Inside the mind of a former radical jihadist | Manwar Ali

Çeviri: Gözde Zülal Solak Gözden geçirme: Yunus ASIK

Today I stand before you as a man who lives life to the full

Bugün karşınızda, hayatını burada ve şu anda dolu dolu yaşayan

in the here and now.

bir adam olarak duruyorum.

But for a long time,

Fakat uzun süre,

I lived for death.

ölüm için yaşadım.

I was a young man who believed

Cihadın, güç ve şiddetin dili

that jihad is to be understood in the language of force and violence.

olarak anlaşılması gerektiğine inanan, genç bir adamdım.

I tried to right wrongs through power and aggression.

Yanlışları, güç ve saldırganlıkla düzeltmeye çalışmıştım.

I had deep concerns for the suffering of others

Diğer insanların ıstırapları için derin endişelerim vardı ve onlara

yardım etmek, onları teselli etmek için güçlü bir tutku besliyordum.

and a strong desire to help and bring relief to them.

I thought violent jihad was noble,

Şiddet içeren cihat benim için soylu,

chivalrous

yiğit bir şeydi

and the best way to help.

ve yardımın en iyi yoluydu.

At a time when so many of our people --

İnsanlarımızın çoğunun -- özellikle de

young people especially --

gençlerin -- El-Kaide,

are at risk of radicalization

İslam Devleti ve diğerleri gibi

gruplar aracılığıyla

through groups like al-Qaeda,

Islamic State and others,

bir radikalleşme riskinde oldukları;

when these groups are claiming

bu gruplar, korkunç vahşiliklerinin

that their horrific brutality and violence are true jihad,

ve şiddetlerinin gerçek cihat olduğunu iddia ettikleri bu zamanda,

I want to say that their idea of jihad is wrong --

onların cihat fikirlerinin, tıpkı benimki gibi, yanlış olduğunu -- tamamen

completely wrong --

yanlış olduğunu --

as was mine, then.

söylemek istiyorum.

Jihad means to strive to one's utmost.

Cihat, insanın son noktaya kadar uğraşmasıdır.

It includes exertion and spirituality,

Gayreti, maneviyatı,

self-purification

arınmayı

and devotion.

ve fedakârlığı içerir.

It refers to positive transformation

Öğrenme, akıl ve Tanrı'nın hatırlanması

through learning, wisdom and remembrance of God.

aracılığıyla gerçekleştirilen, pozitif dönüşüm anlamına gelir.

The word jihad stands for all those meanings as a whole.

Cihat kelimesi, bir bütün olarak bu anlamlara gelir.

Jihad may at times take the form of fighting,

Cihat, zaman zaman, bir savaş biçimine giriyor olabilir fakat

but only sometimes,

bu yalnızca bazen,

under strict conditions,

sert koşullar altında, kurallar

within rules and limits.

ve sınırlar içerisinde olur.

In Islam,

İslam'da,

the benefit of an act must outweigh the harm or hardship it entails.

bir eylemin menfaati, o eylemin yol açtığı zarara veya zorluğa üstün gelmelidir.

More importantly,

Daha da önemlisi;

the verses in the Koran that are connected to jihad or fighting

cihat ya da savaşla bağlantılı Kuran ayetleri;

do not cancel out the verses that talk about forgiveness,

bağışlayıcılık, iyilik ya da

benevolence

sabır ile ilgili ayetlerin

or patience.

etkisini yok etmez.

But now I believe that there are no circumstances on earth

Fakat şimdi, dünyada, cihadın hoş görülebilir olduğu herhangi bir durumun

where violent jihad is permissible,

olduğunu düşünmüyorum,

because it will lead to greater harm.

çünkü büyük bir zarara yol açacaktır.

But now the idea of jihad has been hijacked.

Fakat cihat fikri artık gasp edildi.

