Ellen Gustafson: Obesity + hunger = 1 global food issue

Tłumaczenie: Sebastian Misiewicz Korekta: Kinga Skorupska

I'm Ellen and I'm totally obsessed with food.

Mam obsesję na punkcie żywności.

But I didn't start out obsessed with food.

Jednak nie od tego się zaczęło.

I started out obsessed with global security policy,

Zaczęło się od globalnej polityki bezpieczeństwa

because I lived in New York during 9/11 and it was a very relevant thing.

bo byłam w Nowym Jorku "11 września".

I got from global security policy to food

Z polityki przeszłam do żywności

because I realized when I'm hungry, I'm really pissed off,

bo zauważyłam, że gdy jestem głodna, jestem wkurzona.

and I'm assuming the rest of the world is too.

Zakładam, że reszta świata też tak ma.

Especially if you and your kids are hungry and your neighbor's kids are hungry

Gdy jesteś głodny i twoje dzieci też

i dzieci sąsiada i sąsiedzi

and your whole neighborhood is hungry.

jesteś zły.

And actually, it looks like the areas of the world that are hungry

Wygląda to tak:

obszary świata, gdzie jest głód

are also the areas of the world that are pretty insecure.

są także dość niebezpieczne.

So I took a job at the United Nations World Food Programme

Pracowałam w Światowym Programie Żywnościowym

as a way to try to address these security issues

by rozwiązać problem bezpieczeństwa

poprzez żywienie.

through food security issues.

There, I came across what I think is the most brilliant of their programs.

W pracy wpadałam na, moim zdaniem,

najbardziej błyskotliwy z ich programów.

It's called School Feeding and it's a really simple idea

Żywienie Szkolne to prosty pomysł

to get in the middle of the cycle of poverty and hunger

wejścia do cyklu biedy i głodu

that continues for a lot of people around the world, and stop it.

i zatrzymania go.

Dzieci dostają w szkole darmowy obiad,

A free school meal gets kids into school,

which is education, the first step out of poverty,

chodzą do niej i zdobywają edukację, to pierwszy krok.

but it also gives them the micronutrients and the macronutrients they need

Dostają mikro i makroelementy potrzebne

do rozwoju umysłowego i fizycznego.

to develop mentally and physically.

While I was working at the UN, I met this girl. Her name is Lauren Bush.

W UN spotkałam dziewczynę: Lauren Bush.

And she had this really awesome idea to sell the bag, called the "Feed Bag" --

Miała pomysł sprzedaży

"Toreb żywieniowych", je też

which is really beautifully ironic because you can strap on the Feed Bag.

można założyć jak u konia przy karmieniu.

But each bag we'd sell would provide

Każda sprzedana torba finansuje

a year's worth of school meals for one kid.

szkolne obiady na rok dla jednego dziecka.

It's so simple, and we thought, OK,

To takie proste,

it costs between 20 and 50 bucks to provide school feeding for a year.

wystarczy 20-50 dolarów

by zapewnić obiady w szkole na rok.

We could sell these bags and raise a ton of money and awareness

Sprzedawałybyśmy te torby zbierając pieniądze

for the World Food Programme.

i informując o Światowym Programie Żywieniowym.

But at the UN, sometimes things move slowly

Znacie UN, czasem rzeczy idą wolno,

and they basically said no.

a tym razem się nie zgodzili.

And we thought, this is such a good idea, it's going to raise so much money.

A to tak dobry pomysł, miał zebrać duże pieniądze.

So we said screw it, we'll start our own company,

Więc trzy lata temu założyłyśmy własną firmę.

which we did, three years ago.

That was my first dream, to start this company called FEED,

Moje pierwsze marzenie, założenie firmy FEED.

and here's a screenshot of our website.

Tak wygląda nasza strona internetowa.

We did a bag for Haiti just a month after the earthquake

To torba dla Haiti, miesiąc po trzęsieniu,

to provide school meals for kids in Haiti.

na szkolne obiady dla dzieci.

So FEED's doing great.

FEED działa wspaniale - 55 milionów obiadów

We've so far provided 55 million meals to kids around the world

na całym świecie.

by selling now 550,000 bags, a ton of bags, a lot of bags.

Sprzedaliśmy 555.000 torb, całą masę.

All this time you're really --

Trudno jest myśleć o głodzie,

hunger is a hard thing to think about,

because what we think about is eating.

bo myśli się głównie o jedzeniu.

I think about eating a lot and I really love it.

Lubię jeść i często myślę o jedzeniu.

And the thing that's strange about international hunger

Ludzie chcą wiedzieć nie o światowym głodzie

and talking about international issues

i międzynarodowych problemach

is that most people want to know:

ale o tym co robi się

"What are you doing for America's kids?"

dla dzieci w Ameryce.

