Robert Gordon: The death of innovation, the end of growth

Robert Gordon: Cái chết của phát minh, sự chấm dứt tăng trưởng

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Nhi Phan Reviewer: Trà Giang Lê

That's how we traveled in the year 1900.

Đó là cách chúng ta đi lại năm 1900.

That's an open buggy. It doesn't have heating.

Đó là một cỗ xe ngựa. Nó không có hệ thống sưởi.

It doesn't have air conditioning.

Nó không có máy điều hòa.

That horse is pulling it along

Con ngựa đó kéo nó đi

at one percent of the speed of sound,

với tốc độ bằng 1 phần trăm tốc độ âm thanh,

and the rutted dirt road

và con đường đất vỡ bụi bặm

turns into a quagmire of mud anytime it rains.

hoá thành một vũng lầy lội mỗi khi trời đổ mưa.

That's a Boeing 707.

Còn đây là chiếc Boeing 707.

Only 60 years later, it travels

Chỉ 60 năm sau, nó di chuyển

at 80 percent of the speed of sound,

với vận tốc bằng 80 phần trăm tốc độ âm thanh,

and we don't travel any faster today

và hiện nay chúng ta không đi nhanh hơn nữa

because commercial supersonic air travel

tại vì máy bay hàng không siêu âm thương mại

turned out to be a bust.

hóa ra cũng thất bại.

So I started wondering and pondering,

Rồi tôi bắt đầu nghĩ

could it be that the best years of American economic growth

có khi nào những năm vàng son của kinh tế Mỹ

are behind us?

đã xa ta rồi?

And that leads to the suggestion, maybe economic growth

Và điều đó dẫn tới một ý nghĩ, có thể tăng trưởng kinh tế

is almost over.

sắp kết thúc rồi.

Some of the reasons for this are not really very controversial.

Một số lý do cho việc này không thực sự quá gây tranh cãi.

There are four headwinds that are just hitting

Có bốn ngọn chướng phong dập vào

the American economy in the face.

mặt của nền kinh tế Mỹ.

They're demographics, education, debt and inequality.

Đó là ở nhân khẩu, giáo dục, nợ, và bất bình đẳng.

They're powerful enough to cut growth in half.

Chúng đủ mạnh để cắt mất một nửa sự tăng trưởng.

So we need a lot of innovation to offset this decline.

Nên bây giờ ta cần rất nhiều sáng kiến để đi ngược trở lên.

And here's my theme: Because of the headwinds,

Chủ đề của tôi là: Bởi vì ta đi ngược gió,

if innovation continues to be as powerful as it has been

nếu như đổi mới tiếp tục mạnh mẽ như bấy giờ

in the last 150 years, growth is cut in half.

150 năm trở lại đây, tăng trưởng vẫn bị cắt nửa.

If innovation is less powerful,

Nếu như đổi mới không đạt tới đà đó,

invents less great, wonderful things,

chế tạo ra ít những thứ vĩ đại, tuyệt vời

then growth is going to be even lower than half of history.

thì tăng trưởng kinh tế sẽ còn ít hơn một nửa của lúc trước.

Now here's eight centuries of economic growth.

Đồ thị này biểu diễn 8 thế kỷ phát triển kinh tế.

The vertical axis is just percent per year of growth,

Trục tung đại diện cho tỷ lệ phần trăm của phát triển kinh tế một năm,

zero percent a year, one percent a year, two percent a year.

0 phần trăm một năm, 1 phần trăm một năm,, 2 phần trăm một năm.

The white line is for the U.K., and then the U.S.

Đường màu trắng biểu diễn cho kinh tế Anh, và rồi Mỹ

takes over as the leading nation in the year 1900,

vượt qua Anh trở thành quốc gia dẫn đầu trong năm 1900,

when the line switches to red.

kinh tế Mỹ là đường màu đỏ.

