Charity Tillemann-Dick: After a lung transplant, an aria

92,182 views ・ 2011-01-18

TED


Խնդրում ենք կրկնակի սեղմել ստորև ներկայացված անգլերեն ենթագրերի վրա՝ տեսանյութը նվագարկելու համար:

Translator: Lilit Tovmasyan Reviewer: Gohar Khachatryan
00:15
You may not know this,
0
15330
2000
Երևի չգիտեք,
00:17
but you are celebrating an anniversary with me.
1
17330
3000
բայց ասեմ, որ դուք ինձ հետ տարեդարձ եք նշում:
00:20
I'm not married,
2
20330
3000
Ես ամուսնացած չեմ,
00:23
but one year ago today,
3
23330
3000
բայց ուղիղ մեկ տարի առաջ այս օրը,
00:26
I woke up
4
26330
2000
ես արթնացա
00:28
from a month-long coma,
5
28330
3000
մեկ ամիս տևած կոմայից,
00:31
following a double lung transplant.
6
31330
3000
որը թոքերի կրկնակի փոխպատվաստման հետևանք էր:
00:35
Crazy, I know. Insane.
7
35330
3000
Խելագարություն է, գիտեմ. Ուղղակի անմտություն:
00:40
Thank you.
8
40330
2000
Շնորհակալություն
00:42
Six years before that,
9
42330
3000
Դրանից վեց տարի առաջ
00:45
I was starting my career
10
45330
2000
ես Եվրոպայում նոր էի սկսում իմ կարիերան
00:47
as an opera singer in Europe,
11
47330
2000
որպես օպերային երգչուհի,
00:49
when I was diagnosed with
12
49330
2000
երբ ինձ մոտ ախտորոշեցին
00:51
idiopathic pulmonary hypertension --
13
51330
3000
թոքերի իդիոպաթիկ հիպերտենզիա,
00:54
also known as PH.
14
54330
2000
որը նաև հայտնի է որպես ԹՀ (PH):
00:56
It happens when there's a thickening
15
56330
3000
Դա տեղի է ունենում,
00:59
in the pulmonary veins,
16
59330
2000
երբ թոքային երակները հաստանում են,
01:01
making the right side of the heart
17
61330
2000
որն իր հերթին սրտի աջ կողմի աշխատանքը
01:03
work overtime,
18
63330
2000
առիթմիկ է դարձնում`
01:05
and causing what I call
19
65330
2000
առաջացնելով այն, ինչ ես անվանում եմ
01:07
the reverse-Grinch effect.
20
67330
2000
Գրինչի հակառակ ազդեցություն:
01:09
My heart was three-and-a-half sizes
21
69330
2000
Իմ սիրտը նորմայից երեք ու կես անգամ
01:11
too big.
22
71330
3000
ավելի մեծ էր:
01:14
Physical activity becomes very difficult
23
74330
2000
Ֆիզիկական ակտիվությունը
01:16
for people with this condition,
24
76330
3000
այս վիճակում գտնվող մարդկանց մոտ շատ է դժվարանում:
01:19
and usually after two to five years,
25
79330
3000
Եվ սովորաբար երկուսից հինգ տարի հետո
01:22
you die.
26
82330
2000
մահանում ես:
01:24
I went to see this specialist,
27
84330
2000
Ես գնացի մի մասնագետի մոտ,
01:26
and she was top-of-the-field
28
86330
2000
որն այս բնագավառում ամենալավն էր,
01:28
and told me I had to stop singing.
29
88330
3000
և նա ինձ ասաց, որ ստիպված եմ դադարեցնել երգելը:
01:31
She said, "Those high notes are going to kill you."
30
91330
3000
Նա ասաց. «Այդ բարձր նոտաները կսպանեն քեզ»:
01:34
While she didn't have any medical evidence
31
94330
2000
Թեև նա որևէ բժշկական ապացույց չուներ
01:36
to back up her claim
32
96330
2000
պնդելու,
01:38
that there was a relationship
33
98330
2000
որ որևէ կապ կա,
01:40
between operatic arias
34
100330
2000
օպերային արիաների
01:42
and pulmonary hypertension,
35
102330
2000
և թոքային հիպերտենզիայի միջև,
01:44
she was absolutely emphatic
36
104330
2000
նա միանգամայն վստահ էր,
01:46
I was singing my own obituary.
37
106330
3000
որ ես իմ սեփական մահախոսականն եմ երգում:
01:50
I was very limited by my condition, physically.
38
110330
3000
Իմ վիճակի պատճառով ես ֆիզիկապես շատ էի սահմանափակված:
01:53
But I was not limited when I sang,
39
113330
3000
Բայց ոչ մի սահմանափակում չկար, երբ երգում էի:
01:56
and as air came up from my lungs,
40
116330
2000
Եվ երբ օդը ձայնալարերի միջոցով
01:58
through my vocal cords
41
118330
2000
դուրս էր գալիս թոքերիցս`
02:00
and passed my lips as sound,
42
120330
3000
անցնելով շուրթերիս միջով և դառնալով հնչյուն,
02:03
it was the closest thing I had ever come
43
123330
3000
թվում էր, թե դա ամենամոտ բանն էր,
02:06
to transcendence.
