Latif Nasser: The amazing story of the man who gave us modern pain relief

Translator: Reviewer: Ngoc Nguyen

A few years ago,

Vài năm về trước,

my mom developed rheumatoid arthritis.

mẹ tôi mắc chứng viêm khớp dạng thấp.

Her wrists, knees and toes swelled up, causing crippling, chronic pain.

Cổ tay, đầu gối và ngón chân bà sưng lên khiến bà đi khó khăn

She had to file for disability.

và phải chịu đựng.

She stopped attending our local mosque.

những cơn đau mãn tính.

Bà không đến nhà thờ nữa

Some mornings it was too painful for her to brush her teeth.

Có khi, mẹ tôi đau đến mức

không đánh răng được vào buổi sáng

I wanted to help.

Tôi muốn giúp bà

But I didn't know how.

Nhưng không biết phải làm sao

I'm not a doctor.

Tôi không phải bác sĩ

So, what I am is a historian of medicine.

Tôi là một người nghiên cứu lịch sử y dược.

So I started to research the history of chronic pain.

Vì thế, tôi bắt đầu tìm hiểu về cội nguồn của những cơn đau mãn tính.

Turns out, UCLA has an entire history of pain collection

Hoá ra là, UCLA có tất cả thông tin về cội nguồn các cơn đau

in their archives.

trong hồ sơ lưu trữ.

And I found a story -- a fantastic story --

Và tôi biết đến một câu chuyện - một câu chuyện thần kỳ

of a man who saved -- rescued -- millions of people from pain;

về một người đã cứu sống - giải thoát - hàng triệu người khỏi những cơn đau

people like my mom.

Những người như mẹ tôi

Yet, I had never heard of him.

Nhưng tôi chưa từng nghe về anh ấy.

There were no biographies of him, no Hollywood movies.

Không có tiểu sử hoặc

bộ phim nào về người này.

His name was John J. Bonica.

Anh ấy là John J.Bonica.

But when our story begins,

he was better known as Johnny "Bull" Walker.

Nhưng khi tôi biết câu chuyện về anh ấy.

anh ấy được biết đến với cái tên Johnny "Bull" Walker

It was a summer day in 1941.

Đó là một ngày hè năm 1941.

The circus had just arrived in the tiny town of Brookfield, New York.

Đoàn xiếc dừng chân ở một thị trấn nhỏ thuộc Brookfield, New York.

Spectators flocked to see the wire-walkers, the tramp clowns --

Khán giả tới để xem người đi trên dây, những chú hề

if they were lucky, the human cannonball.

và nếu may mắn họ còn có thể xem trò "đại bác bắn người".

They also came to see the strongman, Johnny "Bull" Walker,

Họ còn đến để xem một người tên là Johnny "Bull" Walker,

a brawny bully who'd pin you for a dollar.

một người to lớn - trông như thể sẽ bắt bạn phải đưa tiền cho anh ấy.

You know, on that particular day, a voice rang out

Một ngày nọ, một giọng nói vang lên

over the circus P.A. system.

trong hệ thống P.A. của đoàn xiếc

They needed a doctor urgently, in the live animal tent.

Họ cần gấp một bác sĩ đến lều động vật.

Something had gone wrong with the lion tamer.

Có chuyện xảy ra với người nuôi hổ.

The climax of his act had gone wrong,

Phần cao trào của màn biểu diễn không như dự kiến.

and his head was stuck inside the lion's mouth.

và đầu của ông ấy bị kẹt trong mồm con sư tử.

He was running out of air;

Ông ấy đang bị ngạt;

the crowd watched in horror

Mọi người chứng kiến cảnh tượng trong sợ hãi

as he struggled and then passed out.

ông ấy vùng vẫy rồi ngất đi.

When the lion finally did relax its jaws,

Khi con sư tử thả lỏng hàm của mình,

the lion tamer just slumped to the ground, motionless.

Người nuôi sư tử ngã xuống đất, bất động.

