Get comfortable with being uncomfortable | Luvvie Ajayi Jones | TED

Translator: Nguyen Dieu Linh Reviewer: Ai Van Tran

Tôi là một chuyên gia gây rắc rối.

(Cười)

Bởi, công việc của tôi là phê bình thế giới,

I'm a professional troublemaker.

những tổ chức yếu kém và những con người không chịu cố gắng,

(Laughter)

As my job is to critique the world,

với tư cách nhà văn, nhà diễn thuyết, một người Nigeria đầy hoài nghi.

(Cười)

Tôi cảm thấy như mục tiêu của tôi là trở thành chú mèo này vậy.

the shoddy systems and the people who refuse to do better,

as a writer, as a speaker, as a shady Nigerian --

(Cười)

Tôi là một con người hay nhìn vào những người khác

(Laughter)

I feel like my purpose is to be this cat.

với tâm thế kiểu như, “Tôi cần bạn thay đổi điều đó“.

Vâng, đó chính là tôi.

(Laughter)

Tôi muốn chúng ta biến thế giới thành nơi tốt đẹp hơn thế giới mà chúng ta đã thấy.

I am the person who is looking at other people,

Và cách tôi chọn để tạo nên thay đổi là nói ra,

like, "I need you to fix it."

That is me.

I want us to leave this world better than we found it.

bằng cách trở thành người đầu tiên, trở thành domino.

Để một hàng domino bị lật đổ,

And how I choose to effect change

thì cần phải có một cái ngã xuống trước,

is by speaking up,

dẫn đến những cái còn lại không còn lựa chọn nào khác ngoài làm điều tương tự.

by being the first and by being the domino.

Và cú ngã của cái domino đó,

For a line of dominoes to fall,

chúng ta mong đợi rằng, được thôi,

one has to fall first,

người tiếp theo chứng kiến điều này sẽ có được cảm hứng để trở thành một domino.

which then leaves the other choiceless to do the same.

And that domino that falls,

Trở thành một domino, với tôi, nó giống như tuyên bố

we're hoping that, OK,

và làm những điều mà chúng ta vẫn thấy thật khó khăn,

the next person that sees this is inspired to be a domino.

đặc biệt là khi chúng là những điều cần thiết,

với hy vọng rằng những người khác sẽ tiếp nối điều đó.

Being the domino, for me, looks like speaking up

Một cách đơn giản là: Tôi chính là người nói lên

and doing the things that are really difficult,

những điều mà bạn có lẽ đang nghĩ đến, nhưng lại chẳng dám nói ra.

especially when they are needed,

with the hope that others will follow suit.

Mọi người thường nghĩ rằng,

chúng tôi thật dũng cảm,

And here's the thing: I'm the person who says

những người làm điều này họ chẳng sợ gì.

what you might be thinking but dared not to say.

Chúng tôi không hề như vậy.

Chúng tôi không ung dung trước những hậu quả

Hay những đánh đổi mà chúng tôi phải chấp nhận

A lot of times people think that we're fearless,

the people who do this, we're fearless.

khi lựa chọn nói ra sự thật trước quyền lực.

We're not fearless.

Điều thôi thúc là, chúng tôi thấy như mình phải làm,

We're not unafraid of the consequences

bởi có quá ít người trên thế giới này

or the sacrifices that we have to make

sẵn sàng để là một domino,

by speaking truth to power.

quá ít người sẵn sàng chấp nhận cú ngã đó.

What happens is, we feel like we have to,

Chúng tôi không làm điều đó mà không thấy lo sợ.

Bây giờ, hãy nói về nỗi sợ.

because there are too few people in the world

Khi còn nhỏ, tôi đã biết chính xác điều tôi muốn làm khi lớn lên.

willing to be the domino,

too few people willing to take that fall.

Kiểu như, “mình sẽ trở thành bác sĩ!”

We're not doing it without fear.

Bác sĩ Luvvie là ước mơ.

Còn tôi đã là bác sĩ McStuffins trước khi ước mơ kịp thành thứ gì đó.

Now, let's talk about fear.

I knew exactly what I wanted to be when I grew up.

(Cười)

Tôi nhớ khi tôi học đại học,

I was like, "I'm going to be a doctor!"

