How the worst moments in our lives make us who we are | Andrew Solomon

Tłumaczenie: Krystian Aparta Korekta: Maciej Mackiewicz

As a student of adversity,

Od wielu lat badam, jak ludzie radzą sobie z przeciwnościami losu,

I've been struck over the years by how some people with major challenges

i widzę, że niektórzy, kiedy stają przed wielkimi wyzwaniami,

seem to draw strength from them.

czerpią z nich siłę.

And I've heard the popular wisdom that that has to do with finding meaning.

Często mówi się, że tacy ludzie szukają w tym wszystkim sensu.

And for a long time,

I długo sądziłem, że taki sens musi istnieć,

I thought the meaning was out there,

some great truth waiting to be found.

że na odkrycie czeka jakaś wielka prawda.

But over time,

Stopniowo jednak doszło do mnie, że nie chodzi tu o prawdę.

I've come to feel that the truth is irrelevant.

We call it "finding meaning,"

Mówi się, że trzeba szukać sensu,

but we might better call it "forging meaning."

ale tak naprawdę sens trzeba sobie stworzyć.

My last book was about how families manage to deal

W ostatniej książce pisałem o przeżyciach rodzin

with various kinds of challenging or unusual offspring.

borykających się z trudnymi lub nietypowymi dziećmi.

Jedna z kobiet, z którymi przeprowadziłem wywiad,

And one of the mothers I interviewed,

who had two children with multiple severe disabilities,

matka dwojga głęboko niepełnosprawnych dzieci,

said to me, "People always give us these little sayings like,

powiedziała: "Od ludzi często słyszymy frazesy,

'God doesn't give you any more than you can handle.'

na przykład, że Bóg nie kładzie na nasze barki więcej niż możemy unieść.

But children like ours are not preordained as a gift.

Ale dzieci takie jak nasze nie są same w sobie darem.

They're a gift

Są darem, ponieważ to my tak zdecydowaliśmy".

because that's what we have chosen."

We make those choices all our lives.

Całe życie podejmujemy takie wybory.

Kiedy byłem w drugiej klasie,

When I was in second grade,

Bobby Finkel had a birthday party

Bobby Finkel organizował przyjęcie urodzinowe

i zaprosił wszystkich z klasy oprócz mnie.

and invited everyone in our class but me.

My mother assumed there had been some sort of error,

Mama, sądząc, że to pomyłka, zadzwoniła do pani Finkel.

and she called Mrs. Finkel,

who said that Bobby didn't like me and didn't want me at his party.

Usłyszała, że Bobby mnie nie lubi

i nie chce, żebym przychodził na jego urodziny.

Tego dnia mama wzięła mnie do zoo

And that day, my mom took me to the zoo

i kupiła mi lody.

and out for a hot fudge sundae.

Kiedy byłem w siódmej klasie,

When I was in seventh grade,

one of the kids on my school bus nicknamed me "Percy,"

pewien chłopak nazwał mnie "ciotą",

komentując tak moje zachowanie.

as a shorthand for my demeanor.

I czasem razem z kumplami wykrzykiwał to słowo

And sometimes, he and his cohort would chant that provocation

przez całą drogę w autobusie,

the entire school bus ride,

45 minut do szkoły i 45 minut z powrotem.

45 minutes up, 45 minutes back:

"Percy! Percy! Percy! Percy!"

"Ciota! Ciota! Ciota!".

When I was in eighth grade, our science teacher told us

W ósmej klasie nauczyciel biologii poinformował nas,

that all male homosexuals develop fecal incontinence

że wszyscy homoseksualiści cierpią na nietrzymanie kału

because of the trauma to their anal sphincter.

z powodu urazów odbytu.

A w liceum ani razu nie jadłem w szkolnej stołówce,

And I graduated high school without ever going to the cafeteria,

where I would have sat with the girls and been laughed at for doing so,

bo musiałbym albo siedzieć z dziewczynami,

za co by mnie wyśmiano,

or sat with the boys,

albo siedzieć z chłopakami,

and been laughed at for being a boy who should be sitting with the girls.

którzy drwiliby ze mnie

za bycie chłopcem, który powinien siedzieć z dziewczynami.

