You aren't at the mercy of your emotions -- your brain creates them | Lisa Feldman Barrett

Translator: Tien Nguyen Reviewer: Trang Pham

My research lab sits about a mile from where several bombs exploded

Phòng nghiên cứu của tôi cách nơi quả bom phát nổ một ngàn dặm

during the Boston Marathon in 2013.

ở trận Boston Marathon năm 2013.

The surviving bomber, Dzhokhar Tsarnaev of Chechnya,

Kẻ đánh bom sống sót, Dzhokhar Tsarnaev từ Chechnya,

was tried, convicted and sentenced to death.

đã nỗ lực, bị kết án và bị xử tử hình.

Now, when a jury has to make the decision

Bây giờ, khi một bồi thẩm đoàn đưa ra quyết định

between life in prison and the death penalty,

giữa cuộc sống trong tù và án tử hình,

they base their decision largely on whether or not the defendant

họ chủ yếu dựa vào quyết định của mình dù cho có bị cáo hay không

feels remorseful for his actions.

cảm thấy hối hận về hành động của mình.

Tsarnaev spoke words of apology,

Tsarnaev đã nói lời xin lỗi,

but when jurors looked at his face,

nhưng khi thẩm phán nhìn thấy mặt anh ta,

all they saw was a stone-faced stare.

tất cả bọn họ đều thấy ánh nhìn chằm chằm.

Now, Tsarnaev is guilty, there's no doubt about that.

Bây giờ, Tsarnaev là tội phạm, không còn gì nghi ngờ nữa.

He murdered and maimed innocent people,

Anh ta tàn sát người vô tội,

and I'm not here to debate that.

và tôi không có ở cuộc tranh luận đó.

My heart goes out to all the people who suffered.

Trái tim tôi tan vỡ với tất cả những người đã trải qua.

But as a scientist, I have to tell you

Nhưng là một nhà khoa học, tôi phải nói với bạn

that jurors do not and cannot detect remorse

thẩm phán đã không và không thể nhận ra sự hối hận

or any other emotion in anybody ever.

hoặc bất cứ cảm xúc ở ai khác.

Neither can I, and neither can you,

Tôi không thể, và bạn cũng không thể,

and that's because emotions are not what we think they are.

và đó là vì cảm xúc không phải là những gì chúng ta nghĩ.

They are not universally expressed and recognized.

Chúng không thể bày tỏ khắp nơi và được chấp nhận.

They are not hardwired brain reactions

Chúng không phải là phản ứng bẩm sinh

that are uncontrollable.

điều đó không thể kiểm soát

We have misunderstood the nature of emotion

Chúng ta đã hiểu lầm bản chất của cảm xúc

for a very long time,

trong thời gian rất dài

and understanding what emotions really are has important consequences for all of us.

và việc hiểu được cảm xúc thực sự là gì vô cùng quan trọng với tất cả chúng ta.

I have studied emotions as a scientist for the past 25 years,

Tôi đã nghiên cứu về cảm xúc một cách khoa học được 25 năm,

and in my lab, we have probed human faces by measuring electrical signals

và trong phòng thí nghiệm, chúng tôi đã khảo sát khuôn mặt với tín hiệu điện

that cause your facial muscles to contract to make facial expressions.

do các cơ mặt của bạn co lại làm cho khuôn mặt có những biểu hiện.

We have scrutinized the human body in emotion.

Chúng tôi đã quan sát cảm xúc của cơ thể con người.

We have analyzed hundreds of physiology studies

Chúng tôi đã phân tích hàng trăm nghiên cứu giải phẫu

involving thousands of test subjects.

với sự tham gia của hàng ngàn đối tượng.

We've scanned hundreds of brains,

Chúng tôi đã scan hàng trăm bộ não,

and examined every brain imaging study on emotion

và kiểm tra tất cả các nghiên cứu hình ảnh não trên cảm xúc

that has been published in the past 20 years.

đã được công bố trong hơn 20 năm qua.

And the results of all of this research are overwhelmingly consistent.

