How the worst moments in our lives make us who we are | Andrew Solomon

Andrew Solomon: Những thời khắc tồi tệ nhất làm nên con người chúng ta.

Translator: Thanh Nguyen Cong Reviewer: Nhu PHAM

As a student of adversity,

Là một người học về nghịch cảnh

I've been struck over the years by how some people with major challenges

qua năm tháng, tôi bị bất ngờ

bởi cái cách mà một số người

tiếp thêm sức mạnh

seem to draw strength from them.

từ những thử thách lớn lao mà họ phải đương đầu,

And I've heard the popular wisdom that that has to do with finding meaning.

và tôi có biết châm ngôn

liên quan tới việc tìm kiếm ý nghĩa.

And for a long time,

Trong một thời kỳ dài,

I thought the meaning was out there,

tôi nghĩ ý nghĩa phải nằm đâu đó ngoài kia,

some great truth waiting to be found.

một sự thật đang chờ được tìm ra.

But over time,

Nhưng lần hồi, tôi cảm thấy rằng

I've come to feel that the truth is irrelevant.

sự thật thì không liên quan.

We call it "finding meaning,"

Chúng ta gọi đó là tìm kiếm ý nghĩa,

but we might better call it "forging meaning."

nhưng tôi nghĩ nên gọi đó là tôi luyện ý nghĩa.

My last book was about how families manage to deal

Cuốn sách gần nhất của tôi nói về thế nào

các gia đình xử lý những thách thức khác nhau

with various kinds of challenging or unusual offspring.

hay những đứa con bất bình thường,

một bà mẹ có hai con

And one of the mothers I interviewed,

who had two children with multiple severe disabilities,

bị nhiều khuyết tật nặng,

said to me, "People always give us these little sayings like,

đã nói với tôi: "Người ta hay nói

những câu như,

"Chúa không bắt ta chịu đựng quá khả năng mình"

'God doesn't give you any more than you can handle.'

But children like ours are not preordained as a gift.

nhưng con cái của chúng tôi

không được mặc định là món quà cho cha mẹ.

They're a gift

Chúng nó là quà vì đó là cái chúng tôi đã lựa chọn."

because that's what we have chosen."

We make those choices all our lives.

Chúng ta ra những quyết định như thế suốt cuộc đời mình.

Hồi tôi học lớp hai,

When I was in second grade,

Bobby Finkel had a birthday party

Bobby Finkle có một bữa tiệc sinh nhật

và mời tất cả các bạn trong lớp, trừ tôi.

and invited everyone in our class but me.

My mother assumed there had been some sort of error,

Mẹ tôi cho là có một sự nhầm lẫn nào đó,

và gọi bà Finkle,

and she called Mrs. Finkel,

who said that Bobby didn't like me and didn't want me at his party.

bà ta trả lời rằng Bobby không ưa gì tôi

và không muốn tôi đến dự tiệc của cậu ấy.

Hôm đó, mẹ đưa tôi đến sở thú

And that day, my mom took me to the zoo

và đi ăn kem sôcôla.

and out for a hot fudge sundae.

Hồi học lớp bảy,

When I was in seventh grade,

one of the kids on my school bus nicknamed me "Percy,"

một đứa nhóc đi cùng xe buýt với tôi

đã gán cho tôi cái tên "Percy"

như để châm chọc bộ dạng của tôi

as a shorthand for my demeanor.

và đôi khi, nó và đồng bọn

And sometimes, he and his cohort would chant that provocation

cứ hò reo câu đó để trêu chọc tôi

suốt quãng thời gian trên xe buýt

the entire school bus ride,

45 phút đi, 45 phút về,

45 minutes up, 45 minutes back:

"Percy! Percy! Percy! Percy!"

"Percy! Percy! Percy! Percy!"

When I was in eighth grade, our science teacher told us

Khi tôi học lớp 8,

giáo viên khoa học dạy chúng tôi

that all male homosexuals develop fecal incontinence

rằng tất cả những người đồng tính nam

bị bệnh phân tự rò ra

because of the trauma to their anal sphincter.

vì bị đau cơ vòng hậu môn.

Tôi tốt nghiệp phổ thông

And I graduated high school without ever going to the cafeteria,

mà chưa hề ngồi ở phòng ăn bao giờ,

where I would have sat with the girls and been laughed at for doing so,

nếu ngồi với con gái

thế nào tôi cũng bị cười,

or sat with the boys,

ngồi với con trai

and been laughed at for being a boy who should be sitting with the girls.

thế nào cũng lại bị cười vì tôi

là đứa con trai đáng lẽ phải ngồi với con gái.