44
126330
3000
վերափոխվելուն, որին ես երբևէ առնչվել եմ:
02:10
And just because of someone's hunch,
45
130330
2000
Եվ միայն նրա համար, որ ինչ-որ մեկը ինչ-որ բան էր կանխազգում,
02:12
I wasn't going to give it up.
46
132330
3000
ես չէի պատրաստվում թողնել երգելը:
02:15
Thankfully, I met Reda Girgis,
47
135330
3000
Բարեբախտաբար, ես հանդիպեցի Ռեդա Գիրջիսին,
02:18
who is dry as toast,
48
138330
2000
որը ձանձրալի անձնավորություն է,
02:20
but he and his team at Johns Hopkins
49
140330
3000
բայց նա և նրա թիմը Ջոնս Հոփկինս համալսարանում
02:23
didn't just want me to survive,
50
143330
2000
չէին ուզում, որ ես ուղղակի ողջ մնամ:
02:25
they wanted me
51
145330
2000
Նրանք ուզում էին, որ ես
02:27
to live a meaningful life.
52
147330
3000
իմաստալից կյանք վարեմ:
02:30
This meant making trade-offs.
53
150330
3000
Դա նշանակում էր`փոխզիջումների գնալ:
02:33
I come from Colorado.
54
153330
2000
Ես Կոլորադոյից եմ`
02:35
It's a mile high,
55
155330
2000
մեկ մղոնով բարձրադիր մի շրջան,
02:37
and I grew up there with my 10 brothers and sisters
56
157330
3000
որտեղ ես մեծացել եմ իմ 10 եղբայների, քույրերի
02:40
and two adoring parents.
57
160330
2000
և ծնողների հետ, ովքեր մեզ պաշտում էին:
02:42
Well, the altitude exacerbated my symptoms.
58
162330
3000
Դե, բարձրությունն իր հերթին խորացնում էր ախտանիշներս:
02:45
So I moved to Baltimore to be near my doctors
59
165330
2000
Ուստի իմ բժիշկներին մոտ լինելու համար ես տեղափոխվեցի Բալտիմոր
02:47
and enrolled in a conservatory nearby.
60
167330
3000
և հենց մոտակայքում էլ ընդունվեցի կոնսերվատորիա:
02:51
I couldn't walk as much as I used to,
61
171330
2000
Ես չէի կարողանում նախկինի պես շատ քայլել,
02:53
so I opted for five-inch heels.
62
173330
3000
ուստի ընտրեցի հինգ մատնաչափ մի հենափայտ:
02:56
And I gave up salt,
63
176330
2000
Ես հրաժարվեցի աղից,
02:58
I went vegan,
64
178330
2000
դարձա խիստ բուսակեր
03:00
and I started taking huge doses of
65
180330
3000
և սկսեցի ընդունել
03:04
sildenafil,
66
184330
2000
sildenafil-ի հսկայական չափաբաժիններ,
03:06
also known as Viagra.
67
186330
3000
որը նաև հայտնի է որպես վիագրա:
03:09
(Laughter)
68
189330
4000
(Ծիծաղ)
03:15
My father and my grandfather were always looking for the newest thing
69
195330
3000
Հայրիկս և պապիկս անընդհատ նորագույն բաներ էին փնտրում
03:18
in alternative or traditional therapies
70
198330
2000
ԹՀ-ի այլընտրանքային
03:20
for PH,
71
200330
2000
կամ ավանդական բուժման մեջ,
03:22
but after six months,
72
202330
2000
բայց վեց ամիս անց,
03:24
I couldn't walk up a small hill. I couldn't climb a flight of stairs.
73
204330
3000
ես նույնիսկ մի փոքրիկ բլուր կամ աստիճաններ չէի կարողանում բարձրանալ,
03:27
I could barely stand up
74
207330
2000
ես հազիվ էի կարողանում կանգնել
03:29
without feeling like I was going to faint.
75
209330
2000
առանց ուշաթափվելու:
03:31
I had a heart catheterization,
76
211330
2000
Ինձ սրտի կաթետրիզացիա էին անում.
03:33
where they measure this internal arterial pulmonary pressure,
77
213330
3000
չափում էին զարկերակային ճնշումը թոքերում,
03:36
which is supposed to be between 15 and 20.
78
216330
3000
որը պետք է 15-20 լինի,
03:39
Mine was 146.
79
219330
3000
իսկ իմը 146 էր:
03:42
I like to do things big,
80
222330
3000
Ես մեծ բաների սիրահար եմ,
03:45
and it meant one thing:
81
225330
2000
և դա մի բան կարող էր նշանակել:
03:47
there is a big gun treatment
82
227330
2000
մի հսկայական բուժման միջոց գոյություն ունի
03:49
for pulmonary hypertension called Flolan,
83
229330
3000
թոքային հիպերտենզիայի համար Ֆլոլան անունով։
03:52
and it's not just a drug;
84
232330
2000
Եվ դա միայն թմրանյութ չէ,
03:54
it's a way of life.
85
234330
2000
դա կենսակերպ էր:
03:56
Doctors insert a catheter into your chest,
86
236330
3000
Բժիշկները կատետրն ամրացնում են կրծքավանդակին,
03:59
which is attached to a pump
87
239330
2000
որն իր հերթին կցված է
04:01
that weighs about four-and-a-half pounds.