Và kết quả của tất cả nghiên cứu này hầu hết đều phù hợp

It may feel to you like your emotions are hardwired

Có thể bạn sẽ thấy cảm xúc của bạn là một phần cố định

and they just trigger and happen to you,

và chúng chỉ kích hoạt và xảy ra với bạn

but they don't.

nhưng không phải vậy.

You might believe that your brain is prewired with emotion circuits,

Bạn có lẽ sẽ tin rằng não của bạn được định sẵn mạch cảm xúc

that you're born with emotion circuits, but you're not.

rằng bạn sinh ra với cảm xúc có sẵn, chứ bạn không làm nó

In fact, none of us in this room have emotion circuits in our brain.

Sự thật, thường chúng ta ở trong căn phòng có cảm xúc có sẵn của bộ não mình.

In fact, no brain on this planet contains emotion circuits.

Sự thật, không có bộ não nào trên hành tinh này có sẵn cảm xúc.

So what are emotions, really?

Vậy thật sự, cảm xúc là gì?

Well, strap on your seat belt, because ...

Vâng, hãy thắt dây an toàn của bạn bởi vì...

emotions are guesses.

cảm xúc là dựđoán

They are guesses that your brain constructs in the moment

Chúng dự đoán cấu tạo não của bạn vào thời điểm này

where billions of brain cells are working together,

nơi hàng triệu tế bào não hoạt động cùng nhau,

and you have more control over those guesses

và bạn có thể điều khiển nhiều hơn qua việc đoán

than you might imagine that you do.

hơn là bạn sẽ tưởng tượng rằng bạn làm.

Now, if that sounds preposterous to you, or, you know, kind of crazy,

Bây giờ, nếu bạn nghe có vẻ vô lý, hoặc, bạn biết, nó thật điên rồ.

I'm right there with you, because frankly, if I hadn't seen the evidence for myself,

Tôi đang ở đây với bạn, bởi vì thẳng thắn, nếu tôi không thấy các chứng cứ cho mình

decades of evidence for myself,

tôi đã tốn hàng thập kỷ cho bằng chứng ấy,

I am fairly sure that I wouldn't believe it either.

Tôi khá chắc chắn rằng tôi không tin điều đó.

But the bottom line is that emotions are not built into your brain at birth.

Nhưng mấu chốt là cảm xúc không hình thành trong não của bạn vào lúc sinh ra.

They are just built.

Chúng chỉ vừa hình thành.

To see what I mean, have a look at this.

Để thấy những gì tôi nói, hãy nhìn vào điều này.

Right now, your brain is working like crazy.

Ngay bây giờ, não của bạn đang làm việc như điên.

Your neurons are firing like mad trying to make meaning out of this

Các nơ-ron của bạn đang cháy như điên cố để làm thay đổi ý nghĩa của điều này

so that you see something other than black and white blobs.

để bạn thấy cái gì đó khác những đốm màu đen và trắng.

Your brain is sifting through a lifetime of experience,

Bộ não của bạn đang xem xét kĩ càng những trải nghiệm từng lướt qua trong đời,

making thousands of guesses at the same time,

đưa ra hàng ngàn dự đoán cùng một lúc,

weighing the probabilities,

cân nhắc xác suất,

trying to answer the question,

cố gắng trả lời câu hỏi,

"What is this most like?"

"Thứ này giống cái gì nhất?"

not "What is it?"

không phải "nó là gì?"

but "What is this most like in my past experience?"

nhưng "Thứ này giống cái gì nhất mà tôi đã trải qua trong quá khứ?"

And this is all happening in the blink of an eye.

Và điều này đang xảy ra trong nháy mắt.

Now if your brain is still struggling to find a good match

Bây giờ nếu não bạn vẫn đang vật lộn tạo chắp nối phù hợp

and you still see black and white blobs,

và bạn vẫn thấy những đốm đen và trắng,

then you are in a state called "experiential blindness,"

sau đó bạn đang ở trong trạng thái gọi là "chứng mù kinh nghiệm",

and I am going to cure you of your blindness.

và tôi sẽ chữa mù cho bạn.

This is my favorite part. Are you ready to be cured?