It has been perverted to mean violent struggle

Müslümanlar zorluk çektikleri zaman, şiddetli ıstırap anlamına

wherever Muslims are undergoing difficulties,

gelmesi için değiştirildi ve El-Kaide,

and turned into terrorism

İslam Devleti ve diğerleri gibi

by fascistic Islamists like al-Qaeda,

faşist İslamcılar tarafından,

terörizme dönüştürüldü.

Islamic State and others.

But I have come to understand

Fakat anlıyorum ki, gerçek cihat,

that true jihad means striving to the utmost

Tanrı'nın sevdiği nitelikleri yaşamak ve kuvvetlendirmek için sonuna kadar

to strengthen and live those qualities which God loves:

çabalamak anlamına geliyor ve bu nitelikler:

honesty, trustworthiness,

Dürüstlük, güvenilirlik,

compassion, benevolence,

merhamet, cömertlik,

reliability, respect,

itimat, saygı,

truthfulness --

doğruluk --

human values that so many of us share.

çoğumuzun paylaştığı insani değerler.

I was born in Bangladesh,

Ben Bangladeş'te doğdum

but grew up mostly in England.

fakat daha çok İngiltere'de büyüdüm.

And I went to school here.

Okula orada gittim.

My father was an academic,

Babam öğretim görevlisiydi

and we were in the UK through his work.

ve onun işi için İngiltere'deydik.

In 1971 we were in Bangladesh when everything changed.

1971 yılında her şey değiştiğinde, Bangladeş'te idik.

The War of Independence impacted upon us terribly,

Kurtuluş Savaşı bizi son derece etkiledi,

pitting family against family,

aileleri ve komşuları

neighbor against neighbor.

karşı karşıya getirdi.

And at the age of 12 I experienced war,

12 yaşımda savaşa, ailemde yoksulluğa,

destitution in my family,

22 akrabamın korkunç biçimlerde

the deaths of 22 of my relatives in horrible ways,

öldürülmelerine ve ayrıca büyük erkek kardeşimin öldürülmesine

as well as the murder of my elder brother.

tanıklık ettim.

I witnessed killing ...

Öldürme eylemine şahit oldum...

animals feeding on corpses in the streets,

Hayvanlar sokaklarda cesetleri yiyordu,

starvation all around me,

etrafımda açlık vardı,

wanton, horrific violence --

kötülük, korkunç bir şiddet vardı --

senseless violence.

anlamsız bir şiddetti.

I was a young man,

Genç bir adamdım, delikanlıydım,

teenager, fascinated by ideas.

fikirlerden etkileniyordum.

I wanted to learn,

Öğrenmek istiyordum,

but I could not go to school for four years.

fakat dört yıl okula gidemedim.

After the War of Independence,

Kurtuluş Savaşı'ndan sonra,

my father was put in prison for two and a half years,

babam iki buçuk yıllığına hapse atıldı

and I used to visit him every week in prison,

ve hapishanede onu her hafta ziyaret ediyordum

and homeschooled myself.

ve evde kendi kendimi eğitiyordum.

My father was released in 1973

Babam 1973 yılında çıktı ve mülteci olarak

and he fled to England as a refugee,

İngiltere'ye kaçtı, sonrasında biz de

and we soon followed him.

onu takip ettik.

I was 17.

17 yaşımdaydım.

So these experiences gave me

Bu tecrübeler, dünyadaki vahşet

a sharp awareness of the atrocities and injustices in the world.

ve adaletsizlikler konusunda bana keskin bir farkındalık sağladı.

And I had a strong desire --

Ayrıca yanlışları düzeltmek ve

a very keen, deep desire --

eziyet gören kurbanlara yardım etmek için

to right wrongs

çok güçlü -- çok keskin,

and help the victims of oppression.

derin -- bir tutku besliyordum.

While studying at college in the UK,

İngiltere'de üniversitede okurken,

I met others who showed me how I could channel that desire

bana bu tutkuyu nasıl yönlendirip dinime nasıl katkı sağlayacağımı

and help through my religion.

gösteren insanlarla tanıştım.

