How one tweet can ruin your life | Jon Ronson

Çeviri: Eren Gokce Gözden geçirme: Goksu Kalayci

In the early days of Twitter, it was like a place of radical de-shaming.

Twitter ilk zamanlarda, bir radikal utandırmama yeri gibiydi.

People would admit shameful secrets about themselves,

İnsanlar kendileri hakkında utanç verici sırları itiraf ederdi

and other people would say, "Oh my God, I'm exactly the same."

ve diğer insanlar da şöyle derdi, "Aman Tanrım, ben de tam öyleyim."

Voiceless people realized that they had a voice,

Sessiz insanlar sesleri olduğunu fark etti,

and it was powerful and eloquent.

güçlü ve etkiliydi.

If a newspaper ran some racist or homophobic column,

Eğer bir gazete ırkçı veya homofobik bir yazı yazarsa,

we realized we could do something about it.

onunla ilgili bir şeyler yapabileceğimizi fark ettik.

We could get them.

Onları cezalandırabiliyorduk.

We could hit them with a weapon that we understood but they didn't --

Bizim anladığımız, ama onların anlamadığı bir silahla onları vurabiliyorduk:

a social media shaming.

Sosyal medyada utandırma.

Advertisers would withdraw their advertising.

Reklamcılar reklamlarını geri çekerdi.

When powerful people misused their privilege,

Güçlü insanlar ayrıcalıklarını yanlış kullandıklarında,

we were going to get them.

onları cezalandırırdık.

This was like the democratization of justice.

Adaletin demokratikleşmesi gibiydi.

Hierarchies were being leveled out.

Hiyerarşi yatay hâle getiriliyordu.

We were going to do things better.

İşleri daha iyi şekilde yapacaktık.

Soon after that, a disgraced pop science writer called Jonah Lehrer --

Bundan kısa bir süre sonra, Jonah Lehrer adında rezil edilmiş bir pop bilim yazarı --

he'd been caught plagiarizing and faking quotes,

izinsiz ve sahte alıntıları fark edilmişti,

and he was drenched in shame and regret, he told me.

bana söylediği şey, utanç ve pişmanlığa boğulduğuydu.

And he had the opportunity

Bir kuruluşun öğle yemeğinde

to publicly apologize at a foundation lunch.

toplum içinde özür dileme imkânına sahip olmuştu.

This was going to be the most important speech of his life.

Bu hayatının en önemli konuşması olacaktı.

Maybe it would win him some salvation.

Belki ona bir kurtuluş getirecekti.

He knew before he arrived

Kuruluşun organizasyonu

that the foundation was going to be live-streaming his event,

canlı olarak yayınlayacağını oraya varmadan önce biliyordu;

but what he didn't know until he turned up,

ancak oraya çıkmadan önce,

was that they'd erected a giant screen Twitter feed right next to his head.

başının tam üstüne Twitter'a akış geçen büyük bir ekran koyduklarını bilmiyordu.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Another one in a monitor screen in his eye line.

Görüş hizasına da başka bir monitör ekranı.

I don't think the foundation did this because they were monstrous.

Kuruluşun bunu canavar oldukları için yaptığını sanmıyorum.

I think they were clueless: I think this was a unique moment

Bence hiçbir fikirleri yoktu: Bence Twitter'ın güzel saflığının,

when the beautiful naivety of Twitter

giderek korkunç bir gerçeğe doğru yaklaştığı

was hitting the increasingly horrific reality.

eşsiz bir andı.

And here were some of the Tweets that were cascading into his eye line,

Özür dilemeye çalışırken, göz hizasından art arda

as he was trying to apologize:

geçen twitlerden bazıları şöyle:

"Jonah Lehrer, boring us into forgiving him."

"Jonah Lehrer onu affetmemiz için bizi sıkıyor."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And, "Jonah Lehrer has not proven that he is capable of feeling shame."

"Jonah Lehrer, utanç duyma yeteneği olduğunu kanıtlayamadı."

