Meklit Hadero: The unexpected beauty of everyday sounds | TED

Translator: Nguyen Van Anh Pham Reviewer: Tra Nguyen

As a singer-songwriter,

Là một ca sĩ kiêm nhạc sĩ

people often ask me about my influences or, as I like to call them,

mọi người hay hỏi tôi về những ảnh hưởng, Tôi hay gọi

my sonic lineages.

là thứ âm nhạc gia truyền của tôi.

And I could easily tell you

Và tôi có thể dễ dàng trả lời bạn rằng

that I was shaped by the jazz and hip hop that I grew up with,

tôi đã được định hình bởi jazz và hip hop khi tôi lớn lên cùng chúng

by the Ethiopian heritage of my ancestors,

bằng các di sản của tổ tiên tôi Ethiopia,

or by the 1980s pop on my childhood radio stations.

và bằng âm nhạc của tuổi thơ tôi những năm 1980 trên đài phát thanh.

But beyond genre, there is another question:

Nhưng ngoài thể loại, có một câu hỏi khác :

how do the sounds we hear every day influence the music that we make?

âm thanh đời thường ảnh hưởng ra sao đến âm nhạc chúng ta tạo ra?

I believe that everyday soundscape

Tôi tin rằng âm thanh hằng ngày

can be the most unexpected inspiration for songwriting,

có thể là nguồn cảm hứng bất ngờ nhất cho việc sáng tác

and to look at this idea a little bit more closely,

và để xem xét ý tưởng này kỹ hơn một chút

I'm going to talk today about three things:

Hôm nay tôi sẽ nói về ba điều :

nature, language and silence --

thiên nhiên, ngôn ngữ và sự im lặng -

or rather, the impossibility of true silence.

hay đúng hơn là không có sự im lặng thực sự

And through this I hope to give you a sense of a world

Và qua đây tôi hy vọng sẽ cho bạn thấy cảm giác về một thế giới

already alive with musical expression,

đã và đang sống với âm nhạc,

with each of us serving as active participants,

với mỗi người chúng ta được đối xử như những người tham gia tích cực ,

whether we know it or not.

cho dù chúng ta biết điều đó hay không .

I'm going to start today with nature, but before we do that,

Tôi sẽ bắt đầu với thiên nhiên nhưng trước khi nói về nó,

let's quickly listen to this snippet of an opera singer warming up.

hãy nghe nhanh đoạn này của một ca sĩ opera bắt đầu luyện giọng.

Here it is.

nó ở đây

(Singing)

(Ca sĩ opera hát)

(Singing ends)

(kết thúc )

It's beautiful, isn't it?

Nó thật tuyệt, phải không ?

Gotcha!

Tốt!

That is actually not the sound of an opera singer warming up.

Đó thực sự không phải là âm thanh của một ca sĩ opera khi bắt đầu hát.

That is the sound of a bird

Đó là âm thanh của một con chim

slowed down to a pace

đã được làm giảm nhịp độ

that the human ear mistakenly recognizes as its own.

mà tai người nhận nhầm là âm thanh của chính con người.

It was released as part of Peter Szöke's 1987 Hungarian recording

Nó được phát hành như là một phần của bản thu âm của một người Hunggary, Peter Szőke năm 1987

"The Unknown Music of Birds,"

" The Unknown Music of Birds "

where he records many birds and slows down their pitches

nơi ông ghi lại âm thanh của nhiều loài chim và làm chậm nhịp độ của chúng.

to reveal what's underneath.

để khám phá ra những gì ẩn sâu trong âm thanh đó

Let's listen to the full-speed recording.

Hãy nghe đoạn ghi âm với tốc độ bình thường.

(Bird singing)

(Tiếng chim hót)

Now, let's hear the two of them together

Bây giờ , chúng ta hãy nghe cả 2 đoạn

so your brain can juxtapose them.

vì vậy bộ não của bạn có thể đặt chúng cạnh nhau .

