Leyla Acaroglu: Paper beats plastic? How to rethink environmental folklore

Leyla Acaroglu: Sử dụng giấy thì tốt hơn nhựa? Đâu là sự thật

Translator: LINH NGHIEM Reviewer: Nhu PHAM

So imagine, you're in the supermarket,

Bây giờ bạn hãy tưởng tượng mình đang ở trong một siêu thị

you're buying some groceries,

và mua một số vật dụng

and you get given the option

và phải đưa ra quyết định

for a plastic or a paper shopping bag.

dùng túi nhựa hay túi giấy

Which one do you choose if you want to do

Bạn sẽ chọn cái nào,

the right thing by the environment?

nếu muốn làm điều có lợi cho môi trường sống?

Most people do pick the paper.

Hầu hết mọi người sẽ chọn túi giấy

Okay, let's think of why.

Vậy thì tại sao?

It's brown to start with.

Ngay từ ý nghĩ đầu tiên

Therefore, it must be good for the environment.

ta đã cho rằng lựa chọn này tốt cho môi trường

It's biodegradable. It's reusable.

Thứ này có thể tự phân hủy, tái sử dụng

In some cases, it's recyclable.

đôi khi còn có thể đem đi tái chế

So when people are looking at the plastic bag,

Bởi vậy khi nhìn vào túi nhựa

it's likely they're thinking of something like this,

hầu như ai cũng nghĩ giống nhau

which we all know is absolutely terrible,

rằng sử dụng nó thì thật là xấu

and we should be avoiding at all expenses

và phải tránh điều này bằng bất kỳ giá nào

these kinds of environmental damages.

để tránh làm tổn hại đến môi trường sống

But people are often not thinking

Nhưng người ta

of something like this,

thường không nghĩ như vậy,

which is the other end of the spectrum.

điều này lại là mặt bên kia của vấn đề

When we produce materials,

Rằng khi ta sản xuất vật liệu bất kỳ

we need to extract them from the environment,

ta cần phải lấy từ tự nhiên

and we need a whole bunch of environmental impacts.

cũng như hàng tá những hành vi khác tác động lên môi trường

You see, what happens is, when we need

Chẳng hạn như khi

to make complex choices,

cần đưa ra những lựa chọn phức tạp

us humans like really simple solutions,

ta thường thích những giải pháp đơn giản

and so we often ask for simple solutions.

cũng như thường đòi hỏi những giải pháp đơn giản

And I work in design.

Tôi làm nghề thiết kế

I advise designers

tôi thường khuyên các nhà thiết kế

and innovators around sustainability,

và những nhà tiên phong về tính bền vững

and everyone always says to me, "Oh Leyla,

và ai cũng trả lời tôi rằng "Oh, Leyla à,

I just want the eco-materials."

Tôi chỉ muốn những vật liệu thân thiện với môi trường."

And I say, "Well, that's very complex,

Tôi đáp lại rằng "Được thôi, nhưng nó khá phức tạp

and we'll have to spend four hours talking about

và chùng ta phải chôn chân hằng tiếng đồng hồ để thảo luận

what exactly an eco-material means,

chính xác "vật liệu thân thiện với môi trường" nghĩa là gì

because everything at some point

bởi vì mọi thứ, về căn bản

comes from nature,

đều xuất phát từ tự nhiên

and it's how you use the material

cũng như cách mà chúng ta sử dụng vật liệu đó

that dictates the environmental impact.

cũng kéo theo những tác động tới môi trường

So what happens is, we have to rely

Bởi vậy, ta phải tin vào

on some sort of intuitive framework

những thứ gọi là trực giác

when we make decisions.

khi đưa ra quyết định bất kỳ

So I like to call that intuitive framework

Bởi vậy, tôi muốn gọi những thứ trực giác đó

our environmental folklore.

là những câu truyện thần tiên về môi trường

It's either the little voice at the back of your head,

Dường như có tiếng nói nhỏ trong đầu bạn

or it's that gut feeling you get

hay cảm giác bên trong bạn

when you've done the right thing,

khi bạn làm những điều đúng đắn

so when you've picked the paper bag

và kết quả là bạn chọn túi giấy

or when you've bought a fuel-efficient car.

hay mua những chiếc xe tiết kiệm nhiên liệu

And environmental folklore is a really important thing

và câu chuyện thần tiên về môi trường đóng vai trò quan trọng

because we're trying to do the right thing.

bởi vì nhờ nó, bạn đang làm những điều đúng đắn

But how do we know if we're actually

Nhưng bằng cách nào ta thực sự biết chắc rằng

reducing the net environmental impacts

việc này làm giảm những tác động xấu lên môi trường

that our actions as individuals and as professionals

rằng mỗi hành động của cá nhân, tổ chức

and as a society are actually having

và toàn xã hội thật sự

on the natural environment?

có ích cho môi trường tự nhiên

So the thing about environmental folklore is

Bởi vậy những câu chuyện được lưu truyền về môi trường

it tends to be based on our experiences,

thường xuất phát từ những kinh nghiệm cá nhân

the things we've heard from other people.

hoặc những điều mà ta được nghe từ người khác

It doesn't tend to be based on any scientific framework.