That one must have been written by the best psychiatrist ever,

Bu ise en iyi psikiyatrist tarafından yazılmış olmalıydı,

to know that about such a tiny figure behind a lectern.

bir kürsü arkasındaki küçücük bir figürü bilen.

And, "Jonah Lehrer is just a frigging sociopath."

"Jonah Lehrer, sadece lanet olası bir sosyopat."

That last word is a very human thing to do, to dehumanize the people we hurt.

Son söz çok insana özgü bir şey,

incittiğimiz insanı insanlıktan uzaklaştırmak.

It's because we want to destroy people but not feel bad about it.

Nedeni ise, insanları mahvetmek, ama bunun için kötü hissetmemek istememiz.

Imagine if this was an actual court,

Bunun gerçek bir mahkeme olduğunu,

and the accused was in the dark, begging for another chance,

suçlanan kişinin karanlıkta başka bir şans için yalvardığını,

and the jury was yelling out,

jürinin ise bağırdığını düşünün,

"Bored! Sociopath!"

"Sıktı! Sosyopat!"

(Laughter)

(Gülüşmeler)

You know, when we watch courtroom dramas, we tend to identify

Bilirsiniz, mahkeme dizilerini seyrettiğimizde kendimizi iyi

with the kindhearted defense attorney,

kalpli savunma avukatı ile özdeşleştiririz;

but give us the power, and we become like hanging judges.

ama bize güç verilirse, asmaya götüren yargıçlar oluruz.

Power shifts fast.

Güç hızla değişir.

We were getting Jonah because he was perceived to have misused his privilege,

Jonah'ı suçluyorduk, çünkü ayrıcalığını yanlış kullandığını düşünmüştük;

but Jonah was on the floor then, and we were still kicking,

ama Jonah o sırada yerdeydi ve biz hâlâ tekmeliyorduk,

and congratulating ourselves for punching up.

yumrukladığımız için de birbirimizi tebrik ediyorduk.

And it began to feel weird and empty when there wasn't a powerful person

İmtiyazını yanlış kullandığı için suçlayabileceğimiz güçlü bir kişi

who had misused their privilege that we could get.

olmayınca kendimizi garip ve boş hissetmeye başladık.

A day without a shaming began to feel like a day

Utandırmadan geçen bir gün, tırnaklarımızı yiyip,

picking fingernails and treading water.

yerinde saydığımız bir gün gibi gelmeye başladı.

Let me tell you a story.

Size bir hikâye anlatayım.

It's about a woman called Justine Sacco.

Justine Sacco adında bir kadınla ilgili.

She was a PR woman from New York with 170 Twitter followers,

New York'ta halkla ilişkilerde çalışan, 170 Twitter takipçisi olan bir kadındı

and she'd Tweet little acerbic jokes to them,

ve onlara küçük dobra espriler twitlerdi,

like this one on a plane from New York to London:

New York'tan Londra'ya giderken bu uçakta yazılan gibi:

[Weird German Dude: You're in first class. It's 2014. Get some deodorant."

["Tuhaf Alman çocuk: 1.sınıfta oturuyorsun. 2014'teyiz. Deodorant kullan."

-Ter kokusu alırken iç monolog. Kozmetik ürünler için şükürler olsun.]

-Inner monologue as inhale BO. Thank god for pharmaceuticals.]

Justine kendi kendine güldü ve göndere bastı, hiçbir cevap almadı

So Justine chuckled to herself, and pressed send, and got no replies,

and felt that sad feeling that we all feel

ve internet bizi komik olduğumuz için

when the Internet doesn't congratulate us for being funny.

tebrik etmediğinde hepimizin hissettiği o kötü hissi yaşadı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Black silence when the Internet doesn't talk back.

İnternet bize cevap vermediğinde olan ölüm sessizliği.

And then she got to Heathrow, and she had a little time to spare

Sonra Heathrow'a vardığında, son etaptan önce oyalanacak

before her final leg, so she thought up another funny little acerbic joke:

az bir zamanı vardı, böylece başka küçük, dobra bir espri buldu:

[Going to Africa. Hope I don't get AIDS. Just kidding. I'm white!]