(Bird singing at slow then full speed)

( Tiếng chim hót ở tốc độ chậm rồi tốc độ bình thường)

(Singing ends)

( Tiếng hát kết thúc )

It's incredible.

Không thể tin được.

Perhaps the techniques of opera singing were inspired by birdsong.

Có lẽ các kỹ thuật hát của opera được truyền cảm hứng bởi tiếng chim hót .

As humans, we intuitively understand birds to be our musical teachers.

Là con người, chúng ta hiểu rằng các loài chim chính là các giáo viên âm nhạc của chúng ta.

In Ethiopia, birds are considered an integral part

Tại Ethiopia , các loài chim được coi là một phần không thể thiếu

of the origin of music itself.

của nguồn gốc chính bản thân âm nhạc.

The story goes like this:

Câu chuyện là như thế này:

1,500 years ago, a young man was born in the Empire of Aksum,

1.500 năm về trước , có một người đàn ông trẻ tuổi được sinh ra trong đế quốc Aksum ,

a major trading center of the ancient world.

một trung tâm buôn bán lớn của thế giới cổ đại .

His name was Yared.

Anh ta tên là Yared .

When Yared was seven years old his father died,

Khi Yared lên bảy tuổi cha anh ta qua đời

and his mother sent him to go live with an uncle, who was a priest

và mẹ của anh ta gửi anh tới sống với một người chú, một người linh mục

of the Ethiopian Orthodox tradition,

của dòng tộc Ethiopia chính thống ,

one of the oldest churches in the world.

một trong những giáo hội lâu đời nhất trên thế giới.

Now, this tradition has an enormous amount of scholarship and learning,

Bấy giờ , đây là dòng tộc có kiến thức và sự thông thái, uyên bác sâu rộng

and Yared had to study and study and study and study,

và Yared đã phải học tập, nghiên cứu, rồi lại nghiên cứu và học tập

and one day he was studying under a tree,

và vào một ngày anh đang học ở dưới gốc cây,

when three birds came to him.

khi ba con chim bay tới phía anh

One by one, these birds became his teachers.

Từng con một , những con chim ấy trở thành giáo viên của ta

They taught him music -- scales, in fact.

Chúng đã dạy cho anh ta âm nhạc - thực tế là những thang âm.

And Yared, eventually recognized as Saint Yared,

Và Yared cuối cùng được công nhận là Thánh Yared ,

used these scales to compose five volumes of chants and hymns

và đã sử dụng những thang âm đó để sáng tác ra 5 quyển thánh ca

for worship and celebration.

cho việc thờ phụng và kỷ niệm .

And he used these scales to compose and to create

Và ông đã sử dụng các thang âm đó để sáng tạo ra

an indigenous musical notation system.

một hệ thống ký hiệu âm nhạc bản địa .

And these scales evolved into what is known as kiñit,

Và các thang âm đó đã phát triển và được biết tới với tên gọi kiñit ,

the unique, pentatonic, five-note, modal system that is very much alive

sự độc đáo , âm ngũ cung , với năm nốt hệ thống kết hợp đó rất sống động

and thriving and still evolving in Ethiopia today.

và vẫn đang phát triển mạnh mẽ ở Ethiopia ngày nay .

Now, I love this story because it's true at multiple levels.

Bây giờ , tôi thích câu chuyện này bởi vì nó có thật trên nhiều phương diện.

Saint Yared was a real, historical figure,

Thánh Yared là có thật, một nhân vật lịch sử,

and the natural world can be our musical teacher.

và thế giới tự nhiên có thể là giáo viên âm nhạc của chính chúng ta.