88
241330
3000
մոտ երկու կիլոգրամ կշռող պոմպին:
04:05
Every day, 24 hours, that pump is at your side,
89
245330
3000
Ամեն օր, 24 ժամ պոմպը գտնվում է քո կողքին,
04:08
administering medicine
90
248330
2000
որի միջոցով դեղորայքն ուղիղ հասնում է
04:10
directly to your heart,
91
250330
3000
քո սրտին:
04:13
and it's not
92
253330
2000
Եվ դա
04:15
a particularly preferable
93
255330
3000
այդքան էլ նախընտրելի բուժման ձև չէ,
04:18
medicine in many senses.
94
258330
2000
այն շատ դեպքերում
04:20
This is a list of the side effects:
95
260330
3000
այլ կողմնակի ազդեցություններ է առաջացնում:
04:23
if you eat too much salt,
96
263330
3000
Այսպես, եթե օգտագործեք շատ աղ,
04:26
like a peanut butter and jelly sandwich,
97
266330
2000
ինչքան օրինակ կա գետնանուշի կարագով և դոնդողի սենդվիչի մեջ,
04:28
you'll probably end up in the ICU.
98
268330
3000
դուք, հավանաբար, կհայտնվեք ինտենսիվ թերապիայի բաժանմունքում:
04:31
If you go through a metal detector,
99
271330
2000
Եթե անցնեք մետաղյա դետեկտորով,
04:33
you'll probably die.
100
273330
2000
հավանաբար կմահանաք:
04:35
If you get a bubble in your medicine --
101
275330
3000
Եթե ձեր դեղորայքի մեջ պղպջակներ լինեն,
04:38
because you have to mix it every morning --
102
278330
2000
որոնք դուք ստիպված եք դրանք ամեն առավոտ խառնել,
04:40
and it stays in there,
103
280330
2000
և եթե դրանք չվերանան,
04:42
you probably die.
104
282330
2000
դուք հավանաբար կմահանաք:
04:44
If you run out of medicine, you definitely die.
105
284330
3000
Եթե ձեր դեղերը վերջանան, դուք հաստատ կմահանաք:
04:47
No one wants to go on Flolan.
106
287330
2000
Ոչ ոք չի ուզում ֆլոլանի բուժմանը դիմել,
04:49
But when I needed it,
107
289330
3000
բայց երբ ես ունեի դրա կարիքը,
04:52
it was a godsend.
108
292330
3000
դա կարծես աստծու կողմից նվեր լիներ։
04:56
Within a few days, I could walk again.
109
296330
3000
Մի քանի օրվա ընթացքում ես նորից քայլում էի,
04:59
Within a few weeks, I was performing,
110
299330
3000
իսկ մի քանի շաբաթ հետո արդեն ելույթ էի ունենում:
05:02
and in a few months,
111
302330
2000
Մի քանի ամիս հետո
05:04
I debuted at the Kennedy Center.
112
304330
3000
ես իմ առաջին ելույթն ունեցա Քենեդի կենտրոնում:
05:07
The pump was a little bit problematic when performing,
113
307330
4000
Ելույթի ընթացքում պոմպի հետ կապված մի փոքր դժվարություններ կային,
05:11
so I'd attach it to my inner thigh
114
311330
2000
ուստի ես այն ամրացնում էի ազդրիս ներքին մասում
05:13
with the help of the girdle and an ACE bandage.
115
313330
3000
գոտու և կպչուն վիրակապի օգնությամբ:
05:16
Literally hundreds of elevator rides
116
316330
2000
Բառացիորեն վերելակով հարյուր անգամ
05:18
were spent with me alone
117
318330
2000
վեր ու վար արեցինք`
05:20
stuffing the pump into my Spanx,
118
320330
3000
մտցնելով պոմպը ներքնազգեստիս տակ`
05:23
hoping the doors wouldn't open unexpectedly.
119
323330
3000
հուսալով, որ դռներն անսպասելիորեն չեն բացվի:
05:28
And the tubing coming out of my chest
120
328330
3000
Իսկ իմ կրծքավանդակից դուրս եկող խողովակը
05:31
was a nightmare for costume designers.
121
331330
3000
զգեստներ ձևավորողների համար ուղղակի սարսափելի էր:
05:34
I graduated from graduate school in 2006,
122
334330
3000
2006թ.-ին ես ավարտեցի ասպիրանտուրան
05:37
and I got a fellowship to go back to Europe.
123
337330
3000
և Եվրոպա գնալու համար կրթաթոշակ ստացա:
05:40
A few days after arriving,
124
340330
2000
Եվ իմ ժամանումից մի քանի օր անց
05:42
I met this wonderful, old conductor
125
342330
2000
ես հանդիպեցի այս հրաշալի ծեր խմբավարին,
05:44
who started casting me in all of these roles.
126
344330
2000
ով սկսեց տալ ինձ բոլոր այս դերերը:
05:46
And before long, I was commuting
127
346330
2000
Շուտով ես հանդես էի գալիս
05:48
between Budapest, Milan
128
348330
2000
Բուդապեշտում, Միլանում
05:50
and Florence.
129
350330
2000
և Ֆլորենցիայում:
05:52
Though I was attached
130
352330
2000
Չնայած ես գամված էի
05:54
to this ugly, unwanted,
131
354330
2000
այդ այլանդակ, անցանկալի,
05:56
high-maintenance, mechanical pet,
132
356330
2000
մեծ խնամք պահանջող մեխանիկական կենդանուն,
05:58
my life was kind of like the happy part in an opera --
133
358330
3000
իմ կյանքը կարծես օպերայի երջանիկ պահերից լիներ`
06:01
very complicated,
134
361330
2000
շատ բարդ,
06:03
but in a good way.