Tôi đi qua tuổi thơ ấy,

I survived that childhood through a mix of avoidance and endurance.

vừa chịu đựng vừa lẩn tránh.

What I didn't know then

Điều mà hồi đó tôi không biết,

and do know now,

nhưng giờ thì biết,

là lẩn tránh và chịu đựng

is that avoidance and endurance can be the entryway to forging meaning.

có thể là cửa ngõ cho việc tôi luyện ý nghĩa.

Sau khi đã tôi luyện,

After you've forged meaning,

you need to incorporate that meaning into a new identity.

ta cần tìm cho ý nghĩa ấy

một danh tính mới.

You need to take the traumas

Lấy cái đau đớn kia và biến nó

and make them part of who you've come to be,

thành một phần con người ta,

and you need to fold the worst events of your life

gấp khúc những sự kiện tồi tệ nhất đời

thành một câu chuyện về chiến thắng,

into a narrative of triumph,

evincing a better self in response to things that hurt.

trở thành một cá thể tốt hơn

khi đối mặt với những điều gây tổn thương.

One of the other mothers I interviewed when I was working on my book

Một bà mẹ khác mà tôi phỏng vấn

trong quá trình viết cuốn sách của mình

had been raped as an adolescent,

đã bị hiếp dâm từ hồi thiếu niên,

và có con từ sau vụ hiếp dâm đó,

and had a child following that rape,

vụ hiếp dâm đã phá huỷ những hoạch định sự nghiệp

which had thrown away her career plans

và làm hư hại những mối quan hệ tình cảm của bà ấy.

and damaged all of her emotional relationships.

Nhưng khi tôi gặp bà, bà đã 50 tuổi,

But when I met her, she was 50,

and I said to her,

tôi hỏi,

"Do you often think about the man who raped you?"

"Chị có hay nghĩ về kẻ đã hiếp dâm mình không?"

Bà ấy trả lời: "Tôi đã từng nghĩ đến hắn ta trong giận dữ,

And she said, "I used to think about him with anger,

but now only with pity."

nhưng giờ chỉ là thương hại."

Tôi nghĩ thương hại theo bà vì lão kia

And I thought she meant pity because he was so unevolved

quá mọi rợ đến nỗi phải làm điều tệ hại thế kia.

as to have done this terrible thing.

And I said, "Pity?"

Tôi hỏi: "Thương hại à?"

And she said, "Yes,

Và bà ta trả lời: "Vâng,

vì gã kia có một đứa con gái đẹp

because he has a beautiful daughter and two beautiful grandchildren,

và hai đứa cháu ngoại đẹp

và gã không biết điều đó, trong khi tôi thì biết.

and he doesn't know that,

and I do.

So as it turns out,

Thành thử, tôi là người may mắn."

I'm the lucky one."

Some of our struggles are things we're born to:

Một vài khó khăn là những thứ mà ta sinh ra đã có:

our gender, our sexuality, our race, our disability.

giới tính, bản năng giới tính, chủng tộc, những khuyết tật.

And some are things that happen to us:

Và có những khó khăn xảy đến khi ta sống:

being a political prisoner, being a rape victim,

là tù chính trị, nạn nhân của hiếp dâm,

being a Katrina survivor.

là người sống sót qua cơn bão Katrina.

Identity involves entering a community

Danh tính liên quan tới việc bước vào một cộng đồng

to draw strength from that community,

để lấy sức mạnh từ cộng đồng ấy,

and to give strength there, too.

và tiếp sức ngược trở lại.

It involves substituting "and" for "but" --

Nó liên quan tới việc thay thế chữ "nhưng" bằng chữ "và" --

không phải là "Tôi ở đây nhưng tôi bị ung thư."

not "I am here but I have cancer,"

but rather, "I have cancer and I am here."

mà là: "Tôi bị ung thư và tôi ở đây."

When we're ashamed, we can't tell our stories,

Khi ta xấu hổ,

ta không thể kể những câu chuyện của mình,

and stories are the foundation

và những câu chuyện chính là nền tảng của danh tính.

of identity.

Forge meaning,

Luyện nên ý nghĩa, xây dựng danh tính,

build identity.

Luyện nên ý nghĩa và xây dựng danh tính.

Forge meaning and build identity.

Đó đã trở thành câu thần chú của tôi.

That became my mantra.

Tôi luyện ý nghĩa là thay đổi bản thân.

Forging meaning is about changing yourself.

Building identity is about changing the world.

Xây dựng danh tính là thay đổi thế giới.