And we have so many examples of this:

Và chúng ta có rất nhiều ví dụ cho điều này:

the Pygmies of the Congo tune their instruments

những người lùn Pygmy xứ Công Gô hòa âm những nhạc cụ của họ

to the pitches of the birds in the forest around them.

với tiếng hót của các loài chim trong khu rừng xung quanh họ

Musician and natural soundscape expert Bernie Krause describes

Nhạc sĩ, chuyên gia những âm thanh tự nhiên Bernie Krause mô tả

how a healthy environment has animals and insects

làm cách nào mà một môi trường lành mạnh với các loài động vật và côn trùng

taking up low, medium and high-frequency bands,

có thể tạo nên các dải tần số thấp, trung bình và cao

in exactly the same way as a symphony does.

theo đúng cái cách mà một bản giao hưởng tạo nên.

And countless works of music were inspired by bird and forest song.

Và vô số các tác phẩm âm nhạc được lấy cảm hứng từ âm thanh của loài chim và rừng núi

Yes, the natural world can be our cultural teacher.

Vâng, thế giới tự nhiên có thể là giáo viên văn hóa của chúng ta.

So let's go now to the uniquely human world of language.

Giờ chúng ta hãy đến với sự độc đáo trong ngôn ngữ của thế giới loài người

Every language communicates with pitch to varying degrees,

Mỗi một ngôn ngữ giao tiếp với các mức độ thang âm khác nhau

whether it's Mandarin Chinese,

cho dù đó là tiếng phổ thông Trung Quốc ,

where a shift in melodic inflection gives the same phonetic syllable

nơi một sự thay đổi trong biến tấu giai điệu cho ra các âm tiết ngữ âm giống nhau

an entirely different meaning,

với một ý nghĩa hoàn toàn khác nhau ,

to a language like English,

cho đến một ngôn ngữ như tiếng Anh

where a raised pitch at the end of a sentence ...

nơi mà một cái lên giọng ở cuối câu ...

(Going up in pitch) implies a question?

( lên giọng ) ngụ ý cho một câu hỏi?

(Laughter)

(Cười )

As an Ethiopian-American woman,

Là một người phụ nữ Mỹ gốc Ethiopia ,

I grew up around the language of Amharic, Amhariña.

Tôi lớn lên với các ngôn ngữ của Amharic , Amhariña .

It was my first language, the language of my parents,

Đó là ngôn ngữ đầu tiên của tôi , ngôn ngữ của cha mẹ tôi ,

one of the main languages of Ethiopia.

một trong những ngôn ngữ chính của người Ethiopia .

And there are a million reasons to fall in love with this language:

Và có một triệu lý do để yêu ngôn ngữ này :

its depth of poetics, its double entendres,

Chiều sâu của thi pháp , Yếu tố đa nghĩa của nó

its wax and gold, its humor,

chất sáp và vàng của nó, sự hài hước,

its proverbs that illuminate the wisdom and follies of life.

những câu tục ngữ của nó soi sáng sự thông thái và điên rồ của cuộc sống .

But there's also this melodicism, a musicality built right in.

Nhưng cũng có sự du dương này , một âm nhạc ngay trong xây dựng .

And I find this distilled most clearly

Và tôi tìm thấy điều này rõ ràng nhất

in what I like to call emphatic language --

trong cái mà tôi thích gọi là nhấn giọng ngôn ngữ -

language that's meant to highlight or underline

Ngôn ngữ có nghĩa là làm nổi bật hay nhấn giọng

or that springs from surprise.

hay từ bất ngờ này sang bất ngờ khác .

Take, for example, the word: "indey."

Lấy ví dụ, chữ : " . Indey "

Now, if there are Ethiopians in the audience,

Bây giờ , nếu có người Ethiopia trong số các khán giả,

they're probably chuckling to themselves,

có lẽ họ đang cười khúc khích với chính họ,

because the word means something like "No!"

bởi vì từ này có nghĩa như kiểu: "Không!"

or "How could he?" or "No, he didn't."

hay "Làm thế nào anh ta có thể?" hoặc "Không, anh ấy đã không làm"

It kind of depends on the situation.

Nó phụ thuộc vào từng hoàn cảnh.

But when I was a kid, this was my very favorite word,

Nhưng khi tôi còn là một đứa trẻ , đó là từ mà tôi rất yêu thích

and I think it's because it has a pitch.

và tôi nghĩ đó là bởi vì nó có âm cao.