[Afrika'ya gidiyorum. Umarım AIDS kapmam. Şaka yapıyorum. Ben beyazım!]

And she chuckled to herself, pressed send, got on the plane, got no replies,

Kendi kendine güldü, göndere bastı, uçağa bindi, hiçbir cevap almadı,

turned off her phone, fell asleep,

telefonunu kapattı, uykuya daldı,

woke up 11 hours later,

11 saat sonra uyandı,

turned on her phone while the plane was taxiing on the runway,

uçak pistte ilerlerken telefonunu açtı

and straightaway there was a message from somebody

ve hemen, liseden beri konuşmadığı birinden

that she hadn't spoken to since high school,

bir mesaj gelmiş olduğunu gördü,

that said, "I am so sorry to see what's happening to you."

şöyle diyordu, "Sana olan şeyi gördüğüm için çok üzgünüm."

And then another message from a best friend,

Sonra en iyi arkadaşından bir mesaj aldı,

"You need to call me right now.

"Beni hemen şimdi ara.

You are the worldwide number one trending topic on Twitter."

Twitter'da dünyada bir numaralı trend konususun."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

What had happened is that one of her 170 followers had sent the Tweet

Olan şey, 170 takipçisinden birinin, yolladığı twiti Gawker'da çalışan

to a Gawker journalist, and he retweeted it to his 15,000 followers:

bir gazeteciye göndermesi ve onun da 15.000 takipçisine onu retwitlemesiydi:

[Ve şimdi de IAC'ın halkla ilişkiler yöneticisinden komik bir tatil şakası]

[And now, a funny holiday joke from IAC's PR boss]

Sonrası bir şimşek çakması gibiydi.

And then it was like a bolt of lightning.

A few weeks later, I talked to the Gawker journalist.

Birkaç hafta sonra, Gawker'da çalışan gazeteciyle konuştum.

I emailed him and asked him how it felt, and he said, "It felt delicious."

Ona e-posta gönderdim ve ne hissettiğini sordum, şöyle dedi, "Çok lezizdi."

And then he said, "But I'm sure she's fine."

Sonra şöyle dedi, "Ama eminim, o iyidir."

But she wasn't fine, because while she slept,

Ancak o iyi değildi, çünkü o uyuduğu sırada,

Twitter took control of her life and dismantled it piece by piece.

Twitter hayatını kontrol altına almış ve paramparça etmişti.

First there were the philanthropists:

Önce hayırseverler vardı:

[If @JustineSacco's unfortunate words ... bother you,

[[Eğer @JustineSacco'nun talihsiz sözleri ... canınızı sıktıysa,

join me in supporting @CARE's work in Africa.]

@CARE'in Afrika'daki işlerini desteklemek için bana katılın.]

[In light of ... disgusting, racist tweet, I'm donating to @care today]

[İğrenç ırkçı ... twitin ışığında, bugün @care'e bağış yapıyorum]

Sonra dehşetin ötesi geldi:

Then came the beyond horrified:

[... no words for that horribly disgusting racist as fuck tweet from Justine Sacco.

[... Justine Sacco'dan gelen korkunç derecede iğrenç, ırkçı twit için

söyleyecek sözüm yok. Dehşete düştüm.]

I am beyond horrified.]

O gece Twitter'da olanınız var mı? Birkaçınız.

Was anybody on Twitter that night? A few of you.

Justine'nin esprisi benim Twitter akışım gibi sizinkini de bozdu mu?

Did Justine's joke overwhelm your Twitter feed the way it did mine?

It did mine, and I thought what everybody thought that night,

Benimkini bozdu ve o gece herkesin düşündüğü şeyi düşündüm,

which was, "Wow, somebody's screwed!

yani, "Vay be, birisi mahvoldu!

Somebody's life is about to get terrible!"

Birisinin hayatı bozulmak üzere!"

And I sat up in my bed,

Yatağımda oturdum

and I put the pillow behind my head,

ve başımın arkasına yastığımı koydum, sonra şöyle düşündüm,

and then I thought, I'm not entirely sure that joke was intended to be racist.

o şakada kasıtlı olarak ırkçılık yapıldığından tamamen emin değilim.

