Are athletes really getting faster, better, stronger? | David Epstein

David Epstein: Có phải các vận động viên đang thật sự trở nên nhanh hơn, tốt hơn, mạnh hơn?

Translator: Jenny Nguyen Reviewer: Nga Vu

The Olympic motto is "Citius, Altius, Fortius."

Khẩu hiệu của Olympic là "Citius, Altius, Fortius"

Faster, Higher, Stronger.

Nhanh hơn, Cao hơn, Mạnh hơn.

And athletes have fulfilled that motto rapidly.

Các vận động viên thực hiện khẩu hiệu đó nhanh chóng.

The winner of the 2012 Olympic marathon

Người chiến thắng cuộc chạy marathon Olympic 2012

ran two hours and eight minutes.

đã chạy trong 2 giờ và 8 phút.

Had he been racing against the winner

Nếu anh chạy đua với người chiến thắng

of the 1904 Olympic marathon,

marathon Olympic 1904,

he would have won by nearly an hour and a half.

hẳn anh đã thắng hơn được gần 1 tiếng rưỡi đồng hồ.

Now we all have this feeling

Và giờ đây, chúng ta đều có cảm giác

that we're somehow just getting better

rằng chúng ta, bằng cách nào đó trở nên tốt hơn

as a human race, inexorably progressing,

như là cuộc chạy đua của con người, không thể lay chuyển sự tiến bộ,

but it's not like we've evolved into a new species

nhưng nó không giống như chúng ta đã phát triển thành một loài mới

in a century.

trong một thế kỷ.

So what's going on here?

Thế thì cái gì đang diễn ra ở đây?

I want to take a look at what's really behind

Tôi muốn nhìn vào thứ thật sự ở đằng sau

this march of athletic progress.

sự tiến triển này của sự tiến bộ trong thể thao.

In 1936, Jesse Owens

Năm 1936, Jesse Owens

held the world record in the 100 meters.

giữ kỷ lục thế giới ở cự ly chạy 100 mét.

Had Jesse Owens been racing last year

Có phải Jesse Owens đã chạy đua trong năm trước

in the world championships of the 100 meters,

ở giải vô địch thế giới 100 mét,

when Jamaican sprinter Usain Bolt finished,

khi Jamaican sprinter Usain Bolt kết thúc,

Owens would have still had 14 feet to go.

Owens vẫn còn 14 feet phải đi tiếp.

That's a lot in sprinter land.

Chừng đó là rất nhiều trong bộ môn chạy nước rút.

To give you a sense of how much it is,

Để giúp bạn hiểu được nó nhiều như thế nào,

I want to share with you a demonstration

tôi muốn chia sẻ với bạn một minh họa

conceived by sports scientist Ross Tucker.

được tạo bởi nhà khoa học thể thao Ross Tucker.

Now picture the stadium last year

Bây giờ, hãy hình dung sân vận động vào năm trước,

at the world championships of the 100 meters:

tại giải vô địch thế giới 100 mét:

thousands of fans waiting with baited breath

hàng ngàn người hâm mộ đang nín thở chờ đợi

to see Usain Bolt, the fastest man in history;

để thấy Usain Bolt, người đàn ông nhanh nhất trong lịch sử;

flashbulbs popping as the nine fastest men in the world

tiếng nháy của đèn flash như thể 9 người đàn ông nhanh nhất thế giới

coil themselves into their blocks.

cuộn mình trong đám đông của họ.

And I want you to pretend

Và tôi muốn bạn giả vờ

that Jesse Owens is in that race.

là Jesse Owens ở trong cuộc đua đó.

Now close your eyes for a second and picture the race.

Và bây giờ, hãy nhắm mắt lại vài giây và hình dung ra cuộc đua.

Bang! The gun goes off.

Bang! Súng nổ.

An American sprinter jumps out to the front.

Và vận động viên chạy nước rút người Mỹ nhảy ra phía trước.

Usain Bolt starts to catch him.

Usain Bolt bắt đầu đuổi theo anh ta.

Usain Bolt passes him, and as the runners come to the finish,

Usain Bolt đã vượt qua anh ta, và khi vận động viên đến vạch đích,

you'll hear a beep as each man crosses the line.

bạn sẽ nghe được tiếng beep mỗi khi có người vượt qua vạch.

(Beeps)

(Beeps)

That's the entire finish of the race.

Đó là toàn bộ kết thúc của cuộc đua.

You can open your eyes now.

Và bây giờ bạn có thể mở mắt ra.

That first beep was Usain Bolt.