It has a melody.

Nó có giai điệu

You can almost see the shape as it springs from someone's mouth.

Bạn hầu như có thể nhìn thấy hình dạng khi nó được bật ra từ miệng của một ai đó

"Indey" -- it dips, and then raises again.

" Indey " - nó xuống , và sau đó lên trở lại.

And as a musician and composer, when I hear that word,

Và như nhạc sĩ, một nhà soạn nhạc , khi tôi nghe thấy từ đó ,

something like this is floating through my mind.

một cái gì đó như thế này trôi nổi trong tâm trí của tôi .

(Music and singing "Indey")

(Âm nhạc và ca hát " Indey " )

(Music ends)

(Âm nhạc kết thúc )

Or take, for example, the phrase for "It is right" or "It is correct" --

Hoặc lấy ví dụ , cụm từ cho " Nó là đúng" hoặc " Đó là chính xác " -

"Lickih nehu ... Lickih nehu."

"Lickih nehu ... Lickih nehu."

It's an affirmation, an agreement.

Đó là một sự khẳng định , một thỏa thuận.

"Lickih nehu."

"Lickih nehu."

When I hear that phrase,

Khi tôi nghe thấy cụm từ đó,

something like this starts rolling through my mind.

một cái gì đó như thế này bắt đầu đảo qua tâm trí của tôi .

(Music and singing "Lickih nehu")

(Âm nhạc và ca hát " Lickih nehu " )

(Music ends)

(Âm nhạc kết thúc )

And in both of those cases, what I did was I took the melody

Và trong cả hai trường hợp , những gì tôi đã làm đó là bắt nhịp giai điệu

and the phrasing of those words and phrases

và những ca từ của những từ và cụm từ

and I turned them into musical parts to use in these short compositions.

và tôi biến chúng thành các phần âm nhạc để sử dụng trong các tác phẩm ngắn .

And I like to write bass lines,

Và tôi thích viết các dòng bass,

so they both ended up kind of as bass lines.

vì vậy cả hai đều đã kết thúc loại như những dòng âm bass .

Now, this is based on the work of Jason Moran and others

Bây giờ , điều này dựa trên tác phẩm của Jason Moran và những người khác

who work intimately with music and language,

người làm việc mật thiết với âm nhạc và ngôn ngữ,

but it's also something I've had in my head since I was a kid,

nhưng nó cũng là một cái gì đó tôi đã có trong đầu kể từ khi tôi là một đứa trẻ ,

how musical my parents sounded

làm thế nào mà âm nhạc cha mẹ tôi nghe

when they were speaking to each other and to us.

khi họ nói chuyện với nhau và với chúng tôi.

It was from them and from Amhariña that I learned

Nó tới từ chúng và từ Amhariña mà tôi đã học

that we are awash in musical expression

rằng chúng ta đang ngập trong sắc thái âm nhạc

with every word, every sentence that we speak,

với mỗi từ ngữ mỗi câu mà chúng ta nói ,

every word, every sentence that we receive.

từng chữ , từng câu mà chúng ta nhận được .

Perhaps you can hear it in the words I'm speaking even now.

Có lẽ bạn có thể nghe thấy nó trong những lời tôi nói ngay cả bây giờ .

Finally, we go to the 1950s United States

Cuối cùng , chúng tôi đi đến những năm 1950 Hoa Kỳ

and the most seminal work of 20th century avant-garde composition:

và công việc ảnh hưởng nhất của những người tiên phong thế kỷ 20

John Cage's "4:33,"

John Cage " 04:33 "

written for any instrument or combination of instruments.

bằng văn bản cho bất kỳ nhạc cụ hoặc sự kết hợp của các công cụ

The musician or musicians are invited to walk onto the stage

Các nhạc sĩ hay nhạc sĩ được mời để đi bộ lên sân khấu

with a stopwatch and open the score,

với một đồng hồ bấm giờ và mở tỷ số ,

which was actually purchased by the Museum of Modern Art --

mà thực sự đã được mua bởi Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại -

the score, that is.