Do vậy, cũng chẳng dựa trên bất kỳ một căn cứ khoa học nào cả

And this is really hard, because we live

Điều này thật khó khăn, vì ngay cả bản thân ta cũng đang sống

in incredibly complex systems.

trong một hệ thống cực kỳ phức tạp

We have the human systems

Chúng ta có hệ thống loài người

of how we communicate and interrelate

chỉ ta cách giao tiếp và quan hệ với nhau

and have our whole constructed society,

và ta cũng có mô hình xã hội của riêng mình

We have the industrial systems, which is essentially the entire economy,

Chúng ta có nền công nghiệp cực kỳ quan trọng với toàn bộ nền kinh tế

and then all of that has to operate

và phải làm sao để vận hành

within the biggest system,

hệ thống rộng lớn này

and, I would argue, the most important,

và trên hết

the ecosystem.

là hệ sinh thái

And you see, the choices that we make

Nên theo bạn thấy đấy, lựa chọn đưa ra

as an individual,

là quyết định của cá nhân

but the choices that we make

nhưng có những lựa chọn mà ta đưa ra

in every single job that we have,

riêng lẻ

no matter how high or low you are in the pecking order,

dù cho đang ở giai cấp nào

has an impact on all of these systems.

cũng có những tác động lên các hệ thống này

And the thing is that we have to find ways

Và ta phải tự mình tìm ra

if we're actually going to address sustainability

đâu là cách để hướng tới sự bền vững

of interlocking those complex systems

nhưng phải phù hợp với các hệ thống khác

and making better choices that result

cũng như đưa ra các lựa chọn

in net environmental gains.

hướng tới sự cải thiện môi trường

What we need to do is we need to learn

Những thứ ta cần làm

to do more with less.

là học để đạt được nhiều hơn với ít công sức hơn

We have an increasing population,

Dân số ngày càng tăng

and everybody likes their mobile phones,

và mọi người ai cũng muốn có điện thoại di động

especially in this situation here.

nhất là vào thời điểm hiện nay.

So we need to find innovative ways of solving some of these problems that we face.

Bởi vậy, ta cần tìm ra những cách giải quyết đột phá các vấn đề như vậy mà ta gặp hàng ngày

And that's where this process called life cycle thinking comes in.

Và đó là điểm làm xuất hiện khái niệm vòng đời

So essentially, everything that is created

Rất quan trọng vì mỗi thứ mà ta tạo ra

goes through a series of life cycle stages,

đều phải đi qua những vòng đời khác nhau

and we use this scientific process

và ta dùng những tiến bộ khoa học

called life cycle assessment,

gọi là "sự đánh giá vòng đời"

or in America, you guys say life cycle analysis,

hoặc như ở Mỹ, người ta gọi đó là "phân tích dòng đời"

in order to have a clearer picture of how

để vẽ ra bức tranh rõ ràng

everything that we do in the technical part of those systems

bằng cách nào mà khoa học kỹ thuật khi len lỏi vào các hệ thống đó

affects the natural environment.

lại có ảnh hưởng lên môi trường tự nhiên

So we go all the way back

Ta cần nhìn lại toàn bộ quá trình

to the extraction of raw materials,

sử dụng các nguyên liệu thô

and then we look at manufacturing,

cũng như các phương thức sản xuất

we look at packaging and transportation,

đóng gói, vận chuyển

use, and end of life,

sử dụng, và kết thúc một vòng đời

and at every single one of these stages,

lẽ dĩ nhiên rằng,mỗi một bước trong chuỗi này

the things that we do

mỗi hành động được thực hiện

have an interaction with the natural environment,

đều có sự tương tác với môi trường tự nhiên

and we can monitor how that interaction

và ta có thể kiểm soát xem liệu sự tương tác này

is actually affecting the systems and services

có thật sự ảnh hưởng tới những hệ thống và dịch vụ

that make life on Earth possible.

giúp duy trì sự sống trên Trái đất hay không.

And through doing this,

Bằng cách này

we've learned some absolutely fascinating things.

ta biết thêm được nhiều điều cực kỳ thú vị

And we've busted a bunch of myths.

Chúng ta phá bỏ được hàng ngàn bí ẩn

So to start with, there's a word that's used a lot.

Để bắt đầu, tôi muốn nói về một từ đang rất thời sự

It's used a lot in marketing,

được sử dụng rất nhiều trong quảng cáo, tiếp thị

and it's used a lot, I think, in our conversation

xuất hiện thường xuyên trong các hội nghị

when we're talking about sustainability,

mỗi khi ta bàn về sự bền vững

and that's the word biodegradability.

đó chính là từ "Sự tự phân hủy"

Now biodegradability is a material property;

Tự phân hủy là một tính chất của vật liệu

it is not a definition of environmental benefits.

không phải là một khái niệm có lợi cho môi trường

Allow me to explain.

Tôi xin được phép giải thích chỗ này

When something natural,

Khi nói về một thứ nào đó tự nhiên

something that's made from a cellulose fiber

thứ nào đó được làm từ sợi xen-lu-lô

like a piece of bread, even, or any food waste,

như bánh mì, hay thậm chí các loại thức ăn thừa, bỏ

or even a piece of paper,

hay vụn giấy

when something natural ends up

khi một vật gọi là tự nhiên kết thúc vòng đời của nó trong tự nhiên

in the natural environment, it degrades normally.

nghĩa là nó tự phân hủy một cách thông thường

Its little carbon molecules that it stored up

Nó thải ra ít phân tử Cac-bon

as it was growing are naturally released

trở lại không khí, bằng cách tự nhiên

back into the atmosphere as carbon dioxide,

dưới dạng khí CO2

but this is a net situation.

nhưng đây là điểm cần lưu ý.

