Charles Hazlewood: Trusting the ensemble

Charles Hazlewood: Tin tưởng vào dàn nhạc

Translator: Duc Nguyen Reviewer: Windbow ^^

I am a conductor,

Tôi là một nhạc trưởng,

and I'm here today

và tôi ở đây

to talk to you about trust.

để nói về niềm tin.

My job depends upon it.

Công việc của tôi phụ thuộc vào nó.

There has to be, between me and the orchestra,

Giữa tôi và dàn giao hưởng,

an unshakable bond of trust,

phải có một niềm tin không thể lay chuyển nổi,

born out of mutual respect,

sinh ra từ sự tôn trọng lẫn nhau,

through which we can spin a musical narrative

mà qua đó chúng tôi có thể tạo ra bản nhạc

that we all believe in.

mà tất cả chúng tôi đều tin vào.

Now in the old days, conducting, music making,

Vào những ngày trước, việc chỉ huy dàn nhạc, chơi nhạc

was less about trust and more, frankly, about coercion.

ít có liên quan đến vấn đề niềm tin, và thực sự mà nói, liên quan đến sự bắt buộc .

Up to and around about the Second World War,

Cho tới khoảng Chiến tranh Thế giới lần thứ hai,

conductors were invariably dictators --

nhạc trưởng luôn luôn là những kẻ độc tài --

these tyrannical figures

những nhân vật chuyên chế này

who would rehearse, not just the orchestra as a whole, but individuals within it,

sẽ diễn tập, không chỉ toàn bộ với cả dàn nhạc, mà còn với cả từng người trong đó,

within an inch of their lives.

một cách rất khắt khe.

But I'm happy to say now that the world has moved on,

Nhưng tôi rất vui mừng được nói rằng thế giới đã tiến bộ lên rồi,

music has moved on with it.

âm nhạc đã thoát khỏi thời kỳ đó.

We now have a more democratic view and way of making music --

Chúng ta giờ có cái nhìn và cách chơi nhạc dân chủ hơn --

a two-way street.

một con đường 2 chiều.

I, as the conductor, have to come to the rehearsal with a cast-iron sense

Với tư cách là một nhạc trưởng, tôi tới buổi diễn tập với một cảm quan sắc bén

of the outer architecture of that music,

về kiến trúc bên ngoài của âm nhạc,

within which there is then immense personal freedom

mà bên trong sẽ là sự tự do cá nhân rộng lớn

for the members of the orchestra to shine.

cho các thành viên dàn nhạc có thể tỏa sáng.

For myself, of course,

Đối với tôi, tất nhiên,

I have to completely trust my body language.

tôi hoàn toàn tin tưởng vào ngôn ngữ hình thể của mình.

That's all I have at the point of sale.

Đó là tất cả những gì tôi có.

It's silent gesture.

Đó là cử chỉ yên tĩnh.

I can hardly bark out instructions while we're playing.

Tôi không thể quát tháo ra những lời chỉ huy khi đang chơi nhạc

(Music)

(Âm nhạc)

Ladies and gentlemen, the Scottish Ensemble.

Thưa quý ông và quý bà, Dàn giao hưởng Scotland.

(Applause)

(Vỗ tay)

So in order for all this to work,

Vậy để thực hiện công việc này,

obviously I have got to be in a position of trust.

tôi rõ ràng phải có niềm tin.

I have to trust the orchestra,

Tôi phải có niềm tin vào dàn nhạc,

and, even more crucially, I have to trust myself.

và, thậm chí quan trọng hơn, tôi phải có niềm tin vào bản thân.

Think about it: when you're in a position of not trusting,

Hãy thử nghĩ: nếu bạn đứng ở vị trí không có niềm tin,

what do you do?

ban sẽ làm gì?

You overcompensate.

Bạn sẽ cố gắng hạn chế những sai sót một cách thái quá

And in my game, that means you overgesticulate.

Và trong nghề nghiệp của tôi, thì đó có nghĩa là khoa tay múa chân quá đà.

You end up like some kind of rabid windmill.

Cuối cùng bạn sẽ trở thành một chiếc cối xay gió điên dại.

And the bigger your gesture gets,

Và khi điệu bộ của bạn càng quá đà

the more ill-defined, blurry

nó sẽ càng trở nên khó hiểu

and, frankly, useless it is to the orchestra.

và, thực sự mà nói, là vô dụng đối với dàn nhạc.