All of us with stigmatized identities face this question daily:

Chúng ta, những kẻ có những danh tính bị bêu rếu

ngày ngày đối mặt với câu hỏi:

ta nhẫn nhịn xã hội đến nhường nào

How much to accommodate society by constraining ourselves,

bằng cách kiềm chế bản thân

and how much to break the limits

và phá vỡ những giới hạn

of what constitutes a valid life?

của những gì cấu thành một cuộc sống đúng đắn?

Tôi luyện ý nghĩa và xây dựng danh tính

Forging meaning and building identity

does not make what was wrong right.

không khiến cái sai lạc trở nên đúng đắn.

It only makes what was wrong precious.

Nó chỉ giúp những gì đã sai lạc trở nên quý giá.

Tháng một năm nay,

In January of this year,

I went to Myanmar to interview political prisoners,

tôi đi Myanmar phỏng vấn các tù chính trị,

and I was surprised to find them less bitter than I'd anticipated.

và tôi ngạc nhiên khi thấy họ không cay đắng

như mình tưởng.

Most of them had knowingly committed the offenses

Phần lớn họ đã cố ý

phạm những tội khiến họ phải vào tù,

that landed them in prison,

and they had walked in with their heads held high,

họ bước vào tù với tư thế ngẩng cao đầu,

and they walked out with their heads still held high,

và ra ngoài, nhiều năm sau đó

với đầu ngẩng cao.

many years later.

Dr. Ma Thida, a leading human rights activist

Tiến sĩ Ma Thida, người đi đầu trong đấu tranh nhân quyền

người đã suýt chết trong khám

who had nearly died in prison

and had spent many years in solitary confinement,

và đã trải qua nhiều năm bị biệt giam,

told me she was grateful to her jailers for the time she had had to think,

nói rằng bà rất biết ơn những viên cai ngục

vì thời gian mà bà đã có để suy ngẫm,

for the wisdom she had gained,

vì sự khôn ngoan mà bà nhận được,

for the chance to hone her meditation skills.

vì cơ hội đào luyện những kỹ năng thiền của mình.

She had sought meaning

Bà đã tìm kiếm ý nghĩa

and made her travail into a crucial identity.

và biến cơn gian truân thành một phần danh tính cốt yếu.

But if the people I met were less bitter than I'd anticipated

Nếu những người tôi gặp

không cay đắng về chuyện ở tù

about being in prison,

như tôi đã nghĩ,

they were also less thrilled than I'd expected

thì họ lại cũng không sung sướng về cuộc chấn hưng

about the reform process going on in their country.

ở đất nước mình

như tôi đã nghĩ trước đó.

Ma Thida said,

Ma Thida nói,

"We Burmese are noted for our tremendous grace under pressure,

"Người Miên chúng tôi nổi tiếng về

sự độ lượng khi chịu đựng áp lực,

but we also have grievance under glamour."

nhưng chúng tôi cũng có sự sầu thảm dưới ánh hào quang,"

She said, "And the fact that there have been these shifts and changes

bà nói: "Và những thay đổi

đã diễn ra không xóa đi

doesn't erase the continuing problems in our society

những vấn đề vẫn còn đang tiếp diễn

trong xã hội

mà chúng tôi nhìn thấy rất rõ ràng

that we learned to see so well while we were in prison."

khi còn ở trong tù."

I understood her to be saying

Tôi hiểu ý bà,

that concessions confer only a little humanity

sự bàn giao chính quyền chỉ mang lại một chút nhân văn,

trong khi người ta cần nó được vẹn toàn,

where full humanity is due;

that crumbs are not the same as a place at the table.

lượm vụn bánh mì

không giống như ngồi ăn trên bàn,

Which is to say,

điều này có nghĩa là bạn có thể tôi luyện ý nghĩa

you can forge meaning and build identity

và xây dựng danh tính mà vẫn nổi cơn thịnh nộ.

and still be mad as hell.

I've never been raped,

Tôi chưa từng bị hãm hiếp,

and I've never been in anything remotely approaching a Burmese prison.

và chưa bao giờ trải qua điều gì tương tự

với nhà tù Miến Điện,

nhưng là một người Mỹ đồng tính,

But as a gay American,

tôi đã nếm mùi định kiến thậm chí sự thù ghét,

I've experienced prejudice and even hatred,

và tôi đã luyện nên ý nghĩa và xây dựng danh tính,

and I've forged meaning

and I've built identity,

which is a move I learned from people

một chuyển biến mà tôi đã học được từ những người

who had experienced far worse privation than I've ever known.

đã kinh qua nỗi cô đơn

tồi tệ hơn bất kì nỗi cô đơn nào mà tôi biết.