Most natural things

Hầy hết mọi thứ tự nhiên

don't actually end up in nature.

đều không kết thúc vòng đời trong tự nhiên

Most of the things, the waste that we produce, end up in landfill.

Hầu hết mọi thứ mà ta thải ra đều kết thúc ngoài bãi rác

Landfill is a different environment.

Bãi rác là một môi trường hoàn toàn khác biệt

In landfill, those same carbon molecules

Ngoài bãi rác, các phân tử Cac-bon giống nhau này

degrade in a different way,

lại phân hủy theo những cách khác nhau

because a landfill is anaerobic.

bởi vì bãi rác là môi trường kỵ khí

It's got no oxygen. It's tightly compacted and hot.

Hoàn toàn không có oxy. Vô cùng ngột ngạt và nóng bức

Those same molecules, they become methane,

Trong môi trường đó, các phân tử này trở thành khí mê-tan

and methane is a 25 times more potent

và khí mê-tan là loại khí nhà kính gây hại gấp 25 lần

greenhouse gas than carbon dioxide.

so với khí CO2

So our old lettuces and products

Do vậy những bó rau cải và vật phẩm thừa

that we have thrown out that are made

mà ta thải ra

out of biodegradable materials,

đều có thể tự phân hủy

if they end up in landfill,

Tuy nhiên nếu chúng kết thúc ở ngoài bãi rác

contribute to climate change.

thì đó lại là thảm họa tác nhân gây ra thay đổi khí hậu.

You see, there are facilities now

Nếu ngay bây giờ có loại máy móc nào

that can actually capture that methane

có thể thật sự hấp thu lượng khí mê-tan đó

and generate power,

và dùng để chạy máy phát điện

displacing the need for fossil fuel power,

bù đắp vào lượng năng lượng do nhiên liệu hóa thạch sinh ra

but we need to be smart about this.

nhưng ta cần tỉnh táo về vấn đề này.

We need to identify how we can start to leverage

Ta cần phải xác định rõ bằng cách nào mà ta có thể bắt đầu sử dụng

these types of things that are already happening

những loại nhiên liệu có sẵn này

and start to design systems and services

cũng như bắt đầu thiết kế những hệ thống và dịch vụ

that alleviate these problems.

giúp giảm thiểu tác hại mà nó gây ra

Because right now, what people do is they turn around and they say,

Bởi vì ngay tại lúc này, những gì mà ta làm chỉ là thay đổi, họ nói rằng

"Let's ban plastic bags. We'll give people paper

"Hãy cấm sử dụng túi nhựa. Hãy cung cấp thêm túi giấy

because that is better for the environment."

vì nó tốt hơn cho môi trường"

But if you're throwing it in the bin,

Nhưng nếu bạn quăng các túi này vào thùng rác

and your local landfill facility

trong khi cơ sở vật chất của bãi rác địa phương

is just a normal one,

chỉ là hạng bình thường

then we're having what's called a double negative.

thì thực tế lại là sự gây hại gấp đôi

I'm a product designer by trade.

Tôi là một nhà thiết kế sản phẩm thương mại thuần túy

I then did social science.

Sau đó, tôi trở thành một nhà khoa học xã hội

And so I'm absolutely fascinated

bỗng trở nên rất hứng thú

by consumer goods and how the consumer goods

với việc tiêu thụ hàng hóa, và việc bằng cách nào

that we have kind of become immune to

mà các loại hàng hóa đã bị loại bỏ

that fill our lives

khỏi mắt chúng ta

have an impact on the natural environment.

lại có thể tác động tới môi trường tự nhiên

And these guys are, like, serial offenders,

Tất cả mọi người ngồi đây, giống như những kẻ phạm tội hàng loạt

and I'm pretty sure everyone in this room

vì tôi chắc rằng hầu hết mọi người trong phòng này

has a refrigerator.

đều có tủ lạnh ở nhà

Now America has this amazing ability

Người Mỹ ngày nay

to keep growing refrigerators.

ngày càng phát triển những tủ lạnh lớn hơn

In the last few years, they've grown one cubic foot

Chỉ trong vòng vài năm, kích cỡ của tủ lạnh đã là 1 feet khối

on average, the standard size

trung bình

of a refrigerator.

cho một cái tủ lạnh

And the problem is, they're so big now,

Lúc này vấn đề là, tủ lạnh bự quá rồi

it's easier for us to buy more food

nên ai cũng dễ dàng mua thêm đồ ăn để cất trữ

that we can't eat or find.

dù cho chẳng thể ăn hết, hay tìm thấy mớ đồ ăn đó

I mean, I have things at the back of my refrigerator

Ý tôi là, những thứ nằm ở sâu trong tủ lạnh

that have been there for years, all right?

có khi cả mấy năm trời chẳng ai đụng tới, đúng không?

And so what happens is, we waste more food.