Doctor Luvvie was the dream.

năm đầu tiên, tôi phải học Hóa học 101

I was Doc McStuffins before it was a thing.

cho chuyên ngành dự bị Y khoa của mình.

(Laughter)

And I remember when I went to college,

Tôi nhận được điểm D đầu tiên và cũng là cuối cùng trong sự nghiệp học hành.

my freshman year, I had to take Chemistry 101

(Cười)

Vì thế, tôi tìm đến cố vấn của mình, và tôi kiểu như,

for my premed major.

“Ổn thôi, từ bỏ chương trình dự bị Y khoa thôi nào,

I got the first and last D of my academic career.

bởi việc trở thành bác sĩ này có vẻ không ổn,

(Laughter)

và mình thậm chí còn chẳng thích bệnh viện.”

So I went to my advisor, and I was like,

Và thế là... (Cười)

“Cứ xem như mọi thứ kết thúc như thế vậy.”

"OK, let's drop the premed,

because this doctor thing is not going to work,

Và cũng trong học kỳ đó, tôi bắt đầu viết blog.

because I don't even like hospitals.

Đó là năm 2003.

So ..."

Cùng với sự chấm dứt của một ước mơ, một cánh cửa mới lại mở ra.

(Laughter)

"Let's just consider that done for."

Sau đó, có lúc một sở thích nhỏ lại trở thành công việc toàn thời gian

And that same semester, I started blogging.

khi tôi mất đi công việc Marketing vào năm 2010.

That was 2003.

So as that one dream was ending, another was beginning.

Nhưng phải đến hai năm sau đó tôi mới dám nói rằng, “Tôi là một nhà văn.”

And then what was a cute hobby became my full-time job

Chín năm kể từ ngày tôi bắt đầu viết lách,

when I lost my marketing job in 2010.

tôi mới dám khẳng định “Tôi là nhà văn”,

bởi tôi lo sợ về những điều sẽ xảy đến nếu không có những kế hoạch 401k,

But it still took me two more years to say, "I'm a writer."

Nine years after I had started writing, before I said, "I'm a writer,"

nếu không tự hỏi, “Mình sẽ tiếp tục thói quen mang giày thế nào?”

Nó thực sự quan trọng với tôi.

because I was afraid of what happens

(Cười)

Như vậy, tôi phải mất một khoảng thời gian dài để đạt được điều này,

without 401ks,

without, "How am I going to keep up my shoe habit?

đó là mục tiêu của tôi.

Và tôi chợt nhận ra,

nỗi sợ là một sức mạnh rất vững chắc

That's important to me."

(Laughter)

So it took me that long to own this thing

giúp chúng ta thực hiện và nói ra những mong muốn của mình.

that was what my purpose was.

Còn tôi thì kiểu như,

And then I realized,

“Bạn biết không, tôi sẽ không để nỗi sợ chi phối đời mình.

fear has a very concrete power

of keeping us from doing and saying the things that are our purpose.

Tôi sẽ không để nó quyết định điều tôi làm.”

Dần dần, những điều tuyệt diệu bắt đầu xảy đến,

And I was like, "You know what?

I'm not going to let fear rule my life.

và những tấm domino cũng bắt đầu đổ xuống.

I'm not going to let fear dictate what I do."

Khi nhận ra điều đó, tôi tự nhủ rằng,

“Ổn thôi, 2015, mình bước sang tuổi 30,

And then all of these awesome things started happening,

đây sẽ là năm “Làm nó dù thế nào đi nữa” của mình.

and dominoes started to fall.

Bất cứ điều gì làm mình sợ hãi, mình sẽ thực sự theo đuổi nó.”

So when I realized that, I was like, "OK, 2015,

Tôi là người thuộc chòm sao Ma Kết.

I turned 30,

it's going to be my year of 'Do it anyway.'

Tôi thích cảm giác chắc chắn của mình trên mặt đất.

Anything that scares me, I'm going to actively pursue it."

Tôi đã quyết định tận hưởng kỳ nghỉ một mình lần đầu tiên trong đời,

So, I'm a Capricorn.

đó là chuyến đi đến Cộng hòa Dominica.