You become a figure of fun. There's no trust anymore, only ridicule.

Bạn sẽ trở thành kẻ bị chế nhạo. Sẽ không còn sự tin tưởng nữa, chỉ còn sự nhạo báng.

And I remember at the beginning of my career,

Và tôi nhớ vào đầu sự nghiệp của tôi,

again and again, on these dismal outings with orchestras,

lúc nào cũng vậy, trong những buổi diễn thảm hại với dàn nhạc,

I would be going completely insane on the podium,

tôi sẽ gần như điên loạn lên trên bục điều khiển,

trying to engender a small scale crescendo really,

cố gắng tạo ra một đoạn cao trào

just a little upsurge in volume.

tăng lên đột ngột nho nhỏ về âm lượng.

Bugger me, they wouldn't give it to me.

Nhưng khốn nỗi, giàn nhạc không thể làm được điều đó.

I spent a lot of time in those early years

Những năm đầu tiên đó tôi dành rất nhiều thời gian

weeping silently in dressing rooms.

khóc lóc một cách thầm lặng trong phòng thay đồ.

And how futile seemed the words of advice to me

Và khi đó, những lời khuyên từ một vị nhạc trưởng kì cựu người Anh,

from great British veteran conductor Sir Colin Davis

ngài Colin Davis, cũng trở nên vô nghĩa với tôi.

who said, "Conducting, Charles,

ông nói rằng, "Charles, chỉ huy dàn nhạc

is like holding a small bird in your hand.

giống như cầm một con chim nhỏ ở trong tay vậy.

If you hold it too tightly, you crush it.

Nếu cậu giữ nó quá chặt, cậu sẽ nghiến chết nó.

If you hold it too loosely, it flies away."

Nếu cậu giữ nó quá lỏng, nó sẽ bay mất."

I have to say, in those days, I couldn't really even find the bird.

Tôi phải nói rằng, hồi đó, tôi thậm chí không thể thực sự tìm được con chim nào cả

Now a fundamental

Bây giờ tôi sẽ nói về một trải nghiệm có thể nói là

and really viscerally important experience for me, in terms of music,

rất căn bản và hệ trọng đối với tôi trong lĩnh vực âm nhạc,

has been my adventures in South Africa,

đó là chuyến đi của tôi tới Nam Phi,

the most dizzyingly musical country on the planet in my view,

một đất nước mà theo ý kiến của tôi, cuộn tròn trong âm nhạc,

but a country which, through its musical culture,

nhưng đó là nơi, thông qua văn hóa âm nhạc,

has taught me one fundamental lesson:

đã dạy tôi một bài học căn bản nhất:

that through music making

đó là thông qua chơi nhạc

can come deep levels

ta có thể chạm tới những tầng lớp sâu hơn

of fundamental life-giving trust.

của việc trao gửi niềm tin cuộc sống

Back in 2000, I had the opportunity to go to South Africa

nhớ lại năm 2000, khi tôi có cơ hội tới Nam Phi

to form a new opera company.

để xây dựng một công ty opera mới.

So I went out there, and I auditioned,

Tôi đã đến đó, và tổ chức những buổi thử giọng,

mainly in rural township locations, right around the country.

chủ yếu là ở những vùng nông thôn trên khắp đất nước.

I heard about 2,000 singers

Tôi đã nghe khoảng 2000 cả sĩ hát

and pulled together a company

và sau kéo tất cả về một công ty

of 40 of the most jaw-droppingly amazing young performers,

gồm 40 nghệ sĩ trẻ tuyệt vời nhất,

the majority of whom were black,

và phần đông trong số đó là người da đen,

but there were a handful of white performers.

nhưng vẫn có một số người da trắng.

Now it emerged early on in the first rehearsal period

Và có một điều xuất hiện ở ngay buổi tập dượt đầu tiên

that one of those white performers

đó là một trong những người da trắng

had, in his previous incarnation,

hồi trước đã là

been a member of the South African police force.

một thành viên của lực lượng công an Nam Phi.

And in the last years of the old regime,

Và vào những năm cuối của chế độ cũ,

he would routinely be detailed to go into the township

anh ấy thường được ra lệnh tới những thành phố nhỏ

to aggress the community.