Przeżyłem takie dzieciństwo dzięki wycofywaniu się i wytrwałości.

I survived that childhood through a mix of avoidance and endurance.

What I didn't know then

Wtedy nie wiedziałem czegoś, co wiem teraz,

and do know now,

czyli że wycofywanie się i wytrwałość

is that avoidance and endurance can be the entryway to forging meaning.

mogą być motorem tworzenia sensu.

Kiedy już stworzyło się dla siebie sens,

After you've forged meaning,

you need to incorporate that meaning into a new identity.

trzeba ująć go w nowej tożsamości.

You need to take the traumas

Trzeba włączyć krzywdy w obraz osoby, którą się staliśmy

and make them part of who you've come to be,

and you need to fold the worst events of your life

i z najgorszych przejść w życiu ułożyć historię triumfu,

into a narrative of triumph,

evincing a better self in response to things that hurt.

stać się lepszym "ja" w odpowiedzi na to, co boli.

One of the other mothers I interviewed when I was working on my book

Inna kobieta, z którą przeprowadziłem wywiad,

had been raped as an adolescent,

jako młoda nastolatka została zgwałcona,

a w wyniku gwałtu zaszła w ciążę,

and had a child following that rape,

co unicestwiło jej plany zawodowe

which had thrown away her career plans

i wycisnęło później piętno na wszystkich jej związkach uczuciowych.

and damaged all of her emotional relationships.

Ale kiedy ją spotkałem, miała już 50 lat.

But when I met her, she was 50,

and I said to her,

Zapytałem, czy często myśli o mężczyźnie, który ją zgwałcił.

"Do you often think about the man who raped you?"

Odpowiedziała: "Kiedyś myślałam o nim z gniewem,

And she said, "I used to think about him with anger,

but now only with pity."

teraz jedynie z litością".

Sądziłem, że litość ta płynie stąd,

And I thought she meant pity because he was so unevolved

że był to człowiek tak prymitywny, że dopuścił się takiej zbrodni.

as to have done this terrible thing.

And I said, "Pity?"

"Z litością?" - zapytałem.

And she said, "Yes,

"Tak, z litością" - powtórzyła.

"Bo ma piękną córkę i dwoje pięknych wnucząt,

because he has a beautiful daughter and two beautiful grandchildren,

ale o tym nie wie, a ja wiem.

and he doesn't know that,

and I do.

So as it turns out,

Więc wyszło na to, że to ja miałam szczęście".

I'm the lucky one."

Some of our struggles are things we're born to:

Z niektórymi trudnościami się rodzimy:

our gender, our sexuality, our race, our disability.

płeć, orientacja seksualna, rasa, niepełnosprawność.

And some are things that happen to us:

Inne natomiast nam się przydarzają:

being a political prisoner, being a rape victim,

bycie więźniem politycznym, ofiarą gwałtu,

being a Katrina survivor.

ofiarą klęski żywiołowej.

Identity involves entering a community

Tożsamość dotyczy również dołączenia do społeczności,

to draw strength from that community,

by czerpać z niej siłę,

and to give strength there, too.

a także ją dawać.

It involves substituting "and" for "but" --

Tożsamość to zamiana "ale" na "i":

nie "Żyję, ale mam raka",

not "I am here but I have cancer,"

but rather, "I have cancer and I am here."

raczej "Mam raka i żyję".

When we're ashamed, we can't tell our stories,

Kiedy ogarnia nas wstyd,

nie potrafimy opowiadać swoich historii,

and stories are the foundation

a takie historie to podstawa tożsamości.

of identity.

Forge meaning,

Twórz sens, buduj tożsamość,

build identity.

twórz sens i buduj tożsamość.

Forge meaning and build identity.

Stało się to moją mantrą.

That became my mantra.

Tworząc sens, zmieniamy siebie,

Forging meaning is about changing yourself.

Building identity is about changing the world.

budując tożsamość, zmieniamy świat.