When he came to a few minutes later,

Sau khi tỉnh lại

he saw a familiar figure hunched over him.

ông nhận ra một người đang vắt qua người ông.

It was Bull Walker.

Đó là Bull Walker.

The strongman had given the lion tamer mouth-to-mouth, and saved his life.

Anh ấy đã hô hấp nhân tạo để cứu mạng ông.

Now, the strongman hadn't told anyone,

Anh ấy chưa bao giờ nói với ai,

but he was actually a third-year medical student.

rằng mình là một sinh viên y khoa năm 3.

He toured with the circus during summers to pay tuition,

Anh ấy đi diễn với đoàn xiếc vào mùa hè để kiếm tiền trả học phí,

but kept it a secret to protect his persona.

nhưng giữ kín vì lòng tự trọng.

He was supposed to be a brute, a villain --

Người ta nghĩ về anh ấy như là một kẻ "phản diện", một người thô bạo

not a nerdy do-gooder.

chứ không phải một người tốt mọt sách.

His medical colleagues didn't know his secret, either.

Ngay cả bạn học của anh ấy cũng không biết bí mật này.

As he put it, "If you were an athlete, you were a dumb dodo."

Anh ấy cho rằng, "Nếu bạn là người hùng, thì hãy là một người hùng bị câm".

So he didn't tell them about the circus,

Vì vậy, anh ấy không kể với bạn bè về đoàn xiếc,

or about how he wrestled professionally on evenings and weekends.

hay về chuyện anh ấy tham gia đấu vật chuyên vào các buổi tối và cuối tuần.

He used a pseudonym like Bull Walker,

Anh ấy dùng tên giả là Bull Walker,

or later, the Masked Marvel.

và sau đó là Masked Marvel (Mặt Nạ Anh Hùng).

He even kept it a secret that same year,

Anh ấy thậm chí giữ bí mật cả chuyện

when he was crowned the Light Heavyweight Champion

anh ấy vô địch hạng dưới nặng

of the world.

toàn thế giới.

Over the years, John J. Bonica lived these parallel lives.

Trong nhiều năm, John J. Bonica sống cùng lúc nhiều cuộc sống.

He was a wrestler;

Anh ấy vừa là đô vật;

he was a doctor.

vừa là bác sĩ.

He was a heel;

Anh ấy vừa là kẻ vô dụng;

he was a hero.

vừa là người hùng.

He inflicted pain,

Anh ấy gây ra những vết thương,

and he treated it.

và chữa lành chúng.

And he didn’t know it at the time, but over the next five decades,

Lúc đó, và thậm chí cả 50 năm sau, anh ấy cũng không biết rằng,

he'd draw on these dueling identities

anh ấy sẽ bỏ lại những cuộc sống đó

to forge a whole new way to think about pain.

để tìm ra hướng mới, để chữa lành những nỗi đau.

It'd change modern medicine so much so, that decades later,

Sau này, nó đã tạo ra cho y học hiện đại rất nhiều sự thay đổi

Time magazine would call him pain relief's founding father.

Tờ báo Time đã gọi anh là cha đẻ của việc chữa lành nỗi đau.

But that all happened later.

Nhưng đó là chuyện sau này.

In 1942, Bonica graduated medical school and married Emma,

Năm 1942, Bonica tốt nghiệp trường y khoa và cưới Emma,

his sweetheart, whom he had met at one of his matches years before.

một trong số những người mà anh đã hẹn hò vài năm trước đó

He still wrestled in secret -- he had to.

Anh ấy vẫn bí mật tham gia đấu vật anh ấy phải làm thế

His internship at New York's St. Vincent's Hospital paid nothing.

Anh ấy không có lương khi thực tập ở Bệnh viện St. Vincent, New York.