135
363330
2000
բայց լավ ձևով:
06:05
Then in February
136
365330
3000
Դրանից հետո`
06:08
of 2008,
137
368330
2000
2008թ.-ի փետրվարին,
06:10
my grandfather passed away.
138
370330
2000
մահացավ պապիկս:
06:12
He was a big figure in all of our lives,
139
372330
2000
Նա մեր բոլորի կյանքում մեծ դեր է ունեցել,
06:14
and we loved him very much.
140
374330
3000
և մենք նրան շատ էինք սիրում:
06:18
It certainly didn't prepare me
141
378330
2000
Դա, իհարկե, չնախապատրաստեց ինձ
06:20
for what came next.
142
380330
2000
այն ամենին, ինչ դեռ տեղի էր ունենալու:
06:22
Seven weeks later,
143
382330
2000
Յոթ շաբաթ անց
06:24
I got a call from my family.
144
384330
3000
տնից զանգ ստացա:
06:27
My father had been in a catastrophic car accident,
145
387330
4000
Հայրս ավտովթարի էր ենթարկվել
06:31
and he died.
146
391330
3000
և մահացել:
06:34
At 24, my death would have been
147
394330
2000
Չնայած ես 24 տարեկան էի, իմ մահը
06:36
entirely expected.
148
396330
3000
միանգամայն սպասելի էր,
06:39
But his --
149
399330
3000
բայց նրանը…
06:42
well, the only way I can articulate how it felt
150
402330
3000
Դե միակ ձևը բացատրելու, թե դա ինչ զգացում էր,
06:45
was that it precipitated
151
405330
2000
այն է, որ դրա հետևանքով
06:47
my medical decline.
152
407330
3000
վիճակս վատացավ:
06:50
Against my doctors' and family's wishes,
153
410330
3000
Հակառակ բժիշկներիս և ընտանիքիս ցանկության`
06:53
I needed to go back for the funeral.
154
413330
2000
ես պետք է գնայի թաղման արարողությանը:
06:55
I had to say goodbye
155
415330
2000
Ես պետք է նրան հրաժեշտ տայի
06:57
in some way, shape or form.
156
417330
3000
այս կամ այն ձևով։
07:00
But soon I was showing signs of right-heart failure,
157
420330
3000
Սակայն շուտով ինձ մոտ սրտի աջ կողմի անբավարարության նշաններ սկսեցին ի հայտ գալ,
07:03
and I had to return to sea level,
158
423330
2000
և ես ստիպված էի վերադառնալ ծովի մակարդակին`
07:05
doing so knowing
159
425330
2000
գիտակցելով,
07:07
that I probably would never see my home again.
160
427330
3000
որ հավանաբար էլ երբեք չեմ տեսնի իմ տունը:
07:12
I canceled most of my engagements that summer,
161
432330
3000
Այդ ամառ ես չեղյալ հայտարարեցի իմ ելույթների մեծ մասը,
07:15
but I had one left in Tel Aviv, so I went.
162
435330
3000
բայց, այնուամենայնիվ, Թել Ավիվում մի հանդիպում ունեի, ուստի գնացի:
07:19
After one performance,
163
439330
2000
Մի ելույթից հետո արդեն
07:21
I could barely drag myself
164
441330
2000
ես հազիվ կարողացա ինձ
07:23
from the stage to the taxicab.
165
443330
2000
բեմից տաքսու մեջ գցել:
07:25
I sat down and felt the blood
166
445330
2000
Ես նստեցի և զգացի, թե ինչպես է արյունը
07:27
rush down from my face,
167
447330
3000
խփում դեմքիս:
07:30
and in the heat of the desert,
168
450330
3000
Եվ այդ շոգ անապատում
07:33
I was freezing cold.
169
453330
2000
ես ցրտից սառել էի:
07:35
My fingers started turning blue,
170
455330
2000
Մատներս սկսեցին կապտել,
07:37
and I was like, "What is going on here?"
171
457330
3000
և ես մտածեցի. «Ինչ է կատարվում»:
07:40
I heard my heart's valves
172
460330
2000
Ես լսում էի, թե ինչպես են սրտիս փականները
07:42
snapping open and closed.
173
462330
2000
բացվում և փակվում:
07:44
The cab stopped,
174
464330
2000
Տաքսին կանգնեց,
07:46
and I pulled my body from it
175
466330
2000
և ինքս ինձ այնտեղից դուրս հանելով`
07:48
feeling each ounce of weight
176
468330
2000
զգում էի մարմնիս յուրաքանչյուր գրամը,
07:50
as I walked to the elevator.
177
470330
2000
երբ դեպի վերելակն էի քայլում:
07:52
I fell through my apartment door
178
472330
2000
Բնակարանիս դռան վրա հենվելով`
07:54
and crawled to the bathroom
179
474330
2000
հասա լոգարան,
07:56
where I found my problem:
180
476330
2000
որտեղ հասկացա, թե որն է իմ խնդիրը.
07:58
I had forgotten to mix in
181
478330
2000
ես մոռացել էի խառնել
08:00
the most important part of my medicine.
