Alastair Parvin: Architecture for the people by the people

Alastair Parvin: Kiến trúc cho mọi người, bởi mọi người

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Ming Ming Reviewer: Tran Le

When we use the word "architect" or "designer,"

Khi chúng ta sử dụng từ "kiến trúc sư" hay "nhà thiết kế"

what we usually mean is a professional,

chúng ta thường nghĩ đến một người chuyên nghiệp

someone who gets paid,

được trả công

and we tend to assume that it's those professionals

và chúng ta thường cho rằng chính những chuyên gia này

who are going to be the ones to help us solve

sẽ là người giúp ta giải quyết

the really big, systemic design challenges that we face

những khó khăn trong thiết kế hệ thống lớn mà ta đối mặt

like climate change, urbanization and social inequality.

như biến đổi khí hậu, đô thị hóa và mất công bằng xã hội

That's our kind of working presumption.

đó là một loại giả định về nghề nghiệp.

And I think it's wrong, actually.

và tôi nghĩ nó thực sự sai lầm.

In 2008, I was just about to graduate from architecture school

vào năm 2008, khi tôi chuẩn bị tốt nghiệp trường thiết kế

after several years, and go out and get a job,

sau vài năm, ra trường và có việc làm.

and this happened.

thì điều này xảy đến.

The economy ran out of jobs.

Nền kinh tế thiếu việc làm.

And a couple of things struck me about this.

Và vài thứ khiến tôi vỡ lẽ

One, don't listen to career advisers.

Một là, đừng nghe những người tư vấn việc làm.

And two, actually this is a fascinating paradox for architecture,

Và hai là, điều này quả là nghịch lý ấn tượng của ngành kiến trúc

which is that, as a society, we've never needed design thinking more,

rằng là 1 xã hội, chúng ta không cần thêm các ý tưởng thiết kế nữa

and yet architecture was literally becoming unemployed.

và vì thế ngành kiến trúc trở nên không có việc làm.

It strikes me that we talk very deeply about design,

Nó thức tỉnh tôi rằng chúng ta nói rất sâu về thiết kế

but actually there's an economics behind architecture

nhưng thực chất đằng sau kiến trúc là nền kinh tế

that we don't talk about, and I think we need to.

mà ta lại không hề nhắc tới, và tôi nghĩ ta cần phải nói đến.

And a good place to start is your own paycheck.

và điểm khởi đầu tốt chính là tiền lương của bạn.

So, as a bottom-of-the-rung architecture graduate,

Bởi thế, là 1 kiến trúc sư mới tốt nghiệp thuộc hạng bét,

I might expect to earn about 24,000 pounds.

tôi vẫn mong chờ kiếm được 24.000 bảng.

That's about 36,000, 37,000 dollars.

tương đương với 36.000, 37.000 USD.

Now in terms of the whole world's population,

Hiện nay, nếu xét dân số toàn thế giới

that already puts me in the top 1.95 richest people,

mức lương đó đưa tôi lên tốp 1,95% người giàu nhất,

which raises the question of, who is it I'm working for?

điều đó đặt ra câu hỏi là tôi đang làm việc cho ai?

The uncomfortable fact is that

sự thật khó chấp nhận là

actually almost everything that we call architecture today

thực ra mọi thứ chúng ta gọi là kiến trúc ngày nay

is actually the business of designing

chỉ là việc thiết kế

for about the richest one percent of the world's population,

cho 1% dân số giàu nhất thế giới

and it always has been.

và vẫn luôn là thế.

The reason why we forgot that

Lý do chúng ta quên điều đó

is because the times in history when architecture

là bởi những khoảng thời gian trong lịch sử khi kiến trúc

did the most to transform society were those times

góp phần lớn để biến đổi xã hội, là quãng thời gian

when, actually, the one percent would build

khi 1% sẽ xây dựng

on behalf of the 99 percent, for various different reasons,

đại diện cho 99% còn lại, vì nhiều lý do,

whether that was through philanthropy in the 19th century,

hoặc là bằng lòng nhân từ ở thế kỷ 19,

communism in the early 20th,

chủ nghĩa cộng sản ở đầu thế kỷ 20,

the welfare state, and most recently, of course,

phúc lợi xã hội và gần đây nhất, tất nhiên

through this inflated real estate bubble.

là thổi phồng bong bóng bất động sản.