I like my feel solidly on the ground.

Thế là, vào ngày sinh nhật của mình, tôi đã làm gì?

I decided to take my first-ever solo vacation,

Tôi tham gia đu dây mạo hiểm qua những cánh rừng ở Punta Cana.

and it was out of the country to the Dominican Republic.

Vì một vài lý do kỳ quặc, tôi lại mặc trang phục công sở lúc đó.

So on my birthday, what did I do?

Đừng hỏi vì sao;)))

(Cười)

I went ziplining through the forests of Punta Cana.

Tôi đã có một khoảng thời gian tuyệt vời.

Nhưng mà tôi chẳng thích bị chìm ngập dưới nước.

And for some odd reason, I had on business casual.

Tôi thích được đứng vững vàng trên mặt đất.

Don't ask why.

(Laughter)

Thế là tôi đã đến Mexico và bơi cùng những chú cá heo dưới mặt nước.

And I had an incredible time.

Also, I don't like being submerged in water.

Một điều thật ngầu mà tôi cũng đã làm trong năm đó,

I like to be, again, on solid ground.

nó là một niềm tự hào to lớn của tôi,

So I went to Mexico and swam with dolphins underwater.

tôi đã viết một cuốn sách

với tựa đề: ”I’m Jugding You: The Do-Better Muanual”,

And then the cool thing that I did also that year

Và tôi dĩ nhiên là phải giữ... (Tiếng vỗ tay)

that was my mountain

bản viết tay của nó, phải không nào? Vâng.

was I wrote my book,

Nhưng năm đó, tôi đã làm một điều mà vốn dĩ tôi nghĩ mình sẽ chẳng bao giờ thử,

"I'm Judging You: The Do-Better Manual,"

And I had to own --

nó đã để lại cho tôi một phen hú vía.

(Applause)

that whole writing thing now, right?

Tôi đã đi nhảy dù.

Yes.

Khi chúng tôi sắp sửa nhảy ra khỏi máy bay.

But the very anti-me thing that I did that year

Tôi kiểu, “Mình đã làm thật nhiều điều ngốc nghếch. Và đây là một trong số đó.”

that scared the crap out of me --

I went skydiving.

Sau đó, khi chúng tôi nhảy về phía Trái Đất,

tôi dần thấy ngộp thở khi nhìn vào Trái Đất, tôi tự nhủ,

We're about to fall out of the plane.

I was like, "I've done some stupid things in life. This is one of them."

“Mình vừa nhảy khỏi chiếc máy bay hoàn hảo một cách có chủ đích.”

(Laughter)

And then we come falling down to Earth,

(Cười)

“Có điều gì với mình vậy?!”

and I literally lose my breath as I see Earth, and I was like,

Nhưng khi tôi nhìn xuống cái vẻ đẹp ấy,

tôi thầm nghĩ, “Đây có lẽ là điều tuyệt nhất mà mình đã làm.

"I just fell out of a perfectly good plane on purpose."

Quả là một quyết định đáng ngạc nhiên.”

(Laughter)

"What is wrong with me?!"

Tôi nghĩ về những lúc mà tôi phải nói ra sự thật.

But then I looked down at the beauty,

Cái cảm giác đó cũng giống như rơi từ chiếc máy bay đó.

and I was like, "This is the best thing I could have done.

This was an amazing decision."

Nó cũng y hệt khoảnh khắc tôi thấy mình ở bên rìa của chiếc máy bay,

And I think about the times when I have to speak truth.

tôi đã nghĩ, “mình đáng ra không nên thử“,

nhưng tôi đã làm dù bất kể điều gì, bởi tôi nhận ra mình phải làm.

It feels like I am falling out of that plane.

Ngồi ở góc rìa của chiếc máy bay đó,

It feels like that moment when I'm at the edge of the plane,

hay đại loại là ở trên đó với tôi là những điều an toàn.

and I'm like, "You shouldn't do this,"

Tôi có cảm giác như mỗi ngày, khi tôi nói lên sự thật

but then I do it anyway, because I realize I have to.

chống lại những tổ chức, cá nhân nhiều quyền thế hơn bản thân tôi,

Sitting at the edge of that plane

và tất cả đều những thế lực uy quyền hơn tôi,

and kind of staying on that plane is comfort to me.

tôi thấy như lại đang rơi từ chiếc máy bay đó.