You'll notice that, for the first four centuries,

Ta sẽ thấy ngay rằng trong bốn thế kỷ đầu

there's hardly any growth at all, just 0.2 percent.

gần như không có tăng trưởng, chỉ ở 0,2 phần trăm.

Then growth gets better and better.

Rồi tốc độ tăng trưởng càng về sau càng khá lên.

It maxes out in the 1930s, '40s and '50s,

Và đạt cực điểm trong các thập niên 30, 40, 50.

and then it starts slowing down, and here's a cautionary note.

Rồi lại chậm xuống, và ngay đoạn này là điểm đáng chú ý.

That last downward notch in the red line

Đoạn chạy xuống cuối của đường màu đỏ

is not actual data.

không phải dữ kiện thật.

That is a forecast that I made six years ago

Chỉ là dự đoán của tôi hồi sáu năm về trước

that growth would slow down to 1.3 percent.

rằng tăng trưởng sẽ chậm xuống còn 1,3 phần trăm.

But you know what the actual facts are?

Nhưng mà các bạn biết thực tế ra làm sao không?

You know what the growth in per-person income has been

Bạn có biết thu nhập bình quân đầu người của Mỹ như thế nào

in the United States in the last six years?

trong vòng sáu năm vừa rồi?

Negative.

Âm.

This led to a fantasy.

Làm tôi mơ mộng.

What if I try to fit a curved line to this historical record?

Giả sử tôi vẽ một đường cong men theo biểu đổ này

I can make the curved line end anywhere I wanted,

tôi có thể vẽ đường đó dài tới đâu tôi muốn,

but I decided I would end it at 0.2,

nhưng tôi quyết định dừng lại tại 0,2,

just like the U.K. growth for the first four centuries.

giống kinh tế Anh trong bốn thế kỷ đầu.

Now the history that we've achieved is that we've grown

Lịch sử mà ta thu được là ta đạt được mức tăng trưởng

at 2.0 percent per year over the whole period,

ổn định ở 2 phần trăm một năm, trong giai đoạn

1891 to 2007,

tử 1891 tới 2007.

and remember it's been a little bit negative since 2007.

và nhớ rằng nó hơi âm một ít từ sau 2007.

But if growth slows down,

Nếu như tăng trưởng chậm lại,

instead of doubling our standard of living every generation,

thì thay vì nhân đôi mức sống thế hệ sau

Americans in the future can't expect to be twice as well off as their parents,

trong tương lai người Mỹ không thể giàu được một nửa của ba mẹ họ

or even a quarter [more well off than] their parents.

hay thậm chí một phần tư ba mẹ họ.

Now we're going to change and look at the level of per capita income.

Giờ ta sẽ chuyển chủ đề và theo dõi thu nhập đầu người.

The vertical axis now is thousands of dollars in today's prices.

Trục tung bây giờ đại diện cho đơn vị ngàn đô la theo thời giá hiện tại.

You'll notice that in 1891, over on the left,

Ta thấy rằng trong năm 1891, bên tay trái,

we were at about 5,000 dollars.

ta ở mức 5 ngàn đô la.

Today we're at about 44,000 dollars of total output

Hôm nay ta ở mức 44 ngàn đô la thu nhập

per member of the population.

trên một người.

Now what if we could achieve that historic

Giả sử ta lập lại lịch sử

two-percent growth for the next 70 years?

tăng trưởng 2 phần trăm trong 70 năm tới thì sao?

Well, it's a matter of arithmetic.

Đây là về số học.

Two-percent growth quadruples your standard of living in 70 years.

2 phần trăm đó sẽ làm tăng gấp tư mức sống của ta trong vòng 70 năm

That means we'd go from 44,000 to 180,000.

Nghĩa là ta sẽ từ 44 000 lên 180 000.

Well, we're not going to do that,

Mà chúng ta sẽ không làm được vậy,

and the reason is the headwinds.

bởi vì cơn gió chướng.

The first headwind is demographics.

Đầu tiên là nguyên do về nhân khẩu.

