Charity Tillemann-Dick: After a lung transplant, an aria

Charity Tilleman-Dick: Çift taraflı akciğer naklini takiben şarkı söylüyor

Çeviri: Isil Arican Gözden geçirme: Sancak Gülgen

You may not know this,

Belki bunu bilmiyorsunuz, ama

but you are celebrating an anniversary with me.

benimle burada bir yıldönümü kutluyorsunuz.

I'm not married,

Evli değilim,

but one year ago today,

ama tam bir yıl önce bugün,

I woke up

çift taraflı akciğer nakli

from a month-long coma,

ardından bir ay süren bir

following a double lung transplant.

komadan uyandım.

Crazy, I know. Insane.

Çılgınca değil mi, biliyorum.

Thank you.

Teşekkürler.

Six years before that,

Bundan altı yıl kadar önce

I was starting my career

Avrupa'da kariyerime bir

as an opera singer in Europe,

opera sanatçısı olarak yeni başlıyordum ki

when I was diagnosed with

PH olarak bilinen

idiopathic pulmonary hypertension --

idiyopatik pulmoner hipertansyon

also known as PH.

tanısı aldım.

It happens when there's a thickening

Bu durum akciğer toplardamarlarında

in the pulmonary veins,

kalınlaşma olması sonucu

making the right side of the heart

kalbin sağ tarafının fazla mesai

work overtime,

yapmasına neden oluyor

and causing what I call

ve benim ters-taş kalpli

the reverse-Grinch effect.

dediğim bir şeye sebep oluyor.

My heart was three-and-a-half sizes

Kalbim bana üçbuçuk beden kadar

too big.

büyüktü.

Physical activity becomes very difficult

Bu durumdaki insanlar için

for people with this condition,

fiziksel aktivite çok zor hale geliyor.

and usually after two to five years,

Genelde iki ila beş yıl sonra da

you die.

ölüyorsunuz.

I went to see this specialist,

Uzman bir doktora gittim,

and she was top-of-the-field

ki bu alandaki en yetkin kişi idi.

and told me I had to stop singing.

Bana şarkı söylemeyi bırakmamı söyledi.

She said, "Those high notes are going to kill you."

Dedi ki: "Bu yüksek notalar seni öldürecek."

While she didn't have any medical evidence

her ne kadar opera aryaları ile

to back up her claim

pulmoner hipertansiyonun

that there was a relationship

birbiri ile ilintisini kanıtlayacak

between operatic arias

tıbbi bir delil olmasa da elinde

and pulmonary hypertension,

benim şarkı yerine

she was absolutely emphatic

kendi cenaze marşımı

I was singing my own obituary.

söylediğimi düşünüyordu.

I was very limited by my condition, physically.

hastalığım beni fiziksel anlamda çok kısıtlıyordu

But I was not limited when I sang,

ama şarkı söylerken kısıtlanmış hissetmiyordum.

and as air came up from my lungs,

Hava ciğerlerimi terk edip

through my vocal cords

ses tellerimden geçip

and passed my lips as sound,

dudaklarımdan ses olarak döküldüğünde

it was the closest thing I had ever come

kendimi bir nevi

to transcendence.

transta hissediyordum.

And just because of someone's hunch,

Sadece birinin önsezisi nedeniyle

I wasn't going to give it up.

bundan vaz geçmeyi de düşünmüyordum.

Thankfully, I met Reda Girgis,

Şükürler olsun ki Reda Girgis ile tanıştım,

who is dry as toast,

çok ciddi birisi

but he and his team at Johns Hopkins

ama o ve John Hopkins'teki takım arkadaşları

didn't just want me to survive,

sadece hayatta kalmam değil,

they wanted me

hayatımın bir anlamı da olması

to live a meaningful life.

için uğraştılar.

This meant making trade-offs.

Bu bazı konulardan fedakarlık etmek demek.

I come from Colorado.

Ben Colorado'luyum.

It's a mile high,

Deniz seviyesinden 1.5 km yukarıda

and I grew up there with my 10 brothers and sisters

burada müthiş bir anne baba ve 10 kardeş ile

and two adoring parents.

büyüdüm.

Well, the altitude exacerbated my symptoms.

