Kim Gorgens: Protecting the brain against concussion

Kim Gorgens: Bảo vệ não khỏi chấn động.

Translator: Huong Ha Reviewer: Thanh Pham

So, a funny thing happened

Sự thật là, có một điều rất vui đã diễn ra

on my way to becoming a brilliant, world-class neuropsychologist:

trong quá trình tôi trở thành một nhà tâm lý thần kinh học

nổi tiếng tầm cỡ thế giới.

Tôi có em bé!

I had a baby.

Điều đó không có nghĩa là

And that's not to say

I ever went on to become a brilliant, world-class neuropsychologist.

tôi từng trở thành

một nhà tâm lý thần kinh học nổi tiếng sáng lạng đến mức đó.

Sorry, TED.

(Xin lỗi TED nhé!)

But I did go on to be a reasonably astute,

Nhưng tôi đã thực sự trở thành

arguably world-class worrier.

một người hay lo nghĩ tầm cỡ thế giới khá sắc sảo.

One of my girlfriends in graduate school, Marie,

Một người bạn gái cùng cùng trường học nghiên cứu sinh, tên là Marie,

said, "Kim, I figured it out.

nói với tôi rằng, "Kim, mình hiểu rồi.

Không phải là bạn bất thường hơn những người khác

It's not that you're more neurotic than everyone else;

it's just that you're more honest about how neurotic you are."

mà chính là bạn thành thật hơn họ

về sự bất thường của bạn mà thôi."

So in the spirit of full disclosure,

Như vậy, trên tinh thần hoàn toàn cởi mở

Tôi mang tới vài bức ảnh cho các bạn xem đây.

I brought some pictures to share.

Ôi!

Awwww.

(Laughter)

Tôi chỉ muốn nói là, đang Tháng Bảy.

I'll just say: July.

(Laughter)

(Cười)

Zip!

Kéo khóa lại

(Laughter)

vì lý do an toàn.

For safety.

(Laughter)

Water wings --

Những cái phao tập bơi --

an inch of water.

Một mực nước.

And then, finally, all suited up

Và sau đó, cuối cùng thì tất cả đã sẵn sàng

for the 90-minute drive to Copper Mountain.

cho một chuyến đi dài 90 phút tới núi Copper.

So you can get kind of a feel for this.

Giờ bạn có thể phần nào cảm nhận được điều đó rồi nhỉ.

So my baby, Vander, is eight years old now.

Và con tôi, Vander,

năm nay đã 8 tuổi rồi.

And, despite being cursed with my athletic inability,

Và mặc dù khổ sở vì

việc mù thể thao của bà mẹ như tôi

he plays soccer.

nó chơi bóng đá.

He's interested in playing football.

Thằng bé thích chơi đá banh lắm.

He wants to learn how to ride a unicycle.

Nó còn muốn học đi xe đạp 1 bánh nữa cơ.

So why would I worry?

Vậy thì tại sao tôi còn lo lắng?

Because this is what I do. This is what I teach.

Bởi vì đây là việc tôi làm. Đây là điều mà tôi dạy.

It's what I study. It's what I treat.

Là thứ tôi học. Là thứ mà tôi chữa trị.

And I know that kids get concussed every year.

Và tôi biết rằng trẻ em bị chấn động não rất nhiều mỗi năm.

In fact, more than four million people sustain a concussion every year,

Trên thực tế, hơn bốn triệu người bị chấn động não hàng năm

và những con số này rơi vào trẻ em dưới 14 tuổi

and these data are just among kids under 14

who were seen in emergency rooms.

- những đứa mà ta thấy trong phòng cấp cứu.

And so when kids sustain a concussion,

Khi một đứa trẻ bị chấn động não,

we talk about them getting dinged or getting their bell rung,

chúng ta thường thấy các em la làng lên hay rung chuông,

but what is it that we're really talking about?

nhưng thực ra là chúng ta đang nói về chuyện gì?

Let's take a look.

Hãy xem thử.

[Concussive Force]

Được rồi. Có lẽ giống phim "Starsky và Hutch". Vâng.

"Starsky and Hutch"? Arguably, yes.

Vậy một tai nạn xe cộ.

So, a car accident.

Chạy với vận tốc 40 dặm một giờ đâm vào một rào chắn cố định.

Forty miles an hour into a fixed barrier:

35 G's

35 Gs.

Một võ sĩ quyền anh hạng nặng

A heavyweight boxer punches you straight in the face:

đấm thẳng vô mặt bạn

58 Gs.

sẽ là 58 G's.