With his championship belt, he wrestled in big-ticket venues,

Nhờ có đai vô địch, anh ấy tham gia đấu ở các đấu trường lớn,

like Madison Square Garden,

như Madison Square Garden,

against big-time opponents,

gặp những đối thủ lớn,

like Everett "The Blonde Bear" Marshall,

như Everett "The Blonde Bear" Marshall,

or three-time world champion, Angelo Savoldi.

và Angelo Savoldi - người 3 lần giành chức vô địch thế giới.

The matches took a toll on his body;

Các trận đấu đã để lại di chứng trên cơ thể anh ấy

he tore hip joints, fractured ribs.

anh ấy bị trật khớp, gãy xương.

One night, The Terrible Turk's big toe scratched a scar like Capone's

Một đêm nọ, The Terrible Turk đã để lại một vết sẹo như của Capone

down the side of his face.

trên gương mặt anh ấy.

The next morning at work, he had to wear a surgical mask to hide it.

Anh ấy đã phải đeo mặt nạ phẫu thuật để che nó khi đi làm sáng hôm sau.

Twice Bonica showed up to the O.R. with one eye so bruised,

Bonica đã 2 lần xuất hiện trước O.R. với 1 mắt tím bầm, khiến cho anh ấy khó

he couldn't see out of it.

nhìn mọi vật xung quanh.

But worst of all were his mangled cauliflower ears.

Nhưng tệ hơn cả là trấn thương ở tai.

He said they felt like two baseballs on the sides of his head.

Anh ấy kể rằng cảm giác như có hai quả bóng chày ở hai bên đầu.

Pain just kept accumulating in his life.

Nỗi đau cứ chồng chất lên cuộc đời anh ấy.

Next, he watched his wife go into labor at his hospital.

Sau đó, anh ấy chứng kiến vợ mình sinh con ở bệnh viện.

She heaved and pushed, clearly in anguish.

Vợ anh thở và rặn một cách khổ sở.

Her obstetrician called out to the intern on duty

Bác sĩ đỡ đẻ của cô ấy gọi một thực tập sinh đến

to give her a few drops of ether to ease her pain.

để cho cô ấy vài giọt ê-the để giảm đau.

But the intern was a young guy, just three weeks on the job --

Nhưng cậu thực tập sinh mới đi làm được 3 tuần,

he was jittery, and in applying the ether,

Cậu ấy lo sợ, và trong khi đang nhỏ ê-the,

irritated Emma's throat.

cậu ta làm họng của Emma khó chịu.

She vomited and choked, and started to turn blue.

Cô ấy nôn, ngạt thở, mặt tái mét.

Bonica, who was watching all this, pushed the intern out of the way,

Chứng kiến toàn bộ sự việc, Bonica liền đẩy cậu thực tập sinh ra,

cleared her airway,

làm sạch cổ họng cho Emma,

and saved his wife and his unborn daughter.

cứu vợ và con gái còn chưa ra đời của chính mình.

At that moment, he decided to devote his life to anesthesiology.

Vào giây phút đó, anh ấy quyết định sẽ gắn bó với công việc gây mê.

Later, he'd even go on to help develop the epidural, for delivering mothers.

Sau đó, anh ấy còn giúp phát triển phương pháp sinh nở gây tê ngoài màng cứng.

But before he could focus on obstetrics,

Nhưng trước khi tập trung vào công việc sản khoa,

Bonica had to report for basic training.

Bonica phải tham gia khoá đào tạo cơ bản

Right around D-Day,

Ngay ngày 6/6/1944 (D-Day),

Bonica showed up to Madigan Army Medical Center,

Bonica có mặt ở Trung tâm y khoa quân đội Madigan,

near Tacoma.

gần Tacoma.

At 7,700 beds, it was one of the largest army hospitals in America.

Đó là một trong những bệnh viện quân đội lớn nhất nước Mỹ với 7700 giường bệnh.

Bonica was in charge of all pain control there.

Bonica chịu trách nhiệm kiểm soát cơn đau cho bệnh nhân.

He was only 27.

Lúc đó anh ấy mới 27 tuổi.