Yüksek rakım hastalığımın semptomplarını alevlendirdi

So I moved to Baltimore to be near my doctors

ben de Baltimor'da doktorlarımın yakınına taşındım

and enrolled in a conservatory nearby.

ve yakındaki bir konservatuara yazıldım.

I couldn't walk as much as I used to,

Eskisi kadar çok yürüyemiyordum, ben de

so I opted for five-inch heels.

5 puntoluk topuklulara ve

And I gave up salt,

tuz yemeye veda ettim,

I went vegan,

vegan oldum ve

and I started taking huge doses of

inanılmaz yüksek dozlarda sildenafil

sildenafil,

kullanmaya başladım.

also known as Viagra.

Viagra diye de bilinen ilaç.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

My father and my grandfather were always looking for the newest thing

Babam ve dedem, her zaman tıp veya alternatif tıpta bana uygun yeni

in alternative or traditional therapies

tedaviler arıyorlardı.

for PH,

PH için.

but after six months,

Ama altı ay sonra

I couldn't walk up a small hill. I couldn't climb a flight of stairs.

artık ufak bir yokuşu bile çıkamıyordum, tek bir kat bile merdiven çıkamaz oldum.

I could barely stand up

Bayılacakmış gibi olmadan

without feeling like I was going to faint.

ayakta bile duramıyordum.

I had a heart catheterization,

Kalbime anjio yapıldı,

where they measure this internal arterial pulmonary pressure,

akciğer atardamarımın basıncını ölçtüler.

which is supposed to be between 15 and 20.

Normalde 15 ila 20 arası olması gerekirken

Mine was 146.

benimki 146 idi.

I like to do things big,

Büyük oynamayı severim.

and it meant one thing:

Bu tek bir anlama geliyordu:

there is a big gun treatment

son çare olarak Flolan isimki bir

for pulmonary hypertension called Flolan,

ilaç var pulmoner hipertansiyon tedavisinde kullanılıyor.

and it's not just a drug;

Sadece ilaç denemez

it's a way of life.

bir yaşam biçimi.

Doctors insert a catheter into your chest,

Doktorlar göğsünüze bir kateter yerleştiriyorlar

which is attached to a pump

ucunda da bir pompa var

that weighs about four-and-a-half pounds.

neredeyse 3 kilo ağırlığında.

Every day, 24 hours, that pump is at your side,

Her gün, 24 saat boyunca, pompa sizinle beraber,

administering medicine

ilacı doğrudan

directly to your heart,

kalbinize veriyor.

and it's not

Pek çok açıdan

a particularly preferable

tercih edilen

medicine in many senses.

bir ilaç değil.

This is a list of the side effects:

Bir sürü yan etkisi var:

if you eat too much salt,

Çok tuz yerseniz,

like a peanut butter and jelly sandwich,

mesela fıstık ezmeli reçelli sandviç,

you'll probably end up in the ICU.

muhtemelen yoğun bakımı boyluyorsunuz.

If you go through a metal detector,

Metal dedektörden geçerseniz

you'll probably die.

muhtemelen ölüyorsunuz.

If you get a bubble in your medicine --

Eğer ilacınızda ufacık bir baloncuk kalsa--

because you have to mix it every morning --

çünkü her sabah onu iyice karıştırmanız lazım--

and it stays in there,

baloncuk kalırsa

you probably die.

muhtemelen ölüyorsunuz.

If you run out of medicine, you definitely die.

Eğer ilacınız biterse, kesinlikle ölüyorsunuz.

No one wants to go on Flolan.

Kimse Flolan kullanmak istemiyor.

But when I needed it,

Ama benim en ihtiyacım olduğunda

it was a godsend.

imdadıma yetişti.

Within a few days, I could walk again.

Birkaç gün içinde, tekrar yürüyebilmeye başladım.

Within a few weeks, I was performing,

Birkaç hafta sonra da şarkı söylüyordum.

and in a few months,

Birkaç ay sonra Kennedy Center'de

I debuted at the Kennedy Center.

sahneye çıktım.

The pump was a little bit problematic when performing,

Pompa sahnedeyken biraz sorun oluyordu,

so I'd attach it to my inner thigh

bu nedenle onu bacağımın içine tutturuyordum.

with the help of the girdle and an ACE bandage.

jartiyer ve elastik bandajla.