There's definitely hunger in America:

Problem głodu w Ameryce istnieje,

49 million people and almost 16.7 million children.

dotyka 49 mln. - 16.7 mln. dzieci.

I mean that's pretty dramatic for our own country.

Dla kraju to straszne.

Hunger definitely means something different in America

Ten głód jest inny niż na świecie,

than it does internationally,

but it's incredibly important to address hunger in our own country.

ale nadal należy się nim zająć.

But the bigger problem that we all know about is obesity,

Jednak większym problemem,

and it's dramatic.

jest wielka otyłość.

The other thing that's dramatic

Zarówno głód jak i otyłość

is that both hunger and obesity have really risen in the last 30 years.

występują coraz częściej w ostatnich 30 latach.

Unfortunately, obesity's not only an American problem.

Otyłość nie jest tylko problemem USA.

It's actually been spreading all around the world

Rozprzestrzenia się na całym świecie

and mainly through our kind of food systems that we're exporting.

przez eksport naszych norm żywieniowych.

The numbers are pretty crazy.

Liczby są szalone.

There's a billion people obese or overweight

Miliard ludzi otyłych, albo z nadwagą

and a billion people hungry.

i miliard ludzi cierpiących głód.

So those seem like two bifurcated problems,

To rozwidlony problem.

but I kind of started to think about, you know,

Zaczęłam się zastanawiać.

what is obesity and hunger?

Czym są otyłość i głód?

What are both those things about?

Well, they're both about food.

Są związane z żywnością.

And when you think about food,

Kiedy myślimy o jedzeniu,

the underpinning of food in both cases is potentially problematic agriculture.

jego podstawą w obu przypadkach

jest problematyczne rolnictwo.

And agriculture is where food comes from.

Żywność pochodzi z rolnictwa.

Agriculture in America's very interesting.

Rolnictwo w Ameryce jest interesujące.

It's very consolidated

Jest bardzo skonsolidowane.

and the foods that are produced lead to the foods that we eat.

Jemy to co się produkuje.

The foods that are produced are, more or less, corn, soy and wheat.

Kukurydza, soja i pszenica.

To 3/4 naszej diety, głównie produkty

And that's three-quarters of the food that we're eating:

przetworzone i fast foody.

processed foods and fast foods.

Unfortunately, in our agricultural system,

Niestety przez ostatnie 30 lat

we haven't done a good job in the last three decades

nasze rolnictwo nie eksportowało

swoich technologii na świat.

of exporting those technologies around the world.

So African agriculture, which is the place of most hunger in the world,

W Afryce, gdzie najwięcej osób umiera z głodu,

has actually fallen precipitously as hunger has risen.

rolnictwo znikało

a głód narastał.

So somehow we're not making the connect

Nie widzimy połączenia

between exporting a good agricultural system

pomiędzy eksportem rolnictwa,

that will help feed people all around the world.

które żywiłoby ludzi świata.

Who is farming? That's what I was wondering.

Kto zajmuje się uprawą?

So I went and stood on a big grain bin in the Midwest,

Stanęłam na wielkim silosie.

and that really didn't help me understand farming,

To nie pomogło mi zrozumieć rolnictwa,

but I think it's a really cool picture.

jednak zrobiłam bardzo fajne zdjęcie.

And the reality is that between farmers in America --

To wygląda tak,

rolnicy w Ameryce,

who actually, quite frankly, when I spend time in the Midwest,

na Środkowym Zachodzie

are pretty large in general.

są przy kości.

And their farms are also large.

Ich farmy są bardzo duże.

But farmers in the rest of the world are actually quite skinny,

Rolnicy w innych częściach świata

są szczupli, ponieważ głodują.

and that's because they're starving.

Most hungry people in the world are subsistence farmers.

Głodni ludzie utrzymują się z rolnictwa.

And most of those people are women --

Większość to kobiety...

which is a totally other topic that I won't get on right now,

Ale o tym teraz nie będę mówić,

kiedyś zrobię coś feministycznego.

but I'd love to do the feminist thing at some point.

Interesujące jest spojrzenie

I think it's really interesting to look at agriculture from these two sides.

na rolnictwo z dwóch stron.

To skonsolidowane rolnictwo

There's this large, consolidated farming that's led to what we eat in America,

doprowadziło do sytuacji w Ameryce.

Od około 1980 nastąpiła,

and it's really been since around 1980, after the oil crisis,

po kryzysie paliwowym,

when, you know -- mass consolidation,

masowa konsolidacja,

mass exodus of small farmers in this country.

exodus drobnych farmerów.

And then in the same time period,

W tym samym czasie

we've kind of left Africa's farmers to do their own thing.

w Afryce nic się nie zmieniło.