And I was radicalized --

Şiddeti doğru, hatta belli

enough to consider violence correct,

koşullarda bir erdem varsayacak kadar

even a virtue under certain circumstances.

radikalleştirildim.

So I became involved in the jihad in Afghanistan.

Böylece, Afganistan'da cihada dâhil oldum.

I wanted to protect the Muslim Afghan population against the Soviet army.

Sovyet ordusuna karşı Müslüman Afganları korumak istemiştim.

And I thought that was jihad:

Bunun cihat olduğunu düşündüm:

my sacred duty,

Tanrı'nın ödüllendirileceği

which would be rewarded by God.

kutsal görevim.

I became a preacher.

Bir vaiz oldum.

I was one of the pioneers of violent jihad in the UK.

İngiltere'deki hiddetli cihadın öncülerinden biriydim.

I recruited,

Askere aldım,

I raised funds, I trained.

bağış topladım, eğitim verdim.

I confused true jihad

Gerçek cihadı, faşist İslamcıların yansıttığı

with this perversion as presented by the fascist Islamists --

bu dalalet ile karıştırdım -- bu insanlar, güce, otoriteye ve

dünya üzerindeki kontrole duydukları

these people who use the idea of jihad

to justify their lust for power, authority and control on earth:

tutkuyu meşrulaştırmak için cihat fikrini kullanıyorlardı:

a perversion perpetuated today by fascist Islamist groups

Günümüzde El-Kaide, İslam Devleti ve diğerleri gibi faşist İslamcı grupların

like al-Qaeda, Islamic State and others.

sürdürdüğü bir sapkınlık.

For a period of around 15 years,

Ortalama 15 yıllık bir dönem boyunca,

I fought for short periods of time

Afganistan'ın yanı sıra, Keşmir ve Myanmar'da da

in Kashmir and Burma,

kısa dönemlerde

besides Afghanistan.

savaştım.

Our aim was to remove the invaders,

Amacımız istilacıları defetmek,

to bring relief to the oppressed victims

baskı gören kurbanları teselli etmek

and of course to establish an Islamic state,

ve elbette bir İslam devleti kurmak,

a caliphate for God's rule.

Tanrı'nın yöneteceği bir hilafet kurmaktı.

And I did this openly.

Bunu açıkça yaptım.

I didn't break any laws.

Hiçbir kuralı çiğnemedim.

I was proud and grateful to be British --

İngiliz olmaktan gururlu ve minnettardım--

I still am.

hâlâ da öyleyim.

And I bore no hostility against this, my country,

Ayrıca, ne kendi ülkeme düşmanlık besliyor,

nor enmity towards the non-Muslim citizens,

ne de Müslüman olmayan vatandaşlara nefret besliyordum,

and I still don't.

hâlâ da beslemiyorum.

During one battle in Afghanistan,

Afganistan'da bir savaş esnasında,

some British men and I formed a special bond

birkaç İngiliz ve ben, 15 yaşında, ismi Abdullah olan,

with a 15-year-old Afghani boy,

iyiliğe hevesli, masum, sevecen

Abdullah,

ve cana yakın bir çocukla

an innocent, loving and lovable kid

özel bir

who was always eager to please.

ilişki oluşturduk.

He was poor.

Fakirdi.

And boys like him did menial tasks in the camp.

Onun gibi çocuklar kampta hizmetçilik yapıyorlardı.

And he seemed happy enough,

Oldukça mutlu görünüyordu,

but I couldn't help wonder --

ama düşünmeden edemiyordum--

his parents must have missed him dearly.

ailesi onu oldukça özlemiş olmalıydı.

And they must have dreamt about a better future for him.

Onun için daha iyi bir gelecek hayal etmiş olmalılardı.

A victim of circumstance caught up in a war,

Savaşın içerisindeki şartların bir kurbanıydı,

cruelly thrust upon him

zamanın acımasız şartları

by the cruel circumstances of the time.

ona hücum etmişti.

One day I picked up this unexploded mortar shell in a trench,

Bir gün, siperdeki bu patlamamış havan mermisini aldım

and I had it deposited in a makeshift mud hut lab.

ve eğreti bir çamur kulübe laboratuvarına götürdüm.