Maybe instead of gleefully flaunting her privilege,

Belki kendi ayrıcalığının keyifle gösterişini yapmak yerine,

she was mocking the gleeful flaunting of privilege.

ayrıcalığın keyifli gösterişiyle dalga geçiyordu.

There's a comedy tradition of this,

Bunun komedi geleneği var,

like South Park or Colbert or Randy Newman.

Güney Parkı (South Park), Colbert veya Randy Newman gibi.

Maybe Justine Sacco's crime was not being as good at it as Randy Newman.

Belki Justine Sacco'nun suçu bunda Randy Newman kadar iyi olmamaktı.

In fact, when I met Justine a couple of weeks later in a bar,

Aslında Justine'le birkaç hafta sonra bir barda buluştuğumda,

she was just crushed,

sadece kırgındı

and I asked her to explain the joke,

ve ondan espriyi açıklamasını istedim,

and she said, "Living in America puts us in a bit of a bubble

o da şöyle dedi, "Amerika'da yaşamak, bizi üçüncü dünyada

when it comes to what is going on in the Third World.

olanlardan bihaber bir balona yerleştiriyor.

I was making of fun of that bubble."

O balonla dalga geçiyordum."

You know, another woman on Twitter that night, a New Statesman writer Helen Lewis,

O gece bir diğer kadın, New Statesman'ın yazarı Helen Lewis,

she reviewed my book on public shaming and wrote that she Tweeted that night,

toplum içinde utandırmayla ilgili kitabımı inceledi ve o gece twit attığını yazdı,

"I'm not sure that her joke was intended to be racist,"

"Esprisinin ırkçı amaçla yapıldığından emin değilim",

and she said straightaway she got a fury of Tweets saying,

hemen ardından şöyle diyen öfkeli twitler aldığını söyledi,

"Well, you're just a privileged bitch, too."

"Sen de ayrıcalıklı bir kaltağın tekisin."

And so to her shame, she wrote,

Ve ne yazık ki susup Justine'nin hayatının

she shut up and watched as Justine's life got torn apart.

paramparça edilmesini izlediğini yazdı.

It started to get darker:

Daha da karanlık olmaya başladı:

[Everyone go report this cunt @JustineSacco]

[Herkes gidip bu iğrenç @JustineSacco'yu şikâyet etsin]

Then came the calls for her to be fired.

Sonra kovulması için istekler geldi.

[Good luck with the job hunt in the new year. #GettingFired]

[Yeni yılda iş başvurularında iyi şanslar. #Kovuluyor]

Thousands of people around the world

Dünyanın dört bir yanında binlerce insan

decided it was their duty to get her fired.

onun kovulmasını sağlamanın kendi görevleri olduğuna karar vermişti.

[@JustineSacco last tweet of your career. #SorryNotSorry

[@JustineSacco kariyerinin son twiti. #Üzgünümamaüzgündeğilim]

Corporations got involved, hoping to sell their products

Şİrketler işin içine girerek, Justine'nin mahvedilişi

on the back of Justine's annihilation:

üzerinden ürünlerini satmayı umdular:

[Next time you plan to tweet something stupid before you take off,

[Bir dahakine uçak kalkmadan önce aptalca bir şey twitlemeyi planlıyorsanız,

make sure you are getting on a @Gogo flight!]

@Gogo ile uçtuğunuza emin olun!]

(Laughter)

(Gülüşmeler)

A lot of companies were making good money that night.

O gece birçok şirket iyi para kazandı.

You know, Justine's name was normally Googled 40 times a month.

Justine'nin ismi normalde ayda 40 kere Google'da aranıyordu.

That month, between December the 20th and the end of December,

O ay, 20 Aralık ile Aralık'ın sonu arasında,

her name was Googled 1,220,000 times.

ismi Google'da 1.220.000 kere arandı.

