This country isn't just carbon neutral — it's carbon negative | Tshering Tobgay

Translator: Da Nguyen Reviewer: Hùng Đỗ

In case you are wondering,

Nếu các bạn có thắc mắc

no, I'm not wearing a dress,

Tôi không mặc váy,

and no, I'm not saying what I'm wearing underneath.

và tôi cũng sẽ không nói tôi đang mặc gì bên dưới

(Laughter)

(Tiếng cười)

This is a gho.

Đây là Gho.

This is my national dress.

Trang phục truyền thống của chúng tôi.

This is how all men dress in Bhutan.

Đây là cách đàn ông người Bhutan ăn mặc.

That is how our women dress.

Còn đây là trang phục của phụ nữ.

Like our women,

Giống như cánh phụ nữ,

we men get to wear pretty bright colors,

đàn ông chúng tôi cũng mặc màu sắc tươi sáng,

but unlike our women,

nhưng khác ở chỗ,

we get to show off our legs.

chúng tôi phải khoe chân ra.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Our national dress is unique,

Trang phục nước tôi độc đáo,

but this is not the only thing that's unique about my country.

nhưng đó không phải là thứ độc đáo duy nhất về nước tôi.

Our promise to remain carbon neutral is also unique,

Cam kết duy trì lượng carbon trung tính cũng độc đáo không kém,

and this is what I'd like to speak about today,

và đây chính là điều tôi muốn nói hôm nay,

our promise to remain carbon neutral.

cam kết duy trì lượng khí thải carbon trung tính.

But before I proceed, I should set you the context.

Trước khi bắt đầu, tôi nên kể bạn nghe bối cảnh câu chuyện

I should tell you our story.

Tôi nên kể câu chuyện nước tôi.

Bhutan is a small country in the Himalayas.

Bhutan là một nước nhỏ nằm ở dãy Himalayas.

We've been called Shangri-La,

Nước tôi được gọi là vùng đất Shangri-La,

even the last Shangri-La.

thậm chí là Shangri-La cuối cùng.

But let me tell you right off the bat, we are not Shangri-La.

Nhưng tôi phải nói thẳng từ đầu, nước tôi không phải là Shangri-La.

My country is not one big monastery

Nước tôi không phải là một tu viện lớn

populated with happy monks.

chỉ toàn những nhà sư hạnh phúc

(Laughter)

(Tiếng cười)

The reality is that there are barely 700,000 of us

Sự thật là dân số chúng tôi chỉ có 700.000 người

sandwiched between two of the most populated countries on earth,

bị kẹp giữa hai đất nước đông dân nhất thế giới,

China and India.

Trung Quốc và Ấn Độ.

The reality is that we are a small, underdeveloped country

Trên thực tế, chúng tôi là một nước nhỏ, kém phát triển

doing our best to survive.

nỗ lực hết sức để tồn tại

But we are doing OK. We are surviving.

Nhưng chúng tôi đang làm được. Chúng tôi vẫn đang tồn tại.

In fact, we are thriving,

Trên thực tế, chúng tôi đang phát triển

and the reason we are thriving is because we've been blessed

và nguyên nhân là chúng tôi may mắn

with extraordinary kings.

được ban cho các vị vua hết sức là phi thường.

Our enlightened monarchs have worked tirelessly

Các vị vua anh minh nước tôi đã làm việc không ngừng nghỉ

to develop our country,

để phát triển đất nước,

balancing economic growth carefully

thận trọng cân bằng phát triển kinh tế

with social development, environmental sustainability

với phát triển xã hội, bảo vệ môi trường

and cultural preservation,

và bảo tồn văn hóa,

all within the framework of good governance.

tất cả nằm trong khuôn khổ cai trị sáng suốt.

We call this holistic approach to development

Chúng tôi gọi phương thức phát triển thần kỳ này là

"Gross National Happiness," or GNH.

"Tổng Hạnh Phúc Quốc Dân" hay gọi tắt là GNH.

Back in the 1970s,

Hồi thập niên 1970,

our fourth king famously pronounced that for Bhutan,

vị vua đời thứ tư đã có một tuyên bố nổi tiếng rằng đối với Bhutan,

Gross National Happiness is more important than Gross National Product.

Tổng Hạnh Phúc Quốc Dân quan trọng hơn Tổng Sản Phẩm Quốc Dân.