để gây hấn với người dân ở đây

Now you can imagine what this knowledge did to the temperature in the room,

Bây giờ bạn có thể tưởng tượng điều này ảnh hưởng như thế nào tới nhiệt độ trong phòng,

the general atmosphere.

tới không khí chung.

Let's be under no illusions.

Và thực tế,

In South Africa, the relationship most devoid of trust

ở Nam Phi, mối quan hệ không có niềm tin nhất

is that between a white policeman

là mối quan hệ giữa những cảnh sát da trắng

and the black community.

và cộng đồng da đen.

So how do we recover from that, ladies and gentlemen?

Vậy chúng vượt qua khó khăn này như thế nào, thưa quý ông và quý bà?

Simply through singing.

Đơn giản là thông qua ca hát.

We sang, we sang,

Chúng tôi hát, hát,

we sang,

hát,

and amazingly new trust grew,

và niềm tin mới lớn dần lên một cách đáng ngạc nhiên,

and indeed friendship blossomed.

và tình bạn đã nở rộ.

And that showed me such a fundamental truth,

Và điều đó cho tôi mấy một sự thật cơ bản,

that music making and other forms of creativity

đó là âm nhạc và những hình thức sáng tạo khác

can so often go to places

có thể đến được những nơi

where mere words cannot.

mà lời nói không thể đến được.

So we got some shows off the ground. We started touring them internationally.

Chúng tôi có một số bài, và bắt đầu diễn chúng trên quốc tế.

One of them was "Carmen."

Một trong số đó là bản "Carmen".

We then thought we'd make a movie of "Carmen,"

Sau đó chúng tôi nghĩ là sẽ làm 1 bộ phim về "Carmen",

which we recorded and shot outside on location

Đoạn phim đã được quay tại một địa điểm

in the township outside Cape Town called Khayelitsha.

trong một thành phố nhỏ bên ngoài Capetown, tên là Khayelitsha.

The piece was sung entirely in Xhosa,

Bản nhạc được hoát toàn bộ bằng tiếng Xhosa,

which is a beautifully musical language, if you don't know it.

đây là một ngôn ngữ âm nhạc tuyệt đẹp, có thể bạn không biết điều này.

It's called "U-Carmen e-Khayelitsha" --

Nó được gọi là "U-Carmen e-Khayelitsha" --

literally "Carmen of Khayelitsha."

nghĩa là "Carmen của Khayelitsha".

I want to play you a tiny clip of it now

Tôi muốn cho các bạn xem một phần nhỏ của đoạn clip

for no other reason than to give you proof positive

lý do chính là tôi muốn cho các bạn thấy bằng chứng chứng minh

that there is nothing tiny about South African music making.

là làm âm nhạc ở Nam Phi không hề tầm thường chút nào

(Music)

(Âm nhạc)

(Applause)

(Vỗ tay)

Something which I find utterly enchanting

Một điều mà tôi thấy rất thích thú

about South African music making

về âm nhạc Nam Phí

is that it's so free.

đó là nó miễn phí.

South Africans just make music really freely.

Âm nhạc Nam Phi hoàn toàn miễn phí.

And I think, in no small way,

Và tôi nghĩ rằng, một cách không nhỏ,

that's due to one fundamental fact:

đó là do một thực tế quan trọng:

they're not bound to a system of notation.

họ không bị bó buộc bởi hệ thống nốt nhạc.

They don't read music.

Họ không đọc nhạc.

They trust their ears.

Họ tin vào đôi tai của mình.

You can teach a bunch of South Africans a tune in about five seconds flat.

Bạn có thể dạy một vài người Nam Phi một giai điệu chỉ trong 5 giây ngắn ngủi.

And then, as if by magic,

Và sau đó, như thể là có phép lạ,

they will spontaneously improvise a load of harmony around that tune

họ sẽ tự động ứng biến với một đoạn nhạc xung quanh giai điệu đó

because they can.

bởi họ có thể làm vậy.

Now those of us that live in the West, if I can use that term,

Những người ở phương Tây như chúng ta, hy vọng là tôi có thể dùng cách gọi này

I think have a much more hidebound attitude or sense of music --

tôi nghĩ là chúng ta có một thái độ, hoặc là cảm giác về âm nhạc bị bó hẹp --

that somehow it's all about skill and systems.

với chúng ta, âm nhạc là vấn đề về kỹ năng và hệ thống.