And all of those booms, in their own various ways,

Và tất cả những sự bùng nổ đó, bằng nhiều cách,

have now kicked the bucket,

bây giờ đã tiêu tùng,

and we're back in this situation

và chúng ta quay trở lại tình trạng này

where the smartest designers and architects in the world

khi những nhà thiết kế và kiến trúc tài ba nhất thế giới

are only really able to work for one percent of the population.

chỉ có thể làm việc cho 1% dân số

Now it's not just that that's bad for democracy,

Hiện nay, không chỉ điều này ảnh hưởng xấu đến nền dân chủ,

though I think it probably is,

mặc dù tôi nghĩ là nó có ảnh hưởng,

it's actually not a very clever business strategy, actually.

nó thực sự không phải là chiến lược kinh doanh thông minh.

I think the challenge facing the next generation of architects

Tôi nghĩ thử thách đối với thế hệ kiến trúc sư tiếp theo là

is, how are we going to turn our client

làm thế nào để chúng ta biến khách hàng

from the one percent to the 100 percent?

từ 1% thành 100%.

And I want to offer three slightly counterintuitive ideas

Và tôi muốn đưa ra 3 ý tưởng ngược đời

for how it might be done.

để đạt được điều này.

The first is, I think we need to question this idea

Đầu tiên là, tôi nghĩ chúng ta cần làm rõ vấn đề

that architecture is about making buildings.

rằng kiến trúc là xây nên các tòa nhà.

Actually, a building is about the most expensive solution

Thực tế, một tòa nhà là giải pháp đắt đỏ nhất

you can think of to almost any given problem.

bạn có thể nghĩ ra đối với hầu hết các vấn đề.

And fundamentally, design should be much, much more interested

Và về cơ bản, thiết kế nên tập trung nhiều hơn nữa

in solving problems and creating new conditions.

đến giải quyết vấn đề và tạo ra điều kiện mới.

So here's a story.

Và sau đây là một câu chuyện.

The office was working with a school,

Một văn phòng làm việc với một trường học

and they had an old Victorian school building.

và họ có một ngôi trường cũ kiểu Victoria.

And they said to the architects, "Look,

Và họ nói với các kiến trúc sư rằng "Nhìn này,

our corridors are an absolute nightmare.

hành lang của chúng tôi quả là một cơn ác mộng

They're far too small. They get congested between classes.

Chúng quá nhỏ. Chúng gây tắc nghẽn giữa các tiết học.

There's bullying. We can't control them.

Khiến học sinh chen lấn xô đẩy. Chúng ta không thể kiểm soát được.

So what we want you to do is re-plan our entire building,

Bởi vậy chúng tôi muốn quy hoạch lại toàn bộ tòa nhà,

and we know it's going to cost several million pounds,

và chúng tôi biết nó sẽ tốn vài triệu bảng,

but we're reconciled to the fact."

nhưng chúng tôi đành chấp nhận sự thật đó."

And the team thought about this, and they went away,

Và đội kiến trúc sư nghĩ về vấn đề này, và họ bỏ đi

and they said, "Actually, don't do that.

họ nói rằng "Thực ra, đừng làm thế.

Instead, get rid of the school bell.

Thay vào đó, hãy bỏ chuông báo

And instead of having one school bell that goes off once,

Và thay vì chỉ có một chuông báo cho một lần

have several smaller school bells that go off

thì hãy lắp nhiều chuông và đổ chuông

in different places and different times,

ở những nơi khác nhau, thời điểm khác nhau,

distribute the traffic through the corridors."

phân bổ các luồng đi lại ở hành lang."

It solves the same problem,

Nó cũng giải quyết vấn đề đó,

but instead of spending several million pounds,

nhưng thay vì mất vài triệu bảng

you spend several hundred pounds.

bạn chỉ mất vài trăm bảng.

Now, it looks like you're doing yourself out of a job,

Trông giống như bạn đang tự đánh mất đi công việc của mình,

but you're not. You're actually making yourself more useful.

nhưng không phải. Thực ra bạn đang trở nên hữu ích hơn.

Architects are actually really, really good

Kiến trúc sư thực sự rất giỏi

at this kind of resourceful, strategic thinking.

với kiểu tư duy xoay xở và chiến lược này.

And the problem is that, like a lot of design professions,

Và vấn đề là, giống như nhiều chuyên gia thiết kế,

we got fixated on the idea of providing

chúng ta tập trung vào ý tưởng cung cấp

a particular kind of consumer product,

một loại sản phẩm tiêu dùng đặc biệt,

and I don't think that needs to be the case anymore.

và tôi không cho rằng nó phải như trước nữa.