All of us with stigmatized identities face this question daily:

My, których tożsamość jest napiętnowana, codziennie stajemy przed tym wyborem:

na ile poddać się społeczeństwu,

How much to accommodate society by constraining ourselves,

ograniczając to, kim jesteśmy,

and how much to break the limits

a na ile przesuwać granice tego, co uznaje się za "poprawne" życie?

of what constitutes a valid life?

Tworzenie sensu i budowanie tożsamości

Forging meaning and building identity

does not make what was wrong right.

nie naprawi krzywd,

It only makes what was wrong precious.

ale zmieni krzywdy w coś cennego.

W styczniu tego roku

In January of this year,

I went to Myanmar to interview political prisoners,

przeprowadzałem w Mjanmie wywiady z więźniami politycznymi

and I was surprised to find them less bitter than I'd anticipated.

i zaskoczyło mnie, że byli mniej zgorzkniali, niż się spodziewałem.

Most of them had knowingly committed the offenses

Większość świadomie popełniła czyny, przez które wylądowali w więzieniu,

that landed them in prison,

and they had walked in with their heads held high,

do którego weszli z podniesionymi głowami

and they walked out with their heads still held high,

i wyszli z niego, dalej z podniesionymi głowami,

many years later.

wiele lat później.

Dr. Ma Thida, a leading human rights activist

Dr Ma Thida, czołowa aktywistka ruchu praw człowieka,

która w więzieniu otarła się o śmierć

who had nearly died in prison

and had spent many years in solitary confinement,

i wiele lat spędziła w izolatce,

told me she was grateful to her jailers for the time she had had to think,

wyjawiła mi, że jest wdzięczna tym, którzy zamknęli ją w więzieniu,

za czas na przemyślenia,

for the wisdom she had gained,

za mądrość, którą zdobyła,

for the chance to hone her meditation skills.

za szansę na doskonalenie medytacji.

She had sought meaning

Szukała dla siebie sensu

and made her travail into a crucial identity.

i przemieniła swoje przejścia w bezcenną tożsamość.

But if the people I met were less bitter than I'd anticipated

Jednak choć więźniowie, z którymi rozmawiałem,

byli mniej rozgoryczeni wyrokiem, niż oczekiwałem,

about being in prison,

they were also less thrilled than I'd expected

byli też mniej zachwyceni, niż sądziłem, zmianami rozgrywającymi się w ich kraju.

about the reform process going on in their country.

Ma Thida said,

Ma Thida powiedziała:

"We Burmese are noted for our tremendous grace under pressure,

"My, Mjanmańczycy, jesteśmy znani z tego, że nie poddajemy się trudnościom,

but we also have grievance under glamour."

ale także z tego, że krzywdę ukrywamy pod uśmiechem.

She said, "And the fact that there have been these shifts and changes

To, że nastało u nas wiele zmian,

doesn't erase the continuing problems in our society

nie oznacza, że zniknęły wielkie problemy w naszym społeczeństwie,

których istnienie tak dobitnie uświadomiliśmy sobie w więzieniu".

that we learned to see so well while we were in prison."

I understood her to be saying

Zrozumiałem to tak, że ustępstwa przywracają mało należnej godności,

that concessions confer only a little humanity

a konieczne jest przywrócenie jej w pełni;

where full humanity is due;

that crumbs are not the same as a place at the table.

że okruchy to nie to samo, co miejsce u stołu,

Which is to say,

a innymi słowy:

you can forge meaning and build identity

można tworzyć sens i budować tożsamość

and still be mad as hell.

i mimo tego nie pozbywać się wściekłości.

I've never been raped,

Nigdy mnie nie zgwałcono

and I've never been in anything remotely approaching a Burmese prison.

i w żadnym wypadku nie przeżyłem koszmarów podobnych do tego więzienia,

ale jako Amerykanin-gej,

But as a gay American,

doświadczyłem dyskryminacji, a nawet nienawiści,

I've experienced prejudice and even hatred,

i tworzyłem znaczenie i budowałem tożsamość,

and I've forged meaning

and I've built identity,

which is a move I learned from people

bo nauczyłem się tego od tych,

who had experienced far worse privation than I've ever known.

którzy cierpieli znacznie dotkliwiej niż ja.

W młodości usilnie starałem się być hetero.