Tôi thích phần này. Bạn sẵn sàng được chữa khỏi chưa?

(Cheers)

(Reo hò)

All right. Here we go.

Được rồi. Bắt đầu thôi.

(Gasps)

(Giật mình)

All right.

Được rồi.

So now many of you see a snake,

Nên giờ nhiều bạn thấy một con rắn,

and why is that?

và tại sao lại thế?

Because as your brain is sifting through your past experience,

Bởi vì như bộ não của bạn đang xem xét thông qua kinh nghiệm quá khứ của bạn,

there's new knowledge there,

có kiến thức mới ở đó,

the knowledge that came from the photograph.

kiến thức đã đến từ bức ảnh.

And what's really cool is that

Và điều thực sự tuyệt vời là

that knowledge which you just acquired moments ago

kiến thức mà bạn có trước đây

is changing how you experience these blobs right now.

đang thay đổi cách bạn nhận thức về những vết đốm lúc này.

So your brain is constructing the image of a snake

Não của bạn đang xây dựng hình ảnh của một con rắn

where there is no snake,

nơi không có rõ ràng là rắn,

and this kind of a hallucination

và loại ảo giác này

is what neuroscientists like me call "predictions."

là những gì các nhà thần kinh học như tôi gọi là "tiên đoán".

Predictions are basically the way your brain works.

Tiên đoán là cách não hoạt động cơ bản.

It's business as usual for your brain.

Là hoạt động thông thường của não.

Predictions are the basis of every experience that you have.

Tiên đoán là cơ sở của mỗi kinh nghiệm mà bạn có.

They are the basis of every action that you take.

Chúng là cơ sở của mỗi hành động mà bạn thực hiện.

In fact, predictions are what allow you to understand the words that I'm speaking

Thực tế, tiên đoán là những gì cho phép bạn hiểu những từ mà tôi đang nói

as they come out of my --

khi chúng xuất phát từ tôi --

Audience: Mouth. Lisa Feldman Barrett: Mouth. Exactly.

Khán giả: Miệng. Lisa Feldman Barrett:Miệng. Chính xác.

Predictions are primal.

Tiên đoán là nguyên thủy.

They help us to make sense of the world in a quick and efficient way.

Chúng giúp chúng ta hiểu thế giới một cách nhanh chóng và hiệu quả.

So your brain does not react to the world.

Vì vậy, não của bạn không phản ứng với thế giới.

Using past experience,

Sử dụng kinh nghiệm trong quá khứ,

your brain predicts and constructs

não của bạn tiên đoán và xây dựng

your experience of the world.

kinh nghiệm về thế giới.

The way that we see emotions in others are deeply rooted in predictions.

Cách mà chúng ta thấy cảm xúc ở người khác có nguồn gốc sâu sắc trong các tiên đoán.

So to us, it feels like we just look at someone's face,

Vì vậy, đối với chúng ta, nó giống như chỉ nhìn vào mặt ai đó,

and we just read the emotion that's there in their facial expressions

và chúng tôi chỉ đọc cảm xúc có trong biểu cảm trên khuôn mặt của họ

the way that we would read words on a page.

cách mà chúng ta sẽ đọc các từ trên một trang.

But actually, under the hood, your brain is predicting.

Nhưng thực ra, dưới vỏ não, não của bạn đang tiên đoán.

It's using past experience based on similar situations

Nó sử dụng kinh nghiệm trong quá khứ dựa trên các tình huống tương tự

to try to make meaning.

cố gắng tạo ra ý nghĩa.

This time, you're not making meaning of blobs,

Lần này, bạn không phải tạo ra ý nghĩa cho vết đốm,

you're making meaning of facial movements

bạn đang tạo ý nghĩa của các cử động mặt

like the curl of a lip or the raise of an eyebrow.

như cong của môi hoặc nhướng lông mày.

And that stone-faced stare?

Và cái nhìn không cảm xúc đó?