(Applause)

(Vỗ tay)

Ever since,

Kể từ đó,

all development in Bhutan is driven by GNH,

tất cả các phát triển ở Bhutan đều được thúc đẩy bởi GNH,

a pioneering vision that aims to improve the happiness

tầm nhìn tiên phong nhằm mục đích cải thiện hạnh phúc

and well-being of our people.

và phúc lợi toàn diện cho người dân.

But that's easier said than done,

Nhưng điều này nói dễ hơn làm

especially when you are one of the smallest economies in the world.

nhất là khi bạn là một trong những nền kinh tế nhỏ nhất thế giới.

Our entire GDP is less than two billion dollars.

Tổng Sản Phẩm Quốc Nội của chúng tôi chưa vượt quá hai tỉ đô la.

I know that some of you here are worth more --

Tôi biết một số bạn ở đây còn kiếm được nhiều hơn --

(Laughter)

(tiếng cười)

individually

chỉ một mình

than the entire economy of my country.

mà kiếm nhiều hơn toàn bộ nền kinh tế của chúng tôi.

So our economy is small,

Nền kinh tế của chúng tôi nhỏ bé,

but here is where it gets interesting.

nhưng đây mới là điều thú vị.

Education is completely free.

Giáo dục hoàn toàn miễn phí.

All citizens are guaranteed free school education,

Tất cả công dân đều được bảo đảm được học hành miễn phí,

and those that work hard are given free college education.

và những ai học tốt sẽ được học đại học miễn phí.

Healthcare is also completely free.

Y tế cũng hoàn toàn miễn phí.

Medical consultation, medical treatment, medicines:

Chi phí khám bệnh, chữa bệnh, thuốc men

they are all provided by the state.

đều được nhà nước chu cấp.

We manage this

Chúng tôi làm được điều này

because we use our limited resources very carefully,

vì chúng tôi sử dụng nguồn lực hạn chế của mình rất thận trọng,

and because we stay faithful to the core mission of GNH,

và vì chúng tôi trung thành với nhiệm vụ cốt lõi của GNH,

which is development with values.

là phát triển vững mạnh từ các giá trị cốt lõi.

Our economy is small, and we must strengthen it.

Nền kinh tế vốn nhỏ bé, nên chúng tôi cần củng cố lại.

Economic growth is important,

Việc phát triển kinh tế rất quan trọng,

but that economic growth must not come from undermining our unique culture

nhưng nền kinh tế này không thể có được bằng cách làm suy yếu nền văn hóa độc đáo

or our pristine environment.

hay thiên nhiên môi trường còn nguyên sơ của đất nước.

Today, our culture is flourishing.

Ngày nay, nền văn hóa nước tôi đang phát triển.

We continue to celebrate our art and architecture,

Chúng tôi tiếp tục tôn vinh nghệ thuật và kiến trúc,

food and festivals,

ẩm thực và lễ hội,

monks and monasteries.

các nhà sư và những tu viện.

And yes, we celebrate our national dress, too.

Và dĩ nhiên, chúng tôi cũng tôn vinh trang phục truyền thống.

This is why I can wear my gho with pride.

Vì vậy, tôi có thể mặc trang phục này với niềm kiêu hãnh.

Here's a fun fact:

Chuyện này khá hài:

you're looking at the world's biggest pocket.

các bạn đang được thấy chiếc túi lớn nhất thế giới.

(Laughter)

(Tiếng cười)

It starts here,

Nó bắt đầu từ đây,

goes around the back,

vòng qua phía sau lưng,

and comes out from inside here.

và đi ra từ chỗ này.

In this pocket

Trong túi áo này

we store all manner of personal goods

chúng tôi để đủ các thể loại đồ cá nhân

from phones and wallets

từ điện thoại, ví tiền

to iPads, office files and books.

đến iPad, file hồ sơ và sách.

(Laughter)

(Tiếng cười)

(Applause)

(Vỗ tay)

But sometimes --

Có khi

sometimes even precious cargo.

chúng tôi còn mang theo những thứ quý giá

So our culture is flourishing,

Văn hóa nước tôi đang phát triển,

but so is our environment.

môi trường cũng vậy.

72 percent of my country is under forest cover.

72% diện tích nước tôi được phủ rừng.

Our constitution demands that a minimum of 60 percent

Hiến pháp quy định rằng phải có ít nhất 60%

of Bhutan's total land shall remain under forest cover

tổng diện tích đất đai của Bhutan phải được phủ rừng

for all time.

trong mọi thời điểm.