Literally hundreds of elevator rides

Pompamı giydiğim korsenin içine

were spent with me alone

tıkıştırmaya çalıştığım ve

stuffing the pump into my Spanx,

kapı açılacak diye ödümün koptuğu

hoping the doors wouldn't open unexpectedly.

bir sürü asansöre bindim.

And the tubing coming out of my chest

Tüpler göğsümden çıkıyordu ve

was a nightmare for costume designers.

bu kostüm tasarımcılarının kabusu olmuştu.

I graduated from graduate school in 2006,

2006 yılında masterımı tamamladım ve

and I got a fellowship to go back to Europe.

Avrupa'ya gitmek için bir burs buldum.

A few days after arriving,

Vardıktan birkaç gün sonra

I met this wonderful, old conductor

yaşlı ve harika bir yönetmenle tanıştım.

who started casting me in all of these roles.

Bana bir sürü rol vermeye başladı.

And before long, I was commuting

Çok geçmeden Budapeşte,

between Budapest, Milan

Milan ve Floransa arasında

and Florence.

mekik dokuyordum.

Though I was attached

Her ne kadar vücudumda

to this ugly, unwanted,

bu çirkin, istenmeyen

high-maintenance, mechanical pet,

dikkat gerektiren bu mekanik yaratığı taşıyorsam da

my life was kind of like the happy part in an opera --

hayatım operalardaki mutlu sahneler gibiydi --

very complicated,

epey karmaşık.

but in a good way.

ama iyi anlamda.

Then in February

Derken, 2008 yılının

of 2008,

Şubat ayında

my grandfather passed away.

dedem vefat etti.

He was a big figure in all of our lives,

Onun ailemizde çok önemli bir yeri vardı,

and we loved him very much.

hepimiz onu çok severdik.

It certainly didn't prepare me

Ama olan, beni bir sonraki olacaklara

for what came next.

hazırlamadı kesinlikle.

Seven weeks later,

Yedi hafta sonra,

I got a call from my family.

ailemden bir telefon daha aldım.

My father had been in a catastrophic car accident,

Babam çok ciddi bir trafik kazası geçirmiş

and he died.

ve vefat etmişti.

At 24, my death would have been

24 yaşında olmama rağmen

entirely expected.

benim ölümüm beklenen bir şeydi

But his --

ama onunki --

well, the only way I can articulate how it felt

size ne hissettiğimi ancak şöyle anlatabilirim.

was that it precipitated

Benim hastalığımı çok

my medical decline.

kötüleştirdi.

Against my doctors' and family's wishes,

Doktorum ve ailem istememesine rağmen

I needed to go back for the funeral.

cenazeye gitmem şarttı.

I had to say goodbye

Ona veda etmeliydim,

in some way, shape or form.

bir şekilde.

But soon I was showing signs of right-heart failure,

Ama kısa bir zaman sonra sağ kalp yetmezliği belirtilerim başladı

and I had to return to sea level,

deniz seviyesine geri dönmem gerekliydi.

doing so knowing

Ve giderken de bir daha muhtemelen

that I probably would never see my home again.

asla evimi göremeyeceğimi biliyordum.

I canceled most of my engagements that summer,

O yaz, hemen bütün programlarımı iptal ettim,

but I had one left in Tel Aviv, so I went.

ama Tel Aviv'de tek bir performansım vardı, ona gittim.

After one performance,

Tek bir performanstan sonra

I could barely drag myself

kendimi sahneden bir taksiye

from the stage to the taxicab.

zor attım.

I sat down and felt the blood

Oturur oturmaz yüzüme kan hücum

rush down from my face,

ettiğini hissettim.

and in the heat of the desert,

Çöl sıcağında olmama rağmen

I was freezing cold.

donuyordum.

My fingers started turning blue,

Parmaklarım maviye dönüşmeye başladı.

and I was like, "What is going on here?"

"Bana neler oluyor böyle?" diye düşündüm.

I heard my heart's valves

Kalp kapaklarımın açılıp kapandığını

snapping open and closed.

duyabiliyordum.

The cab stopped,

Taksi durdu.

and I pulled my body from it

İçinden vücudumu zar zor çıkardım

feeling each ounce of weight

asansöre yürürken

as I walked to the elevator.

bedenimin her gramını hissediyordum.