And I feel like every day that I'm speaking truth

Dần dần tôi nhận ra, sự thoải mải đã được nghĩ sai.

against institutions and people who are bigger than me

Bởi, im lặng cũng thật là dễ chịu.

and just forces that are more powerful than me,

Giữ mọi thứ ở trạng thái của riêng nó thật dễ chịu.

I feel like I'm falling out of that plane.

Và tất cả những gì mà sự dễ chịu đã làm là giữ lấy trạng thái lặp lại.

But I realize comfort is overrated.

Because being quiet is comfortable.

Như vậy, ta có được sự thoải mái bằng cách quen với điều khó khăn,

Keeping things the way they've been is comfortable.

bằng cách nói lên những sự thật khó nhằn khi chúng là thiết yếu.

And all comfort has done is maintain the status quo.

Và tôi...

(Cười)

So we've got to get comfortable with being uncomfortable

Riêng tôi, tôi luôn ý thức rằng mình phải nói lên những sự thật

by speaking these hard truths when they're necessary.

And I --

bởi chân thực với tôi rất dỗi quan trọng.

(Applause)

Sự liêm khiết là thứ mà tôi luôn cố gắng để nắm giữ.

Còn công bằng- tôi chẳng nghĩ rằng nó là một lựa chọn.

And for me, though, I realize that I have to speak these truths,

Chúng ta phải luôn công bằng,

và tôi cũng tin vào bơ shea như một giá trị cốt lõi...

because honesty is so important to me.

My integrity is something I hold dear.

(Cười)

Justice -- I don't think justice should be an option.

Và tôi nghĩ thế giới có lẽ sẽ tốt đẹp hơn, nếu mỗi chúng ta đều được làm ẩm.

We should always have justice.

Also, I believe in shea butter as a core value, and --

Nhưng bên cạnh đó, với những giá trị cốt lõi này của mình,

(Laughter)

Tôi phải nói về sự thật.

Chẳng có lựa chọn nào khác với tôi cả.

and I think the world would be better if we were more moisturized.

Những người như tôi, những chuyên gia gây rắc rối,

But besides that, with these as my core values,

chẳng nên là những người duy nhất chấp nhận làm những tấm domino,

I have to speak the truth.

những người luôn rơi khỏi máy bay

I have no other choice in the matter.

hay là người đầu tiên đón nhận cú va chạm.

But people like me, the professional troublemakers,

Con người ta quá lo sợ những hậu quả trước mắt,

should not be the only ones who are committed to being these dominoes

mà không nhận ra, có rất nhiều lúc ta dạo bước trong những căn phòng,

who are always falling out of planes

ta chính là những cá nhân quyền lực nhất ở đó...

or being the first one to take this hit.

People are so afraid of these acute consequences,

hay cũng có thể là người uy thế thứ hai, thứ ba chẳng hạn.

not realizing that there are many times when we walk in rooms

Và tôi có niềm tin vững chắc rằng, công việc của chúng ta lúc ấy

and we are some of the most powerful people in those rooms --

là làm sụp đổ những điều đang diễn ra.

Và nếu ta chẳng phải người quyền lực nhất,

we might be the second-most powerful, third-most powerful.

chỉ cần chúng ta đoàn kết lại,

And I firmly believe that our job in those times

chúng ta sẽ trở nên thật mạnh mẽ.

Nó như việc đồng tình với một người phụ nữ trong cuộc họp,

is to disrupt what is happening.

And then if we're not the most powerful,

bạn biết đó, cô ấy dường như chẳng dám bày tỏ ý kiến của mình,

if two more of us band together,

hay đơn giản là đảm bảo rằng những người không dám nói lên quan điểm của mình

it makes us powerful.

It's like cosigning the woman in the meeting,

được lắng nghe.