That might be someone who is a remorseless killer,

Đó có thể là một ai đó kẻ giết người vô ích,

but a stone-faced stare might also mean

nhưng cái nhìn của vô hồn cũng có nghĩa

that someone is stoically accepting defeat,

rằng ai đó là chấp nhận thất bại mà không than phiền,

which is in fact what Chechen culture prescribes for someone

đó là trên thực tế văn hóa Chechnya quy định cho ai đó

in Dzhokhar Tsarnaev's situation.

trong tình huống của Dzhokhar Tsarnaev.

So the lesson here

Vì vậy bài học ở đây

is that emotions that you seem to detect in other people

là cảm xúc mà bạn có vẻ phát hiện ở người khác

actually come in part from what's inside your own head.

thực sự đến từ một phần những gì bên trong đầu bạn.

And this is true in the courtroom,

Và điều này là đúng trong phòng xử án,

but it's also true in the classroom,

nhưng nó cũng đúng trong lớp học,

in the bedroom,

trong phòng ngủ,

and in the boardroom.

và trong phòng họp.

And so here's my concern:

Và đây là mối quan tâm của tôi:

tech companies which shall remain nameless ...

công ty công nghệ cao sẽ vẫn là vô danh ...

well, maybe not.

à, có lẽ không.

You know, Google, Facebook --

Bạn biết, Google, Facebook -

(Laughter)

(Tiếng cười)

are spending millions of research dollars to build emotion-detection systems,

đang chi hàng triệu đô la nghiên cứu xây dựng hệ thống phát hiện tình cảm,

and they are fundamentally asking the wrong question,

và về cơ bản là họ đặt câu hỏi sai,

because they're trying to detect emotions in the face and the body,

bởi vì họ đang cố gắng để phát hiện cảm xúc trên mặt và cơ thể,

but emotions aren't in your face and body.

nhưng cảm xúc không nằm ở mặt và cơ thể của bạn.

Physical movements have no intrinsic emotional meaning.

Vận động cơ thể không mang ý nghĩa của cảm xúc nội tại.

We have to make them meaningful.

Chúng ta phải làm cho chúng có ý nghĩa.

A human or something else has to connect them to the context,

Một con người hay cái gì khác phải kết nối chúng với ngữ cảnh,

and that makes them meaningful.

và điều đó làm cho chúng có ý nghĩa.

That's how we know that a smile might mean sadness

Đó là cách chúng ta biết rằng một nụ cười có thể có là buồn

and a cry might mean happiness,

và khóc có thể có nghĩa là hạnh phúc,

and a stoic, still face might mean

và một khuôn mặt tĩnh, vẫn có thể có nghĩa là

that you are angrily plotting the demise of your enemy.

rằng bạn đang giận dữ, âm mưu cho thuê kẻ thù của bạn.

Now, if I haven't already gone out on a limb,

Bây giờ, nếu tôi chưa đi ra ngoài trên một chi,

I'll just edge out on that limb a little further and tell you

tôi sẽ dần đẩy chi đó ra một chút nữa và nói với bạn

that the way that you experience your own emotion

rằng cách bạn trải nghiệm cảm xúc của riêng mình

is exactly the same process.

là cùng một quy trình một cách chính xác.

Your brain is basically making predictions, guesses,

Bộ não của bạn cơ bản làm cho những tiên đoán, dự đoán,

that it's constructing in the moment

nó đang xây dựng trong thời điểm này

with billions of neurons working together.

với hàng tỷ tế bào thần kinh đang hoạt động cùng nhau.

Now your brain does come prewired to make some feelings,

Giờ bộ não của bạn bao bọc để tạo nên những cảm xúc,

simple feelings that come from the physiology of your body.

cảm giác đơn giản đến từ đặc điểm sinh lý học của cơ thể bạn.

So when you're born,

Vì vậy, khi bạn được sinh ra,

you can make feelings like calmness and agitation,

bạn có thể tạo cảm giác như bình tĩnh và kích động,

excitement, comfort, discomfort.

phấn khích, thoải mái, khó chịu.

But these simple feelings are not emotions.

Nhưng những cảm giác đơn giản này không phải là cảm xúc.

They're actually with you every waking moment of your life.

Chúng ở bên bạn mỗi giây phút bạn thức trong cuộc đời.