Thời niên thiếu,

In my own adolescence,

I went to extreme lengths to try to be straight.

tôi đã cố hết sức để trở nên một giai thẳng.

Tôi đăng ký vào một chương trình

I enrolled myself in something called "sexual surrogacy therapy,"

gọi là liệu pháp tình dục thay thế,

in which people I was encouraged to call doctors

trong liệu pháp đó, những người mà tôi được khuyến khích gọi là bác sĩ

kê cho tôi những thứ mà tôi được khuyến khích gọi là bài tập

prescribed what I was encouraged to call exercises

với người phụ nữ mà tôi được khuyến khích gọi là người thay thế,

with women I was encouraged to call surrogates,

who were not exactly prostitutes

họ không hẳn là gái bán hoa

nhưng chính xác cũng chả à cái gì khác.

but who were also not exactly anything else.

(Cười)

(Laughter)

My particular favorite was a blonde woman from the Deep South

Người mà tôi đặc biệt yêu thích,

một phụ nữ tóc vàng đến từ miền Nam,

who eventually admitted to me that she was really a necrophiliac,

đã lần hồi thú nhận với tôi

chị là người có chứng loạn dâm với xác chết

and had taken this job after she got in trouble

và đã đến nhận việc này sau khi gặp rắc rối

down at the morgue.

tại nhà xác.

(Laughter)

(Cười)

These experiences eventually allowed me to have

Những trải nghiệm này dần dà cho phép tôi có được

some happy physical relationships with women,

một vài mối quan hệ thể xác vui vẻ với đàn bà,

for which I'm grateful.

tôi biết ơn về điều đó,

nhưng tôi tranh chiến với bản thân,

But I was at war with myself,

and I dug terrible wounds into my own psyche.

và đào những vết thương tinh thần tồi tệ cho chính mình.

We don't seek the painful experiences

Chúng ta không tìm đến những kinh nghiệm đau đớn

that hew our identities,

khiến cho danh tính của mình bị đốn hạ,

but we seek our identities

mà tìm lấy danh tính của mình

sau những kinh nghiệm đau đớn.

in the wake of painful experiences.

We cannot bear a pointless torment,

Chúng ta không thể chịu đau đớn một cách vô ích,

but we can endure great pain

nhưng chịu đựng chúng

nếu tin rằng chúng xảy ra là có mục đích.

if we believe that it's purposeful.

Ease makes less of an impression on us

Ấn tượng mà sự dễ dàng để lại cho chúng ta

than struggle.

không mạnh mẽ bằng sự tranh chiến.

We could have been ourselves without our delights,

Chúng ta có thể là chính mình dù không có niềm vui,

but not without the misfortunes that drive our search for meaning.

nhưng không thể nếu không có những bất hạnh

lôi ta vào cuộc tìm kiếm ý nghĩa.

"Therefore, I take pleasure in infirmities,"

"Thế nên tôi tận hưởng sự yếu đuối,"

Sứ đồ Phao-lô viết trong sách Cô-rinh-tô Thứ Nhì,

St. Paul wrote in Second Corinthians,

"for when I am weak, then I am strong."

"vì khi tôi yếu đuối, ấy là lúc tôi mạnh mẽ."

Năm 1988, tôi đến Moscow

In 1988, I went to Moscow to interview artists

để phỏng vấn những họa sĩ hoạt động ngầm ở Liên Xô

of the Soviet underground.

và đồ rằng tác phẩm của họ

I expected their work to be dissident and political.

sẽ mang màu sắc chính trị chống đối.

But the radicalism in their work

Nhưng sự cấp tiến trong tác phẩm của họ

actually lay in reinserting humanity into a society

thực chất nằm ở việc đưa nhân tính trở lại xã hội

that was annihilating humanity itself,

đang tự mình hủy diệt nhân tính,

as, in some senses, Russian society is now doing again.

như xã hội Nga hiện nay, về nhiều mặt,

đang tái diễn nó.

Một nghệ sĩ đã nói với tôi:

One of the artists I met said to me,

"We were in training to be not artists but angels."

"Chúng tôi đang đào luyện để trở thành, không phải nghệ sĩ, mà là thiên sứ."

Năm 1991, tôi trở lại thăm các nghệ sĩ

In 1991, I went back to see the artists I'd been writing about,

mà tôi đã viết về,

and I was with them during the putsch that ended the Soviet Union.

và đã ở cùng với họ trong cuộc nổi dậy

chấm dứt liên bang Xô Viết,

và họ là những người đầu sỏ

And they were among the chief organizers of the resistance to that putsch.

chống lại cuộc nổi dậy đó.