(Applause)

(Vỗ tay)

Our constitution,

Hiến pháp của chúng tôi,

this constitution,

chính là bản hiến pháp này

imposes forest cover on us.

bắt buộc chúng tôi thực hiện việc phủ rừng.

Incidentally, our king used this constitution

Nhân tiện nói luôn, nhà vua sử dụng bản hiến pháp này

to impose democracy on us.

để áp đặt nền dân chủ cho đất nước.

You see, we the people didn't want democracy.

Các bạn thấy đó, người dân chúng tôi không mong muốn nền dân chủ.

We didn't ask for it, we didn't demand it,

Chúng tôi không đòi hỏi, không yêu cầu,

and we certainly didn't fight for it.

dĩ nhiên, chúng tôi cũng không đấu tranh.

Instead, our king imposed democracy on us

Nhưng mà, nhà vua lại áp đặt chế độ dân chủ

by insisting that he include it in the constitution.

thông qua hành động kiên quyết đưa điều này vào hiến pháp.

But he went further.

Thậm chí ông còn đi xa hơn nữa.

He included provisions in the constitution

Ông đưa vào hiến pháp những điều luật

that empower the people to impeach their kings,

cho phép người dân được quyền buộc tội các vị vua,

and included provisions in here that require all our kings to retire

và thêm vào điều khoản quy định tất cả vị vua phải nghỉ hưu

at the age of 65.

ở tuổi 65.

(Applause)

(Vỗ tay)

Fact is, we already have a king in retirement:

Thật ra, chúng tôi đã có trường hợp một vị vua nghỉ hưu:

our previous king, the Great Fourth,

vị vua trước đây, vị vua vĩ đại đời thứ tư

retired 10 years ago

đã nghỉ hưu 10 năm trước

at the peak of his popularity.

khi đang trên đỉnh cao của sự yêu mến.

He was all of 51 years at that time.

Lúc đó ông được 51 tuổi.

So as I was saying,

Như tôi vừa nói,

72 percent of our country is under forest cover,

72% diện tích nước tôi được phủ rừng,

and all that forest is pristine.

và tất cả rừng vẫn còn giữ vẻ nguyên sơ.

That's why we are one of the few remaining

Do vậy nước tôi là một trong

global biodiversity hotspots in the world,

vài điểm nóng đa dạng sinh học ít ỏi còn lại trên thế giới,

and that's why we are a carbon neutral country.

và do vậy chúng tôi là nước carbon trung tính.

In a world that is threatened with climate change,

Trong một thế giới bị đe dọa bởi biến đổi khí hậu,

we are a carbon neutral country.

chúng tôi lại là một nước carbon trung tính.

Turns out, it's a big deal.

Hóa ra, điều đó rất quan trọng.

Of the 200-odd countries in the world today,

Trong hơn 200 quốc gia trên thế giới hiện nay,

it looks like we are the only one

có vẻ như chúng tôi là nước duy nhất

that's carbon neutral.

duy trì carbon trung tính.

Actually, that's not quite accurate.

Thật ra, điều này chưa chính xác cho lắm.

Bhutan is not carbon neutral.

Lượng khí thải carbon ở Bhutan không phải là trung tính.

Bhutan is carbon negative.

Mà là âm tính.

Our entire country generates 2.2 million tons of carbon dioxide,

Toàn bộ đất nước sản sinh ra 2,2 triệu tấn khí CO2

but our forests, they sequester more than three times that amount,

nhưng các khu rừng của chúng tôi lại hấp thụ gấp 3 lần lượng khí CO2 này,

so we are a net carbon sink

có thể nói chúng tôi là bể chứa carbon

for more than four million tons of carbon dioxide each year.

với hơn 4.000.000 tấn khí CO2 mỗi năm.

But that's not all.

Nhưng không chỉ có thế.

(Applause)

(Vỗ tay)

We export most of the renewable electricity

Chúng tôi xuất khẩu hầu hết lượng điện tái chế

we generate from our fast-flowing rivers.

chúng tôi tạo ra từ những con sông chảy xiết

So today, the clean energy that we export

Hiện nay, lượng năng lượng sạch mà chúng tôi xuất khẩu

offsets about six million tons of carbon dioxide in our neighborhood.

bù đắp cho sáu triệu tấn khí CO2 ở khu vực lân cận chúng tôi.