I fell through my apartment door

Dairemin kapısına yığıldım

and crawled to the bathroom

ve banyoya emekleyerek gittim

where I found my problem:

ve sorunumun ne olduğunu keşfettim:

I had forgotten to mix in

İlacımın içine en önemli

the most important part of my medicine.

bileşeni koymayı unutmuştum.

I was dying,

Ölüyordum.

and if I didn't mix that stuff up fast,

Ve o ilacı hızlıca hazırlayıp almazsam

I would never leave that apartment alive.

apartmandan canlı çıkamayacaktım.

I started mixing,

Hazırlamaya başladım

and I felt like everything was going to fall out through one hole or another,

herşey kara bir deliğe düşüyormuş gibi geliyordu

but I just kept on going.

ama şacımı karıştırmaya devam ettim.

Finally, with the last bottle in and the last bubble out,

En son kutuyu da hazırlayıp son balonculardan kurtulunca

I attached the pump to the tubing

pompayı hortuma taktım

and lay there hoping it would kick in

ve yere yatıp ilacın etkisini bir an önce göstermesini

soon enough.

umut ettim.

If it didn't, I'd probably see my father

Eğer etkisini göstermezse, babamı

sooner than I anticipated.

tahmin ettiğimen daha önce göreceğimi düşündüm.

Thankfully, in a few minutes,

Şükürler olsun ki, birkaç dakika içinde

I saw the signature hive-like rash

bacaklarımda ilacın etkisini gösterdiğini işaret eden

appear on my legs,

kırmızı döküntüleri gördüm,

which is a side effect of the medication,

ilacın bir yan etkisi aslında,

and I knew I'd be okay.

ama iyi olacağımı anladım.

We're not big on fear in my family,

Bizim aile korkuya pek pabuç bırakmaz

but I was scared.

ama ben çok korkmuştum.

I went back to the States,

Amerika'ya döndüm,

anticipating I'd return to Europe,

Avrupa'ya geri döneceğimi umuyordum,

but the heart catheterization

ama yapılan kalp anjiosu

showed that I wasn't going anywhere

John Hopkins Hastanesi'nden kısa bir uçuş

further that a flight-for-life from Johns Hopkins Hospital.

menzili haricinde hiç bir yere gidemeyeceğimi gösterdi.

I performed here and there,

Orada burada sahneye çıktım,

but as my condition deteriorated,

ama sağlık durumum bozuldukça

so did my voice.

sesim de bozulmaya başladı.

My doctor wanted me to get on the list for a lung transplant.

Doktorum beni akciğer nakli listesine almak istiyordu;

I didn't.

ama ben değil.

I had two friends who had recently died

İki arkadaşım, çok ciddi ameliyatları takiben

months after having very challenging surgeries.

birkaç ay içinde ölmüşlerdi.

I knew another young man, though, who had PH

Benim gibi PH hastası olan ve akciğer beklerken ölen

who died while waiting for one.

bir başka genç adamı tanıyordum.

I wanted to live.

Yaşamak istiyordum.

I thought stem cells were a good option,

Kök hücre tedavisinin iyi bir alternatif olduğunu düşünüyordum

but they hadn't developed to a point

ama henüz bu avantajı gösterecek

where I could take advantage of them yet.

kadar gelişmemişti.

I officially took a break from singing,

Resmi olarak şarkı söylemeyi bıraktım,

and I went to the Cleveland Clinic

ve son üç yıl içinde beşinci kez

to be reevaluated

tekrar akciğer nakli için değerlendirimek

for the third time in five years, for transplant.

üzere Cleveland Kliniğine gittim.

I was sitting there kind of unenthusiastically talking

Orada oturmuş, organ nakli ekibinin şefiyle

with the head transplant surgeon,

konuşurken ona eğer nakil hastası olacaksam

and I asked him if I needed a transplant,

buna hazırlanmak için ne yapmam

what I could do to prepare.

gerektiğini sordum isteksizce.

He said, "Be happy.

Bana "Mutlu ol.

A happy patient

Mutlu bir hasta

is a healthy patient."

sağlıklı bir hastadır." dedi.

It was like in one verbal swoop

Benim hayat, tıp ve

he had channeled my thoughts

Konfüçyüs hakkındaki

on life and medicine

bütün görüşlerimi bir çırpıda

and Confucius.

toparlayıvermişti.