And on the third day of the putsch,

Ngày thứ ba của cuộc nổi dậy,

one of them suggested we walk up to Smolenskaya.

một trong số họ gợi ý đi quảng trường Smolenskaya.

And we went there,

Chúng tôi tới đó,

và ngồi trước một chướng ngại vật,

and we arranged ourselves in front of one of the barricades,

một lúc sau,

and a little while later,

a column of tanks rolled up.

một đoàn tăng chạy đến,

And the soldier on the front tank said,

và người lính trên chiếc xe tăng đi đầu nói:

"Chúng tôi nhận mệnh lệnh

"We have unconditional orders to destroy this barricade.

phải hủy diệt chướng ngại vật này.

Nếu các anh tránh đường,

If you get out of the way, we don't need to hurt you.

chúng tôi sẽ không làm các anh bị thương,

nếu không, chúng tôi sẽ không có

But if you won't move, we'll have no choice but to run you down."

lựa chọn nào ngoài việc ủi các anh."

The artist I was with said, "Give us just a minute.

Những nghệ sĩ đi cùng tôi nói:

"Cho chúng tôi một phút thôi.

Xin cho một phút thôi để giải thích tại sao chúng tôi ở đây."

Give us just a minute to tell you why we're here."

And the soldier folded his arms,

Người lính khoanh tay lại,

and the artist launched into a Jeffersonian panegyric to democracy

và người nghệ sĩ bắt đầu một bản tán tụng dân chủ kiểu Jefferson

mà chúng ta, những người sống trong

such as those of us who live in a Jeffersonian democracy

một nền dân chủ kiểu Jefferson,

would be hard-pressed to present.

cũng cảm thấy khó để xướng lên.

And they went on and on,

Họ thao thao bất tuyệt,

and the soldier watched.

và người lính quan sát,

And then he sat there for a full minute after they were finished

sau khi họ nói xong

anh ta còn ngồi đó một phút

nhìn lũ chúng tôi ướt như chuột lột,

and looked at us, so bedraggled in the rain,

and said, "What you have said is true,

anh nói: "Cái các anh vừa nói là đúng,

and we must bow to the will of the people.

và chúng ta cần tôn trọn ý nguyện của nhân dân.

Nếu các anh dọn đủ chỗ để bọn tôi quay đầu,

If you'll clear enough space for us to turn around,

we'll go back the way we came."

chúng tôi sẽ quay đầu lại."

Và họ đã làm vậy đấy.

And that's what they did.

Sometimes, forging meaning can give you the vocabulary you need

Đôi khi, tôi luyện ý nghĩa

cho ta từ vựng cần thiết

để đấu tranh cho tự do tuyệt đối của mình.

to fight for your ultimate freedom.

Russia awakened me to the lemonade notion

Nước Nga khiến tôi tỉnh thức về ý niệm nước chanh cho rằng

that oppression breeds the power to oppose it.

áp bức tạo ra sức mạnh chống lại chính nó,

And I gradually understood that as the cornerstone of identity.

và tôi đã lần hồi hiểu đó là nền tảng

của danh tính.

Danh tính đã cứu tôi khỏi sự buồn thảm.

It took identity to rescue me from sadness.

The gay rights movement posits a world

Cuộc vận động vì quyền đồng tính đã ấn định

in which my aberrances are a victory.

một thế giới mà ở đó, lầm lạc của tôi là chiến thắng.

Identity politics always works on two fronts:

Chính trị danh tính luôn vận hành ở hai mặt trận:

to give pride to people who have a given condition or characteristic,

trao tự hào cho những người có hoàn cảnh hoặc tính chất

đặc biệt nào đó,

and to cause the outside world to treat such people

và khiến cho thế giới bên ngoài

đối xử với những con người ấy dịu dàng hơn, tốt bụng hơn.

more gently and more kindly.

Đây là hai công cuộc riêng,

Those are two totally separate enterprises,

but progress in each sphere reverberates in the other.

nhưng tiến trình trong mỗi phạm trù

ảnh hưởng lẫn nhau.

Identity politics can be narcissistic.

Chính trị danh tính có thể mang tính tự mãn.

People extol a difference only because it's theirs.

Người ta tán dương sự khác biệt bởi đó là khác biệt của họ.

People narrow the world and function in discrete groups

Người ta thu hẹp thế giới và hoạt động

trong những nhóm riêng lẻ mà không thông cảm cho nhau.

without empathy for one another.

Nhưng khi được hiểu đúng

But properly understood and wisely practiced,

và thực hiện một cách khôn ngoan,

identity politics should expand our idea of what it is to be human.

chính trị danh tính mở rộng đến ý niệm

của chúng ta về việc làm người.