They are simple summaries of what's going on inside your body,

Chúng là tóm tắt đơn giản những gì đang xảy ra bên trong cơ thể bạn,

kind of like a barometer.

giống như một áp kế.

But they have very little detail,

Nhưng chúng có rất ít chi tiết,

and you need that detail to know what to do next.

và bạn cần có chi tiết để biết phải làm gì tiếp theo.

What do you about these feelings?

Bạn nghĩ gì về những cảm xúc này?

And so how does your brain give you that detail?

Và não của bạn cung cấp chi tiết thế nào?

Well, that's what predictions are.

Vâng, đó là những gì dự đoán được.

Predictions link the sensations in your body

Liên kết dự đoán cảm giác trong cơ thể bạn

that give you these simple feelings

cung cấp những cảm giác đơn giản

with what's going on around you in the world

cái đang xảy ra xung quanh bạn trên thế giới

so that you know what to do.

để bạn biết phải làm gì.

And sometimes,

Và đôi khi,

those constructions are emotions.

những công trình đó là những cảm xúc.

So for example, if you were to walk into a bakery,

Ví dụ, nếu bạn đi bộ vào một tiệm bánh,

your brain might predict that you will encounter

não của bạn có thể dự đoán rằng bạn sẽ gặp

the delicious aroma of freshly baked chocolate chip cookies.

hương vị thơm ngon của bánh nướng tươi sô cô la chip.

I know my brain would predict

Tôi biết não của tôi sẽ dự đoán

the delicious aroma of freshly baked chocolate cookies.

hương vị thơm ngon của bánh quy tươi nướng sô cô la.

And our brains might cause our stomachs to churn a little bit,

Và não của chúng ta có thể gây ra co bóp một chút trong dạ dày,

to prepare for eating those cookies.

để chuẩn bị cho việc ăn bánh quy.

And if we are correct,

Và nếu chúng ta đúng,

if in fact some cookies have just come out of the oven,

nếu trên thực tế một số bánh quy vừa ra khỏi lò,

then our brains will have constructed hunger,

thì bộ não của chúng ta sẽ tạo cảm giác đói,

and we are prepared to munch down those cookies

chúng ta được chuẩn bị để ăn bánh quy

and digest them in a very efficient way,

và tiêu hóa chúng một cách hiệu quả,

meaning that we can eat a lot of them,

có nghĩa là chúng ta có thể ăn nhiều,

which would be a really good thing.

đó sẽ là một điều thực sự tốt.

You guys are not laughing enough. I'm totally serious.

Các bạn chưa cười đủ đâu. Tôi hoàn toàn nghiêm túc.

(Laughter)

(Cười)

But here's the thing.

Nhưng đây là thứ.

That churning stomach,

Đó là co bóp của dạ dày,

if it occurs in a different situation,

nếu nó xảy ra trong một tình huống khác,

it can have a completely different meaning.

nó có thể có một ý nghĩa hoàn toàn khác.

So if your brain were to predict a churning stomach

Vì vậy, nếu não của bạn đã dự đoán sự co bóp dạ dày

in, say, a hospital room while you're waiting for test results,

trong một phòng bệnh trong khi bạn đang chờ kết quả kiểm tra,

then your brain will be constructing dread

sau đó bộ não của bạn sẽ được làm nên cấu trúc sự sợ hãi

or worry or anxiety,

hoặc lo lắng hoặc lo âu,

and it might cause you to, maybe,

và nó có thể gây ra cho bạn, có thể,

wring your hands

vặn tay mình

or take a deep breath or even cry.

hoặc hít một hơi thật sâu hoặc thậm chí khóc.

Right? Same physical sensation, same churning stomach,

Đúng không? Cùng cảm giác vật lý, cùng sự co bóp dạ dày,

different experience.

trải nghiệm khác nhau.

And so the lesson here

Và bài học ở đây

is that emotions which seem to happen to you

là những cảm xúc dường như xảy ra với bạn

are actually made by you.

thực sự được tạo ra từ bạn.

You are not at the mercy of mythical emotion circuits

Bạn không chịu sự kiểm soát của các mạch cảm xúc

which are buried deep inside some ancient part of your brain.