(Music)

In case you missed it, we'll look again.

Trong trường hợp bạn bỏ lỡ, chúng ta hãy cùng xem lại nhé.

Nhìn vào phía tay phải của màn hình kìa.

So look to the right-hand side of the screen.

(Music)

What would you say?

Bạn sẽ nói gì nào?

How many Gs?

Bao nhiêu G's?

Hãy tắt nó giúp tôi.

Close.

72.

Seventy-two?

Would it be crazy to know:

Chắc bạn sẽ phát điên đó nếu biết được con số là,

103 G's.

103 Gs?

The average concussive impact

Ảnh hưởng chấn động trung bình

is 95 Gs.

là 95 G's.

Now, when the kid on the right doesn't get up,

Nếu như cậu bé ở phía bên phải không tỉnh dậy,

chắc chắn là no đã bị chấn động rồi!

we know they've had a concussion.

But how about the kid on the left,

Còn cậu bé ở phía bên trái,

or the athlete that leaves the field of play?

hay cậu vận động viên rời khỏi sân đấu thì sao?

Làm sao chúng ta biết

How do we know if he or she has sustained a concussion?

liệu họ có bị chấn động hay không?

How do we know

Làm cách nào chúng ta biết được

that legislation that would require they be pulled from play,

những điều luật yêu cầu họ ngừng thi đấu

cleared for return to play,

và chỉ quay trở lại khi đã lành lặn

applies to them?

có được áp dụng cho họ không?

The definition of concussion

ĐỊnh nghĩ của sự chấn động

doesn't actually require a loss of consciousness.

thực ra không hàm chứa việc mất ý thức.

It requires only a change in consciousness,

Nó chỉ cần một sự thay đổi trong ý thức,

and that can be any one or a number of symptoms,

và có thể là bất kỳ hay hay một số những triệu trứng,

including feeling foggy, feeling dizzy,

như cảm thấy lờ mờ, cảm thấy choáng váng,

hearing a ringing in your ear,

nghe những tiếng chuông trong tai,

being more impulsive or hostile than usual.

trở nên bốc đồng hay hằn học hơn bình thường.

So given all of that and given how darn neurotic I am,

Với tất cả những điều ở trên, và sự thật là tôi hơi bất thường,

sao tôi có thể ngủ ngon được cơ chứ?

how do I get any sleep at all?

Because I know our brains are resilient.

Bởi vì tôi biết

bộ não của chúng ta kiên cường

Chúng được thiết kế để phục hồi

They're designed to recover from an injury.

từ các chấn thương.

If -- God forbid --

Nếu như, lạy trời đừng xảy ra thật,

any of us left here tonight and sustained a concussion,

nếu bất kì người nào trong chúng ta rời khỏi đây tối nay và bị một cơn chấn động

hầu hết chúng ta sẽ hồi phục hoàn toàn

most of us would go on to fully recover inside of a couple hours

trong vòng vài giờ

to a couple of weeks.

cho tới vài tuần.

But kids are more vulnerable to brain injury.

Nhưng trẻ con thì dễ tổn thương ở não bộ hơn.

In fact, high-school athletes are three times more likely

Trên thực tế, các vận động viên ở trường trung học có nguy cơ

to sustain catastrophic injuries

bị tổn thương trầm trọng gấp 3 lần

so với ngay cả các vận động viên đồng trang lứa ở bậc cao đẳng hay đại học,

relative even to their college-age peers,

and it takes them longer to return to a symptom-free baseline.

và chúng cần nhiều thời gian hơn

để trở về trạng thái hồi phục cơ bản.

Sau thương tổn đầu tiên đó,

After that first injury,

thì nguy cơ chấn động lần thứ hai

their risk for second injury is exponentially greater.

cao gấp nhiều lần hơn nữa!

Từ đó, nguy cơ thương tổn lần thứ ba

From there, their risk for a third injury, greater still, and so on.

còn cao hơn, và cứ tiếp tục như thế .

Và điều đáng lo ngại nhất là đây:

And here's the really alarming part:

We don't fully understand the long-term impact of multiple injuries.

chúng ta chưa thực sự hiểu rõ

ảnh hưởng lâu dài của việc bị tổn thương nhiều lần.

Các bạn có lẽ cũng đã quen thuộc với nghiên cứu loại này

You guys may be familiar with this research

của các Liên đoàn Bóng đá Quốc gia

that's coming out of the NFL.