Tiếng beep đầu tiên là Usain Bolt.

That last beep was Jesse Owens.

Và tiếng beep cuối cùng là của Jesse Owens.

Listen to it again.

Hãy nghe lại lần nữa.

(Beeps)

(Beeps)

When you think of it like that,

Khi bạn nghĩ về chúng như thế,

it's not that big a difference, is it?

đó không phải là một khác biệt lớn, phải không?

And then consider that Usain Bolt started

Và sau đó hãy xem xét rằng Usain Bolt đã bắt đầu

by propelling himself out of blocks

bằng cách tự đẩy mình ra khỏi đám đông

down a specially fabricated carpet

xuống một tấm thảm đặc biệt

designed to allow him to travel

được thiết kế để cho anh ta di chuyển

as fast as humanly possible.

nhanh như con người có thể.

Jesse Owens, on the other hand,

Mặt khác, Jesse Owens

ran on cinders, the ash from burnt wood,

chạy trên đám tro, tro bụi từ gỗ cháy,

and that soft surface stole far more energy

và bề mặt mềm đó đã lấy đi nhiều năng lượng hơn

from his legs as he ran.

từ chân khi anh ta chạy.

Rather than blocks, Jesse Owens had a gardening trowel

Thay vì là đám đông, Jesse Owens đã có một chiếc bay làm vườn

that he had to use to dig holes in the cinders to start from.

mà anh ta phải sử dụng để đào một cái lỗ trong đống tro bụi để bắt đầu.

Biomechanical analysis of the speed

Phân tích cơ học của tốc độ

of Owens' joints shows that had been running

của các khớp xương của Owens cho thấy anh ta đã chạy

on the same surface as Bolt,

trên một bề mặt giống như Bolt,

he wouldn't have been 14 feet behind,

anh ta không thể bị bỏ lại phía sau 14 feet,

he would have been within one stride.

anh ta phải ở trong khoảng 1 sải chân.

Rather than the last beep,

Thay vì là tiếng beep cuối cùng,

Owens would have been the second beep.

anh ta phải ở vị trí tiếng beep thứ 2.

Listen to it again.

Hãy nghe lại nó lần nữa.

(Beeps)

(Beeps)

That's the difference track surface technology has made,

Đó là sự khác biệt mà kỹ thuật bề mặt đường đua đã làm,

and it's done it throughout the running world.

và nó đã được thực hiện trên toàn thế giới chạy đua.

Consider a longer event.

Hãy xem xét một sự kiện dài hơn.

In 1954, Sir Roger Bannister

Năm 1954, Sir Roger Bannister

became the first man to run under four minutes in the mile.

đã trở thành người đàn ông đầu tiên chạy 1 dặm trong chưa tới 4 phút.

Nowadays, college kids do that every year.

Ngày nay, những sinh viên đại học là điều đó mỗi năm.

On rare occasions, a high school kid does it.

Trong những trường hợp hiếm hoi, 1 học sinh trung học làm được điều đó.

As of the end of last year,

Tính đến cuối năm ngoái,

1,314 men

1314 người đàn ông

had run under four minutes in the mile,

đã chạy 1 dặm dưới 4 phút,

but like Jesse Owens,

nhưng cũng như Jesse Owens,

Sir Roger Bannister ran on soft cinders

Sir Roger Bannister đã chạy trên tro mềm

that stole far more energy from his legs

điều đó làm mất đi nhiều năng lượng từ chân anh ta

than the synthetic tracks of today.

hơn là đường chạy tổng hợp ngày nay.

So I consulted biomechanics experts

Vì thế, tôi đã tham khảo ý kiến các chuyên gia cơ sinh học

to find out how much slower it is to run on cinders

để tìm ra xem nó sẽ chậm hơn thế nào khi chạy trên tro

than synthetic tracks,

so với đường chạy tổng hợp,

and their consensus that it's one and a half percent slower.

và họ nhất trí là nó chậm hơn 1.5%.

So if you apply a one and a half percent slowdown conversion

Và nếu bạn cộng thêm 1.5% chuyển đổi sự chậm lại

to every man who ran his sub-four mile

cho mỗi người đàn ông đã chạy dưới 4 phút 1 dặm

on a synthetic track,

trên đường chạy tổng hợp,

this is what happens.

đây là cái xảy ra.

Only 530 are left.

Chỉ còn lại 530 người.