Therefore it's the exclusive preserve

Và do đó nó chỉ dành cho

of an elite, talented body.

một số ít những người tài năng, có năng khiếu.

And yet, ladies and gentlemen, every single one of us on this planet

Nhưng thưa quý ông và quý bà, bất cứ người nào trong chúng ta sống trên hành tinh này

probably engages with music on a daily basis.

có lẽ đều có mối liên hệ với âm nhạc hằng ngày.

And if I can broaden this out for a second,

Và nếu tôi có thể nới rộng điều này trong 1 giây nữa,

I'm willing to bet that every single one of you sitting in this room

tôi cá rằng mỗi người người trong phòng này

would be happy to speak with acuity, with total confidence,

sẽ rất vui khi được nói với một sự tự tin và cái nhìn sắc sảo

about movies, probably about literature.

về phim ảnh, hoặc có thể là về văn học.

But how many of you would be able to make a confident assertion

Nhưng có bao nhiêu trong số các bạn có thể quyết đoán nói về

about a piece of classical music?

một bản nhạc giao hưởng?

Why is this?

Tại sao lại như vậy?

And what I'm going to say to you now

Và những gì tôi muốn nói bây giờ

is I'm just urging you to get over

là muốn thôi thúc các bạn hãy vượt qua

this supreme lack of self-confidence,

sự thiếu tự tin to lớn đó đi,

to take the plunge, to believe that you can trust your ears,

để lao vào, tin tưởng rằng bạn có thể tin vào đôi tai của mình,

you can hear some of the fundamental muscle tissue,

bạn có thể thấy nghe một vài lớp cơ bắp quan trọng,

fiber, DNA,

chất xơ, ADN,

what makes a great piece of music great.

mà khiến cho một bản nhạc trở nên tuyệt vời.

I've got a little experiment I want to try with you.

Tôi có một thí nghiệm nho nhỏ mà tôi muốn cho các bạn thấy.

Did you know

Các bạn có biết

that TED is a tune?

rằng từ TED có một giai điệu?

A very simple tune based on three notes -- T, E, D.

Một giai điệu rất đơn giản dựa trên 3 nốt -- T, E, D.

Now hang on a minute.

Giờ hãy đợi một chút.

I know you're going to say to me, "T doesn't exist in music."

Tôi biết rằng các bạn sẽ nói rằng, "Nốt T không hề có trong âm nhạc."

Well ladies and gentlemen, there's a time-honored system,

Thưa quý ông và quý bà, có một hệ thống từ rất lâu,

which composers have been using for hundreds of years,

mà các nhạc sĩ đã sử dụng từ hàng trăm năm nay,

which proves actually that it does.

chứng minh rằng nốt T có tồn tại trong âm nhạc

If I sing you a musical scale: A, B, C, D, E, F, G --

Nếu tôi hát trong thang âm nhạc: A, B, C, D, E, F, G --

and I just carry on with the next set of letters in the alphabet, same scale:

và tôi tiếp tục với những chữ cái tiếp theo trong bản chữ cái, cùng một gam:

H, I, J, K, L, M, N,

H, I, J, K, L, M, N,

O, P, Q, R, S, T -- there you go.

O, P, Q, R, S, T -- và đây.

T, see it's the same as F in music.

T, nó giống với nốt F trong âm nhạc.

So T is F.

Vậy T chính là F.

So T, E, D is the same as F, E, D.

Do đó T, E, D cũng giống với F, E, D.

Now that piece of music that we played at the start of this session

Bây giờ bản nhạc mà chúng tôi đã chơi ở phần đầu của buổi nói chuyện này

had enshrined in its heart

nằm rất sâu ở giữa

the theme, which is TED.

chủ đề, đó là TED.

Have a listen.

Hãy nghe này.

(Music)

(Âm nhạc)

Do you hear it?

Bạn có nghe thấy không?

Or do I smell some doubt in the room?

Hay tôi ngửi thấy mùi của sự nghi ngờ trong khán phòng?

Okay, we'll play it for you again now,

Được rồi, chúng tôi sẽ chơi lại từ đầu ngay bây giờ,

and we're going to highlight, we're going to poke out the T, E, D.

và chúng tôi sẽ làm nổi bật, sẽ thọc chữ TED ra.

If you'll pardon the expression.

Các bạn sẽ thông cảm với điệu bộ của tôi.