Trong một bản tóm tắt,

In a nutshell, this research suggests that,

nghiên cứu này cho rằng

among retired NFL players with three or more career concussions,

trong số những tuyển thủ quốc gia đã giải nghệ

từng bị chấn động nhiều hơn ba lần

the incidence of early-onset dementing disease

thì việc mắc phải chứng bệnh loạn trí sớm

is much greater than it is for the general population.

cao hơn nhiều lần so với đại đa số mọi người.

Bạn thấy rồi đó - trên tờ New York Times..

So you've all seen that -- New York Times, you've seen it.

What you may not be familiar with

Điều mà có thể chưa quen thuộc với các bạn

is that this research was spearheaded by NFL wives who said,

đó là việc nghiên cứu này được khởi xướng

bởi vợ của các tuyển thủ quốc gia, các cô này nói rằng:

"Isn't it weird that my 46-year-old husband

"Không phải là lạ lắm sao khi mà ông xã tôi mới 46 tuổi

is forever losing his keys?"

cứ suốt ngày làm mất chìa khóa?

"Isn't it weird that my 47-year-old husband

Không phải là lạ lắm sao khi mà chông tôi chỉ vừa 47 tuổi

is forever losing the car?"

cứ làm mất xe hơi hoài?

"Isn't it weird that my 48-year-old husband

Chẳng phải rất lạ sao khi chồng tôi 48 tuổi

is forever losing his way home

chẳng bao giờ nhớ đường về nhà

khi đang đi trên xe ô tô, trên lối đi vô nhà?

in the car, from the driveway?"

À, có lẽ tôi quên nói với bạn rằng

I may have forgotten to mention that my son is an only child.

con trai tôi là con một đó.

Và như vậy thì rất quan trọng

So it's going to be really important

that he be able to drive me around someday.

là thằng bé phải có thể chở tôi đi đâu đó sau này.

(Laughter)

So, how do we guarantee the safety of our kids?

Vậy bằng cách nào chúng ta đảm bảo an toàn cho những đứa trẻ?

How can we 100 percent guarantee the safety of our kids?

Làm cách nào mà đảm bảo

an toàn 100% cho những đứa con của chúng ta?

Let me tell you what I've come up with.

Nào, để tôi nói cho bạn nghe phát kiến của tôi nhé!

(Cười)

(Laughter)

If only.

Chỉ khi.

My little boy's right there, and he's like, "She's not kidding.

Thằng nhóc nhà tôi ngồi ở ngay đó kìa, và thằng nhóc có vẻ muốn nói là, "Mẹ tôi không đùa đâu.

Bà ấy chắc chắn là không đùa đâu."

She's totally not kidding."

So in all seriousness:

Và với tất cả sự nghiêm túc,

Con tôi có nên chơi đá banh không?

Should my kid play football?

Should your kid play football?

Con bạn có nên chơi đá banh không? Tôi không biết.

I don't know.

But I do know there are three things you can do.

Nhưng tôi biết có ít nhất 3 việc chúng ta làm được.

The first: study up.

Đầu tiên là hiểu rõ sự việc.

You have to be familiar with the issues we're talking about today.

Bạn cần phải làm quen với những vấn đề chúng ta vừa nói ngày hôm nay.

There are some great resources out there.

Có khá nhiều nguồn thông tin hữu ích cho bạn đấy.

The CDC has a program, HEADS UP.

CDC có một chương trình tên Heads Up.

It's at CDC.gov.

Bạn có thể tìm trên trang CDC.gov

HEADS UP is specific to concussion in kids.

Heads Up là chương trình đặc biệt về chủ đề chấn động ở trẻ em.

The second is a resource I'm personally really proud of.

Tiếp tới là một nguồn thông tin mà tôi rất tự hào khi nhắc tới.

Chúng tôi mới thiết lập được vài tháng thôi.

We've just rolled this out in the last couple months --

Trang CO Kids with Brain Injury (Những đứa trẻ bị tổn thương não Colorado)

CO Kids With Brain Injury.

This is a great resource for student athletes,

Đây là một nguồn tài nguyên tuyệt vời cho các vận động viên học đường,

giáo viên, cha mẹ hay các chuyên gia,

teachers, parents, professionals, athletic and coaching staff.

những vận động viên hay ban huấn luyện.

It's a great place to start if you have questions.