182
480330
2000
դեղորայքիս ամենակարևոր մասը:
08:02
I was dying,
183
482330
2000
Ես մեռնում էի։
08:04
and if I didn't mix that stuff up fast,
184
484330
2000
Եթե ես դա արագ չխառնեի,
08:06
I would never leave that apartment alive.
185
486330
3000
այդ բնակարանից էլ երբեք ողջ դուրս չէի գա:
08:09
I started mixing,
186
489330
2000
Ես սկսեցի խառնել դեղորայքը,
08:11
and I felt like everything was going to fall out through one hole or another,
187
491330
3000
և թվում էր, թե ամեն ինչ դուրս կթափվի այս ու այն կողմից,
08:14
but I just kept on going.
188
494330
2000
բայց շարունակում էի խառնել:
08:16
Finally, with the last bottle in and the last bubble out,
189
496330
2000
Ի վերջո վերջին շշում վերջին պղպջակը խառնելուց հետո
08:18
I attached the pump to the tubing
190
498330
2000
ես ամրացրի պոմպը խողովակին
08:20
and lay there hoping it would kick in
191
500330
2000
և պառկեցի այնտեղ` հույս ունենալով,
08:22
soon enough.
192
502330
3000
որ այն բավականին շուտ կազդի:
08:25
If it didn't, I'd probably see my father
193
505330
2000
Եթե ոչ, ապա հավանաբար ես հայրիկիս
08:27
sooner than I anticipated.
194
507330
2000
սպասվածից ավելի շուտ կտեսնեի:
08:29
Thankfully, in a few minutes,
195
509330
3000
Բարեբախտաբար մի քանի րոպեից
08:32
I saw the signature hive-like rash
196
512330
3000
եղնջացան առաջացավ
08:35
appear on my legs,
197
515330
2000
ոտքերիս վրա,
08:37
which is a side effect of the medication,
198
517330
2000
որը դեղերի կոմնակի ազդեցությունն էր,
08:39
and I knew I'd be okay.
199
519330
2000
և ես հասկացա, որ լավ կլինեմ:
08:41
We're not big on fear in my family,
200
521330
3000
Մեր ընտանիքում ամեն ինչից այդքան չեն վախենում,
08:44
but I was scared.
201
524330
2000
բայց ես շատ էի վախեցել:
08:46
I went back to the States,
202
526330
2000
Ես վերադարձա Նահանգներ`
08:48
anticipating I'd return to Europe,
203
528330
2000
ակնկալելով, որ կվերադառնամ Եվրոպա,
08:50
but the heart catheterization
204
530330
2000
բայց սրտի կաթետրիզացիան
08:52
showed that I wasn't going anywhere
205
532330
3000
ցույց տվեց, որ ես ավելի հեռու չեմ գնա,
08:55
further that a flight-for-life from Johns Hopkins Hospital.
206
535330
2000
քան հանուն կյանքի փախուստը Ջոն Հոփկինսի հիվանդանոցից:
08:57
I performed here and there,
207
537330
2000
Ես ելույթ ունեցա մի շարք տեղերում,
08:59
but as my condition deteriorated,
208
539330
2000
բայց քանի որ վիճակս վատացավ,
09:01
so did my voice.
209
541330
2000
ձայնս նույնպես վատացավ:
09:03
My doctor wanted me to get on the list for a lung transplant.
210
543330
3000
Բժիշկս ուզում էր, որ ես ցուցակագրվեմ թոքերի փոխպատվաստման համար,
09:06
I didn't.
211
546330
2000
բայց ես դա չարեցի:
09:08
I had two friends who had recently died
212
548330
3000
Ես երկու ընկեր ունեի, ովքեր վերջերս էին մահացել`
09:11
months after having very challenging surgeries.
213
551330
3000
շատ ծանր վիրահատություններից ընդամենը մեկ ամիս անց:
09:14
I knew another young man, though, who had PH
214
554330
3000
Ես մի ուրիշ երիտասարդի էլ էի ճանաչում, ով ԹՀ ուներ
09:17
who died while waiting for one.
215
557330
2000
և մահացավ` վիրահատության սպասելով:
09:19
I wanted to live.
216
559330
2000
Ես ապրել էի ուզում:
09:21
I thought stem cells were a good option,
217
561330
2000
Կարծում էի, որ ցողունային բջիջները լավ տարբերակ կարող են լինել,
09:23
but they hadn't developed to a point
218
563330
2000
բայց դրանք դեռ այն աստիճանի չէին զարգացել,
09:25
where I could take advantage of them yet.
219
565330
3000
որ ես կարողանայի օգտվել դրանցից:
09:29
I officially took a break from singing,
220
569330
2000
Ես պաշտոնապես դադարեցրի երգելս
09:31
and I went to the Cleveland Clinic
221
571330
2000
և գնացի Քլեվլենդ կլինիկա,
09:33
to be reevaluated
222
573330
2000
որպեսզի վերստուգվեմ
09:35
for the third time in five years, for transplant.
223
575330
3000
փոխպատվասման համար` արդեն երրորդ անգամ հինգ տարվա մեջ:
09:38
I was sitting there kind of unenthusiastically talking
224
578330
3000
Եվ ես, այնտեղ նստած, առանց ոգևորության խոսում էի
09:41
with the head transplant surgeon,
225
581330
3000
փոխպատվաստման գլխավոր վիրաբույժի հետ
09:44
and I asked him if I needed a transplant,
226
584330
3000
և հարցրեցի նրան, որ եթե փոխպատվաստման կարիք ունենամ,
09:47
what I could do to prepare.