(Music)

(Âm nhạc)

Oh my goodness me, there it was loud and clear, surely.

Ôi trời ơi, nó rất to và rõ ràng, chắc chắn đấy.

I think we should make this even more explicit.

Tôi nghĩ tôi nên khiến cho nó được bộc lộ rõ ràng hơn.

Ladies and gentlemen, it's nearly time for tea.

Thưa quý ông và quý bà, sắp đền giờ uống trà rồi.

Would you reckon you need to sing for your tea, I think?

Các bạn cso nghĩ là chúng ta nên hát để uống trà không?

I think we need to sing for our tea.

Tôi nghĩ là chúng ta cần hát để uống trà.

We're going to sing those three wonderful notes: T, E, D.

Chúng ta sẽ hát 3 nốt nhạc kỳ diệu này: T, E, D.

Will you have a go for me?

Các bạn sẽ hát theo tôi chứ?

Audience: T, E, D.

Khán giả: T, E, D.

Charles Hazlewood: Yeah, you sound a bit more like cows really than human beings.

Charles Hazlewood: Vâng, các bạn hát giống những con bò hơn là con người.

Shall we try that one again?

Chúng ta sẽ thử lại lần nữa nhé?

And look, if you're adventurous, you go up the octave.

Và xem này, nếu bạn thích phiêu lưu, bạn sẽ hát tới quãng này.

T, E, D.

T, E, D.

Audience: T, E, D.

Khán giả: T, E, D.

CH: Once more with vim. (Audience: T, E, D.)

CH: Một lần nữa, mạnh hơn. (Khán giả: T, E, D.)

There I am like a bloody windmill again, you see.

Vâng bây giờ tôi lại như một cái cối xay gió một lần nữa, bạn thấy đấy.

Now we're going to put that in the context of the music.

Giờ chúng ta sẽ đặt nó vào trong ngữ cảnh âm nhạc.

The music will start, and then at a signal from me, you will sing that.

Nhạc sẽ nổi lên, và khi nhận được tín hiệu từ tôi, các bạn sẽ hát nốt đó nhé

(Music)

(Âm nhạc)

One more time,

Một lần nữa,

with feeling, ladies and gentlemen.

thêm cảm xúc nữa đi, thưa quý ông và quý bà.

You won't make the key otherwise.

Các bạn đã không vào đúng điệu rồi.

Well done, ladies and gentlemen.

Đúng rồi, thưa quý ông và quý bà.

It wasn't a bad debut for the TED choir,

Không phải là buổi ra mắt quá tệ cho dàn nhạc TED,

not a bad debut at all.

không tệ chút nào.

Now there's a project that I'm initiating at the moment

Bây giờ, có một dự án mà tôi đang bắt đầu

that I'm very excited about and wanted to share with you,

mà tôi cảm thấy rất háo hức và muốn chia sẻ cho các bạn,

because it is all about changing perceptions,

bởi nó là dự án về thay đổi sự nhận thức,

and, indeed, building a new level of trust.

và, thực ra, là xây dựng một tầm cao mới của niềm tin.

The youngest of my children was born with cerebral palsy,

Đứa con nhỏ nhất của tôi khi sinh ra đã bị chứng liệt não,

which as you can imagine,

mà bạn có thể tưởng tượng rằng,

if you don't have an experience of it yourself,

nếu bạn chưa trải qua nó bao giờ,

is quite a big thing to take on board.

đó là một thứ rất kinh khủng mà ta phải chấp nhận.

But the gift that my gorgeous daughter has given me,

Nhưng món quà mà cô con gái xinh xắn đó đã cho tôi,

aside from her very existence,

ngoài việc mà cháu được sinh ra,

is that it's opened my eyes to a whole stretch of the community

chính là việc cháu đã đã mở rộng tầm mắt tôi đến với một cộng đồng

that was hitherto hidden,

vốn luôn bị bỏ quên,

the community of disabled people.

cộng đồng những người khuyết tật.

And I found myself looking at the Paralympics and thinking how incredible

Và khi tôi nhìn vào những cuộc thi Paralympics, tôi nghĩ rằng thật khó tin

how technology's been harnessed to prove beyond doubt

công nghệ đã phát triển để chứng tỏ

that disability is no barrier

rằng sự tàn tật không còn là rào cản

to the highest levels of sporting achievement.