Danh tính tự nó

Identity itself should be not a smug label or a gold medal,

không nên là một mẫu mã chảnh chọe

hay một huy chương vàng

but a revolution.

mà là một cuộc cách mạng.

I would have had an easier life if I were straight,

Tôi sẽ sống một đời sống dễ dàng hơn nếu là giai thẳng,

but I would not be me.

nhưng tôi sẽ không được là chính tôi,

And I now like being myself better

và giờ tôi thích là chính mình

than the idea of being someone else,

hơn là một người khác,

một người mà, thành thực mà nói,

someone who, to be honest,

I have neither the option of being nor the ability fully to imagine.

tôi không có lựa chọn để trở thành

hay khả năng để tượng tượng ra một cách đầy đủ.

But if you banish the dragons, you banish the heroes,

Nếu xua đi những con rồng,

ta cũng xua đi những vị anh hùng,

and we become attached to the heroic strain in our own lives.

và chúng ta ràng buộc

cuộc đời mình vào dòng dõi anh hùng.

I've sometimes wondered

Tôi đã đôi lần tự hỏi

whether I could have ceased to hate that part of myself

liệu tôi đã có thể dừng ghét phần đó của mình

without gay pride's technicolor fiesta,

nếu không có ngày hội đa sắc của người đồng tính,

of which this speech is one manifestation.

được thể hiện qua bài diễn văn này.

(Laughter)

I used to think I would know myself to be mature

Tôi từng nghĩ mình sẽ là người trưởng thành

when I could simply be gay without emphasis.

khi biết làm người đồng tính mà không to tiếng,

But the self-loathing of that period left a void,

nhưng sự gớm ghiếc bản thân từ thời kỳ kia đã để lại khoảng trống,

and celebration needs to fill and overflow it,

và cần sự hoan hỉ để đổ đầy tràn khoảng trống ấy,

and even if I repay my private debt of melancholy,

kể cả khi tôi đã trả xong món nợ u sầu,

there's still an outer world of homophobia

ngoài kia vẫn còn một thế giới kỳ thị người đồng tính

that it will take decades to address.

cần hàng thập kỷ nữa để giải quyết.

Someday, being gay will be a simple fact,

Một ngày kia, đồng tính nam sẽ là một hiện thực đơn giản,

free of party hats and blame.

thoát khỏi những bêu rếu,

But not yet.

nhưng giờ thì chưa phải.

Một bạn của tôi, người cho rằng sự cao ngạo

A friend of mine who thought gay pride was getting very carried away with itself,

của người đồng tính đang đi quá trớn,

once suggested that we organize Gay Humility Week.

một lần nọ đã đề xuất tổ chức

Tuần Đồng tính Khiêm tốn

(Laughter)

(Cười) (Vỗ tay)

(Applause)

It's a great idea.

Ý tưởng tuyệt vời,

(Laughter)

nhưng chưa đến lúc thực hiện.

But its time has not yet come.

(Laughter)

(Cười)

And neutrality, which seems to lie halfway between despair and celebration,

Và sự trung hòa, cái dường như ở giũa

tuyệt vọng và hoan hỉ,

is actually the endgame.

là nước đi cuối cùng.

In 29 states in the US,

Tại 29 bang ở Mỹ,

tôi có thể bị đuổi việc hay từ chối đăng ký nhà ở

I could legally be fired or denied housing

for being gay.

vì là người đồng tính.

In Russia, the anti-propaganda law

Ở Nga, luật chống tuyên truyền

đã dẫn đến việc người ta bị đánh đập trên đường.

has led to people being beaten in the streets.

Hai mươi bảy nước châu Phi

Twenty-seven African countries have passed laws against sodomy.

đã thông qua đạo luật cấm giao hợp hậu môn,

và ở Nigeria, người đồng tính nam

And in Nigeria, gay people can legally be stoned to death,

có thể bị ném đá đến chết,

and lynchings have become common.

và việc xét xử không tòa án đã trở nên phổ biến.

In Saudi Arabia recently,

Ở Saudi Arabia, hai người đàn ông

two men who had been caught in carnal acts

bị bắt quả tang đang làm chuyện đồi bại,

were sentenced to 7,000 lashes each,

đã bị quất 7000 roi mỗi người,

và bị khuyết tật vĩnh viễn.

and are now permanently disabled as a result.

So who can forge meaning

Vậy làm thế có thể luyện nên ý nghĩa

and build identity?

và xây dựng danh tính được cơ chứ ?