In my own adolescence,

I went to extreme lengths to try to be straight.

Zgłosiłem się na tak zwaną "seksualną terapię zastępczą".

I enrolled myself in something called "sexual surrogacy therapy,"

in which people I was encouraged to call doctors

Tam ludzie, których miałem nazwać "lekarzami",

zalecali wykonywanie czegoś, co miałem nazwać "ćwiczeniami"

prescribed what I was encouraged to call exercises

z kobietami, które miałem nazwać "surogatkami",

with women I was encouraged to call surrogates,

who were not exactly prostitutes

które nie do końca były prostytutkami,

ale nie do końca też nimi nie były.

but who were also not exactly anything else.

(Śmiech)

(Laughter)

My particular favorite was a blonde woman from the Deep South

Moja ulubiona, blondynka z południa USA,

who eventually admitted to me that she was really a necrophiliac,

w końcu zwierzyła mi się, że jest nekrofilką,

and had taken this job after she got in trouble

a obecną pracą zajęła się po tym, jak zdybali ją w kostnicy.

down at the morgue.

(Laughter)

(Śmiech)

These experiences eventually allowed me to have

Dzięki tym przeżyciom miałem szczęśliwe fizyczne związki z kobietami,

some happy physical relationships with women,

for which I'm grateful.

za co jestem wdzięczny,

jednak czułem wewnętrzny konflikt

But I was at war with myself,

and I dug terrible wounds into my own psyche.

i wyrządziłem wielkie krzywdy swojej psychice.

We don't seek the painful experiences

Nie szukamy bolesnych przeżyć, które kształtują naszą tożsamość,

that hew our identities,

but we seek our identities

jednak w wyniku bolesnych przeżyć szukamy tożsamości.

in the wake of painful experiences.

We cannot bear a pointless torment,

Nie potrafimy znieść bezsensownej męki,

but we can endure great pain

ale umiemy wytrzymać ogromny ból, jeśli wierzymy, że jest w nim cel.

if we believe that it's purposeful.

Ease makes less of an impression on us

Wygoda odbija się na nas mniej niż trudność.

than struggle.

We could have been ourselves without our delights,

Pozostalibyśmy sobą bez naszych przyjemności,

but not without the misfortunes that drive our search for meaning.

ale nie bez krzywd, które napędzają szukanie sensu w życiu.

"Therefore, I take pleasure in infirmities,"

"Dlatego mam upodobanie w moich słabościach",

pisze święty Paweł w Drugim Liście do Koryntian.

St. Paul wrote in Second Corinthians,

"for when I am weak, then I am strong."

"Albowiem ilekroć niedomagam, tylekroć jestem mocny".

W roku 1988 udałem się do Moskwy

In 1988, I went to Moscow to interview artists

w celu przeprowadzenia wywiadów z artystami sowieckiego podziemia.

of the Soviet underground.

Podejrzewałem, że ich dzieła będą wywrotowe i polityczne.

I expected their work to be dissident and political.

But the radicalism in their work

Ale okazało się, że radykalizm ich sztuki

actually lay in reinserting humanity into a society

polegał na przywracaniu człowieczeństwa społeczeństwu,

that was annihilating humanity itself,

w którym człowieczeństwo było niszczone,

as, in some senses, Russian society is now doing again.

co w pewnym stopniu przypomina obecną sytuację w Rosji.

Jeden z artystów powiedział:

One of the artists I met said to me,

"We were in training to be not artists but angels."

"Nie uczono nas być artystami lecz aniołami".

W roku 1991 odwiedziłem artystów, z którymi prowadziłem wtedy wywiady.

In 1991, I went back to see the artists I'd been writing about,

and I was with them during the putsch that ended the Soviet Union.

Byłem z nimi podczas puczu moskiewskiego, który zakończył Związek Radziecki.

Byli jednymi z głównych organizatorów ruchu oporu przeciwko niemu.

And they were among the chief organizers of the resistance to that putsch.

And on the third day of the putsch,

Trzeciego dnia puczu

one of them suggested we walk up to Smolenskaya.

ktoś zaproponował, żebyśmy poszli na stację Smolenskaja.