It's a truism that your standard of living

Lẽ thường thì mức sống của ta

rises faster than productivity, rises faster than output per hour,

sẽ tăng nhanh hơn năng suất, nhanh hơn hiệu suất mỗi giờ,

if hours per person increased.

với số giờ làm việc của một người cũng tăng lên.

And we got that gift back in the '70s and '80s

Và ta cũng vẫn còn giữ món quà từ những năm 70, 80

when women entered the labor force.

lúc phụ nữ bắt đầu tham gia lực lượng lao động.

But now it's turned around.

Nhưng bây giờ tình thế đã đổi thay.

Now hours per person are shrinking,

Bây giờ giờ làm trung bình đang giảm,

first because of the retirement of the baby boomers,

thứ nhất là sự chấm dứt của bùng nổ dân số,

and second because there's been a very significant

thứ nhì là đã có một sự sút giảm đáng kể

dropping out of the labor force of prime age adult males

của lực lượng nam lao động độ tuổi trưởng thành

who are in the bottom half of the educational distribution.

những người ở nửa phía dưới của sự phân bố mức độ giáo dục.

The next headwind is education.

Cơn gió lớn tiếp đó là giáo dục.

We've got problems all over our educational system

Chúng ta có vấn đề trên khắp hệ thống giáo dục

despite Race to the Top.

mặc dù đã thực hiện cải cách RTTT.

In college, we've got cost inflation in higher education

Trong đại học, lạm phát trong giáo dục cao học còn gấp đôi

that dwarfs cost inflation in medical care.

lạm phát trong y tế.

We have in higher education a trillion dollars of student debt,

Nơ sinh viên lên tới hàng nghìn tỷ đô.

and our college completion rate

và tỷ lệ hoàn thành đại học

is 15 points, 15 percentage points below Canada.

ở mức 15 điểm, 15% dưới Canada

We have a lot of debt.

Ta có rất nhiều nợ.

Our economy grew from 2000 to 2007

Kinh tế từ năm 2000 tới 2007 tăng trưởng

on the back of consumers massively overborrowing.

dựa trên sự vay mượn khổng lồ của người tiêu dùng.

Consumers paying off that debt is one of the main reasons

Người tiêu dùng phải trả món nợ là một trong những lý do chính

why our economic recovery is so sluggish today.

tại sao kinh tế phục hồi hết sức chậm chạp hiện nay.

And everybody of course knows

Và tất nhiên ai cũng biết

that the federal government debt is growing

rằng nợ chính phủ cũng đang tăng

as a share of GDP at a very rapid rate,

cũng như cổ phần GDP với tốc độ chóng mặt,

and the only way that's going to stop is some combination

và cách duy nhất để chấm dứt tình trạng này là kết hợp

of faster growth in taxes or slower growth in entitlements,

tăng nhanh thuế hay chậm lại tốc độ tăng quyền lợi

also called transfer payments.

hay còn gọi là chi trả chuyển tiếp.

And that gets us down from the 1.5,

Làm vậy thì mức tăng trưởng đi từ 1.5,

where we've reached for education, down to 1.3.

xuống còn 1.3

And then we have inequality.

Và rồi ta còn có nhiều sự bất bình đẳng.

Over the 15 years before the financial crisis,

Hơn 15 năm trước khủng hoảng kinh tế,

the growth rate of the bottom 99 percent

tỷ lệ tăng thu nhập của 99 phần trăm dân số

of the income distribution was half a point slower

dưới đáy thang thu nhập là 0.5 điểm chậm hơn

than the averages we've been talking about before.

so với con số bình quân ta bàn lúc nãy.

All the rest went to the top one percent.

Toàn bộ phần dư sẽ vào tay của 1 phần trăm dân số còn lại.

So that brings us down to 0.8.

Vậy là ta xuống còn 0.8.

And that 0.8 is the big challenge.

Và 0,8 là mộtthử thách lớn.