đến với trình độ cao nhất của thành tích thể thao.

Of course there's a grimmer side to that truth,

Tất nhiên có một khía cạnh ác nghiệt hơn về sự thực này,

which is that it's actually taken decades for the world at large

rằng thực sự phải mất hàng thập kỷ, thế giới mới có thể

to come to a position of trust,

đến được vị trí của sự tin tưởng,

to really believe that disability and sports can go together

để hoàn toàn tin rằng người khuyết tật và thể thao có thể đến được với nhau

in a convincing and interesting fashion.

theo một cách rất thú vị và thuyết phục.

So I find myself asking:

Do đó tôi tự hỏi:

where is music in all of this?

thế còn âm nhạc thì ở đâu?

You can't tell me that there aren't millions of disabled people,

Các bạn sẽ không thể nói với tôi rằng chẳng có hàng triệu người khuyết tật,

in the U.K. alone,

chỉ tính riêng ở Anh,

with massive musical potential.

có khả năng lớn về âm nhạc.

So I decided to create a platform for that potential.

Do đó tôi quyết định tạo ra một bệ đỡ cho các tài năng âm nhạc đó.

It's going to be Britain's first ever

Nó sẽ trở thành dàn nhạc giao hưởng quốc gia đầu tiên

national disabled orchestra.

dành cho người khuyết tật đầu tiên ở Anh.

It's called Paraorchestra.

Dàn nhạc có tên là Paraorchestra.

I'm going to show you a clip now

Tôi sẽ cho các bạn xem một đoạn clip

of the very first improvisation session that we had.

về buổi tập ứng biến đầu tiên mà chúng tôi có.

It was a really extraordinary moment.

Đó quả là một khoảnh khắc đặc biệt.

Just me and four astonishingly gifted disabled musicians.

Chỉ có tôi và bốn nhạc công khuyết tật nhưng đầy tài đến kinh ngạc.

Normally when you improvise --

Bình thường khi bạn ứng biến --

and I do it all the time around the world --

và tôi làm thế mọi lúc trên thế giới --

there's this initial period of horror,

sẽ có một khoảnh khắc đầu sợ hãi,

like everyone's too frightened to throw the hat into the ring,

như nỗi sợ sẽ bị ném những chiếc mũ lên sân khấu,

an awful pregnant silence.

có thể sẽ là một khoảng lặng buồn.

Then suddenly, as if by magic, bang! We're all in there

Và đột nhiên, như thể có phép màu, bùm! Chúng ta ở trong đó

and it's complete bedlam. You can't hear anything.

và nó trở nên hoàn toàn hỗn loạn. Bạn không thể nghe bất cứ thứ gì.

No one's listening. No one's trusting.

Không một ai nghe. Không một ai tin.

No one's responding to each other.

Không một ai hưởng ứng ai.

Now in this room with these four disabled musicians,

Và trong căn phòng này với bốn nhạc công khuyết tật,

within five minutes

trong vòng 5 phút nữa

a rapt listening, a rapt response

các bạn sẽ lắng nghe rất say sưa, và hưởng ứng nhiệt tình

and some really insanely beautiful music.

những đoạn âm nhạc đẹp tuyệt diệu

(Video) (Music)

(Video) (Âm nhạc)

Nicholas:: My name's Nicholas McCarthy.

Nicholas:: Tên tôi là Nicholas McCarthy.

I'm 22, and I'm a left-handed pianist.

Tôi 22 tuổi và là một nghệ sĩ piano chơi bằng tay trái/

And I was born without my left hand -- right hand.

Và tôi được sinh ra không có tay trái -- tay phải.

Can I do that one again?

Tôi làm lại một lần nữa được không?

(Music)

(Âm nhạc)

Lyn: When I'm making music,

Lyn: Khi tôi chơi nhạc,

I feel like a pilot in the cockpit flying an airplane.

tôi cảm giác như một phi công đang lái máy bay

I become alive.

Tôi cảm thấy như mình đang sống.

(Music)

(Âm nhạc)

Clarence: I would rather be able to play an instrument again

Clarence: Tôi muốn lại được chơi một loại nhạc cụ

than walk.

hơn cả ước mong có thể đi được.

There's so much joy and things

Có rất nhiều niềm vui và nhiều thứ

I could get from playing an instrument and performing.

tôi có được nhờ chơi nhạc và biểu diễn.