By 2020, we'll be exporting enough electricity

Đến năm 2020, chúng tôi sẽ xuất khấu đủ lượng điện

to offset 17 million tons of carbon dioxide.

để bù đắp 17 triệu tấn khí CO2.

And if we were to harness even half our hydropower potential,

Nếu chúng tôi khai thác được chỉ phân nửa tiềm năng thủy điện,

and that's exactly what we are working at,

và đó chính là điều chúng tôi đang nỗ lực làm,

the clean, green energy that we export

thì năng lượng sạch, xanh mà chúng tôi xuất khẩu

would offset something like 50 million tons of carbon dioxide a year.

có thể bù đắp cho khoảng 50 triệu tấn khí CO2 mỗi năm.

That is more CO2 than what the entire city of New York generates in one year.

Còn nhiều hơn lượng khí CO2 cả thành phố New York sản sinh ra trong một năm.

So inside our country, we are a net carbon sink.

Trong nước, chúng tôi được xem là bể chứa carbon.

Outside, we are offsetting carbon.

Bên ngoài, chúng tôi đang bù đắp lượng carbon.

And this is important stuff.

Đây là chuyện quan trọng.

You see, the world is getting warmer,

Bạn thấy đó, thế giới đang nóng lên

and climate change is a reality.

và biến đổi khí hậu là sự thật

Climate change is affecting my country.

Biến đổi khí hậu đang ảnh hưởng đến nước tôi.

Our glaciers are melting,

Các sông băng đang tan ra,

causing flash floods and landslides,

gây lũ quét và lở đất,

which in turn are causing disaster and widespread destruction in our country.

các hiện tượng này lại gây ra thiên tai và tàn phá rộng khắp cả nước.

I was at that lake recently.

Gần đây, tôi đã đến cái hồ đó.

It's stunning.

Nó đẹp tuyệt vời.

That's how it looked 10 years ago,

Đó là hiện trạng của nó 10 năm về trước

and that's how it looked 20 years ago.

còn đây là 20 năm về trước.

Just 20 years ago, that lake didn't exist.

Chỉ mới 20 năm thôi, lúc đó cái hồ này còn chưa có.

It was a solid glacier.

Lúc đó chỉ là khối băng rắn.

A few years ago, a similar lake

Cách đây vài năm, có một cái hồ tương tự

breached its dams

phá vỡ luôn đập

and wreaked havoc in the valleys below.

và gây thiệt hại lớn cho thung lũng bên dưới.

That destruction was caused by one glacier lake.

Chỉ một cái hồ băng hà thôi mà đã tàn phá đến mức độ thế này.

We have 2,700 of them to contend with.

Mà chúng tôi phải giải quyết tới những 2.700 cái hồ như vậy.

The point is this:

Vấn đề ở đây là:

my country and my people have done nothing

đất nước và người dân chúng tôi không làm gì

to contribute to global warming,

góp phần làm trái đất ấm lên

but we are already bearing the brunt of its consequences.

nhưng giờ đây chúng tôi đã phải gánh chịu hậu quả.

And for a small, poor country, one that is landlocked and mountainous,

Và đối với một nước nhỏ bé, nghèo nàn, nằm kẹt trong đất liền và nhiều núi non,

it is very difficult.

thì việc này thực sự rất khó.

But we are not going to sit on our hands doing nothing.

Nhưng chúng tôi không có dự định khoanh tay làm ngơ.

We will fight climate change.

Chúng tôi sẽ chống lại biến đổi khí hậu.

That's why we have promised to remain carbon neutral.

Vì vậy chúng tôi cam kết duy trì carbon trung tính.

We first made this promise in 2009

Chúng tôi cam kết điều này lần đầu tiên vào năm 2009

during COP 15 in Copenhagen,

trong hội nghị COP 15 ở Copenhagen,

but nobody noticed.

nhưng không ai chú ý tới.

Governments were so busy arguing with one another

Các chính phủ lúc đó quá bận tranh cãi với nhau

and blaming each other for causing climate change,

và đổ thừa lẫn nhau về việc gây ra biến đổi khí hậu,

that when a small country raised our hands and announced,

đến nỗi khi có một đất nước nhỏ bé giơ tay phát biểu và tuyên bố rằng,

"We promise to remain carbon neutral for all time,"

"Chúng tôi cam kết luôn duy trì carbon trung tính"

nobody heard us.

thì không ai nghe chúng tôi nói hết.

Nobody cared.

Không ai thèm quan tâm.

