỹ, 1 phần của hệ thống FEED, gọi là The 30 Project

And the 30 Project is really focused

Và The 30 Project sẽ tập trung

on these long-term ideas for food system change.

vào vấn đề thay đổi hệ thống lương thực

về lâu về dài.

And I think by aligning international advocates that are addressing hunger

Và tôi nghĩ bằng cách phân phối những bạn bè hợp tác quốc tế vào giải quyết nạn đói

and domestic advocates that are addressing obesity,

và những người ủng hộ trong nước giải quyết nạn béo phì,

we might actually look for long-term solutions

chúng ta sẽ tìm kiếm những giải pháp lâu dài

that will make the food system better for everyone.

để cải thiện hệ thống lương thực cho mọi người.

We all tend to think that these systems are quite different

Tất cả chúng ta có xu hướng nghĩ rằng những hệ thống này đều khác nhau.

Và mọi người tranh luận về việc liệu nông nghiệp hữu cơ có thể là thực phẩm toàn cầu được không.

and people argue whether or not organic can feed the world,

but if we take a 30-year view, there's more hope in collaborative ideas.

Nhưng nếu chúng ta có tầm nhìn 30 năm,

thì sẽ nhiều hy vọng hơn trong sự kết hợp những ý tưởng.

So I'm hoping that by connecting really disparate organizations

Và tôi hy vọng bằng cách kết hợp những tổ chức độc lập

like the ONE campaign and Slow Food,

như là chiến dịch ONE và Slow Food,

which don't seem right now to have much in common,

tuy hiện nay những tổ chức này không có nhiều điểm chung,

we can talk about holistic, long-term, systemic solutions

nhưng chúng ta có thể bàn về những giải pháp dài hạn có hệ thống

that will improve food for everyone.

để cải thiện lương thực cho mọi người.

Some ideas I've had is like, look, the reality is --

Tôi đã có 1 vài ý tưởng, nhìn xem,

kids in the South Bronx need apples and carrots

thực tế là những đứa trẻ ở South Bronx cần táo và cà rốt

and so do kids in Botswana.

và những đứa trẻ ở Botswana cũng vậy.

And how are we going to get those kids those nutritious foods?

Và làm thế nào chúng ta cung cấp thực phẩm dinh dưỡng cho những đứa trẻ này?

Another thing that's become incredibly global is production of meat and fish.

1 điều nữa là những sản phẩm thịt và cá đã trở thành thực phẩm toàn cầu.

Understanding how to produce protein

Biết được cách tạo ra protein

in a way that's healthy for the environment

có lợi cho sức khỏe của con người và môi trường

and healthy for people

will be incredibly important to address things like climate change

là điều vô cùng quan trọng ảnh hưởng trực tiếp tới việc thay đổi khí hậu

and how we use petrochemical fertilizers.

và cách chúng ta bón phân bằng những chất hóa dầu.

And, you know, these are really relevant topics

Và bạn cũng biết đây là những vấn đề có liên quan với nhau

that are long-term and important

là những vấn đề lâu dài

for both people in Africa who are small farmers

và quan trọng tới cả người tiểu nông ở Châu Phi

and people in America who are farmers and eaters.

và cả người nông dân cũng như người tiêu thụ ở Mỹ.

And I also think that thinking about processed foods in a new way,

Và tôi cũng nghĩ chúng ta nên nhìn nhận những thực phẩm được chế biến theo 1 cách mới mẻ,

where we actually price the negative externalities

mà chúng ta thực sự đánh giá những mặt tiêu cực

like petrochemicals and like fertilizer runoff

như những chất hóa dầu và lưu lượng phân bón

into the price of a bag of chips --

cùng với giá của 1 bịch khoai tây.

Well, if that bag of chips then becomes inherently more expensive than an apple,

Nếu giá của 1 bịch khoai tây

vốn dĩ đã mắc hơn 1 trái táo,

then maybe it's time for a different sense of personal responsibility in food choice

thì có lẽ bây giờ là lúc chúng ta

thay đổi cách lựa chọn thực phẩm

because the choices are actually choices

bởi vì lựa chọn thì cũng chỉ là lựa chọn

instead of three-quarters of the products being made just from corn, soy and wheat.

thay vì 3/4 sản phẩm được làm từ bắp, đậu nành và lúa mì.

The30Project.org đã bắt đầu hoạt động,

The 30Project.org is launched

and I've gathered a coalition of a few organizations to start.

và tôi đã nhận được sự hợp tác từ 1 vài tổ chức khác để bắt đầu.

And it'll be growing over the next few months.

Và nó sẽ lớn mạnh trong 1 vài tháng tới.

But I really hope that you will all think of ways

Nhưng tôi thực sự hy vọng tất cả các bạn đều nghĩ tới 1 cách nào đó

that you can look long-term at things like the food system

mà các bạn có thể nhìn xa hơn về những thứ như hệ thống lương thực

and make change.

và tạo ra sự thay đổi.

(Applause)

(Vỗ tay)