Việc của chúng tôi là đảm bảo họ có một không gian để làm điều đó.

you know, the woman who can't seem to get her word out,

Để mọi người đều thoải mái ở nơi làm việc.

or just making sure that other person who can't make a point

Nếu chúng ta thực hiện điều đó, ta sẽ thấy được rằng,

is being heard.

những khi ta cần trợ giúp,

Our job is to make sure they have room for that.

ta sẽ chẳng phải kiếm tìm quá khó khăn

nếu chúng ta chắc rằng, mình cũng sẵn lòng khi ai đó cần giúp đỡ.

Everyone's well-being is community business.

If we made that a point, we'd understand that,

Có những lúc tôi thấy kiểu như,

for the times when we need help,

tôi đã thực hiện những cú nhào lộn và té ngã quá công khai,

we wouldn't have to look around so hard

if we made sure we were somebody else's help.

như cái lần mà tôi được mời nói chuyện ở một buổi hội thảo,

And there are times when I feel like

và họ muốn tôi tự mình chi trả cho chuyến đi đó.

I have taken very public tumbles and falls,

Sau đó, tôi đã tiến hành vài nghiên cứu,

và tôi nhận thấy đàn ông da trắng phát biểu ở đó được trả thù lao

like the time when I was asked to speak at a conference,

and they wanted me to pay my way there.

cùng với chi phí đi lại.

Những người phụ nữ da trắng thì được chu cấp chi phí đi lại.

And then I did some research

and found out the white men who spoke there got compensated

Còn phụ nữ da đen thì lại được đề nghị trả phí để được phát biểu tại đó.

and got their travel paid for.

Tôi tự hỏi, “Mình phải làm gì?”

The white women who spoke there got their travel paid for.

Lúc đó tôi biết rằng, nếu tôi công khai sự thật này,

The black women who spoke there were expected to actually pay to speak there.

tôi có thể đối mặt với sự mất mát về tài chính.

Nhưng rồi, tôi ý thức được sự im lặng của mình chẳng có lợi cho ai cả.

And I was like, "What do I do?"

And I knew that if I spoke up about this publicly,

Tôi đã công khai điều đó với đầy lo sợ,

I could face financial loss.

và những phụ nữ khác cũng bắt đầu nói về nó,

But then I also understood that my silence serves no one.

“Tôi cũng đã phải chịu kiểu chi trả không công bằng thế này”.

So I fearfully spoke up about it publicly,

Và một cuộc tranh luận về phân biệt đối xử trong chi phí bùng nổ,

and other women started coming out to talk about,

mà chính buổi hội thảo này cũng tham gia vào đó.

"I, too, have faced this type of pay inequality."

Tôi thấy mình cũng chính là domino

khi tôi đọc một hồi ký đáng lo ngại bởi một nhân vật của công chúng

And it started a conversation about discriminatory pay practices

và tôi đã viết đôi điều về nó.

that this conference was participating in.

Tôi biết người đó có uy thế ra sao,

I felt like I was the domino

và có thể chi phối nghề nghiệp của tôi.

Nhưng tôi tự nhủ, “Mình phải làm nó,

the time I read a disturbing memoir by a public figure

mình đã ngồi ở rìa chiếc máy bay này, có lẽ là hai tiếng đồng hồ“.

and wrote a piece about it.

I knew this person was more powerful than me and could impact my career,

Thế là, tôi đã nhấn nút “Xuất bản”, và chạy...

(Cười)

but I was like, "I've got to do this.

Khi tôi vào lại bài đăng tải gốc,

I've got to sit at the edge of this plane," maybe for two hours.

và mọi người phản ứng rằng, “Tạ ơn Chúa, cuối cùng ai đó cũng đã nói điều này”

And I did. And I pressed "Publish," and I ran away.

Một cuộc tranh luận lại bắt đầu

(Laughter)

với chủ đề sức khỏe tinh thần và tự chăm sóc bản thân,

And I came back to a viral post

and people being like, "Oh my God, I'm so glad somebody finally said this."

và tôi thì, “Được rồi, ổn cả.

Thứ mình đang làm, mình nghĩ nó đã làm nên điều gì đó.”

And it started a conversation

Sau đó, rất nhiều người cũng trở thành những tấm domino

about mental health and self-care,

and I was like, "OK. Alright.

khi họ nói về việc bị tấn công bởi những người đàn ông quyền lực như thế nào.

This thing that I'm doing, I guess, alright, it's doing something."