Điều đó có nghĩa là, chúng ta đang lãng phí ngày càng nhiều đồ ăn

And as I was just explaining, food waste is a problem.

Như tôi đã giải thích, lãng phí thức ăn là một vấn đề

In fact, here in the U.S., 40 percent

Thực tế cho thấy ở Mỹ,

of food purchased for the home is wasted.

40% thực phẩm được mua cho gia đình đã bị lãng phí

Half of the world's produced food is wasted.

Một nửa đồ ăn được làm ra trên thế giới lại bị lãng phí

That's the latest U.N. stats. Up to half of the food.

Đó là con số mà Liên Hiệp Quốc đưa ra. Hơn một nửa đồ ăn

It's insane. It's 1.3 billion tons of food per annum.

Thật kinh khủng! 1,3 tỉ tấn đồ ăn bị bỏ đi một năm

And I blame it on the refrigerator,

Mọi thứ đều do tủ lạnh gây ra

well, especially in Western cultures,

đặc biệt trong nền văn hóa Tây phương

because it makes it easier.

vì không đâu điều đó xảy ra dễ như ở đây

I mean, there's a lot of complex systems going on here.

Ý tôi là vấn đề này hơi phức tạp một chút

I don't want to make it so simplistic.

Tôi không muốn xem nhẹ nó

But the refrigerator is a serious contributor to this,

Nhưng rõ ràng là tủ lạnh đã đóng góp phần lớn vào sự lãng phí này

and one of the features of it

Tôi cũng muốn nhắc tới một bộ phận của tủ lạnh

is the crisper drawer.

là phần "ngăn trữ rau quả"

You all got crisper drawers?

Tất cả các bạn ở đây đều có thứ này ở nhà phải không?

The drawer that you put your lettuces in?

Chính là cái ngăn mà bạn dùng để bỏ rau cải vào đấy

Lettuces have a habit of going soggy

Rau cải thì hay bị ẩm nước

in the crisper drawers, don't they?

trong ngăn trữ, đúng không?

Yeah? Soggy lettuces?

À, rau cải ẩm nước

In the U.K., this is such a problem

Đây thật sự là một vấn đề ở xứ sở sương mù, nước Anh

that there was a government report a few years ago

thậm chí đã có một báo cáo cấp nhà nước về vấn đề này cách đây vài năm

that actually said the second biggest offender

chỉ ra rằng kẻ tội phạm lớn thứ hai

of wasted food in the U.K. is the soggy lettuce.

trong việc lãng phí đồ ăn ở Anh quốc là rau cải ẩm nước

It was called the Soggy Lettuce Report.

Tên bản báo cáo là "Báo cáo về Rau cải ẩm nước"

Okay? So this is a problem, people.

Bạn vẫn chưa hiểu đúng không? Tôi sẽ chỉ ra vấn đề

These poor little lettuces are getting thrown out

Mấy bó cải tội nghiệp này

left, right and center because the crisper drawers

được cho vào bên trong ngăn trữ, trái, phải và chính giữa và bởi vì ngăn trữ

are not designed to actually keep things crisp.

không thật sự được thiết kế cho mục đích giữ mấy thứ này được tươi giòn

Okay. You need a tight environment.

Bạn cần một không gian kín

You need, like, an airless environment

một môi trường không tiếp xúc với không khí

to prevent the degrading that would happen naturally.

để ngăn rau không bị tự hoại

But the crisper drawers, they're just a drawer

Nhưng mấy ngăn trữ này, chỉ đơn giản là ngăn trữ

with a slightly better seal.

với những miếng phủ kín hơn

Anyway, I'm clearly obsessed.

Dù sao đi nữa, tôi vẫn bị ám ảnh về vụ này

Don't ever invite me over because I'll just start going through your refrigerator

Chắc chẳng ai dám mời tôi ăn tối ở nhà họ, vì tôi luôn săm soi mấy cái tủ lạnh

and looking at all sorts of things like that.

và nghía đủ thứ đồ ăn trong đó

But essentially, this is a big problem.

Quan trọng hơn, đây thật sự là một vấn đề lớn

Because when we lose something like the lettuce from the system,

Bởi vì ta quên mất những việc nhỏ nhặt như vầy, kiểu như mấy bó cải vừa rồi

not only do we have that impact I just explained at the end of life,

sự thật là ta đã có tác động lên môi trường. Tôi vừa giải thích về sự kết thúc một vòng đời

but we actually have had to grow that lettuce.

nhưng thật sự là ta vẫn phải trồng lại mấy cây cải đó

The life cycle impact of that lettuce is astronomical.

Sự tác động của vòng đời cây cải này thật sự to lớn

We've had to clear land.

Ta phải làm lại đất

We've had to plant seeds, phosphorus,

Gieo hạt, phân bón các loại,

fertilizers, nutrients, water, sunlight.

chất dinh dưỡng, nước, ánh sáng

All of the embodied impacts in that lettuce

Tất cả những tác động rõ ràng này lên cây cải

get lost from the system,

đều được lấy từ hệ thống

which makes it a far bigger environmental impact

điều này lại làm ảnh hưởng lớn hơn nữa tới môi trường

than the loss of the energy from the fridge.

thậm chí hơn cả sự mất mát năng lượng cho hoạt động của tủ lạnh

So we need to design things like this far better

Bởi vậy, ta cần thiết kế ra những thứ thậm chí còn tốt hơn nữa

if we're going to start addressing serious environmental problems.

khibắt đầu nhận diện ra những vấn đề nghiêm trọng của môi trường

We could start with the crisper drawer and the size.