And we went there,

Ustawiliśmy się tam przed jedną z barykad.

and we arranged ourselves in front of one of the barricades,

Szybko pojawiła się kolumna czołgów,

and a little while later,

a column of tanks rolled up.

And the soldier on the front tank said,

a żołnierz na pierwszym z nich powiedział:

"Mamy rozkazy, żeby zniszczyć tę barykadę.

"We have unconditional orders to destroy this barricade.

Jeśli usuniecie się z drogi, nie zrobimy wam krzywdy,

If you get out of the way, we don't need to hurt you.

ale jeśli się nie ruszycie, będziemy musieli was zabić".

But if you won't move, we'll have no choice but to run you down."

The artist I was with said, "Give us just a minute.

Jeden z artystów w naszej grupie odparł:

"Dajcie nam chwilę.

Give us just a minute to tell you why we're here."

Dajcie chwilę, to wytłumaczymy wam, dlaczego tu jesteśmy".

And the soldier folded his arms,

Żołnierz skrzyżował ręce na piersi,

and the artist launched into a Jeffersonian panegyric to democracy

a artysta rozpoczął panegiryk ku pochwale demokracji,

taki który osoby żyjące w czasach demokracji Jeffersona

such as those of us who live in a Jeffersonian democracy

would be hard-pressed to present.

z trudem byłyby w stanie zaprezentować.

And they went on and on,

Mówił i mówił, a żołnierz patrzył,

and the soldier watched.

And then he sat there for a full minute after they were finished

kiedy skończył, usiadł na całą minutę,

spojrzał na nas, przemoczonych deszczem,

and looked at us, so bedraggled in the rain,

and said, "What you have said is true,

i powiedział:

"To, co mówisz, jest prawdą.

and we must bow to the will of the people.

Musimy słuchać woli ludu.

Jeśli odsuniecie się, żebyśmy mogli zawrócić,

If you'll clear enough space for us to turn around,

we'll go back the way we came."

wrócimy, skąd przyjechaliśmy".

I tak też zrobili.

And that's what they did.

Sometimes, forging meaning can give you the vocabulary you need

Czasami tworzenie znaczenia potrafi podpowiedzieć nam słowa

konieczne w walce o ostateczną wolność.

to fight for your ultimate freedom.

Russia awakened me to the lemonade notion

W Rosji zrozumiałem,

że ucisk rodzi skierowany przeciw niemu opór,

that oppression breeds the power to oppose it.

And I gradually understood that as the cornerstone of identity.

i że stanowi to podstawę tożsamości.

To właśnie tożsamość wybawiła mnie z rozpaczy.

It took identity to rescue me from sadness.

The gay rights movement posits a world

Ruch praw LGBT rysuje wizję świata,

in which my aberrances are a victory.

w której moje anormalności to sukces.

Identity politics always works on two fronts:

Polityka tożsamości działa zawsze na dwóch frontach:

to give pride to people who have a given condition or characteristic,

dawania poczucia godności ludziom o pewnych cechach,

and to cause the outside world to treat such people

oraz starania, by świat zewnętrzny

traktował takie osoby bardziej uprzejmie.

more gently and more kindly.

To dwa odmienne dążenia,

Those are two totally separate enterprises,

but progress in each sphere reverberates in the other.

jednak postępy w jednej sferze oddziałują na drugą.

Identity politics can be narcissistic.

Polityka tożsamości może być narcystyczna.

People extol a difference only because it's theirs.

Ludzie wychwalają daną odmienność tylko dlatego, że to ich ona dotyczy.

People narrow the world and function in discrete groups

Widzą świat w wąskiej perspektywie,

dzieląc się na grupy pozbawione wzajemnej empatii.

without empathy for one another.

Ale właściwie rozumiana i rozważnie praktykowana

But properly understood and wisely practiced,

identity politics should expand our idea of what it is to be human.

polityka tożsamości powinna poszerzać

nasze rozumienie tego, co znaczy być człowiekiem.

Identity itself should be not a smug label or a gold medal,

Tożsamość nie powinna być dumną etykietką

ani złotym medalem,

but a revolution.

ale powinna być rewolucją.