And I went out on a short, pointless skirmish --

Kısa, amaçsız -- her zaman amaçsız olan bir çatışmaya gittim,

always pointless,

birkaç saat sonra döndüm

And I came back a few hours later to discover he was dead.

ve onu ölü buldum.

He had tried to recover explosives from that shell.

O kabuktaki patlayıcıları tamir etmeye çalışmıştı.

It exploded, and he died a violent death,

Patladı ve ölümü korkunçtu,

blown to bits by the very same device that had proved harmless to me.

bana zararsız gelen o alet yüzünden parçalara ayrılmıştı.

So I started to question.

Sorgulamaya başladım.

How did his death serve any purpose?

Bu ölümün nasıl bir amacı olabilirdi?

Why did he die and I lived?

O neden öldü ve ben neden yaşıyorum?

I carried on.

Devam ettim.

I fought in Kashmir.

Keşmir'de savaştım.

I also recruited for the Philippines,

Ayrıca Filipinler, Bosna ve Çeçenistan'da

Bosnia and Chechnya.

askere aldım.

And the questions grew.

Sorular çoğaldı.

Later in Burma,

Daha sonra Birmanya'da,

I came across Rohingya fighters,

Rohingya savaşçılarıyla karşılaştım,

who were barely teenagers,

hemen hemen gençlerdi,

born and brought up in the jungle,

ormanda doğup büyümüşlerdi,

carrying machine guns and grenade launchers.

makineli tüfek ve bomba atar taşıyorlardı.

I met two 13-year-olds with soft manners and gentle voices.

Sakin bir tutumla ve kibar bir sesle, 13 yaşında olan iki tanesiyle tanıştım.

Looking at me,

Bana baktılar,

they begged me to take them away to England.

onları İngiltere'ye götürmem için yalvardılar.

They simply wanted to go to school --

Yalnızca okula gitmek istiyorlardı--

that was their dream.

hayalleri buydu.

My family --

Ailem--

my children of the same age --

onlarla yaşıt çocuklarım--

were living at home in the UK,

İngiltere'de evde yaşıyorlar,

going to school,

okula gidiyorlar,

living a safe life.

güvenli bir hayat yaşıyorlardı.

And I couldn't help wonder

Merak ediyordum,

how much these young boys must have spoken to one another

acaba bu genç çocuklardan kaçı, birbirleriyle böyle bir yaşamın hayali

about their dreams for such a life.

hakkında konuşmuşlardı.

Victims of circumstances:

Şartların kurbanları:

these two young boys,

Bu iki genç çocuk,

sleeping rough on the ground, looking up at the stars,

taşın üzerinde uyuyor, yıldızlara bakıyor

cynically exploited by their leaders

ve övgü ile güce duydukları kişisel tutku için liderleri

for their personal lust for glory and power.

tarafından küçümsenerek sömürülüyorlardı.

I soon witnessed boys like them killing one another

Sonra, düşman gruplar arasındaki çatışmalarda, onlar gibi çocukların

in conflicts between rival groups.

birbirlerini öldürdüklerine şahit oldum.

And it was the same everywhere ...

Bu, her yerde aynı şekildeydi--

Afghanistan, Kashmir, Burma,

Afganistan'da, Keşmir'de, Birmanya'da,

Philippines, Chechnya;

Filipinler'de, Çeçenistan'da;

petty warlords got the young and vulnerable to kill one another

aşağılık savaş beyleri, cihat adına, genç ve zayıf çocukların birbirlerini

in the name of jihad.

öldürmelerini sağlıyordu.

Muslims against Muslims.

Müslümanlara karşı Müslümanlar.

Not protecting anyone against invaders or occupiers;

İstilacı ya da işgalcilere karşı kimseyi korumuyor

not bringing relief to the oppressed.

ve baskı görenlere teselli sağlamıyorlardı.