Last December in Paris,

Ở Paris vào tháng 12 vừa rồi,

at COP 21, we reiterated our promise

tại hội nghị COP 21, chúng tôi lặp lại cam kết

to remain carbon neutral for all time to come.

duy trì carbon trung tính ở mọi thời điểm tương lai.

This time, we were heard.

Lần này, chúng tôi được lắng nghe.

We were noticed, and everybody cared.

Chúng tôi được mọi người chú ý và quan tâm.

What was different in Paris was that governments came round together

Điều khác biệt ở Paris là các chính phủ đến với nhau

to accept the realities of climate change,

để chấp nhận tình hình biến đổi khí hậu,

and were willing to come together and act together and work together.

và sẵn lòng đến với nhau, cùng hành động và cùng nỗ lực.

All countries, from the very small to the very large,

Tất cả các nước, từ nước rất nhỏ cho đến nước rất lớn,

committed to reduce the greenhouse gas emissions.

đều cam kết sẽ giảm bớt lượng khí thải nhà kính.

The UN Framework Convention on Climate Change

Công Ước Khung của Liên Hiệp Quốc về Biến Đổi Khí Hậu

says that if these so-called intended commitments are kept,

cho rằng nếu ta giữ vững những điều gọi là cam kết có chủ đích,

we'd be closer to containing global warming

ta sẽ ngăn ngừa trái đất ấm lên

by two degrees Celsius.

thêm 2 độ Celsius.

By the way,

Sẵn đây nói luôn,

I've requested the TED organizers here

tôi đã yêu cầu ban tổ chức ở đây

to turn up the heat in here by two degrees,

vặn nhiệt độ lên hai độ,

so if some of you are feeling warmer than usual,

nên nếu một số bạn cảm thấy ấm hơn bình thường,

you know who to blame.

thì biết là do ai rồi.

It's crucial that all of us keep our commitments.

Việc tất cả chúng ta giữ cam kết là rất quan trọng.

As far as Bhutan is concerned,

Riêng về phía Bhutan,

we will keep our promise to remain carbon neutral.

chúng tôi sẽ giữ cam kết duy trì lượng carbon trung tính.

Here are some of the ways we are doing it.

Đây là một số cách chúng tôi đang làm.

We are providing free electricity to our rural farmers.

Chúng tôi cấp điện miễn phí cho nông dân.

The idea is that, with free electricity, they will no longer have to use firewood

Ý tưởng là, nếu được dùng điện miễn phí, họ sẽ không phải sử dụng củi

to cook their food.

để nấu thức ăn.

We are investing in sustainable transport

Chúng tôi đang đầu tư vào giao thông thân thiện môi trường

and subsidizing the purchase of electric vehicles.

và tài trợ việc mua các loại xe điện.

Similarly, we are subsidizing the cost of LED lights,

Tương tự, chúng tôi đang tài trợ chi phí đèn LED,

and our entire government is trying to go paperless.

và toàn bộ chính phủ chúng tôi đang nỗ lực không xài giấy.

We are cleaning up our entire country through Clean Bhutan, a national program,

Chúng tôi đang làm sạch toàn bộ đất nước thông qua chương trình Bhutan Sạch

and we are planting trees throughout our country

và chúng tôi đang trồng cây khắp cả nước

through Green Bhutan,

qua chương trình Bhutan Xanh,

another national program.

một chương trình quốc gia khác.

But it is our protected areas

Nhưng những khu vực được bảo vệ của đất nước

that are at the core of our carbon neutral strategy.

mới là trọng tâm của chiến lược carbon trung tính.

Our protected areas are our carbon sink.

Những khu vực được bảo vệ là bồn chứa carbon của chúng tôi.

They are our lungs.

Đó là những lá phổi của đất nước.

Today, more than half our country is protected,

Hiện nay có hơn phân nửa đất nước được đưa vào diện bảo vệ,

as national parks, nature reserves

là các công viên quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên

and wildlife sanctuaries.

và các khu bảo tồn động vật hoang dã.

But the beauty is that we've connected them all with one another

Nhưng điều hay ho nhất là chúng tôi kết nối tất cả nơi này với nhau

through a network of biological corridors.

thông qua mạng lưới các hành lang bảo tồn đa dạng sinh học.

Now, what this means

Điều này có nghĩa là

is that our animals are free to roam throughout our country.

các loài động vật được tự do đi lại trong nước.

Take this tiger, for example.