227
587330
2000
ինչ կարող եմ անել պատրաստվելու համար:
09:49
He said, "Be happy.
228
589330
2000
Եվ նա ասաց. «Երջանիկ եղիր,
09:51
A happy patient
229
591330
2000
երջանիկ հիվանդը
09:53
is a healthy patient."
230
593330
3000
առողջ հիվանդ է»։
09:56
It was like in one verbal swoop
231
596330
2000
Նա կարծես բանավոր կերպով
09:58
he had channeled my thoughts
232
598330
2000
իմ մտքերն ուղղեց
10:00
on life and medicine
233
600330
2000
դեպի կյանք, բժշկություն
10:02
and Confucius.
234
602330
2000
և Կոնֆուցիոս:
10:04
I still didn't want a transplant,
235
604330
3000
Ես չէի ուզում փոխպատվաստում անել,
10:07
but in a month,
236
607330
2000
բայց մի ամիս հետո
10:09
I was back in the hospital
237
609330
2000
կրկին հիվանդանոցում էի.
10:11
with some severely edemic kankles --
238
611330
3000
կոճերս սաստիկ
10:14
very attractive.
239
614330
3000
ուռել էին:
10:17
And it was right-heart failure.
240
617330
3000
Եվ դա սրտի աջ կողմի անբավարարության արդյունք էր:
10:21
I finally decided
241
621330
2000
Վերջապես ես որոշեցի,
10:23
it was time to take my doctor's advice.
242
623330
3000
որ արդեն ժամանակն է հետևել բժշկիս խորհուրդին:
10:27
It was time for me to go to Cleveland
243
627330
3000
Ժամանակն էր գնալ Քլեվլենդ
10:30
and to start the agonizing wait
244
630330
3000
և տանջվելով սպասել
10:33
for a match.
245
633330
2000
համապատասխան թոքերին:
10:35
But the next morning,
246
635330
2000
Բայց հաջորդ առավոտ,
10:37
while I was still in the hospital,
247
637330
2000
երբ ես դեռ հիվանդանոցում էի,
10:39
I got a telephone call.
248
639330
2000
ինձ զանգահարեցին:
10:41
It was my doctor in Cleveland,
249
641330
2000
Դա Քլեվլենդի իմ բժիշկն էր`
10:43
Marie Budev.
250
643330
2000
Մարի Բուդեվը:
10:45
And they had lungs.
251
645330
3000
Փոխպատվաստման համար թոքերն արդեն կային:
10:48
It was a match.
252
648330
2000
Դրանք համապատասխանում էին իմ օրգանիզմին
10:50
They were from Texas.
253
650330
2000
և բերված էին Տեխասից:
10:52
And everybody was really happy for me,
254
652330
3000
Եվ բոլորն իսկապես ուրախ էին ինձ համար,
10:55
but me.
255
655330
2000
բացի ինձնից:
10:57
Because, despite their problems,
256
657330
2000
Քանզի չնայած թոքերիս հետ կապված խնդիրներին`
10:59
I had spent my whole life training my lungs,
257
659330
3000
ես իմ ամբողջ կյանքն էի նվիրել դրանք մարզելու համար
11:02
and I was not particularly enthusiastic
258
662330
2000
և ես առանձնապես ոգևորված չէի այն փաստից,
11:04
about giving them up.
259
664330
2000
որ պետք է հրաժարվեմ դրանցից:
11:06
I flew to Cleveland,
260
666330
3000
Ես գնացի Քլեվլենդ,
11:09
and my family rushed there
261
669330
2000
և ընտանիքիս անդամները շտապեցին այնտեղ`
11:11
in hopes that they would meet me
262
671330
2000
հուսալով, որ կհանդիպեն ինձ
11:13
and say what we knew
263
673330
2000
և միգուցե վերջին անգամ
11:15
might be our final goodbye.
264
675330
2000
ինձ տեսնելուց առաջ հրաժեշտ կտան:
11:17
But organs don't wait,
265
677330
3000
Բայց քանի որ օրգաները չեն կարող սպասել,
11:20
and I went into surgery
266
680330
2000
ինձ տարան վիրահատության
11:22
before I could say goodbye.
267
682330
4000
նախքան հրաժեշտ տալը:
11:26
The last thing I remember
268
686330
2000
Վերջին բանը, որ հիշում եմ,
11:28
was lying on a white blanket,
269
688330
3000
այն էր, որ պառկած էի սպիտակ սավանի վրա,
11:31
telling my surgeon that I needed to see my mother again,
270
691330
3000
և ասում եմ իմ վիրաբույժին, որ ուզում եմ նորից տեսնել մայրիկիս
11:34
and to please try and save my voice.
271
694330
3000
և խնդրում եմ նրան փորձել պահպանել իմ ձայնը:
11:37
I fell into this apocalyptic dream world.
272
697330
4000
Ես հեքիաթային աշխարհի մեջ ընկա:
11:41
During the thirteen-and-a-half-hour surgery,
273
701330
2000
Տասներեք ու կես ժամ տևած վիրահատության ընթացքում
11:43
I flatlined twice,
274
703330
3000
սիրտս երկու անգամ կանգ առավ,
11:46
40 quarts of blood
275
706330
3000
40 լիտր արյուն
11:49
were infused into my body.