The second idea worth questioning is this 20th-century thing

Ý thứ hai cần làm rõ là trong thế kỷ 20 này

that mass architecture is about big --

thì kiến trúc lớn là

big buildings and big finance.

những tòa nhà khổng lồ với chi phí khủng.

Actually, we've got ourselves locked into this

Chúng ta thực sự đã bó hẹp chính bản thân

Industrial Era mindset which says that

vào lối tư duy của thời đại công nghiệp nghĩa là

the only people who can make cities are large organizations

người có thể xây nên đô thị chỉ có thể là những tổ chức lớn

or corporations who build on our behalf,

hay tập đoàn, là những người đại diện cho chúng ta,

procuring whole neighborhoods

mang lại cho cả cộng đồng dân cư

in single, monolithic projects, and of course,

các dự án độc lập, thống nhất và tất nhiên

form follows finance.

phải có tiền.

So what you end up with are single, monolithic neighborhoods

Bởi thế mà bạn sẽ có những khu dân cư độc lập và thống nhất

based on this kind of one-size-fits-all model.

dựa trên mô hình đại trà.

And a lot of people can't even afford them.

Và nhiều người thậm chí không thể chi trả nổi.

But what if, actually, it's possible now for cities

Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu các đô thị

to be made not just by the few with a lot

được xây dựng không phải bởi một bộ phận nhỏ có nhiều tiền

but also by the many with a bit?

mà bởi số đông ít tiền?

And when they do, they bring with them

Và khi họ làm thế, họ sẽ nhìn nhận

a completely different set of values about the place that they want to live.

giá trị hoàn toàn khác về nơi mà họ muốn sống.

And it raises really interesting questions about,

Và nó gợi ra nhiều vấn đề thú vị về việc

how will we plan cities? How will finance development?

kiến trúc các thành phố ra sao? Đầu tư phát triển thế nào?

How will we sell design services?

Chúng ta sẽ bán dịch vụ thiết kế như thế nào?

What would it mean for democratic societies

Việc đó sẽ có ý nghĩa gì đối với xã hội dân chủ

to offer their citizens a right to build?

khi trao cho công dân quyền xây dựng?

And in a way it should be kind of obvious, right,

Và theo một cách hiển nhiên thì

that in the 21st century, maybe cities can be developed by citizens.

vào thế kỷ 21, các thành phố có thể được xây dựng bởi chính người dân.

And thirdly, we need to remember that,

Và thứ ba, chúng ta cần nhớ rằng,

from a strictly economic point of view,

dưới quan điểm kinh tế nghiêm túc,

design shares a category with sex and care of the elderly --

thiết kế nằm trong cùng hạng mục với giới tính và chăm sóc người già

mostly it's done by amateurs.

mà hầu hết được làm bởi những người không chuyên.

And that's a good thing.

Điều đó rất tốt.

Most of the work takes place outside of the monetary economy

Hầu hết những việc đó diễn ra ngoài nền kinh tế tiền tệ.

in what's called the social economy or the core economy,

trong cái gọi là nền kinh tế xã hội hay nền kinh tế cốt lõi,

which is people doing it for themselves.

nơi mà mọi người làm cho chính họ.

And the problem is that, up until now,

Và vấn đề là ở chỗ, cho đến tận bây giờ

it was the monetary economy which had

chỉ có nền kinh tế tiền tệ mới có

all the infrastructure and all the tools.

tất cả cơ sở vật chất và công cụ đó.

So the challenge we face is, how are we going

Bởi thế thách thức mà chúng ta đối mặt là, làm thế nào để

to build the tools, the infrastructure and the institutions

có được những công cụ, cơ sở vật chất và thể chế này

for architecture's social economy?

cho nền kinh tế xã hội của ngành kiến trúc?

And that began with open-source software.

Nó bắt đầu với phần mềm nguồn mở.

And over the last few years, it's been moving

Và trong những năm qua, nó đã dần chuyển đổi

into the physical world with open-source hardware,

vào thế giới thực với phần cứng nguồn mở,

which are freely shared blueprints

đó là những bản thiết kế nhà được chia sẻ miễn phí

that anyone can download and make for themselves.

mà bất kỳ ai cũng có thể tải về và sử dụng.

And that's where 3D printing gets really, really interesting.

Và nó khiến cho các bản in 3D trở nên thực sự rất thu hút.

Right? When suddenly you had a 3D printer

Đúng không? Khi bỗng nhiên bạn có một máy in 3D

that was open-source, the parts for which

nguồn mở, mà các bộ phận

could be made on another 3D printer.