I still didn't want a transplant,

Ama hala organ nakli istemiyordum,

but in a month,

ama bir ay içinde tekrar hastaneye döndüm,

I was back in the hospital

hastaneye ayak bileklerimde

with some severely edemic kankles --

ciddi ödemlerle ile döndüm. --

very attractive.

çok çekici.

And it was right-heart failure.

Bu sağ kalp yetmezliği idi.

I finally decided

En sonunda

it was time to take my doctor's advice.

doktorumun tavisyesini dinlemeye karar verdim.

It was time for me to go to Cleveland

Cleveland'a gidip uygun bir verici

and to start the agonizing wait

bekleyeceğim acı verici an

for a match.

gelmişti.

But the next morning,

Ertesi sabah,

while I was still in the hospital,

henüz daha hastanedeyken

I got a telephone call.

bir telefon geldi.

It was my doctor in Cleveland,

Cleveland'daki doktorum arıyordu,

Marie Budev.

Marie Budev.

And they had lungs.

Bir akciğer bulmuşlardı.

It was a match.

Bana uygundu.

They were from Texas.

Texas'ta bulmuşlardı akciğerleri.

And everybody was really happy for me,

herkes benim için çok sevinçli idi,

but me.

ben hariç.

Because, despite their problems,

Çünkü başıma açtıkları sorunlara rağmen,

I had spent my whole life training my lungs,

bütün hayatımı akciğerlerimi eğitmeye adamıştım

and I was not particularly enthusiastic

ve onlardan vaz geçme konusunda da

about giving them up.

çok istekli değildim.

I flew to Cleveland,

Cleveland'a uçtum.

and my family rushed there

Ailem de hemen geldi

in hopes that they would meet me

benimle buluşup konuşmak istiyorlardı

and say what we knew

bunun birbirimizi son görüşümüz

might be our final goodbye.

olabileceğini biliyorduk.

But organs don't wait,

Ama organlar beklemez.

and I went into surgery

Onlarla vedalaşamadan

before I could say goodbye.

ameliyata girdim.

The last thing I remember

Son anımsadığım şey

was lying on a white blanket,

beyaz bir çarşafta yatarken

telling my surgeon that I needed to see my mother again,

cerrahıma annemi tekrar görmek istediğimi söylemem

and to please try and save my voice.

ve sesimi kurtarmasını rica etmem.

I fell into this apocalyptic dream world.

Bir apokaliptik riya ilkesine daldım.

During the thirteen-and-a-half-hour surgery,

Onüç buçuk saatlik ameliyat boyunca

I flatlined twice,

iki defa kalbim durdu,

40 quarts of blood

40 litre

were infused into my body.

kan nakli yapıldı.

And in my surgeon's 20-year career,

Cerrahım, 20 yıllık meslek hayatı boyunca

he said it was among the most difficult transplants

yaptığı en zor organ nakli ameliyatı

that he's ever performed.

olduğunu söyledi.

They left my chest open for two weeks.

Göğüs kafesimi iki hafta açık bıraktılar.

You could see my over-sized heart

Dışarıdan aşırı büyümüş olan

beating inside of it.

kalbimi görmeniz mümkündü.

I was on a dozen machines

Bir düzine makşneye bağlıydım

that were keeping me alive.

beni hayatta tutuyorlardı.

An infection ravaged my skin.

Cildim enfekte oldu.

I had hoped my voice would be saved,

Sesimin kurtulacağını umut ediyordum.

but my doctors knew

ama doktorlarım

that the breathing tubes going down my throat

boğazımdan giren tüplerin belki de

might have already destroyed it.

onu çoktan tahrip etmiş olduğunu biliyorlardı.

If they stayed in, there was no way I would ever sing again.

Eğer tüpler orada kalsaydı tekrar şarkı söylememe imkan yoktu.

So my doctor got the ENT,

Bu nedenle doktorum klinikteki

the top guy at the clinic, to come down

en iyi KBB ( Kulak Burun Boğaz) doktorunun

and give me surgery

ses tellerimin etrafındaki tüpleri

to move the tubes around my voice box.

çıkartacak ameliyatı yapmasını istedi.

He said it would kill me.

KBB uzmanı bunun beni öldüreceğini söyledi.