đó là điểm số

And this score has not a single note written

Và số này có không một lưu ý duy nhất bằng văn bản

and there is not a single note played

và không có một lưu ý duy nhất chơi

for four minutes and 33 seconds.

cho bốn phút và 33 giây .

And, at once enraging and enrapturing,

Và , cùng một lúc tức giận và vui thích,

Cage shows us that even when there are no strings

cho chúng ta thấy rằng ngay cả khi không có dây

being plucked by fingers or hands hammering piano keys,

được gảy bằng ngón tay hoặc tay búa phím đàn piano ,

still there is music, still there is music,

vẫn còn là âm nhạc, vẫn còn là âm nhạc,

still there is music.

vẫn còn đó là âm nhạc.

And what is this music?

Và âm nhạc này là gì ?

It was that sneeze in the back.

Nó là hắt hơi ở phía sau.

(Laughter)

(Cười )

It is the everyday soundscape that arises from the audience themselves:

Nó là âm thanh hàng ngày phát sinh từ các khán giả thân :

their coughs, their sighs, their rustles, their whispers, their sneezes,

ho , thở dài của họ , rustles của họ , thì thầm của họ , hắt hơi của họ

the room, the wood of the floors and the walls

phòng , gỗ của sàn nhà và các bức tường

expanding and contracting, creaking and groaning

mở rộng và ký kết hợp đồng , ọp ẹp và rên rỉ

with the heat and the cold,

với nhiệt và lạnh ,

the pipes clanking and contributing.

các đường ống kêu lách cách và góp phần

And controversial though it was, and even controversial though it remains,

Và gây tranh cãi dù nó được, và thậm chí còn gây tranh cãi mặc dù nó vẫn còn,

Cage's point is that there is no such thing as true silence.

Điểm của khuôn là không có những điều như sự im lặng đúng .

Even in the most silent environments, we still hear and feel the sound

of our own heartbeats.

The world is alive with musical expression.

We are already immersed.

Chúng tôi đã đắm chìm .

Now, I had my own moment of, let's say, remixing John Cage

Bây giờ , tôi đã có thời điểm của riêng tôi , hãy nói, remixing John Cage

a couple of months ago

một vài tháng trước đây

when I was standing in front of the stove cooking lentils.

khi tôi đang đứng ở phía trước của lăng bếp nấu ăn .

And it was late one night and it was time to stir,

Và nó đã trễ một đêm và nó đã được thời gian để khuấy động ,

so I lifted the lid off the cooking pot,

vì vậy tôi nhấc nắp ra khỏi nồi nấu ăn

and I placed it onto the kitchen counter next to me,

và tôi đặt nó lên kệ bếp bên cạnh tôi ,

and it started to roll back and forth

và nó bắt đầu quay trở lại

making this sound.

làm cho âm thanh này .

(Sound of metal lid clanking against a counter)

âm thanh cùa nắp kim loại kêu lách cách chống lại một truy cập )

(Clanking ends)

( tiếng lách cách kết thúc )

And it stopped me cold.

Và nó đã ngăn tôi bị lạnh .

I thought, "What a weird, cool swing that cooking pan lid has."

Tôi nghĩ , " Thật là một kỳ lạ ,mà chảo nấu có . "

So when the lentils were ready and eaten,

Vì vậy, khi đậu lăng đã sẵn sàng và ăn ,

I hightailed it to my backyard studio,

Tôi gọi nó đến phòng thu sau vườn nhà tôi

and I made this.

và tôi thực hiện điều này

(Music, including the sound of the lid, and singing)

(Âm nhạc, bao gồm cả âm thanh của nắp, và ca hát)

(Music ends)

Now, John Cage wasn't instructing musicians

Bây giờ , John Cage không được hướng dẫn nhạc sĩ

to mine the soundscape for sonic textures to turn into music.