Children being used,

Çocuklar kullanılıyordu,

cynically exploited;

küçümsenerek sömürülüyorlardı;

people dying in conflicts

cihat adına desteklediğim karmaşalarda

which I was supporting in the name of jihad.

insanlar ölüyordu.

And it still carries on today.

Bu, günümüzde de devam ediyor.

Realizing that the violent jihad

Yurtdışında temas kurduğum vahşi cihadın

I had engaged in abroad

çok farklı olduğunu

fark edince -- çünkü tecrübe ettiğim şey

was so different --

ile kutsal görev olduğunu düşündüğüm

such a chasm between what I had experienced

and what I thought was sacred duty --

şey arasında bir uçurum vardı --

I had to reflect on my activities here in the UK.

burada, İngiltere'deki eylemlerimi derinlemesine düşünmeliydim.

I had to consider my preaching,

Vaazlarımı, askerliğimi, toplanan

recruiting, fund-raising,

paraları, eğitimi

training,

düşünmeliydim ve en önemlisi,

but most importantly, radicalizing --

radikalleştirmenin -- benim yaptığım gibi,

genç insanları savaşa ve ölüme göndermenin --

sending young people to fight and die

as I was doing --

tamamen yanlış bir şey

all totally wrong.

olduğunu düşünmeliydim.

So I got involved in violent jihad in the mid '80s,

Yani, 80'lerin ortalarında hiddet dolu cihada dâhil oldum,

starting with Afghanistan.

bu, Afganistan'la başladı.

And by the time I finished it was in the year 2000.

Bitirdiğim zaman ise 2000 yılıydı.

I was completely immersed in it.

Tamamen içerisine girmiştim.

All around me people supported,

Etrafımda herkes, onların adına

applauded,

yaptıklarımızı

even celebrated what we were doing in their name.

destekliyor, alkışlıyor ve hatta övüyorlardı.

But by the time I learned to get out,

Fakat bunun içinden çıkmayı öğrenip

completely disillusioned in the year 2000,

2000 yılında tamamen farkında vardığımda,

15 years had passed.

15 yıl geçmişti.

So what goes wrong?

Peki, yanlış olan nedir?

We were so busy talking about virtue,

Erdemden bahsetmekle meşguldük

and we were blinded by a cause.

ve bir sebep bizi kör etmişti.

And we did not give ourselves a chance to develop a virtuous character.

Kendimize, erdemli bir karakter yaratma şansı vermiyorduk.

We told ourselves we were fighting for the oppressed,

Kendimize, baskı görenler için savaştığımızı söylüyorduk

but these were unwinnable wars.

fakat bunlar kazanılamayan savaşlardı.

We became the very instrument through which more deaths occurred,

Daha fazla ölüme neden olan bir şeyin araçları hâline gelmiştik,

complicit in causing further misery

zalim azınlığın bencil amaçları için daha çok ıstıraba neden olarak

for the selfish benefit of the cruel few.

suç ortaklığı yapıyorduk.

So over time,

Zamanla,

a very long time,

uzun zaman sonra,

I opened my eyes.

gözlerim açıldı.

I began to dare

Gerçekle yüzleşmeye,

to face the truth,

düşünmeye, zor sorularla

to think,

yüzleşmeye

to face the hard questions.

cesaret etmeye başladım.

I got in touch with my soul.

Ruhumla iletişime geçtim.

What have I learned?

Ne mi öğrendim?

That people who engage in violent jihadism,

Hiddetli cihadçılığa dâhil olan o insanlar,

that people who are drawn to these types of extremisms,

bu tür aşırılıklara boğulmuş o insanlar,

are not that different to everyone else.

herkesten çok da farklı değildirler.

But I believe such people can change.

Ama, bu insanların değişebileceğine inanıyorum.

They can regain their hearts and restore them

Kalplerini yeniden kazanıp onu, iyileştiren insani değerler

by filling them with human values that heal.

ile doldurarak iyileştirebilirler.