Treating so many patients, Bonica started noticing cases

Khi điều trị cho rất nhiều bệnh nhân, Bonica bắt đầu để ý rằng

that contradicted everything he had learned.

các trường hợp thực tế ngược với những gì anh đã học.

Pain was supposed to be a kind of alarm bell -- in a good way --

Nhìn một cách tích cực, nỗi đau là một loại "báo thức"

a body's way of signaling an injury, like a broken arm.

cho thấy cơ thể phải chịu đựng một vết thương, ví dụ như gãy tay.

But in some cases,

Nhưng trong một vài trường hợp,

like after a patient had a leg amputated,

ví dụ như sau khi được cưa đi một bên chân,

that patient might still complain of pain in that nonexistent leg.

bênh nhân vẫn thấy đau ở chỗ cái chân không tồn tại đó.

But if the injury had been treated, why would the alarm bell keep ringing?

Như vậy nếu vết thương đã được điều trị, thì tại sao cái "báo thức" vẫn kêu?

There were other cases in which there was no evidence of an injury whatsoever,

Có một vài trường hợp khác, chẳng có dấu hiệu nào của vết thương,

and yet, still the patient hurt.

nhưng người bệnh vẫn thấy đau.

Bonica tracked down all the specialists at his hospital -- surgeons,

Bonica đã tìm gặp tất cả các chuyên gia ở bệnh viện - các bác sĩ phẫu thuật,

neurologists, psychiatrists, others.

bác sĩ thần kinh, tâm thần...

And he tried to get their opinions on his patients.

Anh ấy muốn biết quan điểm của họ về bệnh nhân của anh ấy.

It took too long, so he started organizing group meetings over lunch.

Các buổi gặp quá dài tới mức anh ấy phải tổ chức các buổi họp nhóm xuyên trưa.

It would be like a tag team of specialists going up against the patient's pain.

Nó giống như 1 đội chuyên gia đang chống lại nỗi đau của bệnh nhân

No one had ever focused on pain this way before.

Trước đây chưa từng có ai quan tâm đến cảm giác đau đớn như thế này.

After that, he hit the books.

Sau đó, anh ấy đọc rất nhiều sách.

He read every medical textbook he could get his hands on,

Anh đọc tất cả những quyển sách y có được

carefully noting every mention of the word "pain."

và cẩn thận ghi chép lại mọi thứ liên quan đến "đau"

Out of the 14,000 pages he read,

Trong số 14.000 trang anh ấy đọc,

the word "pain" was on 17 and a half of them.

từ "đau" chiếm 17 và một nửa chỗ đó.

Seventeen and a half.

17 và một nửa.

For the most basic, most common, most frustrating part of being a patient.

Đối với những phần cơ bản nhất, phổ biến nhất, gây khó chịu nhất của bệnh nhân

Bonica was shocked -- I'm quoting him,

Bonica đã bị sốc - Tôi sẽ trích lại

he said, "What the hell kind of conclusion can you come to there?

câu anh ấy nói, "Sao có thể kết luận như thế được?"

The most important thing from the patient's perspective,

Điều quan trọng nhất, trên phương diện của bệnh nhân

they don't talk about."

thì họ không nói đến.

So over the next eight years, Bonica would talk about it.

Tám năm sau đó, Bonica vẫn đề cập đến vấn đề này.

He'd write about it; he'd write those missing pages.

Anh ấy viết tiếp những trang còn thiếu.

He wrote what would later be known as the Bible of Pain.

Những điều anh ấy viết sau này trở thành Kinh Thánh của nỗi đau.

In it he proposed new strategies,

Trong đó anh ấy đưa ra những phương hướng chữa trị mới,

new treatments using nerve-block injections.

bằng cách sử dụng tiêm thuốc mê vào hệ thần kinh.

He proposed a new institution, the Pain Clinic,

Anh ấy cũng lập ra một học viện mới, Pain Clinic,

based on those lunchtime meetings.

dựa trên những cuộc họp vào buổi trưa đó.