Unfortunately, what is farmed ends up as what we eat.

Niestety, to co uprawiamy, to to co jemy.

And in America, a lot of what we eat has led to obesity

W Ameryce wiele z tego, co jemy

and has led to a real change

doprowadziło do otyłości i do zmiany

in sort of what our diet is, in the last 30 years.

naszej diety w ostatnich 30 latach.

It's crazy.

To szaleństwo.

A fifth of kids under two drinks soda.

1/5 dwuletnich dzieci pije napoje gazowane.

Hello! You don't put soda in bottles.

Dodawanie gazu jest bez sensu.

But people do, because it's so cheap,

Ale tak się robi, bo to tanie.

and so our whole food system in the last 30 years has really shifted.

System żywieniowy w ostatnich 30 latach

został zmieniony.

I mean, you know, it's not just in our own country,

Nie tylko w naszym kraju,

but really we're exporting the system around the world,

eksportujemy na cały świat.

and when you look at the data of least developed countries --

W najmniej rozwiniętych krajach,

especially in cities, which are growing really rapidly --

głównie w ich rosnących metropoliach,

people are eating American processed foods.

je się przetworzoną żywność z USA.

And in one generation, they're going from hunger

Wystarczy jedno pokolenie,

by przejść od głodu

and all of the detrimental health effects of hunger

i jego szkodliwych skutków,

to obesity and things like diabetes and heart disease in one generation.

do otyłości, cukrzycy

i chorób serca.

So the problematic food system is affecting both hunger and obesity.

Problematyczny system żywieniowy

ma wpływ zarówno na głód jak i otyłość.

Not to beat a dead horse, but this is a global food system

Nie dobijając leżącego,

ale to globalny system żywieniowy,

where there's a billion people hungry and a billion people obese.

z miliardem głodujących i miliardem otyłych.

I think that's the only way to look at it.

Tak należy na to spojrzeć.

And instead of taking these two things

Nie należy widzieć tych problemów

as bifurcated problems that are very separate,

jako oddzielonych rozwidleń,

it's really important to look at them as one system.

trzeba widzieć je jako jedność.

We get a lot of our food from all around the world

Cały świat dostarcza nam żywności.

and people from all around the world are importing our food system,

Cały świat importuje nasz system żywieniowy.

so it's incredibly relevant to start a new way of looking at it.

Trzeba na nowo na to spojrzeć.

Sprawa wygląda tak...

I've learned -- and the technology people here,

Nie siedzę w technologii, jak niektórzy tutaj obecni,

which I'm totally not one of --

but apparently, it really takes 30 years

ale wystarczy 30 lat,

for a lot of technologies to become really endemic to us,

żeby technologie stały się powszechne,

like the mouse and the Internet and Windows.

jak myszka, Internet, czy Windows.

You know, there's 30-year cycles.

Są 30 letnie cykle.

I think 2010 can be a really interesting year

Rok 2010 będzie ciekawy.

because it is the end of the 30-year cycle,

Jest końcem 30 letniego cyklu.

and it's the birthday of the global food system.

To urodziny globalnego systemu żywienia.

That's the first birthday I want to talk about.

Chcę o nich trochę opowiedzieć.

If we really think that this is something that's happened in the last 30 years,

Jeżeli naprawdę myślimy,

że to tylko 30 lat, jest nadzieja.

there's hope in that.

It's the 30th anniversary of GMO crops

To 30-lecie genetycznie modyfikowanej żywności

and the Big Gulp, Chicken McNuggets, high-fructose corn syrup,

napoju Big Gulp, McNuggets, syropu kukurydzianego,

the farm crisis in America

kryzysu rolnictwa w Ameryce,

and the change in how we've addressed agriculture internationally.

i zmian w międzynarodowej polityce rolniczej.

So there's a lot of reasons to take this 30-year time period

Więc, można postrzegać ten 30 letni okres

jako narodziny nowego systemu żywienia.

as sort of the creation of this new food system.

I'm not the only one who's obsessed with this whole 30-year thing.

Nie tylko ja mam na jego punkcie obsesję.

The icons like Michael Pollan and Jamie Oliver in his TED Prize wish

Osobistości takie jak Micheal Pollan

i Jamie Oliver na przemówieniach TED

both addressed this last three-decade time period

wiążą ostatnie trzy dekady

as incredibly relevant for food system change.

z ważną zmianą systemu żywieniowego.

Well, I really care about 1980

Zależy mi na 1980,

because it's also the 30th anniversary of me this year.

bo ja też kończę trzydzieści lat.

And so in my lifetime,

Podczas mojego życia

a lot of what's happened in the world --

wiele tego, co wydarzyło się na świecie...

and being a person obsessed with food --

A pamiętacie jak uwielbiam jeść...

a lot of this has really changed.