được chôn sâu bên trong một phần từ xa xưa trong não.

You have more control over your emotions

Bạn kiểm soát cảm xúc của bạn nhiều hơn

than you think you do.

bạn nghĩ.

I don't mean that you can just snap your fingers

Tôi không có ý bạn chỉ cần ngón tay của bạn

and change how you feel the way that you would change your clothes,

và thay đổi cách bạn cảm thấy theo cách bạn thay quần áo của bạn,

but your brain is wired

nhưng não của bạn được bao bọc

so that if you change the ingredients that your brain uses to make emotion,

để nếu bạn thay đổi các thành phần não sử dụng để tạo cảm xúc,

then you can transform your emotional life.

do đó bạn có thể biến đổi cuộc sống tình cảm của bạn.

So if you change those ingredients today,

Vì vậy, nếu bạn thay đổi những thành phần này ngày hôm nay,

you're basically teaching your brain how to predict differently tomorrow,

bạn về dạy bộ não của mình cách cơ bản để dự đoán cái khác nhau vào ngày mai,

and this is what I call being the architect of your experience.

và đây là những gì tôi gọi là kiến trúc sư kinh nghiệm.

So here's an example.

Đây là một ví dụ.

All of us have had a nervous feeling before a test, right?

Tất cả chúng ta đã từng thấy lo lắng trước bài kiểm tra đúng chứ?

But some people experience crippling anxiety before a test.

Nhưng một số người đã trải nghiệm căng thẳng lo lắng trước một bài kiểm tra.

They have test anxiety.

Họ làm kiểm tra với âu lo.

Based on past experiences of taking tests,

Dựa trên những kinh nghiệm trong quá khứ về kiểm tra,

their brains predict a hammering heartbeat,

não dự đoán một nhịp tim đậpl liên hồi,

sweaty hands,

vã mồ hôi tay,

so much so that they are unable to actually take the test.

quá nhiều để họ không thể thực sự làm kiểm tra được.

They don't perform well,

Họ không thể hiện tốt,

and sometimes they not only fail courses but they actually might fail college.

và đôi khi không chỉ là các khóa học thất bại nhưng có thể thất bại ở đại học.

But here's the thing:

Nhưng đây là điều rút ra:

a hammering heartbeat is not necessarily anxiety.

một nhịp tim đập không nhất thiết là sự lo lắng.

It could be that your body is preparing to do battle

Nó có thể là cơ thể của bạn đang chuẩn bị cho trận chiến

and ace that test ...

và đánh bại bài kiểm tra...

or, you know, give a talk

hoặc, bạn biết, nói chuyện

in front of hundreds of people on a stage where you're being filmed.

ở phía trước của hàng trăm người trên sân khấu mà bạn đang được quay phim.

(Laughter)

(Cười)

I'm serious.

Tôi nghiêm túc mà.

(Laughter)

(Cười)

And research shows that when students learn

Và nghiên cứu cho thấy rằng khi học sinh học

to make this kind of energized determination

để có một quyết tâm mạnh mẽ

instead of anxiety,

thay vì lo lắng,

they perform better on tests.

họ thực hiện bài kiểm tra tốt hơn.

And that determination seeds their brain to predict differently in the future

Và sự quyết tâm đó làm cho bộ não dự đoán một cách khác trong tương lai

so that they can get their butterflies flying in formation.

nên họ thấy bồn chồn.

And if they do that often enough,

Và nếu họ làm điều đó đủ thường xuyên,

they not only can pass a test

họ không chỉ có thể vượt qua bài kiểm tra

but it will be easier for them to pass their courses,

mà còn sẽ dễ dàng hơn để vượt qua các khóa học của họ,

and they might even finish college,

và họ thậm chí có thể hoàn thành đại học,

which has a huge impact on their future earning potential.

thứ có một tác động rất lớn về thu nhập tiềm năng trong tương lai.

So I call this emotional intelligence in action.

Vì vậy, tôi gọi tình cảm này là thông minh trong hành động.