Ví dụ như con hổ này.

It was spotted at 250 meters above sea level

Nó được phát hiện ở độ cao 250 mét trên mặt nước biển

in the hot, subtropical jungles.

trong các khu rừng nóng, á nhiệt đới.

Two years later, that same tiger

Hai năm sau đó, cũng chính con hổ đó

was spotted near 4,000 meters

được phát hiện ở độ cao gần 4.000 mét

in our cold alpine mountains.

ở các ngọn núi cao, lạnh lẽo trong nước.

Isn't that awesome?

Có tuyệt vời không ạ?

(Applause)

(Vỗ tay)

We must keep it that way.

Chúng tôi phải giữ gìn bằng cách đó.

We must keep our parks awesome.

Giữ gìn vẻ đẹp của các công viên.

So every year, we set aside resources to prevent poaching, hunting,

Mỗi năm, chúng tôi lựa ra các tài nguyên để ngăn chặn nạn săn bắn,

mining and pollution in our parks,

đào đất và gây ô nhiễm trong công viên,

and resources to help communities who live in those parks

và cũng lựa ra các nguồn tài nguyên để giúp cộng đồng sống ở các công viên đó

manage their forests,

có thể bảo quản rừng rậm,

adapt to climate change,

thích nghi biến đổi khí hậu,

and lead better lives while continuing to live in harmony with Mother Nature.

và sống cuộc đời tốt đẹp hơn trong khi tiếp tục sống hòa hợp với Mẹ Thiên Nhiên.

But that is expensive.

Mà việc này rất tốn kém.

Over the next few years, our small economy won't have the resources

Vài năm tới, nền kinh tế nhỏ bé chúng tôi sẽ không đủ nguồn lực

to cover all the costs that are required to protect our environment.

chi cho các chi phí cần thiết để bảo vệ môi trường.

In fact, when we run the numbers,

Thật ra khi tính toán các con số,

it looks like it'll take us at least 15 years

có vẻ như chúng tôi phải mất ít nhất 15 năm nữa.

before we can fully finance all our conservation efforts.

mới đủ chi hoàn toàn cho các nỗ lực bảo tồn thiên nhiên.

But neither Bhutan,

Nhưng cả Bhutan

nor the world

và thế giới đều không thể

can afford to spend 15 years going backwards.

đi ngược lại 15 năm về trước.

This is why His Majesty the King

Cho nên Đức Vua chúng tôi

started Bhutan For Life.

thành lập dự án Bhutan Vì Sự Sống.

Bhutan For Life gives us the time we need.

Dự án này cho chúng tôi thời gian.

It gives us breathing room.

Cho chúng tôi không gian để thở.

It is essentially a funding mechanism

Về bản chất đó là cơ chế gây quỹ

to look after our parks,

để chăm sóc các công viên,

to protect our parks,

bảo vệ các công viên,

until our government can take over on our own fully.

cho đến khi chính phủ chúng tôi tự chủ động hoàn toàn.

The idea is to raise a transition fund

Ý tưởng là gây quỹ chuyển tiếp

from individual donors, corporations and institutions,

từ các cá nhân hảo tâm, các công ty và các cơ quan

but the deal is closed only after predetermined conditions are met

nhưng thỏa thuận này chỉ được chốt sau khi các điều kiện xác định trước được thỏa mãn

and all funds committed.

và các nguồn quỹ được cam kết đóng.

So multiparty, single closing:

Cách này gọi là nhiều bên đóng góp và chốt một lần:

an idea we borrowed from Wall Street.

một ý tưởng chúng tôi mượn của Wall Street.

This means that individual donors can commit without having to worry

Có nghĩa là những nhà hảo tâm cá nhân có thể đóng góp mà không phải lo lắng rằng

that they'll be left supporting an underfunded plan.

một mình họ phải ủng hộ cho nguyên kế hoạch bị thiếu vốn.

It's something like a Kickstarter project,

Gần giống như kiểu dự án huy động vốn,

only with a 15-year time horizon

có thời gian thực hiện là 15 năm

and millions of tons of carbon dioxide at stake.

và hàng triệu tấn khí CO2 bị ảnh hưởng.

Once the deal is closed,

Sau khi đã chốt thỏa thuận

we use the transition fund to protect our parks,

chúng tôi sẽ dùng quỹ chuyển tiếp để bảo vệ các công viên,

giving our government time to increase our own funding gradually

cho chính phủ thời gian để tăng ngân sách của mình dần dần

until the end of the 15-year period.

cho đến hết giai đoạn 15 năm.