Are we going to grow at 0.8?

Ta có thể tăng trưởng từ mức 0.8 không?

If so, that's going to require that our inventions

Nếu có, ta cần có những phát minh

are as important as the ones that happened

quan trọng ngang những phát minh

over the last 150 years.

trong 150 năm vừa rồi.

So let's see what some of those inventions were.

Để xem đó là những phát minh gì.

If you wanted to read in 1875 at night,

Năm 1875, nếu bạn muốn đọc sách ban đêm,

you needed to have an oil or a gas lamp.

bạn cần đèn dầu hay đèn khí ga.

They created pollution, they created odors,

Mấy đèn này có mùi và gây ô nhiễm,

they were hard to control, the light was dim,

chúng khó điều khiển, lúc nào cũng mờ mờ,

and they were a fire hazard.

và dễ gây hoả hoạn nữa.

By 1929, electric light was everywhere.

Đến 1929 thì đèn điện ở khắp nơi.

We had the vertical city, the invention of the elevator.

Rồi ta có các thành phố thẳng đứng, sự phát minh ra thang máy.

Central Manhattan became possible.

Khu nhà chọc trời Central Manhattan trở nên khả thi.

And then, in addition to that, at the same time,

Và nữa, thêm vào đó, vào lúc đó

hand tools were replaced by massive electric tools

công cụ thô sơ bị thay thế bởi dụng cụ điện hạng nặng

and hand-powered electric tools,

và rồi những công cụ chạy điện tại chỗ,

all achieved by electricity.

tất cả đều là nhờ phát minh ra điện.

Electricity was also very helpful in liberating women.

Điện lực cũng hết sức hữu ích đối với quá trình giải phóng nữ giới.

Women, back in the late 19th century,

Phụ nữ, hồi cuối thế kỷ 19,

spent two days a week doing the laundry.

mất hai ngày một tuần để giặt giũ.

They did it on a scrub board.

Họ giặt trên cái bảng chà.

Then they had to hang the clothes out to dry.

Rồi họ phải phơi đồ ngoài trời cho khô.

Then they had to bring them in.

Rồi họ phải rút đồ vào nhà.

The whole thing took two days out of the seven-day week.

Làm xong chừng đó cũng mất hai ngày của một tuần bãy ngày.

And then we had the electric washing machine.

Và rồi máy giặt xuất hiện.

And by 1950, they were everywhere.

Đến năm 1950, chúng có ở khắp nơi.

But the women still had to shop every day,

Nhưng phụ nữ vẫn phải đi chợ mỗi ngày.

but no they didn't, because electricity

mà không cần nữa, nhờ có điện

brought us the electric refrigerator.

đem đến tủ lạnh.

Back in the late 19th century, the only source of heat in most homes

Khoảng cuối thế kỷ 19, nguồn nhiệt duy nhất trong phần lớn nhà

was a big fireplace in the kitchen that was used for cooking and heating.

là một bếp lửa lớn trong nhà bếp để nấu nướng và sưởi ấm.

The bedrooms were cold. They were unheated.

Phòng ngủ lạnh băng. Không được sưởi.

But by 1929, certainly by 1950,

Nhưng đến năm 1929, và chắc chắn đến 1950

we had central heating everywhere.

nơi nào cũng có nguồn phát nhiệt trung tâm.

What about the internal combustion engine,

Còn về động cơ đốt trong,

which was invented in 1879?

phát minh năm 1879 thì sao?

In America, before the motor vehicle,

Ở Mỹ, trước khi có động cơ xe máy

transportation depended entirely on the urban horse,

phương tiện giao thông chủ yếu là ngựa,

which dropped, without restraint,

không ngần ngại đi bậy và thải

25 to 50 pounds of manure on the streets every day

25 tới 50 pound phân trên đường mỗi ngày

together with a gallon of urine.

và 1 gallon (gần 4 lít) nước tiểu.