276
709330
2000
ներարկեցին մարմնիս մեջ:
11:51
And in my surgeon's 20-year career,
277
711330
3000
Վիրաբույժս ասաց, որ իր 20 տարվա պրակտիկայի ընթացքում
11:54
he said it was among the most difficult transplants
278
714330
3000
դա ամենադժվար փոխպատվաստումն էր,
11:57
that he's ever performed.
279
717330
3000
որ նա երբևէ արել էր:
12:00
They left my chest open for two weeks.
280
720330
3000
Իմ կրծքավանդակն երկու շաբաթ բաց վիճակում էր:
12:03
You could see my over-sized heart
281
723330
3000
Եվ դուք կարողանայիք տեսնել, թե իմ ահռելի սիրտը
12:06
beating inside of it.
282
726330
2000
ինչպես է բաբախում ներսում:
12:08
I was on a dozen machines
283
728330
2000
Ինձ մեծ քանակությամբ սարքավորումներ էին միացված,
12:10
that were keeping me alive.
284
730330
2000
որոնք էլ ինձ կենդանի էին պահում:
12:12
An infection ravaged my skin.
285
732330
3000
Սակայն վարակը քայքայեց մաշկս:
12:20
I had hoped my voice would be saved,
286
740330
3000
Ես հույս ունեի, որ ձայնս կհաջողվի փրկել,
12:23
but my doctors knew
287
743330
2000
բայց բժիշկներս գիտեին,
12:25
that the breathing tubes going down my throat
288
745330
2000
որ շնչառական խողովակները, որ կոկորդովս ցած էին իջնում,
12:27
might have already destroyed it.
289
747330
2000
հավանաբար արդեն փչացրել են ձայնս:
12:29
If they stayed in, there was no way I would ever sing again.
290
749330
3000
Եթե դրանք այդտեղ էլ մնային, ապա ես էլ երբեք չէի կարող երգել:
12:32
So my doctor got the ENT,
291
752330
3000
Այսպիսով, բժիշկս դիմեց ENT (Բրիտանական կլինիկա, որտեղ կատարվում են ականջի, քթի, կոկորդի և այլ վիրահատություններ)
12:35
the top guy at the clinic, to come down
292
755330
3000
լավագույն բժշկին, որպեսզի նա գա
12:38
and give me surgery
293
758330
2000
և վիրահատության միջոցով
12:40
to move the tubes around my voice box.
294
760330
3000
տեղափոխի խողովակներն իմ ձայնալարերի շուրջը:
12:44
He said it would kill me.
295
764330
2000
Բժիշկն ասաց, որ դա կսպանի ինձ:
12:46
So my own surgeon performed the procedure
296
766330
2000
Ուստի հենց իմ վիրաբույժն էլ իրականացրեց այդ վիրահատությունը`
12:48
in a last-ditch attempt to save my voice.
297
768330
3000
օգտագործելով վերջին հուսահատ փորձը, որպեսզի փրկի իմ ձայնը:
12:51
Though my mom couldn't say goodbye to me
298
771330
2000
Չնայած մայրս չկարողացավ ինձ հրաժեշտ տալ
12:53
before the surgery,
299
773330
2000
վիրահատությունից առաջ,
12:55
she didn't leave my side
300
775330
3000
սակայն նա միշտ իմ կողքին էր
12:58
in the months of recovery that followed.
301
778330
3000
իմ ապաքինման մի քանի ամսվա ընթացքում:
13:01
And if you want an example
302
781330
2000
Եվ եթե դուք
13:03
of perseverance,
303
783330
2000
հաստատակամության,
13:05
grit and strength
304
785330
2000
քաջության և ուժի
13:07
in a beautiful, little package,
305
787330
3000
մի գեղեցիկ օրինակ եք ուզում,
13:10
it is her.
306
790330
2000
ապա դա հենց նա է:
13:15
One year ago
307
795330
2000
Մեկ տարի առաջ
13:17
to this very day,
308
797330
3000
հենց այս օրը
13:20
I woke up.
309
800330
2000
ես արթնացա:
13:22
I was 95 lbs.
310
802330
2000
Ես կշռում էի 43 կգ.։
13:24
There were a dozen tubes
311
804330
2000
Մարմնիս մեջ մտնող և դրանից դուրս եկող
13:26
coming in and out of my body.
312
806330
2000
բազմաթիվ խողովակներ կային:
13:28
I couldn't walk, I couldn't talk,
313
808330
2000
Ես չէի կարողանում քայլել, խոսել,
13:30
I couldn't eat, I couldn't move,
314
810330
2000
ուտել, շարժվել,
13:32
I certainly couldn't sing,
315
812330
2000
իհարկե չէի կարողանում երգել,
13:34
I couldn't even breathe,
316
814330
2000
չէի կարողանում անգամ շնչել,
13:37
but when I looked up
317
817330
3000
բայց երբ ես վերև նայեցի
13:40
and I saw my mother,
318
820330
3000
և տեսա մայրիկիս,
13:43
I couldn't help but smile.