After that, our government guarantees full funding forever.

Chính phủ chúng tôi cam kết sẽ tự chi trả toàn bộ từ đó về sau.

We are almost there.

Chúng tôi gần như sắp đạt được.

We expect to close later this year.

Mong là sẽ chốt cuối năm nay.

Naturally, I'm pretty excited.

Tự nhiên, tôi cảm thấy phấn khởi.

(Applause)

(Vỗ tay)

The World Wildlife Fund is our principle partner in this journey,

Tổ chức Thế Giới Hoang Dã là đối tác chính của chúng tôi trong hành trình này,

and I want to give them a big shoutout

và tôi muốn nhiệt liệt cám ơn họ

for the excellent work they are doing in Bhutan

vì họ làm được những điều tuyệt vời ở Bhutan

and across the world.

và trên khắp thế giới.

(Applause)

(Vỗ tay)

Whew, it is getting warm in here.

Ồ, không khí ở đây đang ấm lên.

I thank you for listening to our story,

Cám ơn các bạn đã lắng nghe câu chuyện của chúng tôi,

a story of how we are keeping our promise to remain carbon neutral,

câu chuyện về quyết tâm giữ cam kết duy trì carbon trung tính,

a story of how we are keeping our country pristine,

câu chuyện về việc giữ gìn vẻ đẹp nguyên sơ của đất nước,

for ourselves, our children,

cho chúng tôi, con cái chúng tôi,

for your children and for the world.

cho con cái các bạn và cho cả thế giới.

But we are not here to tell stories, are we?

Mà chúng ta đến đây không phải để kể chuyện, đúng không?

We are here to dream together.

Chúng ta đến đây để cùng dệt nên ước mơ.

So in closing, I'd like to share one more dream that I have.

Để kết thúc, tôi muốn chia sẻ thêm một ước mơ của tôi.

What if we could mobilize our leadership and our resources,

Chuyện gì xảy ra nếu ta tận dụng lãnh đạo và các nguồn tài nguyên có sẵn,

our influence and our passion,

tầm ảnh hưởng và niềm đam mê,

to replicate the Bhutan For Life idea to other countries

để mô phỏng ý tưởng Bhutan Vì Sự Sống đến các nước khác

so that they too

để họ cũng có thể

can conserve their protected areas for all time.

bảo tồn các khu vực cần bảo vệ ở nước họ.

After all, there are many other countries who face the same issues that we face.

Dù sao thì, nhiều nước khác cũng đối mặt những vấn đề giống chúng tôi.

They too have natural resources

Họ cũng có nhiều nguồn tài nguyên thiên nhiên

that can help win the world's fight for sustainability,

có thể giúp thế giới chiến thắng trong cuộc đấu tranh để bảo tồn tự nhiên,

only they may not have the ability to invest in them now.

chỉ là do họ hiện không có khả năng đầu tư cho nước mình.

So what if we set up Earth For Life,

Vậy nếu ta thành lập dự án Toàn Cầu Vì Sự Sống,

a global fund, to kickstart the Bhutan For Life throughout the world?

một dạng ngân quỹ quốc tế, để lan tỏa Bhutan Vì Sự Sống khắp thế giới thì sao?

I invite you to help me,

Tôi mời các bạn đến giúp tôi,

to carry this dream beyond our borders

cùng mang ước mơ này xuyên biên giới

to all those who care about our planet's future.

đến với những ai quan tâm đến tương lai của hành tinh chúng ta.

After all, we're here to dream together,

Suy cho cùng thì, chúng ta đến đây để cùng ước mơ,

to work together,

cùng nỗ lực,

to fight climate change together, to protect our planet together.

cùng chống lại nạn biến đổi khí hậu, cùng bảo vệ hành tinh của chúng ta.

Because the reality is

Vì thực tế là

we are in it together.

chúng ta sống chung ở trái đất này.

Some of us might dress differently,

Chúng ta có thể có cách ăn mặc khác nhau,

but we are in it together.

nhưng cùng sống ở trái đất này.

Thank you very much,

Cảm ơn các bạn rất nhiều.

and kadrin chhe la. Thank you.

Cảm ơn.

(Vỗ tay)

(Applause)

Cảm ơn, cảm ơn, cảm ơn các bạn.

Thank you, thank you, thank you.