Wiele się zmieniło.

So my second dream is that I think we can look to the next 30 years

Moim drugim marzeniem jest

by następne 30 lat

as a time to change the food system again.

było czasem zmiany tego systemu.

And we know what's happened in the past,

Wiemy, co się wydarzyło w przeszłości,

so if we start now and we look at technologies

więc jeśli wykorzystamy technologie

and improvements to the food system long-term,

i udoskonalenia, to na dłuższą metę

we might be able to recreate the food system

możemy naprawić system żywieniowy.

so when I give my next talk and I'm 60 years old,

Następnym razem spotkam was jako 60-latka,

i pochwalę się sukcesem.

I'll be able to say that it's been a success.

So I'm announcing today the start of a new organization,

Ogłaszam dzisiaj start nowej organizacji,

or a new fund within the FEED Foundation, called the 30 Project.

funduszu w fundacji FEED - to Projekt 30.

And the 30 Project is really focused

Projekt 30 skupia się

on these long-term ideas for food system change.

na długoterminowych pomysłach

zmiany systemu żywieniowego.

And I think by aligning international advocates that are addressing hunger

Gromadząc ludzi walczących z głodem

and domestic advocates that are addressing obesity,

i rzeczników otyłości,

we might actually look for long-term solutions

znajdziemy długoterminowe rozwiązania,

that will make the food system better for everyone.

które poprawią system żywieniowy.

We all tend to think that these systems are quite different

Wydaje nam się, że te systemy są różne.

Kłócimy się, czy żywność organiczna nakarmi świat.

and people argue whether or not organic can feed the world,

but if we take a 30-year view, there's more hope in collaborative ideas.

Ale z perspektywy 30 lat,

wspólne pomysły dają nadzieję.

So I'm hoping that by connecting really disparate organizations

Mam nadzieję, że połączenie organizacji

like the ONE campaign and Slow Food,

jak ONE i Slow Food,

which don't seem right now to have much in common,

które aktualnie nie mają wiele wspólnego,

we can talk about holistic, long-term, systemic solutions

pozwoli szukać całościowych rozwiązań,

that will improve food for everyone.

które poprawią żywność dla każdego.

Some ideas I've had is like, look, the reality is --

A to kilka moich pomysłów,

kids in the South Bronx need apples and carrots

dzieci w Bronksie potrzebują jabłek i marchewek,

and so do kids in Botswana.

tak jak dzieci w Botswanie.

And how are we going to get those kids those nutritious foods?

Jak je do nich dostarczyć?

Another thing that's become incredibly global is production of meat and fish.

Innym globalnym problemem jest produkcja mięsa i ryb.

Understanding how to produce protein

Musimy zrozumieć jak produkować białka

in a way that's healthy for the environment

w sposób zdrowy dla środowiska i ludzi,

and healthy for people

will be incredibly important to address things like climate change

co przyczyni się do zatrzymania zmian klimatu.

and how we use petrochemical fertilizers.

Co z nawozami petrochemicznymi?

And, you know, these are really relevant topics

To są bardzo istotne tematy,

that are long-term and important

które na dłuższą metę

for both people in Africa who are small farmers

są ważne zarówno dla drobnych rolników w Afryce

and people in America who are farmers and eaters.

jak i dla konsumentów i rolników w Ameryce.

And I also think that thinking about processed foods in a new way,

Spójrzcie na przetworzoną żywność inaczej,

where we actually price the negative externalities

oceniając wpływ efektów zewnętrznych

like petrochemicals and like fertilizer runoff

jak produkty petrochemiczne i wpływ nawozów

into the price of a bag of chips --

na cenę torebki chipsów.

Well, if that bag of chips then becomes inherently more expensive than an apple,

Jeżeli chipsy staną się

droższe od jabłka,

then maybe it's time for a different sense of personal responsibility in food choice

wtedy może nastąpi okres

osobistej odpowiedzialności,

because the choices are actually choices

ponieważ wybory staną się wyborami

instead of three-quarters of the products being made just from corn, soy and wheat.

będzie alternatywa dla 3/4 produktów z kukurydzy, soi i pszenicy.

30Project.org wystartował

The 30Project.org is launched

and I've gathered a coalition of a few organizations to start.

i zebraliśmy poparcie kilku organizacji.

And it'll be growing over the next few months.

Koalicja będzie się rozrastać przez następne miesiące.

But I really hope that you will all think of ways

Wszyscy pomyślcie nad długoterminowymi

that you can look long-term at things like the food system

rozwiązaniami problemów jak system żywieniowy,

and make change.

by naprawdę coś zmienić.

(Applause)

(Brawa)