That comes out at five to 10 tons daily

Lượng là từ 5 tới 10 tấn mỗi ngày

per square mile in cities.

trên mỗi dặm vuông trong các thành phố.

Those horses also ate up fully one quarter of American agricultural land.

Những chú ngựa này cũng ăn hết một phần tư đất nông nghiệp Mỹ.

That's the percentage of American agricultural land

Đó là tỷ lệ phần trăm diện tích đất nông nghiệp đòi hỏi

it took to feed the horses.

để cho ngựa ăn.

Of course, when the motor vehicle was invented,

Dĩ nhiên khi động cơ xe máy được phát minh,

and it became almost ubiquitous by 1929,

và trở nên đầy rẫy năm 1929,

that agricultural land could be used for human consumption

diện tích đất nông nghiệp kia có thể dùng cho con người tiêu thụ

or for export.

hoặc xuất khẩu.

And here's an interesting ratio: Starting from zero in 1900,

Có một tỷ lệ thú vị: Từ 0 phần trăm trong năm 1900,

only 30 years later, the ratio of motor vehicles to the number of households

chỉ sau 30 năm, tỉ lệ số động cơ xe máy tới số lượng đồ dúng trong nhà

in the United States reached 90 percent in just 30 years.

ở Mỹ chạm tới 90 phần trăm chỉ trong vòng 30 năm.

Back before the turn of the century,

Về lại điểm trước chuyển giao thế kỷ

women had another problem.

phụ nữ vẫn còn một vấn đề nữa.

All the water for cooking, cleaning and bathing

Toàn bộ nước dùng cho nấu ăn, dọn dẹp, tắm rửa

had to be carried in buckets and pails in from the outside.

phải được lấy bằng xô và lấy từ ngoài trời.

It's a historical fact that in 1885,

Đó là một thực tế rằng trong năm 1885,

the average North Carolina housewife

trung bình mỗi một bà nội trợ ở North Carolina

walked 148 miles a year carrying 35 tons of water.

phải đi bộ 148 dặm mỗi năm để lấy 35 tấn nước về.

But by 1929, cities around the country

Nhưng tới năm 1929, các thành phố trên cả nước

had put in underground water pipes.

đã lắp đặt hệ thống ống nước ngầm.

They had put in underground sewer pipes,

Họ cũng lắp ống cống thải ngầm,

and as a result, one of the great scourges of the late 19th century,

và do vậy mà một trong những đại hoạ của thế kỷ 19 là

waterborne diseases like cholera, began to disappear.

bệnh truyền nhiễm qua nước bẩn như thổ tả bắt đầu mất dạng.

And an amazing fact for techno-optimists

Một thực tế tuyệt vời cho những người lạc quan về công nghệ.

is that in the first half of the 20th century,

là trong nửa đầu thế kỉ 20,

the rate of improvement of life expectancy

tỷ lệ cải thiện của tuổi thọ trung bình

was three times faster than it was

là nhanh gấp ba so với

in the second half of the 19th century.

nửa sau thế kỷ 19.

So it's a truism that things can't be more than 100 percent of themselves.

Dĩ nhiên là mọi thứ không thể hơn 100 phần trăm so với chúng được.

And I'll just give you a few examples.

Tôi sẽ đưa ra một vài ví dụ.

We went from one percent to 90 percent of the speed of sound.

Ta đi từ 1 tới 90 phần trăm tốc độ âm thanh.

Electrification, central heat, ownership of motor cars,

Điện hoá, nhiệt trung tâm, sở hữu xe hơi,

they all went from zero to 100 percent.

đi từ 0 đến 100 phần trăm.

Urban environments make people more productive than on the farm.

Con người đạt năng suất cao hơn ở thành thị chứ không phải nông trại.

We went from 25 percent urban to 75 percent

Ta đi từ 25 phần trăm thành thị tới 75

by the early postwar years.

vào những năm đầu hậu chiến.

What about the electronic revolution?

Vậy còn về cách mạng điện tử thì sao?