I would have had an easier life if I were straight,

Jako heteroseksualista miałbym łatwiejsze życie,

but I would not be me.

ale nie byłbym sobą,

And I now like being myself better

a obecnie przedkładam bycie sobą, nad fantazję o byciu kimś innym,

than the idea of being someone else,

kimś, kim, szczerze mówiąc,

someone who, to be honest,

I have neither the option of being nor the ability fully to imagine.

nie mam możliwości zostać

i kogo trudno mi sobie w pełni wyobrazić.

But if you banish the dragons, you banish the heroes,

Ale wyganiając smoki, wyganiamy też bohaterów,

and we become attached to the heroic strain in our own lives.

a przecież tak drogie są dla nas chwile bohaterstwa w naszym życiu.

I've sometimes wondered

Czasami zastanawiam się,

whether I could have ceased to hate that part of myself

czy udałoby mi się przestać nienawidzić tej strony siebie

without gay pride's technicolor fiesta,

bez radosnej feerii barw ruchu praw LGBT,

of which this speech is one manifestation.

której ta prelekcja jest pewnym przykładem.

(Laughter)

I used to think I would know myself to be mature

Kiedyś sądziłem, że człowiek w pełni dojrzały

when I could simply be gay without emphasis.

może "po prostu" być gejem i nie musi się z tym obnosić,

But the self-loathing of that period left a void,

ale to był okres, w którym gardziłem sobą,

i który pozostawił we mnie pustkę

and celebration needs to fill and overflow it,

i wypełnić ją musi okazywanie radości z tego, co jest.

and even if I repay my private debt of melancholy,

A nawet jeśli uda mi się spłacić osobisty dług melancholii,

there's still an outer world of homophobia

pozostanie homofobia w świecie zewnętrznym,

that it will take decades to address.

która będzie problemem jeszcze przez dziesięciolecia.

Someday, being gay will be a simple fact,

Kiedyś "jestem gejem" będzie zwyczajnym stwierdzeniem faktu,

free of party hats and blame.

bez transparentów i poczucia winy,

But not yet.

ale jeszcze nie teraz.

Kolega, który uważa, że parady "gay pride" coraz bardziej przesadzają,

A friend of mine who thought gay pride was getting very carried away with itself,

once suggested that we organize Gay Humility Week.

zasugerował, że powinniśmy również zorganizować Tydzień Gejowskiej Pokory.

(Laughter)

(Śmiech) (Brawa)

(Applause)

It's a great idea.

To świetny pomysł, ale może jeszcze nie czas na to.

(Laughter)

But its time has not yet come.

(Laughter)

(Śmiech)

And neutrality, which seems to lie halfway between despair and celebration,

A obojętność, która pojawia się gdzieś między rozpaczą a dumą,

is actually the endgame.

to droga do końca.

In 29 states in the US,

W 29 stanach USA

według prawa można mnie zwolnić, czy odmówić mi wynajęcia domu,

I could legally be fired or denied housing

for being gay.

bo jestem gejem.

In Russia, the anti-propaganda law

Przez rosyjskie przepisy "anty-propagandowe"

ludzie są linczowani na ulicach.

has led to people being beaten in the streets.

W 27 afrykańskich krajach wprowadzono kary za "sodomię".

Twenty-seven African countries have passed laws against sodomy.

W Nigerii prawo pozwala kamienować homoseksualistów

And in Nigeria, gay people can legally be stoned to death,

and lynchings have become common.

i coraz częściej zdarzają się lincze.

In Saudi Arabia recently,

Niedawno w Arabii Saudyjskiej dwaj mężczyźni złapani na gorącym uczynku

two men who had been caught in carnal acts

were sentenced to 7,000 lashes each,

zostali skazani na siedem tysięcy batów,

co skończyło się dla nich trwałym kalectwem.

and are now permanently disabled as a result.

So who can forge meaning

Więc kto może tworzyć sens i budować tożsamość?

and build identity?

To nie równość małżeńska jest podstawowym prawem potrzebnym społeczności LGBT.