When we ignore the realities,

Gerçekleri görmezden geldiğimiz zaman,

we discover that we accept what we are told without critical reflection.

eleştirel bir yaklaşımda bulunmadan, bize söyleneni kabul ettiğimizi keşfederiz.

And we ignore the gifts and advantages that many of us would cherish

Çoğumuzun yaşamlarında bir an bile olsa değer vereceği avantajları ve

even for a single moment in their lives.

kabiliyetleri görmezden geliyoruz.

I engaged in actions I thought were correct.

Doğru olduğunu düşündüğüm eylemlerde bulundum.

But now I began to question how I knew what I knew.

Ama şimdi, bildiğim şeyi nasıl bildiğimi sorgulamaya başladım.

I endlessly told others to accept the truth,

Herkese doğruyu kabul etmelerini söyleyip duruyordum, ancak

but I failed to give doubt its rightful place.

doğrunun hakiki yerinden şüphe etme konusunda başarısız oldum.

This conviction that people can change is rooted in my experience,

İnsanların değişebileceği düşüncesinin kökleri benim tecrübemde,

my own journey.

kendi yolculuğumda.

Through wide reading,

Kapsamlı okuma,

reflecting,

düşünme,

contemplation, self-knowledge,

niyet, kendini tanıma aracılığıyla;

I discovered,

bizlerin ve onların

I realized that Islamists' world of us and them is false and unjust.

İslamcı dünyalarının yanlış ve adaletsiz olduğunu keşfettim.

Through considering the uncertainties in all that we had asserted,

Bozulamaz ve su götürmez doğrular üzerinden ileri sürdüğümüz

her şeydeki belirsizlikleri

to the inviolable truths,

incontestable truths,

dikkate alarak,

I developed a more nuanced understanding.

daha incelikli bir anlayış geliştirdim.

I realized that in a world crowded with variation and contradiction,

Çeşitlilik ve karşıtlıklarla dolu bir dünyada, ahmak vaizler,

foolish preachers,

tıpkı benim olduğum gibi,

only foolish preachers like I used to be,

yalnızca ahmak vaziler, gerçeklik kattıkları mitler ve kurgular

see no paradox in the myths and fictions they use to assert authenticity.

arasında çelişki görmezler.

So I understood the vital importance of self-knowledge,

Yani, kendini tanımanın, politik farkındalığın ve bağlandığımız

political awareness

şeyler ve eylemlerimizin

insanları nasıl etkilediklerine dair daha derin ve engin bir anlayışın

and the necessity for a deep and wide understanding

of our commitments and our actions,

gerekli olmasının

how they affect others.

hayati önemini anladım.

So my plea today to everyone,

Bugün herkese, özellikle de

especially those who sincerely believe in Islamist jihadism ...

İslamcı cihadçılığa samimi olarak inanlara bir ricada bulunacağım ...

refuse dogmatic authority;

inanca dayalı otoriteyi reddedin;

let go of anger, hatred and violence;

öfkeyi, nefreti ve şiddeti bırakın;

learn to right wrongs

acımasız, adaletsiz ve yararsız

without even attempting to justify cruel, unjust and futile behavior.

davranışlarda bulunmadan, yanlışları düzeltmeyi öğrenin.

Instead create a few beautiful and useful things

Bunun yerine, bizleri daha uzun süre yaşatacak olan birkaç güzel ve

that outlive us.

faydalı şey yaratın.

Approach the world, life,

Dünyaya ve hayata sevgiyle

with love.

yaklaşın.

Learn to develop

Dünyadaki ve diğer

or cultivate your hearts

insanlardaki iyiliği,

to see goodness, beauty and truth in others and in the world.

güzelliği ve gerçeği görmek için, kalplerinizi geliştirmeyi öğrenin.

That way we do matter more to ourselves ...

Bir şeyi yapma biçimimiz, bizim için ...

to each other,

birbirimiz için,

to our communities

halkımız için ve

and, for me, to God.

bence, Tanrı için, önemlidir.

This is jihad --

Cihat budur --

my true jihad.

benim doğru cihadım budur.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)