If you look at it from that perspective,

Nếu bạn nhìn vào nó từ quan điểm đó,

fewer than ten new men per [year]

sẽ có ít hơn 10 người mỗi năm

have joined the sub-four mile club

gia nhập vào câu lạc bộ những người chạy 1 dặm dưới 4 phút

since Sir Roger Bannister.

kể từ Sir Roger Bannister.

Now, 530 is a lot more than one,

Bây giờ, 530 thì vẫn rất nhiều hơn so với 1,

and that's partly because there are many more people

và đó một phần là do ngày càng có nhiều người

training today and they're training more intelligently.

luyện tập và họ luyện tập một cách thông minh hơn.

Even college kids are professional in their training

Ngay cả những sinh viên đại học cũng là chuyên gia trong luyện tập

compared to Sir Roger Bannister,

so với Sir Roger Bannister,

who trained for 45 minutes at a time

người đã luyện tập 45 phút 1 lần

while he ditched gynecology lectures in med school.

trong khi anh ta trốn tiết những bài giảng phụ khoa ở trường y.

And that guy who won the 1904 Olympic marathon

Và người đó đã chiến thắng cuộc thi marathon Olympic 1904

in three in a half hours,

trong 3 tiếng rưỡi,

that guy was drinking rat poison and brandy

người đó đã uống thuốc diệt chuột và rượu mạnh

while he ran along the course.

khi anh ta chạy suốt vòng đua.

That was his idea of a performance-enhancing drug.

Đó là ý tưởng của anh ta về một loại thuốc tăng cường hiệu suất.

(Laughter)

(Cười lớn)

Clearly, athletes have gotten more savvy

Rõ ràng, các vận động viên đã có nhiều hiểu biết hơn

about performance-enhancing drugs as well,

cũng như về các loại thuốc tăng cường hiệu suất,

and that's made a difference in some sports at some times,

và điều đó làm nên sự khác biệt trong một vài môn thể thao một vài lần,

but technology has made a difference in all sports,

nhưng công nghệ đã làm nên sự khác biệt trong mọi môn thể thao,

from faster skis to lighter shoes.

từ ván trượt nhanh hơn đến giày nhẹ hơn.

Take a look at the record for the 100-meter freestyle swim.

Hãy nhìn vào kỷ lục bơi tự do 100 mét.

The record is always trending downward,

Bảng kỷ lục luôn có xu hướng đi xuống,

but it's punctuated by these steep cliffs.

nhưng nó bị ngắt quãng bởi những tảng đá dựng đứng.

This first cliff, in 1956, is the introduction

Đây là vách đá đầu tiên, vào năm 1956, là sự ra đời của

of the flip turn.

sự đảo chiều.

Rather than stopping and turning around,

Thay vì dừng lại và quay lại,

athletes could somersault under the water

các vận động viên phải nhào lộn dưới nước

and get going right away in the opposite direction.

và ngay lập tức bơi theo hướng ngược lại.

This second cliff, the introduction of gutters

Vách đá thứ hai, sự ra đời của các máng xối

on the side of the pool

bên cạnh hồ bơi

that allows water to splash off,

để nước văng ra,

rather than becoming turbulence

thay vì trở thành những bất ổn

that impedes the swimmers as they race.

để làm cản trở người bơi khi họ đang trong cuộc đua.

This final cliff,

Vách đá cuối cùng,

the introduction of full-body

sự ra đời của đồ bơi

and low-friction swimsuits.

toàn cơ thể và ma sát thấp.

Throughout sports, technology has changed the face of performance.

Trong khắp các môn thể thao, công nghệ đã làm thay đổi bộ mặt của thành tích.

In 1972, Eddy Merckx set the record

Năm 1972, Eddy Merckx đã lập kỷ lục

for the longest distance cycled in one hour

cho quãng đường đạp xe dài nhất trong 1 giờ

at 30 miles, 3,774 feet.

với 30 dặm và 3774 feet.

Now that record improved and improved

Và bây giờ, kỷ lục đó đã được cải thiện và cải thiện hơn

as bicycles improved and became more aerodynamic

vì xe đạp được cải thiện và trở nên khí động học hơn

all the way until 1996,

chỉ cho đến năm 1996,

when it was set at 35 miles, 1,531 feet,

khi kỷ lục mới xác lập với 35 dặm và 1531 feet,

nearly five miles farther

nhanh hơn gần 5 dặm

than Eddy Merckx cycled in 1972.

so với Eddy Merckx đã làm năm 1972.