And one Internet economist told me that that meant that Google made

Bir internet ekonomisti bana bunun, Google'ın

somewhere between 120,000 dollars and 468,000 dollars

Justine'nin mahvedilişinden 120.000 ila 468.000 dolar arasında para kazandığı

from Justine's annihilation, whereas those of us doing the actual shaming --

anlamına geldiğini söyledi, buna karşılık utandırmayı gerçekleştirenlerimiz ise,

we got nothing.

hiçbir şey almadı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

We were like unpaid shaming interns for Google.

Bizler Google'ın para ödenmeyen utandırıcı stajyerleri gibiydik.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And then came the trolls:

Daha sonra troller ortaya çıktı:

[I'm actually kind of hoping Justine Sacco gets aids? lol]

[Aslında biraz da Justine Sacco'nun AIDS'e yakalanmasını umut ediyorum? haha]

Bunun üzerine biri şunu yazdı,

Somebody else on that wrote,

"HIV-pozitif biri bu kaltağa tecavüz etsin, böylece ten renginin

"Somebody HIV-positive should rape this bitch and then we'll find out

if her skin color protects her from AIDS."

onu AIDS'den koruyup korumadığını görürüz."

And that person got a free pass.

Bu kişi bu hakkı bedavadan aldı.

Nobody went after that person.

Kimse o kişinin peşinden gitmedi.

We were all so excited about destroying Justine,

Hepimiz Justine'nin mahvedilmesinden dolayı çok heyecanlıydık

and our shaming brains are so simple-minded,

ve utandıran beyinlerimiz öylesine basit yapıdaydı ki

that we couldn't also handle destroying somebody

Justine'i uygunsuz bir biçimde mahveden

who was inappropriately destroying Justine.

birini mahvetmeyi başaramadık.

Justine was really uniting a lot of disparate groups that night,

O gece Justine gerçekten pek çok farklı grubu bir araya getiriyordu,

from philanthropists to "rape the bitch."

hayırseverlerden "o kaltağa tecavüz edin" diyenlere kadar.

[@JustineSacco I hope you get fired! You demented bitch...

[@JustineSacco umarım kovulursun! Seni ruh hastası kaltak...

Just let the world know you're planning to ride bare back while in Africa.]

Afrika'dayken ata eyersiz bineceğini tüm dünyaya söyle.]

Women always have it worse than men.

Kadınların durumu her zaman erkeklerden daha kötü olur.

When a man gets shamed, it's, "I'm going to get you fired."

Bir erkek utandırılırsa, şöyledir, "Seni kovduracağım".

When a woman gets shamed, it's,

Eğer bir kadın utandırılırsa, şöyledir,

"I'm going to get you fired and raped and cut out your uterus."

"Seni kovdurup, tecavüz ettirip, rahmini çıkaracağım".

And then Justine's employers got involved:

Sonra Justine'nin işverenleri işin içine girdi:

[IAC on @JustineSacco tweet: This is an outrageous, offensive comment.

[@JustineSacco'nun twitiyle ilgili IAC: Bu yakışıksız, saldırgan bir yorum.

Söz konusu çalışan dış hat uçuşunda ve ona ulaşılamıyor.]

Employee in question currently unreachable on an intl flight.]

İşte öfkenin heyecana dönüştüğü an oydu:

And that's when the anger turned to excitement:

[Noel için istediğim tek şey uçağı inip posta kutusuna/sesli mesajlarına

[All I want for Christmas is to see @JustineSacco's face when her plane lands

baktığında @JustineSacco'nun yüzünü görmek. #kovuldu]

[Vay be, @justinesacco uçağı indiğinde dünyanın

and she checks her inbox/voicemail. #fired]

en acılı telefon açma anını yaşayacak.]

[Oh man, @justinesacco is going to have the most painful

[@JustineSacco kaltağının kovulduğunu görmek üzereyiz. CANLI olarak.

phone-turning-on moment ever when her plane lands.]

Kendisi dahi kovulduğunu BİLMEDEN.]

[We are about to watch this @JustineSacco bitch get fired. In REAL time.

Sahip olduğumuz şey, devamlı ve zevkli bir öyküydü.