Gay rights are not primarily marriage rights,

and for the millions who live in unaccepting places

A dla milionów żyjących w miejscach pełnych dyskryminacji,

with no resources,

bez żadnych środków pomocy,

dignity remains elusive.

godność wydaje się być poza zasięgiem.

Mam szczęście, bo mogłem stworzyć swój sens i zbudować tożsamość,

I am lucky to have forged meaning

and built identity,

ale to wciąż rzadki przywilej,

but that's still a rare privilege.

And gay people deserve more, collectively,

a społeczności LGBT zasługują na więcej niż okruchy sprawiedliwości.

than the crumbs of justice.

And yet,

Jednak każdy krok naprzód to słodycz.

every step forward is so sweet.

In 2007, six years after we met,

W roku 2007, sześć lat po naszym pierwszym spotkaniu,

my partner and I decided to get married.

ja i mój partner postanowiliśmy się pobrać.

Meeting John had been the discovery of great happiness

Poznanie Johna było dla mnie odkryciem wielkiego szczęścia

and also the elimination of great unhappiness.

i zarazem końcem wielkiego cierpienia.

And sometimes, I was so occupied with the disappearance of all that pain,

I czasami tak bardzo skupiałem się na fakcie, że ten wielki ból zniknął,

that I forgot about the joy,

że zapominałem o nowej radości,

which was at first the less remarkable part of it to me.

która na początku schodziła dla mnie na drugi plan.

Marrying was a way to declare our love

Małżeństwo to dla nas sposób zadeklarowania miłości,

as more a presence than an absence.

jako czegoś, co jest obecne, a nie brakujące.

Marriage soon led us to children,

Niedługo po zawarciu małżeństwa pojawiły się dzieci,

and that meant new meanings

co oznaczało nowy sens i nowe tożsamości

and new identities -- ours and theirs.

zarówno dla nas jak i dla nich.

I want my children to be happy,

Chcę, żeby moje dzieci były szczęśliwe

and I love them most achingly when they are sad.

i kocham je z największym bólem, kiedy są smutne.

As a gay father, I can teach them to own what is wrong in their lives,

Jako ojciec-gej mogę je nauczyć, jak przyjąć zło, które się im przytrafi,

but I believe that if I succeed in sheltering them from adversity,

jednak sądzę, że gdybym całkiem osłonił je przed przeciwnościami losu,

I will have failed as a parent.

nie byłbym dobrym rodzicem.

A Buddhist scholar I know once explained to me

Poznałem kiedyś buddyjskiego mędrca,

który wyjaśnił mi, że na Zachodzie panuje błędne przeświadczenie,

that Westerners mistakenly think

że nirwana to stan, w którym zostawiamy wszystkie smutki za sobą

that nirvana is what arrives when all your woe is behind you,

and you have only bliss to look forward to.

i przed nami jest już tylko szczęście.

Według niego nie byłaby to nirwana,

But he said that would not be nirvana,

because your bliss in the present

gdyż szczęście chwili obecnej

byłoby zawsze przesłaniane przez radość z przeszłości.

would always be shadowed by the joy from the past.

Nirvana, he said, is what you arrive at

Wyjaśnił, że nirwana następuje wtedy,

when you have only bliss to look forward to

gdy czeka nas tylko szczęście,

a w tym, co wyglądało kiedyś na rozpacz,

and find in what looked like sorrows the seedlings of your joy.

znajdujemy nasiona radości.

And I sometimes wonder

I czasem zastanawiam się,

czy odnalazłbym aż takie spełnienie w małżeństwie i ojcostwie,

whether I could have found such fulfillment in marriage and children

if they'd come more readily,

gdyby przyszły mi one szybko i łatwo,

gdybym w młodości był hetero, lub gdybym teraz był młodzieńcem,

if I'd been straight in my youth or were young now,

bo w obydwu przypadkach byłoby prościej.

in either of which cases this might be easier.

Perhaps I could.

Może i spełniłbym się tak samo.

Może taka sama praca umysłu i wyobraźni

Perhaps all the complex imagining I've done

could have been applied to other topics.

mogłaby być wywołana innymi tematami.