Now you can cultivate this emotional intelligence yourself

Bây giờ bạn có thể tự rèn luyện trí tuệ về tình cảm này

and use it in your everyday life.

và sử dụng trong cuộc sống hàng ngày.

So just, you know,

Vì vậy, chỉ cần, bạn biết,

imagine waking up in the morning.

tưởng tượng lúc thức dậy lúc sáng.

I'm sure you've had this experience. I know I have.

tôi chắc bạn có kinh nghiệm này. Tôi biết tôi có.

You wake up and as you're emerging into consciousness,

Bạn thức dậy và khi bạn xuất hiện ý thức

you feel this horrible dread,

bạn cảm thấy sợ hãi khủng khiếp,

you know, this real wretchedness,

bạn biết đấy, sự bất hạnh thực sự này,

and immediately, your mind starts to race.

và ngay lập tức, tâm trí của bạn bắt đầu cuộc đua.

You start to think about all the crap that you have to do at work

Bạn bắt đầu nghĩ về các thứ vô nghĩa bạn phải làm trong công việc

and you have that mountain of email

và bạn có đống email

which you will never dig yourself out of ever,

bạn sẽ không bao giờ tìm cách thoát ra được,

the phone calls you have to return,

các cuộc gọi bạn phải trả lời,

and that important meeting across town,

và cuộc họp quan trọng trên thị trấn,

and you're going to have to fight traffic,

và bạn sẽ phải vật lộn với giao thông,

you'll be late picking your kids up,

bạn sẽ đón con trễ,

your dog is sick, and what are you going to make for dinner?

chó của bạn bị bệnh, và những gì bạn sẽ làm cho bữa ăn tối?

Oh my God.

Ôi chúa ơi.

What is wrong with your life?

Cuộc sống của bạn có vấn đề gì?

What is wrong with my life?

Cuộc sống của tôi có vấn đề gì?

(Laughter)

(Cười)

That mind racing is prediction.

Trí tuệ là sự tiên đoán.

Your brain is searching to find an explanation

Bộ não của bạn đang tìm kiếm để tìm một lời giải thích

for those sensations in your body that you experience as wretchedness,

cho những cảm giác trong cơ thể bạn mà bạn trải nghiệm như là không may,

just like you did with the blobby image.

giống như bạn đã làm với hình ảnh vết đốm vùa nãy.

So your brain is trying to explain what caused those sensations

Vì vậy, não của bạn đang cố gắng để giải thích thứ gây ra những cảm giác đó

so that you know what to do about them.

để bạn biết phải làm gì với chúng.

But those sensations

Nhưng những cảm giác đó

might not be an indication that anything is wrong with your life.

có thể không phải là dấu hiệu có gì sai với cuộc sống của bạn.

They might have a purely physical cause.

Có thể một nguyên nhân hoàn toàn vật lý.

Maybe you're tired.

Có lẽ bạn đang mệt mỏi.

Maybe you didn't sleep enough.

Có lẽ bạn đã không ngủ đủ.

Maybe you're hungry.

Có lẽ bạn đang đói.

Maybe you're dehydrated.

Có lẽ bạn bị mất nước.

The next time that you feel intense distress,

Lần sau bạn cảm thấy căng thẳng dữ dội,

ask yourself:

hãy tự hỏi bản thân:

Could this have a purely physical cause?

Điều này có thể có một nguyên nhân hoàn toàn vật lý chăng?

Is it possible that you can transform

Có thể bạn có thể biến đổi

emotional suffering into just mere physical discomfort?

sự đau khổ về cảm xúc thành một sự khó chịu về thể chất không?

Now I am not suggesting to you

Bây giờ tôi không gợi ý với bạn

that you can just perform a couple of Jedi mind tricks

rằng bạn chỉ cần thực hiện một vài thủ thuật của Jedi

and talk yourself out of being depressed

và tự nói với bản thân mình đang bị trầm cảm

or anxious or any kind of serious condition.

hoặc lo lắng hay bất kỳ tình trạng nghiêm trọng nào.