It's removed some of my paralysis.

Nó giúp tôi thoát khỏi một vài chứng bại liệt.

(Music)

(Âm nhạc)

(Applause)

(Vỗ tay)

CH: I only wish that some of those musicians were here with us today,

CH: Tôi ước rằng một vài nhạc công này có thể đến với chúng ta ngày hôm nay,

so you could see at firsthand how utterly extraordinary they are.

để bạn có thể trực tiếp thấy được họ tuyệt vời như thế nào.

Paraorchestra is the name of that project.

Tên của dự án là Dàn giao hưởng cho người khuyết tật (Paraorchestra)

If any of you thinks you want to help me in any way

Nếu bất cứ ai trong số các bạn muốn giúp tôi bằng cách nào đó

to achieve what is a fairly impossible and implausible dream still at this point,

để đạt được giấc mơ mà vào thời điểm này khá là khó khăn và có vẻ không khả thi,

please let me know.

xin hãy cho tôi biết nhé

Now my parting shot

Bây giờ phần kết thúc của tôi

comes courtesy of the great Joseph Haydn,

là một bản nhạc của Joseph Haydn,

wonderful Austrian composer in the second half of the 18th century --

nhạc sĩ thiên tài người Áo sống ở nửa sau của thế kỷ 18 --

spent the bulk of his life

đã dành cả đời mình

in the employ of Prince Nikolaus Esterhazy, along with his orchestra.

làm việc cho Hoàng tử Nikolaus Esterhazy, cùng với dàn giao hưởng của ông ấy.

Now this prince loved his music,

Vị hoàng tử này rất yêu âm nhạc,

but he also loved the country castle that he tended to reside in most of the time,

nhưng ông ấy cũng yêu tòa lâu đài ở vùng nông thôn mà ông ấy đã sống suốt cả cuộc đời,

which is just on the Austro-Hungarian border,

nằm ở biên giới giữa Áo và Hungary,

a place called Esterhazy --

đó là nơi có tên gọi là Esterhazy --

a long way from the big city of Vienna.

rất xa thành phố Vienna rộng lớn.

Now one day in 1772,

Vào một ngày nọ, năm 1772,

the prince decreed that the musicians' families,

vị hoàng tử ra lệnh rằng gia đình của những nhạc công,

the orchestral musicians' families,

gia đình của nhạc công dàn nhạc giao hưởng,

were no longer welcome in the castle.

không được sống trong lâu đài nữa.

They weren't allowed to stay there anymore; they had to be returned to Vienna --

Họ không được phép ở đây nữa, họ phải trở về Vienna --

as I say, an unfeasibly long way away in those days.

mà như tôi đã nói, đó là cả một chặng đường dài vào thời đó.

You can imagine, the musicians were disconsolate.

Bạn có thể tưởng tượng, các nhạc công đã hết sức thất vọng.

Haydn remonstrated with the prince, but to no avail.

Haydn khuyên can hoàng tử, nhưng không được.

So given the prince loved his music,

Do biết rằng vị hoàng tử yêu âm nhạc,

Haydn thought he'd write a symphony to make the point.

Haydn quyết định sẽ viết một bản giao hưởng để nói lên suy nghĩ.

And we're going to play just the very tail end of this symphony now.

Và chúng tôi sẽ chơi đoạn cuối của bản giao hưởng ngay bây giờ.

And you'll see the orchestra in a kind of sullen revolt.

Và bạn sẽ thấy dàn nhạc như đang chống lại một cách buồn bã.

I'm pleased to say, the prince did take the tip

Và tôi rất vui khi nói rằng, vị hoàng tử đã thấu hiểu sự tình

from the orchestral performance,

từ bài biểu diễn của dàn nhạc,

and the musicians were reunited with their families.

và các nhạc công đã được đoàn tụ với gia đình của họ.

But I think it sums up my talk rather well, this,

Nhưng tôi nghĩ câu chuyện này đúc rút lại bài nói chuyện của tôi rất hay

that where there is trust,

rằng ở đâu có niềm tin,

there is music -- by extension life.

ở đó có âm nhạc -- mở rộng ra cuộc sống.

Where there is no trust,

Ở đâu không có niềm tin,

the music quite simply withers away.

ở đó âm nhạc sẽ biến mất.

(Music)

(Âm nhạc)

(Applause)

(Vỗ tay)