Ta đơn giản chỉ bắt đầu với cái ngăn trữ và kích cỡ của nó

For those of you in the room who do design fridges,

Đối với những bạn là dân thiết kế tủ lạnh trong phòng này

that would be great.

đây thật sự là điều tuyệt vời để suy nghĩ

The problem is, imagine if we

Hãy hình dung vấn đề là

actually started to reconsider how we designed things.

thật sự ta đã xem xét kỹ lưỡng việc thiết kế các đồ vật

So I look at the refrigerator as a sign of modernity,

Hãy thử nhìn vào thiết kế của tủ lạnh, thứ được xem là hiện đại

but we actually haven't really changed the design

nhưng thiệt ra nó chẳng thay đổi kiểu dáng là bao

of them that much since the 1950s.

từ hồi những năm 1950

A little bit, but essentially they're still big boxes,

Vấn đề là nó vẫn chỉ là những cái hộp lớn

cold boxes that we store stuff in.

hộp đông lạnh giúp trữ đủ thứ trong đó

So imagine if we actually really started

Nên bạn thử hình dung nếu ta thật sự bắt đầu

to identify these problems and use that

định hình những vấn đề hiện tại và chỉnh sửa nó

as the foundation for finding innovative and elegant

coi như là nền tảng cho những giải pháp thiết kế

design solutions that will solve those problems.

cải tiến và đẹp mắt giúp giải quyết triệt để những vấn đề nêu trên

This is design-led system change,

Đây là một thay đổi trong thiết kế mang tính định hướng

design dictating the way in which the system

chỉ ra cách mà tại đó, hệ thống của chúng ta

can be far more sustainable.

có thể phát triển bền vững hơn nữa

Forty percent food waste is a major problem.

40% đồ ăn thừa thật sự là vấn đề lớn

Imagine if we designed fridges that halved that.

Hãy hình dung, nếu ta thiết kế tủ lạnh sao cho giảm được một nửa con số đó

Another item that I find fascinating

Một món đồ khác mà tôi cũng cảm thấy hứng thú

is the electric tea kettle,

là bình đun nước siêu tốc

which I found out that

hình như ở đây tôi thấy

you don't do tea kettles in this country, really, do you?

ít ai xài cái này đúng không?

But that's really big in the U.K.

Nhưng ở Anh quốc thì rất nhiều người sử dụng nó

Ninety-seven percent of households

97% hộ gia đình ở Anh quốc

in the United Kingdom own an electric tea kettle.

sắm một cái bình đun siêu tốc ở trong nhà mình

So they're very popular.

Chúng rất phổ biến

And, I mean, if I were to work with a design firm

Ý tôi là nếu ta làm việc với các đơn vị thiết kế

or a designer, and they were designing one of these,

hay các nhà thiết kế, họ đang cho ra các mẫu

and they wanted to do it eco,

mà họ cho là thân thiện với môi trường

they'd usually ask me two things.

họ luôn hỏi tôi 2 điều

They'd say, "Leyla, how do I make it technically efficient?"

"Leyla, làm sao cho ra được món đồ mà có hiệu quả kỹ thuật?"

Because obviously energy's a problem with this product.

Bởi vì thật sự năng lượng tiêu thụ là vấn đề lớn với món đồ này

Or, "How do I make it green materials?

hay họ hỏi "Làm sao để mấy cái này trở thành vật liệu "xanh"?

How do I make the materials green

Làm sao để sản xuất vật liệu "xanh"

in the manufacturing?"

trong khâu sản xuất?"

Would you ask me those questions?

Khi họ hỏi tôi những câu đó

They seem logical, right? Yeah.

Họ cũng có lý đấy chứ, đúng không?

Well I'd say, "You're looking at the wrong problems."

Tôi thì trả lời rằng. "Anh đi sai hướng rồi"

Because the problem is with use.

Bởi vì vấn đề thật sự nằm ở khâu sử dụng

It's with how people use the product.

Là cách mà người tiêu dùng sử dụng món đồ của anh như thế nào

Sixty-five percent of Brits

65% người dân Anh quốc

admit to over-filling their kettle

thừa nhận rằng họ nấu hơi nhiều nước hơn

when they only need one cup of tea.

số họ cần để pha một tách trà

All of this extra water that's being boiled

Và tất cả lượng nước sôi bị đun dư này

requires energy, and it's been calculated

vẫn tiêu tốn năng lượng, và nếu tính kỹ ra

that in one day of extra energy use

sẽ thấy lượng năng lượng tiêu thụ dư ra

from boiling kettles

từ việc đun nước bằng thứ này

is enough to light all of the streetlights

đủ để thắp sáng toàn bộ bóng đèn đường

in England for a night.

suốt một đêm ở Anh quốc

But this is the thing.