Đây là một nguồn hay cho việc bắt đầu nghiên cứu

nếu như bạn đang có một thắc mắc nào đấy.

Điều thứ hai là hãy lên tiếng.

The second thing is: speak up.

Chỉ vừa hai tuần trước

Just two weeks ago,

a bill introduced by Senator Kefalas

một dự luật do Thượng nghĩ sĩ Kafalas đưa ra

that would have required athletes, kids under 18,

yêu cầu rằng

các vận động viên thiếu niên dưới 18 tuổi

to wear a helmet when they're riding their bike,

phải đội nói bảo hiểm khi lái xe đạp.

died in committee.

thất bại khi đưa ra hội đồng.

It died, in large part,

Thật bại phần lớn là do

because it lacked constituent buy-in;

điều luật này thiếu sự vận động các cử tri,

it lacked stakeholder traction.

nó thiếu sự lôi cuốn đối với các nhà đóng góp.

Now, I'm not here to tell you

Tôi không đến đây để nói với bạn rằng

what kind of legislation you should or shouldn't support,

bạn nên hay không nên ủng hộ một điều luật nào

but I am going to tell you that, if it matters to you,

nhưng tôi sẽ nói với bạn rằng, nếu điều luật đó làm bạn quan tâm,

your legislators need to know that.

thì người làm ra điều luật cần được biết điều đó.

Speak up also with coaching staff.

Hãy nói với những ban huấn luyện thể thao của con bạn.

Ask about what kind of protective equipment is available.

Hỏi họ xem có dụng cụ bảo hộ nào không.

What's the budget for protective equipment?

Nguồn tiền nào để mua những thiết bị bảo hộ?

How old it is?

Chúng đã được dùng bao lâu rồi?

Maybe offer to spearhead a fundraiser to buy new gear.

Bạn có thể khởi xướng một nhà gây quỹ

mua những thiết bị mới.

Which brings us to: suit up.

Điều gì làm chúng ta trang bị đầy đủ,

hãy đội nón bảo hiểm.

Wear a helmet.

The only way to prevent a bad outcome

Cách duy nhất để tránh hậu quả xấu

is to prevent that first injury from happening.

là ngăn ngừa không cho tổn thương đầu tiên xảy ra.

Recently, one of my graduate students, Tom, said,

Gần đây, một trong những nghiên cứu sinh của tôi, tên là Tom

đã nói rằng

"Kim, I've decided to wear a bike helmet on the way to class."

Cô Kim, em quyết định đội chiếc nón bảo hiểm xe đạp

trên đường tới lớp.

And Tom knows that that little bit of foam in a bike helmet

Và Tom hiểu rằng chỉ một chút bọt trong chiếc nón bảo hiểm xe đạp kia

can reduce the g-force of impact by half.

có thể giảm tác động của lực G xuống còn một nửa.

Now, I thought it was because I have this totally compelling helmet crusade,

Giờ đây tôi nghĩ rằng đó là do

tôi có một cuộc vận động quyết liệt cho nón bảo hiểm

this epiphany of Tom's.

phải, sự hiểu ra vấn đề này của Tom.

As it turns out, it occurred to Tom that a $20 helmet

Và vậy hóa ra, có vẻ như với Tom thì chiếc nón 20 đô la

is a good way to protect a $100,000 graduate education.

là một cách rất tốt để bảo đảm cho chương trình nghiên trị giá tới 100000 đô la.

(Laughter)

(Cười!)

So ...

Vậy Vander có nên chơi bóng đá không?

Should Vander play football?

Dĩ nhiên là tôi không ngăn cản được,

I can't say no,

but I can guarantee that every time he leaves the house,

nhưng tôi có thể đảm bảo rằng

mỗi lần thằng bé rời khỏi nhà

that kid's wearing a helmet --

nó đều đội nón bảo hiểm.

like, to the car,

hay khi đi trên xe hơi

or at school.

hoặc đang ở trường học.

So whether athlete, scholar,

Cuối cùng, dù là vận động viên, nhà khoa học,

một đứa trẻ được bảo vệ kĩ càng, một bà mẹ lo lắng quá mức,

overprotected kid, neurotic mom,

or otherwise,

hay cách khác,

here's my baby, Vander,

đây là con tôi - Vander

reminding you

sẽ nhắc các bạn

to mind your matter.

lưu ý đến điều mà bạn quan tâm.

Thank you.

Xin cảm ơn!

(Applause)

(Vỗ tay)