được làm từ 1 máy in 3D khác.

Or the same idea here, which is for a CNC machine,

Hay cùng ý tưởng đó, dành cho máy CNC,

which is like a large printer that can cut sheets of plywood.

giống như một cái máy in lớn có thể cắt nhiều lát gỗ dán.

What these technologies are doing is radically

Những gì công nghệ này đang làm là

lowering the thresholds of time and cost and skill.

giảm đáng kể lượng thời gian, tiền bạc và kỹ năng.

They're challenging the idea that

Điều đó đang thách thức lại ý tưởng rằng

if you want something to be affordable it's got to be one-size-fits-all.

nếu bạn muốn cái gì đó giá rẻ thì nó phải là hàng đại trà.

And they're distributing massively

Chúng đang đóng góp đáng kể

really complex manufacturing capabilities.

vào năng lực sản xuất liên hợp.

We're moving into this future where the factory is everywhere,

Chúng ta đang hướng tới tương lai mà nhà máy ở khắp mọi nơi

and increasingly that means

và dần dần điều đó đồng nghĩa với việc

that the design team is everyone.

nhóm thiết kế là tất cả mọi người.

That really is an industrial revolution.

Đó quả là một cuộc cách mạng công nghiệp.

And when we think that the major ideological conflicts

Khi ta cho rằng những xung đột tư tưởng chủ đạo

that we inherited were all based around this question

mà chúng ta kế thừa đều xoay quanh câu hỏi này

of who should control the means of production,

hoặc ai sẽ quản lý các phương thức sản xuất,

and these technologies are coming back with a solution:

và những công nghệ đó đang quay trở lại với giải pháp:

actually, maybe no one. All of us.

thực tế, không ai cả. Mà tất cả chúng ta.

And we were fascinated by

Chúng tôi hứng thú bởi

what that might mean for architecture.

ý nghĩa của nó đối với kiến trúc.

So about a year and a half ago,

Bởi vậy, cách đây khoảng 1 năm rưới

we started working on a project called WikiHouse,

chúng tôi bắt đầu làm dự án WikiHouse,

and WikiHouse is an open-source construction system.

và nó là một hệ thống xây dựng mã nguồn mở.

And the idea is to make it possible for anyone

Ý tưởng này nhằm đem các thiết kế đến với mọi người

to go online, access a freely shared library

bằng cách lên mạng, truy cập 1 thư viện chia sẻ miễn phí

of 3D models which they can download and adapt in,

những mô hình 3D mà họ có thể tải về và sửa lại

at the moment, SketchUp, because it's free, and it's easy to use,

hiện tại chính là SketchUp, bởi nó miễn phí, dễ sử dụng

and almost at the click of a switch

và chỉ cần một cú nhấp chuột

they can generate a set of cutting files

họ có thể tạo ra một tá các file thiết kế

which allow them, in effect,

mà kết quả là, cho phép họ

to print out the parts from a house using a CNC machine

in ra các phần của một ngôi nhà bằng máy CNC

and a standard sheet material like plywood.

và 1 tấm vật liệu như gỗ dán

And the parts are all numbered,

Và tất cả các phần đều được đánh số,

and basically what you end up with is a really big IKEA kit.

về cơ bản cái mà bạn nhận được sẽ là một bộ lắp ráp IKEA khổng lồ.

(Laughter)

(cười lớn)

And it goes together without any bolts.

Và chúng khớp với nhau mà không cần cái bu-lông nào

It uses wedge and peg connections.

Nó dùng nêm và các kết nối chốt.

And even the mallets to make it

Thậm chí cái búa để làm nó

can be provided on the cutting sheets as well.

cũng có thể được tái hiện trên mặt cắt.

And a team of about two or three people,

Một nhóm khoảng 2-3 người

working together, can build this.

làm việc với nhau có thể làm được vậy.

They don't need any traditional construction skills.

Họ không cần bất kỳ kỹ năng xây dựng truyền thống nào.

They don't need a huge array of power tools or anything like that,

Họ không cần một loạt các dụng cụ điện hay những thứ tương tự,

and they can build a small house of about this size

và họ có thể xây một ngôi nhà nhỏ chừng cỡ này

in about a day.

trong vòng khoảng 1 ngày.

(Applause)

(vỗ tay)

And what you end up with is just the basic chassis of a house

Và thành quả bạn nhận được chỉ là bộ khung cơ bản của một ngôi nhà

onto which you can then apply systems like windows

sau đó bạn có thể lắp đặt các hệ thống như cửa sổ

and cladding and insulation and services

sơn, hệ thống cách nhiệt và các tiện nghi

based on what's cheap and what's available.

dựa trên tiêu chí rẻ và có sẵn.