319
823330
3000
չկարողացա չժպտալ:
13:47
Whether by a Mack truck
320
827330
3000
Կապ չունի ինչից ես մահանում` բեռնատարից հետ ընդհարումից,
13:50
or by heart failure
321
830330
2000
սրտի անբավարարությունից,
13:52
or faulty lungs,
322
832330
2000
թե չբուժվող թոքերից
13:54
death happens.
323
834330
2000
միևնույն է մահանում ես:
13:56
But life isn't really just about avoiding death, is it?
324
836330
4000
Բայց կյանքն իրականում մահից խուսափելը չէ, այդպես չէ:
14:00
It's about living.
325
840330
3000
Կյանքը հենց ապրելն է:
14:03
Medical conditions don't negate the human condition.
326
843330
3000
Բժշկական պայմանները չեն ժխտում մարդկային վիճակը:
14:07
And when people are allowed
327
847330
2000
Իսկ երբ մարդկանց թույլ են տալիս
14:09
to pursue their passions,
328
849330
2000
հետամուտ լինել իրենց կրքերին,
14:11
doctors will find they have better,
329
851330
2000
բժիշկները տեսնում են, որ իրենք ավելի լավ,
14:13
happier and healthier patients.
330
853330
2000
երջանիկ և առողջ հիվանդներ ունեն:
14:15
My parents were totally stressed out
331
855330
3000
Ծնողներս շատ էին լարված,
14:18
about me going and auditioning
332
858330
2000
որ ես լսումների էի գնում,
14:20
and traveling and performing all over the place,
333
860330
3000
ճամփորդում էի, ամենուր ելույթ էի ունենում,
14:23
but they knew that it was much better for me to do that
334
863330
2000
բայց նրանք գիտեին, որ ինձ համար ավելի լավ է դա անել,
14:25
than be preoccupied with my own mortality all of the time.
335
865330
3000
քան ամբողջ ժամանակ մտահոգված լինել իմ սեփական մահացությամբ։
14:29
And I'm so grateful they did.
336
869330
2000
Եվ ես այնքան շնորհակալ եմ, որ նրանք դա արեցին:
14:31
This past summer, when I was running and singing
337
871330
3000
Անցած ամառ, երբ ես վազում, երգում,
14:34
and dancing and playing with my nieces and my nephews
338
874330
3000
պարում և խաղում էի զարմիկներիս,
14:37
and my brothers and my sisters and my mother and my grandmother
339
877330
3000
եղբայրներիս, քույրերիս, մայրիկիս և տատիկիս հետ
14:40
in the Colorado Rockies,
340
880330
2000
Կոլորադո Ռոքիսում,
14:42
I couldn't help but think of that doctor
341
882330
2000
ես չէի կարողանում չմտածել այն բժշկի մասին,
14:44
who told me that I couldn't sing.
342
884330
3000
ով ինձ ասում էր, որ չեմ կարողանա երգել:
14:47
And I wanted to tell her,
343
887330
2000
Եվ ես ուզում եմ նրան,
14:49
and I want to tell you,
344
889330
3000
ինչպես նաև ձեզ ասել,
14:52
we need to stop letting disease
345
892330
3000
որ մենք չպետք է թույլ տանք, որ հիվանդությունը
14:55
divorce us from our dreams.
346
895330
3000
բաժանի մեզ մեր երազանքներից:
14:58
When we do,
347
898330
2000
Երբ մենք դա անենք,
15:00
we will find that patients
348
900330
2000
կտեսնենք, որ հիվանդները
15:02
don't just survive;
349
902330
3000
ոչ միայն փրկվում են,
15:05
we thrive.
350
905330
3000
այլ գնալով ծաղկում:
15:08
And some of us
351
908330
2000
Եվ մեզնից ոմանք
15:10
might even sing.
352
910330
3000
կարող են անգամ երգել:
15:13
(Applause)
353
913330
4000
(Ծափահարություններ)
15:17
[Singing: French]
354
917330
139000
(Երգում է ֆրանսերեն)
17:37
Thank you.
355
1057330
2000
Շնորհակալություն։
17:39
(Applause)
356
1059330
6000
(Ծափահարություններ)
17:45
Thank you.
357
1065330
2000
Շնորհակալություն։
17:47
And I'd like to thank my pianist, Monica Lee.
358
1067330
3000
Եվ կուզեի շնորհակալություն հայտնել իմ դաշնակահարին` Մոնիկա Լիին:
17:50
(Applause)
359
1070330
5000
(Ծափահարություններ)
17:55
Thank you so much.
360
1075330
2000
Անչափ շնոհակալ եմ,
17:57
Thank you.
361
1077330
2000
Շնորհակալություն։
Այս կայքի մասին

Այս կայքը ձեզ կներկայացնի YouTube տեսանյութեր, որոնք օգտակար են անգլերեն սովորելու համար: Դուք կտեսնեք անգլերենի դասեր, որոնք դասավանդում են բարձրակարգ ուսուցիչներ ամբողջ աշխարհից: Կրկնակի սեղմեք յուրաքանչյուր տեսանյութի էջում ցուցադրված անգլերեն ենթագրերի վրա՝ այնտեղից տեսանյութը նվագարկելու համար: Ենթագրերը պտտվում են տեսանյութի նվագարկման հետ համաժամանակյա: Եթե ունեք որևէ մեկնաբանություն կամ հարցում, խնդրում ենք կապվել մեզ հետ՝ օգտագործելով այս կոնտակտային ձևը:

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7