Before she even KNOWS she's getting fired.]

Biz, Justine'nin bilmediği bir şeyi biliyorduk.

What we had was a delightful narrative arc.

We knew something that Justine didn't.

Bundan daha adaletsiz bir şey düşünebiliyor musunuz?

Can you think of anything less judicial than this?

Justine uçakta uyuyordu ve kendini açıklama olanağı yoktu,

Justine was asleep on a plane and unable to explain herself,

şamatanın büyük bir bölümü, onun bu olanağının olmamasındandı.

and her inability was a huge part of the hilarity.

On Twitter that night, we were like toddlers crawling towards a gun.

O gece Twitter'da bir silaha doğru emekleyen bebekler gibiydik.

Somebody worked out exactly which plane she was on, so they linked

Birisi tam olarak hangi uçakta olduğunu buldu,

to a flight tracker website.

bunun üzerine uçuş takip eden bir internet sitesine bağladılar.

[British Airways Flight 43 On-time - arrives in 1 hour 34 minutes]

[British Airways Uçuş 43 Zamanında - 1 saat 34 dakika sonra varıyor]

A hashtag began trending worldwide:

Dünya çapında bir etiket trendi başladı:

# hasJustineLandedYet?

#Justineİndimi?

[Birinin kendi daha farkında olmadan kendisini mahvettiğini

[It is kinda wild to see someone self-destruct

without them even being aware of it. #hasJustineLandedYet]

görmek biraz çılgınca. #Justineİndimi]

[Cidden. Sadece uyumak için eve gitmek istiyorum, ama bardaki herkes

[Seriously. I just want to go home to go to bed, but everyone at the bar

#Justineİndimi ile ÖYLESİNE ilgili ki. Bakmadan duramıyorum. Gidemiyorum.]

is SO into #HasJustineLandedYet. Can't look away. Can't leave.]

[#Justineİndimi Cuma gecesi başıma gelen belki de en güzel şey.]

[#HasJustineLandedYet may be the best thing to happen to my Friday night.]

[Cape Town'da onun varışını twitlemek için havaalanına giden yok mu?

Hadi Twitter! Resim istiyorum]

[Is no one in Cape Town going to the airport to tweet her arrival?

Tahmin edin. Evet, vardı.

Come on, twitter! I'd like pictures]

[@JustineSacco gerçekten Cape Town uluslararası havaalanına indi.]

And guess what? Yes there was.

[@JustineSacco HAS in fact landed at Cape Town international.

Yanlış anlaşılan rahat bir espri yüzünden

And if you want to know what it looks like to discover

trollerin değil, bizim gibi iyi insanların sizi lime lime ettiğini

that you've just been torn to shreds because of a misconstrued liberal joke,

fark etmenin nasıl bir şey olduğunu merak

not by trolls, but by nice people like us,

ediyorsanız, işte böyle bir şey:

this is what it looks like:

[... She's decided to wear sunnies as a disguise.]

[... Saklanmak için güneş gözlüğü takmaya karar verdi.]

So why did we do it?

Peki bunu neden yaptık?

I think some people were genuinely upset,

Bence bazı insanlar gerçekten alınmıştı;

but I think for other people,

ancak diğerleri bunu yalnızca

it's because Twitter is basically a mutual approval machine.

Twitter bir toplu onaylama mekanizması olduğu için yapmıştı.

We surround ourselves with people who feel the same way we do,

Etrafımızı bizimle aynı düşünen insanlarla çevreliyoruz,

and we approve each other,

birbirimizi onaylıyoruz

and that's a really good feeling.

ve bu gerçekten iyi hissettiriyor.

And if somebody gets in the way, we screen them out.

Eğer biri yolumuza çıkarsa, onu dışarı atıyoruz.

And do you know what that's the opposite of?

Peki bu neyin tersi biliyor musunuz?

It's the opposite of democracy.

Demokrasinin tersi.

We wanted to show that we cared about people dying of AIDS in Africa.

Afrika'daki insanların AIDS yüzünden ölmesini önemsediğimizi göstermek istedik.