Quyền đồng tính không phải là quyền hôn phối,

Gay rights are not primarily marriage rights,

and for the millions who live in unaccepting places

và với hàng triệu người đang ở những nơi không ai chấp nhận

with no resources,

mà không có nguồn giúp đỡ nào,

dignity remains elusive.

phẩm giá vẫn còn là điều lờ mờ, khó hiểu.

Tôi may mắn đã tôi luyện được ý nghĩa

I am lucky to have forged meaning

và xây dựng danh tính của mình.

and built identity,

Nhưng đó vẫn là một đặc ân hiếm hoi,

but that's still a rare privilege.

And gay people deserve more, collectively,

và người đồng tính xứng đáng có được công lý chung

than the crumbs of justice.

hơn là những mảnh vụn của công lý.

And yet,

Dầu vậy, mỗi bước tiến về phía trước

every step forward is so sweet.

vẫn là điều tốt đẹp.

In 2007, six years after we met,

Năm 2007, sau sáu năm quen biết,

my partner and I decided to get married.

chồng tôi và tôi quyết định

kết hôn.

Meeting John had been the discovery of great happiness

Gặp được John là sự khám phá

một niềm vui lớn lao

and also the elimination of great unhappiness.

và cũng là sự xóa bỏ của một niềm không vui lớn,

And sometimes, I was so occupied with the disappearance of all that pain,

đôi khi, tôi suy nghĩ nhiều

về sự biến mất của nỗi đau ấy

that I forgot about the joy,

đến nỗi quên luôn cả niềm vui,

vốn lúc đầu là phần không đáng kể lắm.

which was at first the less remarkable part of it to me.

Marrying was a way to declare our love

Cưới là cách để tuyên bố tình yêu của chúng ta

as more a presence than an absence.

hiện diện chứ không khuất mặt.

Marriage soon led us to children,

Hôn nhân đã đưa chúng tôi đến con cái,

and that meant new meanings

có nghĩa là có những ý nghĩa mới

and new identities -- ours and theirs.

và những danh tính mới, cho chúng tôi, cho các cháu.

I want my children to be happy,

Tôi muốn các con vui,

and I love them most achingly when they are sad.

Và tôi thương đến thắt ruột khi các cháu buồn.

As a gay father, I can teach them to own what is wrong in their lives,

Là một ông bố đồng tính, tôi có thể dạy các cháu

sở hữu những gì bị coi là sai lạc trong cuộc sống,

but I believe that if I succeed in sheltering them from adversity,

nhưng tôi tin nếu mình thàng công

trong việc che chở các con khỏi nghịch cảnh,

I will have failed as a parent.

tôi sẽ thất bại trong việc làm cha.

A Buddhist scholar I know once explained to me

Một học giả Phật giáo đã giải thích cho tôi

that Westerners mistakenly think

rằng người phương Tây thường suy nghĩ sai lầm

rằng niết bàn là cái

that nirvana is what arrives when all your woe is behind you,

xảy đến khi thù nghịch đã ở lại sau lưng

and you have only bliss to look forward to.

và ta chỉ việc chờ đón khoái lạc.

Đó không phải là niết bàn,

But he said that would not be nirvana,

because your bliss in the present

bởi khoái lạc trong hiện tại

sẽ luôn bị lu mờ bởi niềm vui trong quá khứ.

would always be shadowed by the joy from the past.

Nirvana, he said, is what you arrive at

Niết bàn, ông nói, là cái mà ta đạt đến

when you have only bliss to look forward to

khi chỉ còn khoái lạc để mong chờ

và tìm những hạt giống của niềm vui

and find in what looked like sorrows the seedlings of your joy.

trong cái trông giống như nỗi buồn.

And I sometimes wonder

Đôi khi tôi tự hỏi

liệu mình có thể tìm được sự mãn nguyện ấy

whether I could have found such fulfillment in marriage and children

trong hôn nhân và con cái

if they'd come more readily,

nếu những thứ ấy có lẽ đã đến

một cách dễ dàng hơn, nếu tôi là giai thẳng hay còn trai trẻ,

if I'd been straight in my youth or were young now,

ở bất cứ trường hợp nào, điều trên sẽ là dễ thực hiện hơn.

in either of which cases this might be easier.

Perhaps I could.

Có lẽ tôi có thể.

Có lẽ những tưởng tượng phức tạp mà tôi có

Perhaps all the complex imagining I've done

could have been applied to other topics.

có thể đã được áp dụng vào những lĩnh vực khác.