But then in 2000, the International Cycling Union

Nhưng vào năm 2000, Liên minh Đạp xe Quốc tế

decreed that anyone who wanted to hold that record

đã quyết định rằng, bất cứ ai muốn giữ kỷ lục đó

had to do so with essentially the same equipment

phải làm điều đó với cùng 1 thiết bị

that Eddy Merckx used in 1972.

mà Eddy Merckx đã sử dụng năm 1972.

Where does the record stand today?

Kỷ lục ngày nay đang ở mức nào?

30 miles, 4,657 feet,

30 dặm và 4657 feet,

a grand total of 883 feet

nhiều hơn tổng cộng 883 feet

farther than Eddy Merckx cycled

so với Eddy Merckx đã làm

more than four decades ago.

cách đây hơn 4 thập kỷ.

Essentially the entire improvement in this record

Về cơ bản, mọi sự thay đổi trong bảng kỷ lục này

was due to technology.

là do công nghệ.

Still, technology isn't the only thing pushing athletes forward.

Tuy nhiên, công nghệ không phải là thứ duy nhất thúc đẩy các vận động viên về phía trước.

While indeed we haven't evolved

Trong khi sự thật là chúng ta đã không phát triển

into a new species in a century,

thành một loài mới trong suốt một thế kỷ,

the gene pool within competitive sports

nguồn gen trong cạnh tranh các môn thể thao

most certainly has changed.

chắc chắn đã thay đổi.

In the early half of the 20th century,

Trong nửa đầu của thế kỷ 20,

physical education instructors and coaches

những giáo viên hướng dẫn và huấn luyện viên thể dục thể thao

had the idea that the average body type

đã có ý tưởng rằng các dạng cơ thể trung bình

was the best for all athletic endeavors:

là tốt nhất cho các nỗ lực thể thao:

medium height, medium weight, no matter the sport.

cân nặng trung bình, chiều cao trung bình, không có vấn đề gì với các môn thể thao.

And this showed in athletes' bodies.

Và điều này thể hiện trên cơ thể của các vận động viên.

In the 1920s, the average elite high-jumper

Vào những năm 1920, mức trung bình của các vận động viên nhảy cao ưu tú

and average elite shot-putter were the same exact size.

và các vận động viên đẩy tạ có kích cỡ như nhau.

But as that idea started to fade away,

Nhưng ý tưởng đó bắt đầu mờ dần,

as sports scientists and coaches realized that

vì các nhà khoa học thể thao và các huấn luyện viên nhận ra rằng

rather than the average body type,

thay vì là dạng cơ thể trung bình,

you want highly specialized bodies

bạn muốn có một dạng cơ thể đặc biệt hơn cao hơn

that fit into certain athletic niches,

để phù hợp với một số môn thể thao,

a form of artificial selection took place,

một hình thức lựa chọn nhân tạo đã xảy ra,

a self-sorting for bodies that fit certain sports,

một sự tự phân loại cơ thể sao cho phù hợp với các môn thể thao cụ thể,

and athletes' bodies became more different from one another.

và cơ thể các vận động viên trở nên khác nhau với những người khác.

Today, rather than the same size as the average elite high jumper,

Thay vì có cùng kích cỡ như vận động viên nhảy cao,

the average elite shot-putter

vận động viên đẩy tạ

is two and a half inches taller

cao hơn 2.5 inches

and 130 pounds heavier.

và nặng hơn 130 pounds.

And this happened throughout the sports world.

Và điều này xảy ra trong thế giới thể thao.

In fact, if you plot on a height versus mass graph

Sự thật là, nếu bạn vẽ đồ thị chiều cao và khối lượng

one data point for each of two dozen sports

mỗi điểm dữ liệu cho khoảng 24 môn thể thao

in the first half of the 20th century, it looks like this.

trong nửa đầu thế kỷ 20, nó sẽ trông như thế này.

There's some dispersal,

Có một vài sự phân tán ở đây,

but it's kind of grouped around that average body type.

nhưng nó trông như tập trung ở xung quanh dạng cơ thể trung bình.

Then that idea started to go away,

Và thế là ý tưởng đó bắt đầu biến mất,

and at the same time, digital technology --

và cùng lúc đó, công nghệ kỹ thuật số --

first radio, then television and the Internet --

đầu tiên là đài phát thanh, rồi đến ti vi và mạng internet --

gave millions, or in some cases billions, of people

cho phép hàng triệu, hay hàng tỷ người trong vài trường hợp

a ticket to consume elite sports performance.

một tấm vé để có mặt trong các màn trình diễn thể thao ưu tú.