Here's an early computer.

Đây là một chiếc máy tính cổ.

It's amazing. The mainframe computer was invented in 1942.

Thật ngoài sức tưởng tượng. Chiếc máy tính lớn được phát minh năm 1942.

By 1960 we had telephone bills, bank statements

Tới 1960 ta có hoá đơn điện thoại, thông báo tài khoản ngân hàng

were being produced by computers.

làm ra bằng máy tính.

The earliest cell phones, the earliest personal computers

Điện thoại di động và máy tính cá nhân đời đầu tiên

were invented in the 1970s.

được phát minh trong thập niên 70.

The 1980s brought us Bill Gates, DOS,

Thập niên 80 sản sinh ra những Bill Gates, DOS,

ATM machines to replace bank tellers,

máy ATM thay thế cho nhân viên nhà băng,

bar code scanning to cut down on labor in the retail sector.

máy đọc mã vạch cũng giảm lao động ở bộ phận bản lẻ.

Fast forward through the '90s,

Thập niên 90

we had the dotcom revolution

ta có cuộc cách mạng chấm com

and a temporary rise in productivity growth.

và một đợt tăng năng suất tạm thời.

But I'm now going to give you an experiment.

Nhưng bây giờ tôi sẽ làm một thí nghiệm.

You have to choose either option A or option B.

Bạn phải chọn hoặc A hoặc B.

(Laughter)

(Cười)

Option A is you get to keep everything invented up till 10 years ago.

Lựa chọn A: Bạn được quyền giữ mọi thứ được phát minh trong cho đến 10 năm trước.

So you get Google, you get Amazon,

Vậy bạn có Google, Amazon,

you get Wikipedia, and you get running water and indoor toilets.

WIkipedia, nước sạch chảy và toilet trong nhà.

Or you get everything invented to yesterday,

Hoặc bạn được mọi phát minh hôm qua,

including Facebook and your iPhone,

bao gồm Facebook và iPhone

but you have to give up, go out to the outhouse,

nhưng bạn phải từ bỏ, phải ra khỏi nhà

and carry in the water.

và đi lấy nước về.

Hurricane Sandy caused a lot of people to lose the 20th century,

Cơn bão Sandy khiến cho nhiều người đánh mất thế kỷ 20

maybe for a couple of days,

có lẽ trong vòng mấy ngày,

in some cases for more than a week,

và trong vài trường hợp là hơn 1 tuần,

electricity, running water, heating, gasoline for their cars,

không điện nước không máy sưởi, không xăng

and a charge for their iPhones.

không có điện sạc cho iPhone.

The problem we face is that all these great inventions,

Vấn đề là ta gặp là phải làm sao những phát minh vĩ đại này,

we have to match them in the future,

chúng ta phải làm ra ngang ngửa chúng trong tương lai,

and my prediction that we're not going to match them

mà tôi đoán là chúng ta sẽ không đấu lại chúng

brings us down from the original two-percent growth

đem chúng ta xuống 0.2 phần trăm tăng trưởng ban đầu

down to 0.2, the fanciful curve that I drew you at the beginning.

xuống 0.2, đường cong tưởng tượng tôi vẽ ban đầu.

So here we are back to the horse and buggy.

Giờ ta quay lại với con ngựa và chiếc xe ngựa.

I'd like to award an Oscar

Tôi muốn được trao một giải Oscar

to the inventors of the 20th century,

cho những nhà phát minh của thế kỷ 20,

the people from Alexander Graham Bell

từ những người từ Alexander Graham Bell

to Thomas Edison to the Wright Brothers,

tới Thomas Edison tới anh em nhà Wright,

I'd like to call them all up here,

tôi muốn được gọi họ lên đây,

and they're going to call back to you.

và họ sẽ thách bạn.

Your challenge is, can you match what we achieved?

Các bạn có làm được nhưng thứ chúng tôi đã đạt được không?

Thank you.

Xin cám ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)