But if seeking meaning matters more than finding meaning,

Nhưng nếu việc tìm kiếm ý nghĩa

quan trọng hơn việc tìm ra ý nghĩa,

thì câu hỏi không phải là liệu tôi đã có thể vui hơn

the question is not whether I'd be happier for having been bullied,

vì bị bắt nạt,

but whether assigning meaning to those experiences

mà là, liệu việc gán ý nghĩa

cho những trải nghiệm đó

has made me a better father.

có khiến tôi trở thành một người cha tốt hơn.

I tend to find the ecstasy hidden in ordinary joys,

Tôi thường tìm thấy khoái lạc trong những niềm vui tầm thường,

because I did not expect those joys to be ordinary to me.

vì tôi không coi những niềm vui ấy

là tầm thường với mình.

Tôi biết nhiều người dị tính

I know many heterosexuals who have equally happy marriages and families,

có hôn nhân và gia đình hạnh phúc như tôi,

but gay marriage is so breathtakingly fresh,

nhưng hôn nhân đồng tính là một thứ hết sức mới mẻ

và những gia đình đồng tính quá đỗi mới lạ,

and gay families so exhilaratingly new,

and I found meaning in that surprise.

và tôi tìm thấy ý nghĩa trong sự ngạc nhiên đó.

In October, it was my 50th birthday,

Tôi mừng sinh nhật tuổi 50 hồi tháng Mười,

gia đình tôi chức một bữa tiệc cho tôi,

and my family organized a party for me.

And in the middle of it, my son said to my husband

và giữa buổi tiệc,

con trai tôi nói với chồng tôi

that he wanted to make a speech.

rằng nó muốn phát biểu một bài,

và John nói:

And John said,

"George, con không được đọc diễn văn. Con mới có bốn tuổi."

"George, you can't make a speech. You're four."

(Laughter)

(Cười)

"Only Grandpa and Uncle David and I are going to make speeches tonight."

"Chỉ ông, bác David và bố

mới đọc diễn văn tối nay thôi."

But George insisted and insisted,

Nhưng George năn nỉ,

and finally, John took him up to the microphone,

và cuối cùng, John đưa nó lên micro,

and George said very loudly,

George nói dõng dạc:

"Ladies and gentlemen!

"Thưa quý ông, quý bà,

May I have your attention, please?"

làm ơn chú ý lắng nghe."

And everyone turned around, startled.

Mọi người ngạc nhiên quay ra.

George phát biểu:

And George said,

"I'm glad it's daddy's birthday.

"Cháu rất vui vì hôm nay là sinh nhật bố.

I'm glad we all get cake.

Cháu vui vì tất cả được ăn bánh.

Và bố ạ, nếu bố còn nhỏ,

And Daddy, if you were little,

con sẽ là bạn của bố."

I'd be your friend."

(Gasp)

And I thought -- (Applause)

Và tôi nghĩ - Cảm ơn con.

Thank you.

Tôi nghĩ tôi mắc nợ

I thought that I was indebted even to Bobby Finkel,

cả Bobby Finkle,

because all those earlier experiences

vì tất cả những trải nghiệm trước đó

were what had propelled me to this moment,

đã mang đến cho tôi giờ khắc này,

and I was finally unconditionally grateful

và cuối cùng tôi biết ơn vô điều kiện

for a life I'd once have done anything to change.

cuộc đời mà trước đó tôi đã làm tất cả để cố gắng thay đổi.

The gay activist Harvey Milk was once asked by a younger gay man

Nhà hoạt động đồng tính Harvey Milk, một lần

được phỏng vấn bởi một người đồng tính nam trẻ

what he could do to help the movement,

rằng anh ta cần làm gì để giúp đỡ cuộc vận động,

và Harvey Milk trả lời:

and Harvey Milk said,

"Go out and tell someone."

"Hãy đi và nói với ai đó."

Luôn có ai đó muốn tịch thu

There's always somebody who wants to confiscate our humanity.

nhân tính của chúng ta,

nhưng luôn luôn có những câu chuyện để phục hồi.

And there are always stories that restore it.

If we live out loud,

Nếu chúng ta sống đúng với chính mình,

we can trounce the hatred,

ta có thể đánh bại sự thù ghét

và làm giàu thêm cuộc sống của mọi người

and expand everyone's lives.

Forge meaning.

Tôi luyện ý nghĩa. Xây dựng danh tính.

Build identity.

Forge meaning.

Tôi luyện ý nghĩa.

Build identity.

Xây dựng danh tính.

Và hãy mời thế giới

And then invite the world to share your joy.

chung vui.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)

Thank you.

Cảm ơn. (Vỗ tay)

(Applause)

Thank you.

Cảm ơn. (Vỗ tay)

(Applause)

Thank you.

(Applause)