But if seeking meaning matters more than finding meaning,

Lecz jeśli poszukiwanie sensu jest ważniejsze niż jego odnalezienie,

nie należy pytać, czy jestem szczęśliwszy,

the question is not whether I'd be happier for having been bullied,

bo byłem prześladowany,

but whether assigning meaning to those experiences

ale czy odnalezienie sensu w tych przeżyciach

has made me a better father.

uczyniło ze mnie lepszego ojca.

I tend to find the ecstasy hidden in ordinary joys,

Często odnajduję ekstazę w najzwyklejszych radościach,

because I did not expect those joys to be ordinary to me.

ponieważ nie podejrzewałem, że te radości przyjdzie mi nazwać "najzwyklejszymi".

Znam wielu hetero, którzy mają równie szczęśliwe małżeństwa i rodziny,

I know many heterosexuals who have equally happy marriages and families,

but gay marriage is so breathtakingly fresh,

ale małżeństwo homoseksualne to rzecz tak świeża,

a rodziny homoseksualne to taka nowość,

and gay families so exhilaratingly new,

and I found meaning in that surprise.

że to zaskoczenie było dla mnie źródłem sensu.

In October, it was my 50th birthday,

W październiku obchodziłem 50. urodziny.

W środku przyjęcia, które zorganizowała rodzina,

and my family organized a party for me.

And in the middle of it, my son said to my husband

syn powiedział mojemu mężowi, że chce wygłosić przemowę,

that he wanted to make a speech.

na co John oświadczył:

And John said,

"George, you can't make a speech. You're four."

"George, nie będzie żadnego przemówienia. Masz dopiero cztery latka".

(Laughter)

(Śmiech)

"Only Grandpa and Uncle David and I are going to make speeches tonight."

"Przemówienia wygłoszą tylko dziadek, wujek David i ja".

But George insisted and insisted,

Ale George nalegał, więc w końcu John podniósł go do mikrofonu

and finally, John took him up to the microphone,

and George said very loudly,

i George krzyknął:

"Ladies and gentlemen!

"Szanowni Państwo, proszę o uwagę!".

May I have your attention, please?"

And everyone turned around, startled.

Wszyscy odwrócili się zdziwieni.

Wtedy George powiedział:

And George said,

"I'm glad it's daddy's birthday.

"Cieszę się, że tatuś ma urodziny.

I'm glad we all get cake.

Cieszę się, że jest tort.

I tatusiu, gdybyś był mały,

And Daddy, if you were little,

to bym się z tobą kolegował".

I'd be your friend."

(Gasp)

And I thought -- (Applause)

I poczułem się...

Thank you.

Dziękuję.

I poczułem się dłużny nawet Bobby'emu Finkelowi,

I thought that I was indebted even to Bobby Finkel,

because all those earlier experiences

bo wszystkie te przeżycia w przeszłości doprowadziły mnie do tej chwili

were what had propelled me to this moment,

and I was finally unconditionally grateful

i w końcu byłem bezwarunkowo wdzięczny za życie,

for a life I'd once have done anything to change.

które niegdyś za wszelką cenę pragnąłem odmienić.

The gay activist Harvey Milk was once asked by a younger gay man

Młody chłopak-gej zapytał kiedyś aktywistę gejowskiego Harveya Milka,

what he could do to help the movement,

jak może pomóc ruchowi praw LGBT,

a Milk odparł:

and Harvey Milk said,

"Go out and tell someone."

"Idź i ujawnij się przed kimś".

Zawsze będzie ktoś, kto chce skonfiskować naszą godność ludzką

There's always somebody who wants to confiscate our humanity.

i zawsze będą opowieści, które potrafią ją odtworzyć.

And there are always stories that restore it.

If we live out loud,

Żyjąc głośno, bez ukrycia,

we can trounce the hatred,

możemy pokonać nienawiść i wzbogacić życie każdego człowieka.

and expand everyone's lives.

Forge meaning.

Twórz swój sens, buduj tożsamość.

Build identity.

Forge meaning.

Twórz swój sens.

Build identity.

Buduj tożsamość.

A potem zaproś świat

And then invite the world to share your joy.

i podziel się swoją radością.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)

Thank you.

(Applause)

Thank you.

(Applause)

Thank you.

(Applause)