Nhưng còn vấn đề này

This is what I call a product-person failure.

mà tôi gọi là sự thất bại của thiết kế sản phẩm cho cá nhân

But we've got a product-system failure going on with these little guys,

nhưng ta còn có sự thất bại của thiết kế sản phẩm cho hệ thống, tiếp tục với mấy gã này

and they're so ubiquitous, you don't even notice they're there.

chỗ nào cũng có mấy tay này, thậm chí bạn không để ý rằng họ có ở đó

And this guy over here, though, he does. He's named Simon.

Tôi xin giới thiệu tay này, tên là Simon

Simon works for the national electricity company in the U.K.

Simon làm việc cho Công ty điện lực quốc gia ở Anh quốc

He has a very important job of monitoring

Anh đảm nhận vị trí quan trọng

all of the electricity coming into the system

là điều hành điện vào hệ thống

to make sure there is enough

để đảm bảo luôn đủ điện xài

so it powers everybody's homes.

đơn giản là, anh cung cấp điện cho gia đình mỗi người dân

He's also watching television.

Anh luôn coi TV

The reason is because there's a unique

Lý do là vì một hiện tượng độc nhất

phenomenon that happens in the U.K.

chỉ xuất hiện ở Anh quốc

the moment that very popular TV shows end.

là việc vào thời điểm mà mấy chương trình TV hay vừa hết

The minute the ad break comes on,

Lúc mà quảng cáo xuất hiện

this man has to rush

thì anh này phải vắt chân lên cổ

to buy nuclear power from France,

chạy mua điện hạt nhân từ Pháp quốc

because everybody turns their kettles on

là do, lúc này ai cũng bắt đầu đi đun nước

at the same time.

cùng một lúc

(Laughter)

(Khán giả cười)

1.5 million kettles, seriously problematic.

1.5 triệu ấm đun nước là vấn đề nghiêm trọng

So imagine if you designed kettles,

Hãy hình dung nếu bạn thiết kế ấm đun nước

you actually found a way to solve these system failures,

bạn phải vắt óc suy nghĩ tìm ra giải pháp giải quyết "sự thất bại hệ thống" này

because this is a huge amount of pressure

bởi vì đây thật sự là áp lực rất lớn

on the system,

lên hệ thống của chúng ta

just because the product hasn't thought about the problem

chỉ bởi vì sản phẩm được làm ra, không ai để ý về vấn đề này

that it's going to have when it exists in the world.

sẽ xuất hiện khi sản phẩm được ra mắt trên thị trường

Now, I looked at a number of kettles available on the market,

Bây giờ, hãy thử nhìn vào số lượng ấm đun nước được bán ra trên thị trường

and found the minimum fill lines,

và hãy thử để ý những vạch chỉ lượng nước bên trong

so the little piece of information that tells you

tôi hy vọng rằng thông tin mà tôi chia sẻ với các bạn hôm nay

how much you need to put in there,

sẽ khiến cho bạn lưu tâm

was between two and a five-and-a-half cups of water

con số 2 hay 5,5 tách nước

just to make one cup of tea.

chỉ để pha một tách trà

So this kettle here is an example of one where

Do vậy, thử nhìn vào ấm nước mẫu này

it actually has two reservoirs.

Nó có 2 ngăn chứa

One's a boiling chamber, and one's the water holder.

Một chứa nước sôi và một chỉ để chứa nước thường

The user actually has to push that button

Người dùng phải nhấn nút này

to get their hot water boiled,

để đun nước lấy nước sôi

which means, because we're all lazy,

nghĩa là nếu bạn lười ơi là lười

you only fill exactly what you need.

bạn chỉ phải đổ đầy chỗ bạn cần xài

And this is what I call behavior-changing products:

và đây là thứ mà tôi gọi là sản phẩm-thay đổi-người dùng

products, systems or services

sản phẩm, hệ thống hay dịch vụ

that intervene and solve these problems up front.

phải là tiên phong trong việc can thiệp và giải quyết các vấn đề này

Now, this is a technology arena,

Bởi vậy, đây thật sự là một vũ đài công nghệ

so obviously these things are quite popular,

nơi mà những sản phẩm tưởng chừng đơn giản

but I think if we're going to keep

nếu chúng ta tiếp tục

designing, buying and using and throwing out

thiết kế, mua, sử dụng và quăng bỏ

these kinds of products at the rate we currently do,

mấy món đồ này với mức độ như hiện nay

which is astronomically high,

thì đó thật sự là mức độ khủng khiếp

there are seven billion people

Có 7 tỷ người

who live in the world right now.

trên thế giới hiện nay

There are six billion mobile phone subscriptions

Cũng có 6 tỷ thuê bao di động

as of last year.

trong năm qua

Every single year, 1.5 billion mobile phones

Cứ từng năm một, 1.5 tỷ điện thoại di động

roll off production lines,

xuất xưởng

and some companies report their production rate

và các công ty luôn báo cáo rằng năng suất sản xuất

as being greater than the human birth rate.

lớn hơn tốc độ sinh của nhân loại

One hundred fifty-two million phones were thrown out in the U.S. last year;

152 triệu điện thoại bị quăng bỏ ở Hoa Kỳ năm vừa rồi

only 11 percent were recycled.

chỉ có 11% số đó được tái chế

I'm from Australia. We have a population of 22 million -- don't laugh --

Tôi là dân Úc. Ở đó, dân số chỉ là 22 triệu --đừng cười chứ--

and it's been reported that 22 million phones

và cũng ở đó, theo báo cáo có tới 22 triệu điện thoại di động

are in people's drawers.