So my own surgeon performed the procedure

Bunun üzerine ameliyatı benim doktorum yaptı,

in a last-ditch attempt to save my voice.

sesimi kurtarabilmek için son bir hamle.

Though my mom couldn't say goodbye to me

Her ne kadar annemle ameliyat öncesi

before the surgery,

vedalaşamamış olsak da

she didn't leave my side

takip eden ve aylarca süren nekahat dönemimde

in the months of recovery that followed.

hep yanıbaşımdaydı.

And if you want an example

Eğer sabır, dayanıklılık

of perseverance,

ve güçten oluşan

grit and strength

bir kombinasyon

in a beautiful, little package,

görmek isterseniz

it is her.

ona bakın.

One year ago

Bir yıl önce

to this very day,

bugün

I woke up.

uyandım.

I was 95 lbs.

43 kiloydum.

There were a dozen tubes

Vücuduma giren çıkan

coming in and out of my body.

düzinelerce boru vardı.

I couldn't walk, I couldn't talk,

Yürüyemiyordum, konuşamıyordum,

I couldn't eat, I couldn't move,

yemek yiyemiyordum, hareket edemiyordum,

I certainly couldn't sing,

elbette şarkı da söyleyemiyordum.

I couldn't even breathe,

Nefes bile alamıyordum,

but when I looked up

ama baktığımda

and I saw my mother,

yanımda annemi görünce

I couldn't help but smile.

gülümsemeden duramıyordum.

Whether by a Mack truck

Büyük bir kamyon veya

or by heart failure

kalp yetmezliği,

or faulty lungs,

veya kötü akciğerlerle

death happens.

ölüm yanıbaşımızda.

But life isn't really just about avoiding death, is it?

Ama yaşam ölümü alt etmekle ilgili birşey değil, değil mi?

It's about living.

Yaşamakla ilgili.

Medical conditions don't negate the human condition.

Tıbbi problemler insan ile çelişmiyor.

And when people are allowed

İnsanların tutkularının peşinden

to pursue their passions,

gitmelerine izin verildiğinde,

doctors will find they have better,

doktorlar, hastalarının daha iyi,

happier and healthier patients.

daha mutlu ve daha sağlıklı olduğunu görüyorlar.

My parents were totally stressed out

Ailem benim uzaklara gitmem

about me going and auditioning

ve dünyanın her yanında sahneye çıkıp

and traveling and performing all over the place,

şarkı söylemem konusunda çok endişeleniyorlardı,

but they knew that it was much better for me to do that

ama biliyorlardı ki bu, benim için her an yaklaşanç

than be preoccupied with my own mortality all of the time.

yaklaşan ölümümü düşünmekten çok daha iyi bir şey.

And I'm so grateful they did.

Bunu yaptıkları için çok minnettarım.

This past summer, when I was running and singing

Geçen yaz, Colorado'daki Rocky dağlarında

and dancing and playing with my nieces and my nephews

kuzenlerim, kardeşlerim, annem ve anneannem ile

and my brothers and my sisters and my mother and my grandmother

dans eder, koşar ve eğlenirken

in the Colorado Rockies,

bana artık şarkı söylememin

I couldn't help but think of that doctor

mümkün olmayacağını söyleyen

who told me that I couldn't sing.

doktoru düşünmeden edemedim.

And I wanted to tell her,

Ona şunu söylemek istedim

and I want to tell you,

ki size de bunu söylemek istiyorum,

we need to stop letting disease

hastalıkların bizi hayallerimizden uzaklaştırmasına

divorce us from our dreams.

izin vermekten vaz geçmeliyiz.

When we do,

Bunu yaptığımızda

we will find that patients

hastaların sadece hayatta kalmadıklarını

don't just survive;

beraberinde

we thrive.

daha da iyiye gittiklerini göreceğiz.

And some of us

Hatta bazılarımız

might even sing.

şarkı bile söylemeyi becerebilir.

(Applause)

(Alkışlar)

[Singing: French]

(Şarkı: Fransızca)

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)

Thank you.

Teşekkürler.

And I'd like to thank my pianist, Monica Lee.

Piyanistim Monica Lee'ye teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)

Thank you so much.

Çok teşekkür ederim.

Thank you.

Teşekkürler.