để khai thác âm thanh cho kết cấu âm để biến thành âm nhạc .

He was saying that on its own,

Ông ấy nói rằng ngày của riêng mình ,

the environment is musically generative,

môi trường trong âm nhạc có thể sinh sản

that it is generous, that it is fertile,

rằng nó là hào phóng ,là màu mỡ ,

that we are already immersed.

rằng chúng ta đã đắm chìm

Musician, music researcher, surgeon and human hearing expert Charles Limb

Nhạc sĩ , nhà nghiên cứu âm nhạc, bác sĩ phẫu thuật và chuyên gia thính giác con người Charles Limb

is a professor at Johns Hopkins University

là một giáo sư tại Đại học Johns Hopkins

and he studies music and the brain.

và ông nghiên cứu âm nhạc và bộ não.

And he has a theory

Và anh có một lý thuyết

that it is possible -- it is possible --

rằng nó là có thể - có thể -

that the human auditory system actually evolved to hear music,

rằng hệ thống thính giác của con người thực sự tiến hóa để nghe nhạc

because it is so much more complex than it needs to be for language alone.

vì nó là phức tạp hơn rất nhiều hơn nó cần phải được cho ngôn ngữ của mình .

And if that's true,

Và nếu điều đó là sự thật,

it means that we're hard-wired for music,

nó có nghĩa là chúng tôi đang cứng có dây cho âm nhạc,

that we can find it anywhere,

rằng chúng ta có thể tìm thấy nó ở bất cứ đâu ,

that there is no such thing as a musical desert,

mà không có những điều như vậy như một sa mạc âm nhạc ,

that we are permanently hanging out at the oasis,

rằng chúng ta là vĩnh viễn treo ra tại ốc đảo ,

and that is marvelous.

và đó là kỳ diệu .

We can add to the soundtrack, but it's already playing.

Chúng tôi có thể thêm vào nhạc nền, nhưng nó đã được chơi .

And it doesn't mean don't study music.

Và nó không có nghĩa là không học nhạc .

Study music, trace your sonic lineages and enjoy that exploration.

Nhạc nghiên cứu , theo dõi dòng thanh của bạn và thưởng thức thăm dò mà .

But there is a kind of sonic lineage to which we all belong.

Nhưng có một loại âm thanh di truyền mà tất cả chúng ta thuộc về .

So the next time you are seeking percussion inspiration,

Vì vậy, lần sau khi bạn đang tìm kiếm cảm hứng bộ gõ

look no further than your tires, as they roll over the unusual grooves

lựa chọn nào tốt hơn lốp xe của bạn , như họ cuộn qua các rãnh khác thường

of the freeway,

của xa lộ

or the top-right burner of your stove

hoặc ghi trên bên phải bếp của bạn

and that strange way that it clicks

và rằng cách kỳ lạ mà nó nhấp chuột

as it is preparing to light.

vì nó được chuẩn bị với ánh sáng.

When seeking melodic inspiration,

Khi tìm kiếm nguồn cảm hứng du dương,

look no further than dawn and dusk avian orchestras

lựa chọn nào tốt hơn lúc bình minh và dàn nhạc hoàng hôn gia cầm

or to the natural lilt of emphatic language.

hoặc cho nhịp nhàng tự nhiên của ngôn ngữ nhấn mạnh.

We are the audience and we are the composers

Chúng tôi là những khán giả và chúng tôi là những nhà soạn nhạc

and we take from these pieces

và chúng tôi lấy từ những mảnh

we are given.

chúng tôi được đưa ra.

We make, we make, we make, we make,

Chúng tôi thực hiện, chúng tôi làm,làm,làm

knowing that when it comes to nature or language or soundscape,

biết rằng khi nói đến bản chất hoặc ngôn ngữ hoặc âm thanh

there is no end to the inspiration --

không có kết thúc với nguồn cảm hứng -

if we are listening.

nếu chúng ta đang lắng nghe.

Thank you.

Cảm ơn

(Applause)

(vỗ tay)