được sử dụng

We need to find ways of solving the problems around this,

Chúng tôi cần phải tìm ra cách giải quyết mớ lộn xộn này

because these things are so complicated.

bởi vì chúng thật sự rắc rối

They have so much locked up inside them.

Điện thoại có quá nhiều chi tiết bên trong

Gold! Did you know that it's actually cheaper now

Vàng! Bạn có biết sự thật rằng việc tách vàng

to get gold out of a ton of old mobile phones

ra khỏi mớ điện thoại di động cũ này

than it is out of a ton of gold ore?

thì rẻ tiền hơn nhiều so với việc lấy vàng từ các mỏ quặng?

There's a number of highly complex and valuable

Luôn có hàng tá linh kiện phức tạp và đáng giá

materials embodied inside these things,

nằm bên trong những thứ bỏ đi này

so we need to find ways of encouraging disassembly,

bởi vậy, ta cần tìm ra cách ủng hộ việc chia tách này

because this is otherwise what happens.

bởi vì nếu không làm vậy thì đây là những điều sẽ xảy ra tiếp theo

This is a community in Ghana,

Đây là một cộng đồng ở Ghana

and e-waste is reported, or electronic waste

lượng rác thải điện tử được vận chuyển lậu

is reported by the U.N.

theo báo cáo của Liên Hiệp Quốc

as being up to 50 million tons trafficked.

lên tới 50 triệu tấn

This is how they get the gold

Đây là cách mà họ lấy vàng

and the other valuable materials out.

và những thứ đáng giá khác từ mớ rác này

They burn the electronic waste

Họ châm lửa đốt các rác thải điện tử này

in open spaces.

ngoài trời

These are communities, and this is happening all over the world.

Việc này cực kỳ phổ biến trên toàn thế giới

And because we don't see the ramifications

Vì chúng ta không thể có cái nhìn tổng quan

of the choices that we make as designers,

về những hệ lụy mà mỗi quyết định mà ta đưa ra với tư cách là nhà thiết kế

as businesspeople, as consumers,

doanh nhân, người tiêu dùng

then these kinds of externalities happen,

thế nên luôn xảy ra những vấn đề phát sinh này

and these are people's lives.

và chúng là có thật, ngay trong thế giới mà ta đang sống

So we need to find smarter, more systems-based,

Bởi vậy, ta cần tìm ra cách thông minh hơn, hệ thống hơn,

innovative solutions to these problems,

giải pháp cách mạng hơn để giải quyết những vấn đề này

if we're going to start to live sustainably within this world.

nếu ta muốn sống trong thế giới này một cách bền vững

So imagine if, when you bought your mobile phone,

Hãy tưởng tượng, nếu bạn mua một cái điện thoại di động

your new one because you replaced your old one --

một cái mới toanh, đơn giản bởi vì bạn muốn thay thế cái cũ

after 15 to 18 months is the average time

sau khoảng trung bình 15 tới 18 tháng

that people replace their phones, by the way —

người dùng cần thay điện thoại mới, nhân tiện chia sẻ luôn --

so if we're going to keep this kind of expedient

ta cần lưu ý tới khái niệm thời gian

mobile phone replacing, then we should

mà một cái điện thoại cần được thay thế

be looking at closing the loop on these systems.

cần lưu ý việc chấm dứt khái niệm vòng lặp này trong hệ thống của chúng ta

The people who produce these phones,

Người ta ngày càng sản xuất nhiều điện thoại

and some of which I'm sure are in the room right now,

và trong phòng này, tôi dám chắc là

could potentially look at doing what we call closed-loop systems,

rất nhiều người muốn dùng cái khái niệm hệ thống vòng lặp khép kín này

or product system services,

hay trong hệ thống sản phẩm

so identifying that there is a market demand

để xác định chính xác nhu cầu của thị trường

and that market demand's not going to go anywhere,

và vì nhu cầu của thị trường gần như bão hòa

so you design the product to solve the problem.

nên khâu thiết kế sản phẩm sẽ giải quyết vấn đề này.

Design for disassembly, design for light-weighting.

Thiết kế để có thể tháo lắp được, thiết kế để trọng lượng nhẹ hơn.

We heard some of those kinds of strategies

Ta cũng nghe về chiến lược này

being used in the Tesla Motors car today.

được áp dụng tại công ty xe hơi Tesla Motors

These kinds of approaches are not hard,

Cách tiếp cận vấn đề này thật sự không khó

but understanding the system

nhưng để hiểu được hệ thống,

and then looking for viable, market-driven

và xem xét tính khả thi, định hướng thị trường,

consumer demand alternatives

sự thay thế nhu cầu khách hàng

is how we can start radically altering

chính là việc bằng cách nào ta có thể bắt đầu thay thế

the sustainability agenda,

lộ trình phát triển bền vững

because I hate to break it to you all:

bởi vì tôi rất không thoải mái khi nhắc nhớ bạn về điều này:

Consumption is the biggest problem.

Tiêu dùng chính là vấn đề lớn nhất.

But design is one of the best solutions.

Nhưng thiết kế chính là khâu có thể giải quyết mọi vấn đề một cách tốt nhất

These kinds of products are everywhere.