The financial incentives and fame and glory afforded elite athletes skyrocketed,

Các ưu đãi tài chính, danh tiếng dành cho các vận động viên ưu tú tăng vọt,

and it tipped toward the tiny upper echelon of performance.

và nó nghiêng về một phần nhỏ các cấp bậc phía trên của buổi diễn.

It accelerated the artificial selection for specialized bodies.

Nó làm tăng sự lựa chọn có chọn lọc của các tổ chức chuyên môn.

And if you plot a data point for these same

Và nếu bạn vẽ một điểm dữ liệu cho

two dozen sports today, it looks like this.

cùng 24 môn thể thao đó ngày hôm nay, nó sẽ trông như thế này.

The athletes' bodies have gotten

Cơ thể các vận động viên đã

much more different from one another.

có nhiều sự khác biệt với những vận động viên khác.

And because this chart looks like the charts

Và bởi vì biểu đồ này trông giống như một biểu đồ

that show the expanding universe,

cho thấy vũ trụ mở rộng,

with the galaxies flying away from one another,

với các thiên hà bay cách xa các thiên hà khác,

the scientists who discovered it call it

những nhà khoa học đã phát hiện ra nó, gọi là

"The Big Bang of Body Types."

"The Big Bang of Body Types." (Vụ nổ Big Bang của các dạng cơ thể)

In sports where height is prized, like basketball,

Trong các môn thể thao đánh giá cao chiều cao như bóng rổ

the tall athletes got taller.

các vận động viên đã cao lại cao hơn.

In 1983, the National Basketball Association

Năm 1983, giải bóng rổ nhà nghề Mỹ (National Basketball Association - NBA)

signed a groundbreaking agreement

đã ký một thỏa thuận đột phá

making players partners in the league,

làm cho các đội chơi trong giải đấu,

entitled to shares of ticket revenues

được hưởng cổ phần doanh thu bán vé

and television contracts.

và các hợp đồng truyền hình.

Suddenly, anybody who could be an NBA player

Đột nhiên, bất cứ ai cũng có thể là một cầu thủ NBA

wanted to be,

nếu họ muốn,

and teams started scouring the globe

các đội chơi bắt đầu lùng sục khắp nơi

for the bodies that could help them win championships.

để tìm ra những cơ thể có thể giúp họ giành chức vô địch.

Almost overnight,

Gần như chỉ qua một đêm,

the proportion of men in the NBA

tỷ lệ nam giới trong NBA

who are at least seven feet tall doubled

những người cao ít nhất 7 feet (khoảng 2,13 mét) đã tăng gấp đôi

to 10 percent.

lên 10%.

Today, one in 10 men in the NBA

Ngày nay, 1 trong 10 cầu thủ ở NBA

is at least seven feet tall,

cao ít nhất 7 feet,

but a seven-foot-tall man is incredibly rare

nhưng những người cao 7 feet thì thật sự rất hiếm

in the general population --

trong dân số, nói chung --

so rare that if you know an American man

hiếm tới nỗi nếu bạn biết rằng đàn ông Mỹ

between the ages of 20 and 40

trong độ tuổi 20 và 40

who is at least seven feet tall,

mà cao ít nhất 7 feet

there's a 17 percent chance

thì chỉ có khoảng 17% anh ta

he's in the NBA right now.

đang ở NBA ngay lúc này.

(Laughter)

(Cười lớn)

That is, find six honest seven footers,

Có nghĩa là, tìm ra 6 người thật sự cao 7 feet

one is in the NBA right now.

thì có 1 người đang ở NBA lúc này.

And that's not the only way that NBA players' bodies are unique.

Và đó không phải là cách duy nhất mà cơ thể những cầu thủ NBA là duy nhất.

This is Leonardo da Vinci's "Vitruvian Man,"

Đây là bức vẽ "Vitruvian Man" của Leonardo da Vinci,

the ideal proportions,

những tỷ lệ lý tưởng,

with arm span equal to height.

với sải tay tương đương với chiều cao

My arm span is exactly equal to my height.

Sải tay của tôi chính xác là bằng với chiều cao của tôi

Yours is probably very nearly so.

Và của bạn cũng sẽ như vậy.

But not the average NBA player.

Nhưng không phải là với các cầu thủ trung bình ở NBA.

The average NBA player is a shade under 6'7",

Các cầu thủ trung bình ở NBA dưới 6,7 feet

with arms that are seven feet long.

với cánh tay dài 7 feet.

Not only are NBA players ridiculously tall,

Không chỉ cao một cách kì cục,

they are ludicrously long.

họ dài một cách khôi hài.