Of course, the house is never finished.

Tất nhiên, nó vẫn chưa hoàn thiện.

We're shifting our heads here, so the house is not a finished product.

Chúng tôi mới tiến đến đây, bởi thế mà ngôi nhà chưa thể là sản phẩm hoàn thiện.

With the CNC machine, you can make new parts for it

Với 1 máy CNC, bạn có thể tạo thêm các phần cho ngôi nhà

over its life or even use it to make the house next door.

suốt vòng đời của nó hay thậm chí tạo ra nhà bên cạnh.

So we can begin to see the seed of a completely open-source,

Qua đó ta thấy mầm mống của một hệ thống nguồn mở hoàn toàn,

citizen-led urban development model, potentially.

có tiềm năng trở thành mô hình phát triển đô thị do-người-dân.

And we and others have built a few prototypes around the world now,

Hiện tại, chúng tôi và vài người khác đã tạo nên một số mẫu mới trên khắp thế giới

and some really interesting lessons here.

và một số bài học rất thú vị ở đây.

One of them is that it's always incredibly sociable.

Một trong số đó là vì nó rất gần gũi.

People get confused between construction work and having fun.

Người ta không biết là mình đang xây dựng hay chơi đùa.

But the principles of openness go right down

Nhưng quy tắc mở đi trực tiếp

into the really mundane, physical details.

vào những chi tiết thực tế và gần gũi.

Like, never designing a piece that can't be lifted up.

Đừng bao giờ thiết kế 1 bộ phận không thể lắp đặt được.

Or, when you're designing a piece,

Hoặc khi bạn đang thiết kế

make sure you either can't put it in the wrong way round,

hãy chắc chắn rằng bạn đang làm đúng

or, if you do, it doesn't matter, because it's symmetrical.

hoặc nếu có sai, cũng chẳng sao, bởi tính cân đối.

Probably the principal which runs deepest with us

Có lẽ nguyên tắc sát sườn nhất với chúng ta

is the principal set out by Linus Torvalds,

là nguyên tắc của Linus Torvalds,

the open-source pioneer,

người tiên phong cho nguồn mở

which was that idea of, "Be lazy like a fox."

đó là ý tưởng của "Hãy lười như một con cáo."

Don't reinvent the wheel every time.

Đừng mãi tái sáng chế cái bánh xe.

Take what already works, and adapt it for your own needs.

Hãy chọn cái hiệu quả, và dùng nó phục vụ nhu cầu của bạn.

Contrary to almost everything that you might get taught

Trái ngược với mọi thứ bạn được dạy

at an architecture school, copying is good.

ở trường kiến trúc, sao chép là tốt.

Which is appropriate, because actually,

Nó phù hợp, bởi thực ra,

this approach is not innovative.

cách tiếp cận này không phải là mới.

It's actually how we built buildings

Nó thực ra là cách chúng ta xây dựng

for hundreds of years before the Industrial Revolution

cả ngàn năm trước cuộc Cách mạng Công nghiệp

in these sorts of community barn-raisings.

trong việc xây dựng tập thể này.

The only difference between traditional

Khác biệt duy nhất giữa kiến trúc truyền thống địa phương

vernacular architecture and open-source architecture

và kiến trúc nguồn mở

might be a web connection,

có lẽ là kết nối internet,

but it's a really, really big difference.

nhưng sự khác biệt đó thực sự rất lớn.

We shared the whole of WikiHouse

Chúng ta chia sẻ toàn bộ Wikihouse

under a Creative Commons license,

với giấy phép Sáng chế Phổ biến

and now what's just beginning to happen

và nay điều vừa mới diễn ra

is that groups around the world are beginning to take it

là các nhóm thiết kế trên khắp thế giới đang bắt đầu lấy các thiết kế,

and use it and hack it and tinker with it, and it's amazing.

dùng chúng, truy cập và ráp chúng lại với nhau, và nó thật kỳ diệu.

There's a cool group over in Christchurch in New Zealand

Có một nhóm rất thú vị ở vùng Christchurch, New Zealand

looking at post-earthquake development housing,

nhìn vào bản vẽ phát triển nhà chống động đất,

and thanks to the TED city Prize,

và nhờ giải thưởng của TED,

we're working with an awesome group in one of Rio's favelas

chúng tôi đang làm việc với một nhóm rất tuyệt vời ở khu ổ chuột tại Rio

to set up a kind of community factory

để lắp đặt một nhà máy công cộng

and micro-university.

và trường đại học trên phạm vi nhỏ.