And then so many people have been the domino

Bài viết đó đã thu hút hàng triệu phụ nữ tham gia và nói rằng, “Tôi cũng thế.”

when they talk about how they've been assaulted by powerful men.

Và, một lời tán dương cho Tarana Burke vì đã châm ngòi cho sự dịch chuyển đó.

(Tiếng vỗ tay)

And it's made millions of women join in and say, "Me Too."

So, a shout-out to Tarana Burke for igniting that movement.

Con người và các hệ thống dựa vào sự im lặng để giữ ta ở yên nơi ta trú ngụ.

(Applause)

Việc trở thành domino đôi khi giống như trở thành chính xác bản thân mình.

People and systems count on our silence to keep us exactly where we are.

Thế nên, tôi đã là một người đầy hoài nghi từ lúc lên ba.

Now, being the domino sometimes comes down to being exactly who you are.

(Cười)

Đây là tôi vào sinh nhật năm ba tuổi.

Tôi vẫn luôn là cô bé này trong suốt đời mình,

So, I've been a shady somebody since I was three.

và tôi thậm chí thấy đó cũng chính là domino,

bởi trong một thế giới muốn chúng ta đi vòng

(Laughter)

This is me on my third birthday.

như những bản mô tả về chúng ta,

But I've been this girl all my life,

trở thành chính mình cũng là một hành động cách mạng.

and I feel like even that's been the domino,

Và trong thế giới muốn ta thì thầm,

because in a world that wants us to walk around

tôi chọn cách hét lên.

as representatives of ourselves,

(Tiếng vỗ tay)

being yourself can be a revolutionary act.

And in a world that wants us to whisper,

Vào thời điểm để nói lên những điều khó nhằn này,

I choose to yell.

Tôi tự hỏi bản thân mình ba điều.

(Applause)

Thứ nhất: Bạn có muốn điều đó?

Thứ hai: Bạn có thể bảo vệ nó không?

When it's time to say these hard things,

Thứ ba: Bạn có nói về nó với lòng nhiệt huyết?

I ask myself three things.

Nếu cả ba câu trả lời đều là có,

One: Did you mean it?

Tôi nói ra và để những mảnh vụn rơi xuống.

Two: Can you defend it?

Điều đó thực sự quan trọng.

Three: Did you say it with love?

Cái bảng kiểm tra ấy

If the answer is yes to all three,

luôn nói với tôi rằng, “Đúng vậy, bạn cần làm điều đó.”

I say it and let the chips fall.

Nói lên sự thật, chỉ ra những thực tế đáng suy ngẫm,

That's important.

chẳng phải một hoạt động mang tính cách mạng.

That checkpoint with myself

always tells me, "Yes, you're supposed to do this."

Nói lên sự thật với quyền lực chẳng là sự hy sinh, nhưng chúng lại là như thế.

Telling the truth -- telling thoughtful truths --

Nhưng tôi nghĩ nếu nhiều người mạnh dạn làm nó vì những điều tốt đẹp hơn,

should not be a revolutionary act.

ta đã có thể ở một nơi tuyệt vời hơn nơi ta đang đứng bây giờ.

Speaking truths to power should not be sacrificial, but they are.

Nói về những giá trị tốt đẹp,

But I think if more of us chose to do this for the greater good,

tôi nghĩ đó là việc ta tự cam kết để nói ra sự thật, để dựng nên những cầu nối

we'd be in better spaces than we are right now.

để tạo mặt bằng chung,

và những chiếc cầu không có nền móng từ sự thật, sẽ sớm sụp đổ.

Speaking of the greater good,

Thế nên, đó là việc của chúng ta,

I think we commit ourselves to telling truths to build bridges

là nghĩa vụ, là bổn phận của ta

to common ground,

and bridges that aren't based on truth will collapse.

để nói sự thật trước quyền lực, để là tấm domino,

So it is our job,

không chỉ khi nó thật khó nhằn,

nhưng đặc biệt quan trọng khi nó đầy khó khăn.

it is our obligation, it is our duty

Cám ơn mọi người,

to speak truth to power, to be the domino,

(Tiếng vỗ tay)

not just when it's difficult --

especially when it's difficult.

Thank you.

(Applause)