But I am telling you

Nhưng tôi đang nói với bạn

that you have more control over your emotions than you might imagine,

bạn có kiểm soát cảm xúc nhiều hơn bạn tưởng tượng,

and that you have the capacity

và bạn có khả năng

to turn down the dial on emotional suffering

để giảm sự chịu đựng cảm xúc

and its consequences for your life

và hậu quả của nó đối với cuộc sống của bạn

by learning how to construct your experiences differently.

bằng cách học cách xây dựng kinh nghiệm khác nhau.

And all of us can do this

Và tất cả có thể làm điều này

and with a little practice, we can get really good at it,

và với một chút luyện tập, chúng ta có thể thực sự tốt ở đó,

like driving.

như lái xe.

At first, it takes a lot of effort,

Lúc đầu, phải mất rất nhiều nỗ lực,

but eventually it becomes pretty automatic.

nhưng cuối cùng nó sẽ trở thành tự động.

Now I don't know about you,

Giờ tôi không biết bạn,

but I find this to be a really empowering and inspiring message,

nhưng tôi thấy điều này là một thông điệp thực truyền năng lượng và cảm hứng,

and the fact that it's backed up by decades of research

và thực tế là nó được sao lưu từ hàng thập kỷ nghiên cứu

makes me also happy as a scientist.

làm cho tôi cũng hạnh phúc khi là một nhà khoa học.

But I have to also warn you that it does come with some fine print,

Nhưng tôi cũng phải cảnh báo bạn nó đi kèm với một số dấu vết tốt,

because more control also means more responsibility.

bởi vì kiểm soát nhiều hơn cũng có nghĩa là có nhiều trách nhiệm hơn.

If you are not at the mercy of mythical emotion circuits

Nếu bạn không chịu sự kiểm soát của các mạch cảm xúc hoang đường

which are buried deep inside your brain somewhere

được chôn sâu bên trong bộ não của bạn ở đâu đó

and which trigger automatically,

và kích hoạt tự động,

then who's responsible,

thì ai chịu trách nhiệm,

who is responsible when you behave badly?

ai chịu trách nhiệm khi bạn cư xử tồi tệ?

You are.

Chính là bạn.

Not because you're culpable for your emotions,

Không phải vì bạn có lỗi với cảm xúc của mình,

but because the actions and the experiences that you make today

nhưng vì những hành động và những kinh nghiệm bạn thực hiện ngày hôm nay

become your brain's predictions for tomorrow.

trở thành sự dự đoán cho bộ não của bạn vào ngày mai.

Sometimes we are responsible for something

Đôi khi chúng ta có trách nhiệm về một cái gì đó

not because we're to blame

không phải vì chúng ta bị đổ lỗi

but because we're the only ones who can change it.

nhưng vì chúng ta là những người duy nhất có thể thay đổi nó.

Now responsibility is a big word.

Bây giờ trách nhiệm là một từ lớn.

It's so big, in fact,

Trên thực tế, nó thật lớn,

that sometimes people feel the need to resist the scientific evidence

đôi khi người ta cảm thấy cần chống lại các bằng chứng khoa học

that emotions are built and not built in.

rằng cảm xúc được xây dựng và không phải có sẵn bên trong

The idea that we are responsible for our own emotions

Ý tưởng chúng ta có trách nhiệm với những cảm xúc của mình

seems very hard to swallow.

dường như rất khó nuốt.

But what I'm suggesting to you is you don't have to choke on that idea.

Nhưng những gì tôi gợi ý cho bạn là bạn không phải mắc kẹt vào ý tưởng đó.

You just take a deep breath,

Bạn chỉ hít một hơi thật sâu,

maybe get yourself a glass of water if you need to,

có thể lấy cho mình một ly nước nếu bạn cần,

and embrace it.

và nắm lấy nó.

Embrace that responsibility,

Nắm lấy trách nhiệm đó,

because it is the path to a healthier body,

bởi vì nó là con đường để một cơ thể khỏe mạnh hơn,

a more just and informed legal system,

một hệ thống pháp luật thông minh hơn và công bằng hơn,

and a more flexible and potent emotional life.

và một cuộc sống linh hoạt hơn và tình cảm mạnh mẽ.

Thank you.

Cám ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)