But the most important thing about his book

Nhưng điều quan trọng nhất ở cuốn sách của anh là

was that it was kind of an emotional alarm bell for medicine.

đó là một hồi chuông tinh thần cho ngành y học.

A desperate plea to doctors to take pain seriously

Một lời thỉnh cầu đối với các bác sĩ, hãy chú trọng đến cảm giác đau đớn

in patients' lives.

của bệnh nhân.

He recast the very purpose of medicine.

Anh ấy đã nhấn mạnh mục tiêu của y học.

The goal wasn't to make patients better;

Không phải là để bệnh nhân tốt hơn:

it was to make patients feel better.

mà là để cho bệnh nhân cảm thấy tốt hơn.

He pushed his pain agenda for decades,

Anh ấy đã theo đuổi học thuyết của mình trong nhiều năm

before it finally took hold in the mid-'70s.

cho đến khi nó được công nhận vào giữa những năm 70.

Hundreds of pain clinics sprung up all over the world.

Hàng trăm phòng khám được mở ra khắp nới trên thế giới.

But as they did -- a tragic twist.

Nhưng những gì nó làm được - một bi kịch trớ trêu.

Bonica's years of wrestling caught up to him.

Những năm tháng đấu vật đã ảnh hưởng đến cuộc sống của Bonica.

He had been out of the ring for over 20 years,

Anh ấy đã rời khỏi sàn đấu 20 năm,

but those 1,500 professional bouts had left a mark on his body.

nhưng dấu vết của hơn 1500 trận đấu vẫn còn lại trên cơ thể anh ấy,

Still in his mid-50s, he suffered severe osteoarthritis.

Khi đang ở độ tuổi 50, anh phải chịu đựng bệnh viêm xương khớp trầm trọng.

Over the next 20 years he'd have 22 surgeries,

Trong suốt hơn 20 năm, anh đã trải qua 22 cuộc phẫu thuật,

including four spine operations,

bao gồm 4 cuộc phẫu thuật xương sống,

and hip replacement after hip replacement.

và thay thế hông mới liên tục.

He could barely raise his arm, turn his neck.

Anh gần như chỉ có thể nâng cánh tay hoặc xoay cổ.

He needed aluminum crutches to walk.

Anh phải sử dụng nạng để đi lại.

His friends and former students became his doctors.

Bạn bè và học sinh cũ đã trở thành bác sĩ của anh.

One recalled that he probably had more nerve-block injections

Có người cho rằng, anh là người đã tiêm nhiều thuốc nhất

than anyone else on the planet.

trên trái đất này.

Already a workaholic, he worked even more --

Vốn là một người đam mê công việc, anh ấy giờ còn làm nhiều hơn

15- to 18-hour days.

15 đến 18 tiếng mỗi ngày.

Healing others became more than just his job,

Chưa trị cho mọi người không chỉ là công việc,

it was his own most effective form of relief.

mà còn là cách chữa trị tốt nhất cho anh ấy.

"If I wasn't as busy as I am," he told a reporter at the time,

Anh ấy nói với phóng viên rằng:" Nếu tôi không bận rộn như bây giờ"

"I would be a completely disabled guy."

"Tôi sẽ là một người hooàn toàn tàn phế."

On a business trip to Florida in the early 1980s,

Trong một chuyến công tác đến Florida đầu năm 1980,

Bonica got a former student to drive him to the Hyde Park area in Tampa.

Bonica được học sinh cũ đưa đến khu Hyde ở Tampa

They drove past palm trees and pulled up to an old mansion,

Họ lái xe qua những hàng cây cọ và dừng lại ở một ngôi biệt thự cổ,

with giant silver howitzer cannons hidden in the garage.

với một tầng hầm chất đấy những khẩu súng bạc to lớn.