These are very, very small beginnings,

Đó là những khởi đầu vô cùng nhỏ,

and actually there's more people in the last week

và thực ra tuần trước đã có nhiều người hơn

who have got in touch and they're not even on this map.

bắt đầu kết nối và họ còn chưa hiện lên bản đồ này.

I hope next time you see it, you won't even be able to see the map.

Tôi hi vọng lần sau xem nó, bạn sẽ thậm chí không nhìn thấy bản đồ nữa.

We're aware that WikiHouse is a very, very small answer,

Chúng tôi nhận thức rằng WikiHouse là câu trả lời rất nhỏ.

but it's a small answer to a really, really big question,

nhưng là câu trả lời nhỏ cho 1 câu hỏi vô cùng lớn,

which is that globally, right now, the fastest-growing cities

mà trên toàn cầu, vào thời điểm hiện tại, các thành phố phát triển nhanh nhất

are not skyscraper cities.

không phải là thành phố chọc trời.

They're self-made cities in one form or another.

Chúng là những thành phố tự tạo dưới dạng này hay khác.

If we're talking about the 21st-century city,

nếu chúng ta đang nói về thành phố của thế kỷ 21,

these are the guys who are going to be making it.

đây là những người sẽ tạo ra nó

You know, like it or not, welcome to the world's biggest design team.

Thế đấy, dù muốn hay không, hãy chào đón nhóm thiết kế lớn nhất thế giới.

So if we're serious about problems

Bởi vậy nếu chúng ta nghiêm túc với các vấn đề

like climate change, urbanization and health,

như biến đổi khí hậu, đô thị hóa và sức khỏe,

actually, our existing development models aren't going to do it.

thực sự, các mô hình phát triển hiện nay không đi theo hướng đó.

As I think Robert Neuwirth said, there isn't a bank

Như tôi nhớ Robert Neuwirth nói rằng, không một ngân hàng

or a corporation or a government or an NGO

hay tập đoàn hay chính phủ hay tổ chức phi chính phủ nào

who's going to be able to do it

có khả năng làm được điều này

if we treat citizens only as consumers.

nếu chúng ta chỉ coi người dân là người tiêu dùng.

How extraordinary would it be, though, if collectively

Mặc dù vậy, sẽ thật lạ lùng nếu chúng ta tập trung

we were to develop solutions not just to the problem

phát triển giải pháp không chỉ cho vấn đề

of structure that we've been working on,

về kiến trúc mà chúng ta vẫn đang nghiên cứu

but to infrastructure problems like solar-powered air conditioning,

mà cả vấn đề cơ sở hạ tầng như điều hòa sử dụng năng lượng mặt trời,

off-grid energy, off-grid sanitation --

năng lượng và hệ thống vệ sinh ngoài mạng lưới --

low-cost, open-source, high-performance solutions

giá rẻ, nguồn mở, các giải pháp đạt hiệu quả cao

that anyone can very, very easily make,

mà bất kỳ ai cũng có thể làm dễ dàng

and to put them all into a commons

và tập trung chúng vào 1 nơi

where they're owned by everyone and they're accessible by everyone?

nơi chúng được sở hữu và sử dụng chung bởi mọi người?

A kind of Wikipedia for stuff?

Một dạng như Wikipedia cho đồ dùng?

And once something's in the commons,

Một khi điều gì đó phổ biến,

it will always be there.

thì nó sẽ luôn ở đó.

How much would that change the rules?

Nó sẽ ảnh hưởng đến luật pháp như thế nào?

And I think the technology's on our side.

Và tôi nghĩ công nghệ cùng phe với ta.

If design's great project in the 20th century

Nếu các dự án thiết kế lớn ở thế kỷ 20

was the democratization of consumption --

là dân chủ hóa tiêu dùng

that was Henry Ford, Levittown, Coca-Cola, IKEA —

như Henry Ford, Levittown, Coca-cola, IKEA --

I think design's great project in the 21st century

tôi nghĩ các dự án thiết kế lớn của thế kỷ 21

is the democratization of production.

là dân chủ hóa sản xuất.

And when it comes to architecture in cities,

Và khi nào nó đến với kiến trúc ở các đô thị,

that really matters.

đó sẽ là điều đáng bàn.

Thank you very much.

Xin chân thành cảm ơn.

(Applause)

(vỗ tay)