Mấy thứ đồ này có ở khắp mọi nơi

By identifying alternative ways of doing things,

Bằng cách định ra những thay đổi thói quen

we can actually start to innovate,

ta có thể tạo ra những cuộc cách mạng thật sự

and I say actually start to innovate.

"Cách mạng thật sự"

I'm sure everyone in this room is very innovative.

Tôi tin rằng mọi người ở đây đều là những người dám tiên phong

But in the regards to using sustainability

Ta cần quan tâm tới sự bền vững

as a parameter, as a criteria

như một thước đo, tiêu chí

for fueling systems-based solutions,

để cho ra các giải pháp tiết kiệm nhiên liệu một cách có hệ thống

because as I've just demonstrated with these simple products,

theo như tôi vừa trình bày với những sản phẩm đơn giản như vậy thôi

they're participating in these major problems.

Chúng sẽ góp phần vào việc giải quyết các vấn đề lớn lao này.

So we need to look across the entire life

Ta cần có cái nhìn tổng thể

of the things that we do.

về bất kỳ thứ gì mà ta sẽ làm ra.

If you just had paper or plastic --

Nếu bạn dùng nhựa hay giấy --

obviously reusable is far more beneficial --

rõ ràng là có thể sử dụng lại thì hiệu quả hơn nhiều --

then the paper is worse,

khi đó, rõ ràng dùng giấy là tệ hơn rồi

and the paper is worse because it weighs

tệ hơn bởi vì trọng lượng của nó

four to 10 times more than the plastic,

nặng hơn 4 - 10 lần nhựa

and when we actually compare, from a life cycle perspective,

và khi ta thật sự làm phép so sánh, theo khái niệm vòng đời tôi vừa trình bày ở trên

a kilo of plastic and a kilo of paper,

1 kg nhựa và 1 kg giấy

the paper is far better,

giấy lại tốt hơn

but the functionality of a plastic or a paper bag

nhưng chức năng của túi giấy hay túi nhựa

to carry your groceries home is not done with a kilo of each material.

để đựng hàng hóa gia dụng không có nghĩa là tốn chừng đó nguyên liệu để làm ra 1kg túi đó

It's done with a very small amount of plastic

Thật sự chỉ cần một lượng nhỏ nhựa

and quite a lot more paper.

và không nhiều giấy

Because functionality defines environmental impact,

Vì chức năng sử dụng mới kéo theo những tác động khác lên môi trường

and I said earlier that the designers always ask me for the eco-materials.

Như tôi đã trình bày, các nhà thiết kế luôn thắc mắc với tôi về vật liệu thân thiện với môi trường

I say, there's only a few materials that you should completely avoid.

Tôi chỉ có thể trả lời với họ rằng, chỉ có rất ít vật liệu mà bạn có thể hoàn toàn tránh không sử dụng

The rest of them, it's all about application,

Số còn lại, cái nào cũng thích hợp để sử dụng cả

and at the end of the day, everything we design and produce in the economy

và cuối cùng, mọi thứ mà ta thiết kế hay làm ra trên thị trường

or buy as consumers is done so for function.

hay mua với tư cách người tiêu dùng đều quy về chức năng sử dụng.

We want something, therefore we buy it.

Muốn món gì đó thì chỉ đơn giản là mua nó

So breaking things back down and delivering

nên hãy suy nghĩ kỹ, giải pháp phân phối

smartly, elegantly, sophisticated solutions

thông minh hơn, hiệu quả hơn,

that take into consideration the entire system

khiến cho ta xem xét kỹ toàn bộ hệ thống

and the entire life of the thing, everything,

và mọi thứ liên quan tới cuộc sống

all the way back to the extraction through to the end of life,

mọi khía cạnh xuyên suốt vòng đời sản phẩm

we can start to actually find really innovative solutions.

Ta có thể thật sự tìm ra những giải pháp cấp tiến

And I'll just leave you with one very quick thing

Tôi cũng muốn nhắn nhủ với các bạn một điều

that a designer said to me recently who I work with, a senior designer.

rằng một nhà thiết kế lớn tuổi hơn đang cộng tác với tôi đã chia sẻ rằng

I said, "How come you're not doing sustainability? I know you know this."

Tôi hỏi: "Tại sao bạn không làm theo hướng bền vững" Tôi biết bạn ý thức được điều này mà"

And he said, "Well, recently I pitched a sustainability project to a client,

Anh ấy đáp: "À, mới đây tôi trình bày một dự án "bền vững" cho khách hàng,

and turned and he said to me,

Vị khách hàng nói rằng

'I know it's going to cost less,

"Tôi biết phương án này của anh ít tốn chi phí hơn

I know it's going to sell more,

chắc sẽ bán được nhiều hơn

but we're not pioneers, because pioneers have arrows in their backs.'"

nhưng tôi chẳng dại gì làm người tiên phong, bởi vì muốn làm người tiên phong thì phải có động lực

I think we've got a roomful of pioneers,

Tôi nghĩ rằng trong phòng này ai cũng là người tiên phong

and I hope there are far more pioneers out there, because we need to solve these problems.

Tôi cũng hy vọng ngày càng có thêm nhiều người tiên phong

Thank you.

vì ta còn có quá nhiều vấn đề cần phải giải quyết. Xin cám ơn mọi người

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)