Had Leonardo wanted to draw

Leonardo nếu từng muốn vẽ

the Vitruvian NBA Player,

bức tranh Vitruvian NBA Player,

he would have needed a rectangle and an ellipse,

ông ấy sẽ cần đến 1 hình chữ nhật và 1 hình ê-lip,

not a circle and a square.

chứ không phải là 1 hình tròn và 1 hình vuông.

So in sports where large size is prized,

Vì thế, trong các môn thể thao khi mà kích cỡ được đánh giá cao,

the large athletes have gotten larger.

thì các vận động viên đã to cao lại càng cao lớn hơn.

Conversely, in sports where diminutive stature is an advantage,

Ngược lại, trong những môn mà thân hình nhỏ bé chiếm ưu thế,

the small athletes got smaller.

thì các vận động viên đã nhỏ sẽ nhỏ hơn.

The average elite female gymnast

Các nữ vận động viên thể dục dụng cụ ưu tú trung bình

shrunk from 5'3" to 4'9" on average

giảm từ 5,3 xuống 4,9 feet

over the last 30 years,

trong hơn 30 năm qua,

all the better for their power-to-weight ratio

tất cả là để tốt cho tỷ lệ công suất - trọng lượng của họ

and for spinning in the air.

và cho việc xoay trong không khí.

And while the large got larger

Và mọi thứ lớn thì ngày càng lớn hơn

and the small got smaller,

nhỏ thì ngày càng nhỏ hơn,

the weird got weirder.

những thứ kì lạ lại trở nên kì lạ hơn.

The average length of the forearm

Độ dài trung bình cẳng tay

of a water polo player in relation

của cầu thủ bóng nước trong mối tương quan

to their total arm got longer,

với cả cánh tay trở nên dài hơn,

all the better for a forceful throwing whip.

tất cả để cho một cú ném bóng thật mạnh mẽ.

And as the large got larger,

Và vì mọi thứ lớn thì ngày càng lớn hơn,

small got smaller, and the weird weirder.

nhỏ thì ngày càng nhỏ hơn, những thứ kì lạ lại trở nên kì lạ hơn.

In swimming, the ideal body type

Trong bộ môn bơi lội, thân hình lý tưởng

is a long torso and short legs.

là phần thân dài và chân ngắn.

It's like the long hull of a canoe

Nó giống như một thân tàu dài của chiếc ca-nô

for speed over the water.

để tăng tốc trên mặt nước.

And the opposite is advantageous in running.

Và hướng ngược lại là lợi thế cho môn chạy bộ.

You want long legs and a short torso.

Bạn cần chân dài và cơ thể ngắn.

And this shows in athletes' bodies today.

Và điều này cho thấy thân hình của các vận động viên ngày nay.

Here you see Michael Phelps,

Đây là Michael Phelps,

the greatest swimmer in history,

vận động viên bơi lội xuất sắc nhất trong lịch sử,

standing next to Hicham El Guerrouj,

đứng kế bên Hicham El Guerrouj,

the world record holder in the mile.

người giữ kỷ lục thế giới trong 1 dặm.

These men are seven inches different in height,

Hai người này khác nhau 7 inch về chiều cao,

but because of the body types

nhưng bởi vì hình dạng cơ thể

advantaged in their sports,

chiếm ưu thế trong môn thể thao của họ,

they wear the same length pants.

họ mặc những chiếc quần có chiều dài ngang nhau.

Seven inches difference in height,

Khác nhau 7 inch về chiều cao,

these men have the same length legs.

mặc chung 1 kích thước quần.

Now in some cases, the search for bodies

Và trong một số trường hợp, việc tìm kiếm các dạng cơ thể

that could push athletic performance forward

có thể đẩy thành tích của vận động viên lên phía trước

ended up introducing into the competitive world

thành ra là việc bước chân vào thế giới cạnh tranh

populations of people that weren't previously competing at all,

của những người mà trước đây không cạnh tranh gì cả,

like Kenyan distance runners.

giống như những cầu thủ chạy cự ly dài người Kenya.

We think of Kenyans as being great marathoners.

Chúng ta nghĩ về người Kenya là những vận động viên marathon tuyệt vời.

Kenyans think of the Kalenjin tribe

Người Kenya nghĩ về bộ tộc Kalenjin

as being great marathoners.

như là những người chạy marathon nhanh nhất.

The Kalenjin make up just 12 percent

Bộ tộc Kalenjin chỉ chiếm 12%

of the Kenyan population

dân số Kenya

but the vast majority of elite runners.

nhưng chiếm phần lớn các vận động viên ưu tú.