The house belonged to the Zacchini family,

Ngôi nhà thuộc về dòng họ Zacchini,

who were something like American circus royalty.

một rạp xiếc hoàng gia.

Decades earlier, Bonica had watched them,

Nhiều năm về trước, Bonica đã quan sát họ,

clad in silver jumpsuits and goggles,

trong những bộ trang phục ánh bạc và kính,

doing the act they pioneered -- the Human Cannonball.

thực hiện màn biểu diễn mà anh đã từng làm - The Human Cannonball

But now they were like him: retired.

Nhưng giờ họ cũng đã nghỉ hưu giống như anh.

That generation is all dead now, including Bonica,

Thế hệ đó giờ đã ra đi, bao gồm cả Bonica,

so there's no way to know exactly what they said that day.

vậy nên không thể nào biết chính xác hôm đó họ đã nói gì.

But still, I love imagining it.

Nhưng tôi thích tự tưởng tượng.

The strongman and the human cannonballs reunited,

Khi những người cùng gánh xiếc đoàn tụ,

showing off old scars, and new ones.

cùng cho nhau xem những vệt sẹo cũ và mới.

Maybe Bonica gave them medical advice.

Có lẽ Bonica sẽ cho họ lời khuyên.

Maybe he told them what he later said in an oral history,

Có lẽ anh sẽ nói với họ điều mà anh đã từng nói,

which is that his time in the circus and wrestling deeply molded his life.

rằng quãng thời gian trong rạp xiếc và đấu vật đã làm nên cuộc đời anh ấy.

Bonica saw pain close up.

Bonica được tiếp xúc với nỗi đau một cách gần nhất.

He felt it. He lived it.

Anh cảm nhận và sống cùng với nó.

And it made it impossible for him to ignore in others.

Và điều đó khiến cho anh không thể làm ngơ trước những người khác.

Out of that empathy, he spun a whole new field,

Bên cạch sự đồng cảm, anh đã xoay chuyển thế giới,

played a major role in getting medicine to acknowledge pain

đóng vai trò quan trọng trong việc làm cho y học thừa nhận nỗi đau,

in and of itself.

trong chính bản thân nó.

In that same oral history,

Cũng trong thời gian đó,

Bonica claimed that pain

Bonica thừa nhận nỗi đau chính là

is the most complex human experience.

trải nghiệm phức tạp nhất của con người.

That it involves your past life, your current life,

Nó liên quan đến quá khứ, hiện tại,

your interactions, your family.

That was definitely true for Bonica.

Điều đó hoàn toàn đúng với Bonica.

But it was also true for my mom.

Và điều đó cũng đúng với mẹ tôi.

It's easy for doctors to see my mom

Bác sĩ rất đơn giản chỉ xem mẹ tôi như là

as a kind of professional patient,

một bệnh nhân

a woman who just spends her days in waiting rooms.

một người phụ nữ dành thời gian của mình trong phòng chờ.

Sometimes I get stuck seeing her that same way.

Đôi khi tôi cảm thấy bế tắc khi nhìn bà theo cách đó.

But as I saw Bonica's pain --

Nhưng khi tôi thấy sự đau đớn của Bonica

a testament to his fully lived life --

một sự kiên định với cả cuộc đời của ông.

I started to remember all the things that my mom's pain holds.

Tôi chợt nhớ lại tất cả mọi đau đớn của mẹ tôi.

Before they got swollen and arthritic,

Trước khi chúng bị viêm và sưng lên,

my mom's fingers clacked away

.ngón tay của mẹ đã trở nên vô dụng

in the hospital H.R. department where she worked.

ở bệnh viện H.R, nơi bà làm việc.

They folded samosas for our entire mosque.

Đôi tay ấy đã gấp cho toàn bộ nhà thờ

When I was a kid, they cut my hair,

Khi tôi còn nhỏ, đôi tay ấy đã cắt tóc cho tôi,

wiped my nose,

lau mũi cho tôi

tied my shoes.

buộc dây giày cho tôi.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)