And they happen, on average,

Và điều đó xảy ra, trung bình

to have a certain unique physiology:

để có một chức năng sinh lý độc đáo nhất định:

legs that are very long

chân rất dài

and very thin at their extremity,

và rất ốm ở mức cùng cực,

and this is because they have their ancestry

đó là bởi vì họ có tổ tiên

at very low latitude

ở vùng vĩ độ thấp

in a very hot and dry climate,

với khí hậu rất nóng và khô,

and an evolutionary adaptation to that

và việc tiến hóa để thích nghi với điều đó

is limbs that are very long

làm cho tứ chi rất dài

and very thin at the extremity

và ốm một cách cùng cực

for cooling purposes.

cho mục đích làm mát.

It's the same reason that a radiator has long coils,

Cùng lý do tại sao bộ tản nhiệt thường có cuộn dây dài,

to increase surface area compared to volume

là để tăng diện tích bề mặt tiếp xúc

to let heat out,

để tản nhiệt,

and because the leg is like a pendulum,

và vì cái chân giống như một con lắc,

the longer and thinner it is at the extremity,

nên nó càng dài và ốm

the more energy-efficient it is to swing.

thì năng lượng sẽ càng được tiết kiệm để đu đưa.

To put Kalenjin running success in perspective,

Đặt việc chạy thành công của bộ tộc người Kalenjin trong quan điểm đó,

consider that 17 American men in history

xem như 17 người đàn ông Mỹ trong lịch sử

have run faster than two hours and 10 minutes

đã chạy nhanh hơn 2 giờ 10 phút

in the marathon.

trong cuộc đua marathon.

That's a four-minute-and-58-second-per-mile pace.

Tốc độ là 4 phút 58 giây mỗi dặm.

Thirty-two Kalenjin men did that last October.

32 người đàn ông Kalenjin đã làm điều đó vào tháng 10 năm trước.

(Laughter)

(Cười lớn)

That's from a source population the size

Đó là từ nguồn dân số

of metropolitan Atlanta.

của thành phố Atlanta.

Still, even changing technology

Tuy nhiên, thậm chí công nghệ thay đổi

and the changing gene pool in sports

và các nguồn gen trong thể thao thay đổi

don't account for all of the changes in performance.

không tính đến tất cả sự thay đổi trong hiệu năng.

Athletes have a different mindset than they once did.

Các vận động viên có những ý thức khác nhau với những gì họ đã làm.

Have you ever seen in a movie when someone gets

Bạn đã từng xem trong một bộ phim khi mà một người

an electrical shock

bị giật điện

and they're thrown across a room?

và họ bị ném băng qua căn phòng chưa?

There's no explosion there.

Chẳng có vụ nổ nào ở đó.

What's happening when that happens is that

Việc đã xảy ra khi điều đó xảy ra là

the electrical impulse is causing

các xung điện làm cho

all their muscle fibers to twitch at once,

tất cả các sợi cơ của họ co giật cùng một lúc,

and they're throwing themselves across the room.

và họ tự ném mình băng qua căn phòng.

They're essentially jumping.

Cơ bản là họ đang nhảy.

That's the power

Nguồn năng lượng đó

that's contained in the human body.

có trong cơ thể con người.

But normally we can't access nearly all of it.

Nhưng bình thường, chúng ta không thể tiếp cận chúng.

Our brain acts as a limiter,

Não của chúng ta làm việc như một bộ hạn chế,

preventing us from accessing all of our physical resources,

ngăn cản chúng ta tiếp cận tất cả các nguồn lực vật chất của mình,

because we might hurt ourselves,

bởi vỉ chúng ta có thể làm tổn thương chính mình,

tearing tendons or ligaments.

xé rách các dây chằng hay các sợi gân.

But the more we learn about how that limiter functions,

Nhưng chúng ta càng biết nhiều về tác dụng của bộ giới hạn đó,

the more we learn how we can push it back

chúng ta càng biết cách để chống lại nó

just a bit,

chỉ một ít,

in some cases by convincing the brain

trong vài trường hợp, bằng cách thuyết phục não rằng

that the body won't be in mortal danger

cơ thể sẽ không gặp nguy hiểm chết người

by pushing harder.

khi cố gắng thêm chút xíu.

Endurance and ultra-endurance sports

Những môn thể thao sức bền và siêu bền

serve as a great example.

là một ví dụ tuyệt vời.

Ultra-endurance was once thought to be harmful

Những môn siêu bền từng được cho là có hại

to human health,

cho sức khỏe con người,

but now we realize

nhưng bây giờ chúng ta nhận ra

that we have all these traits

chúng ta có tất cả những tính trạng

that are perfect for ultra-endurance:

hoàn hảo cho sự siêu bền bỉ:

no body fur and a glut of sweat glands

không có lông cơ thể và rất nhiều tuyến mồ hôi

that keep us cool while running;

để giữ cho chúng ta mát mẻ trong khi chạy;

narrow waists and long legs compared to our frames;

vòng eo hẹp và đôi chân dài so với cơ thể;

large surface area of joints for shock absorption.

diện tích bền mặt của các khớp xương lớn để chống sốc.

We have an arch in our foot that acts like a spring,

Chúng ta có một kiến trúc ngay tại chân của mình và nó làm nhiệm vụ như một động cơ,

short toes that are better for pushing off

những ngón chân ngắn sẽ tốt hơn cho việc đẩy mạnh

than for grasping tree limbs,

hơn là bám vào cành cây,

and when we run,

và khi chúng ta chạy,

we can turn our torso and our shoulders

chúng ta có thể biến cơ thể và vai chúng ta

like this while keeping our heads straight.

như thế này trong khi vẫn giữ thẳng đầu.

Our primate cousins can't do that.

Anh em họ linh trưởng của chúng ta không thể làm điều đó.

They have to run like this.

Họ phải chạy như thế này.

And we have big old butt muscles

Và chúng ta có cơ mông lớn

that keep us upright while running.

giữ cho chúng ta đứng thẳng khi chạy.

Have you ever looked at an ape's butt?

Bạn đã bao giờ nhìn vào mông một con khỉ?

They have no buns because they don't run upright.

Chúng không có mông bởi vì chúng không chạy thẳng.

And as athletes have realized

Và vì các vận động viên đã nhận ra

that we're perfectly suited for ultra-endurance,

rằng chúng ta hoàn toàn phù hợp cho các môn siêu bền,

họ đã đưa vào những chiến công

they've taken on feats

that would have been unthinkable before,

mà trước đây chúng ta không thể tưởng tượng được,

athletes like Spanish endurance racer Kílian Jornet.

như tay đua sức bền người Tây Ban Nha - Kílian Jornet.

Here's Kílian running up the Matterhorn.

Đây là Kílian chạy lên đỉnh Matterhorn.

(Laughter)

(Cười lớn)

With a sweatshirt there tied around his waist.

Với một chiếc áo buộc quanh eo của mình.

It's so steep he can't even run here.

Nó rất dốc, anh ta thậm chí không thể chạy ở đây.

He's pulling up on a rope.

Anh ta kéo lên trên một sợi dây thừng.

This is a vertical ascent

Đây là một đường dốc thẳng đứng

of more than 8,000 feet,

hơn 8,000 feet,

and Kílian went up and down

và Kílian đã leo lên và xuống

in under three hours.

trong chưa tới 3 giờ.

Amazing.

Tuyệt vời.

And talented though he is,

Và tài năng, mặc dù

Kílian is not a physiological freak.

Kílian không phải là một con quái vật sinh lý.

Now that he has done this,

Và vì anh ta đã làm được,

other athletes will follow,

những vận động viên khác sẽ làm theo,

just as other athletes followed

cũng giống như những vận động viên khác làm theo

after Sir Roger Bannister

Sir Roger Bannister

ran under four minutes in the mile.

chạy 1 dặm dưới 4 phút.

Changing technology, changing genes,

Công nghệ thay đổi, bộ gen thay đổi,

and a changing mindset.

và suy nghĩ thay đổi.

Innovation in sports,

Sự đổi mới trong thể thao,

whether that's new track surfaces

cho dù là bề mặt đường đua

or new swimming techniques,

hay kỹ thuật bơi mới,

the democratization of sport,

sự dân chủ hóa thể thao,

the spread to new bodies

sự lan truyền các dạng cơ thể mới

and to new populations around the world,

và dân cư mới trên toàn thế giới,

and imagination in sport,

và trí tưởng tượng trong thể thao,

an understanding of what the human body

một sự hiểu biết về những gì cơ thể con người

is truly capable of,

thật sự có khả năng làm được,

have conspired to make athletes stronger,

đã làm cho các vận động viên mạnh hơn,

faster, bolder,

nhanh hơn, táo bạo hơn,

and better than ever.

và giỏi hơn bao giờ hết.

Thank you very much.

Cảm ơn rất nhiều.

(Applause)

(Vỗ tay)