Our desire to be seen to be compassionate is what led us to commit

Merhametli görünme isteğimiz, bizi bu

this profoundly un-compassionate act.

ciddi şekilde merhametsiz olan davranışa yönelten şeydi.

As Meghan O'Gieblyn wrote in the Boston Review,

Boston Review'de Meghan O'Gieblyn'in yazdığı gibi,

"This isn't social justice. It's a cathartic alternative."

"Bu sosyal adalet değil. Bu rahatlamak için bir alternatif."

For the past three years,

Geçen üç yılda,

I've been going around the world meeting people like Justine Sacco --

dünyanın çeşitli yerlerinde Justine Sacco gibi kişilerle tanıştım

and believe me, there's a lot of people like Justine Sacco.

ve inanın ki Justine Sacco gibi pek çok insan var.

There's more every day.

Her gün yenisi ekleniyor.

And we want to think they're fine, but they're not fine.

Onların iyi olduğunu düşünmek istiyoruz, ama iyi değiller.

The people I met were mangled.

Tanıştığım insanlar zarar görmüştü.

They talked to me about depression,

Bana depresyondan,

and anxiety and insomnia and suicidal thoughts.

endişeden, uykusuzluktan ve intihar eğilimlerinden bahsettiler.

One woman I talked to, who also told a joke that landed badly,

Aynı şekilde yaptığı esprilerden biri kötü sonuçlanmış olan,

she stayed home for a year and a half.

görüştüğüm bir kadın, 1,5 sene evde oturmuştu.

Before that, she worked with adults with learning difficulties,

Ondan önce, öğrenme güçlüğü olan yetişkinlerle çalışıyordu

and was apparently really good at her job.

ve işinde gerçekten çok iyiydi.

Justine was fired, of course, because social media demanded it.

Justine elbette kovuldu, çünkü sosyal medya bunu istedi.

But it was worse than that.

Ancak bundan daha kötüsüydü.

She was losing herself.

Kendisini kaybediyordu.

She was waking up in the middle of the night, forgetting who she was.

Gece yarısı uyanıp kim olduğunu unutuyordu.

She was got because she was perceived to have misused her privilege.

Suçlanmasının nedeni, ayrıcalığını kötüye kullanmış olarak algılanmasıydı.

And of course, that's a much better thing to get people for than the things

Elbette evlilik dışı çocuk yapma gibi daha önce insanları

we used to get people for, like having children out of wedlock.

suçladığımız şeylere nazaran bu suçlama çok daha iyiydi.

But the phrase "misuse of privilege" is becoming a free pass

Ancak "ayrıcalığı yanlış kullanma" ifadesi, seçtiğimiz

to tear apart pretty much anybody we choose to.

herhangi birini paramparça etmek için bir gerekçe hâline geliyor.

It's becoming a devalued term,

Değerini yitiren bir terim hâline geliyor

and it's making us lose our capacity for empathy

ve empati yeteneğimizi, ciddi ile ciddiyetsiz had aşmaları

and for distinguishing between serious and unserious transgressions.

ayırt etme yeteneğimizi yok ediyor.

Justine had 170 Twitter followers, and so to make it work,

Justine'in 170 Twitter takipçisi vardı ve işe yaraması için

she had to be fictionalized.

kurgu hâline getirilmesi lazımdı.

Word got around that she was the daughter the mining billionaire Desmond Sacco.

Onun maden milyarderi Desmond Sacco'nun kızı olduğu lafları dolaştı.

[Let us not be fooled by #JustineSacco her father is a SA mining billionaire.

[#JustineSacco tarafından kandırılmayalım. Babası Güney Afrika maden milyarderi.

O üzgün değil. Babası da.]

Justine'le barda buluşuncaya dek

She's not sorry. And neither is her father.]

I thought that was true about Justine,

bunun doğru olduğunu düşünmüştüm ve ona milyarder babasını sordum,

until I met her at a bar, and I asked her about her billionaire father,

o ise şöyle dedi, "Babam halı satar."

and she said, "My father sells carpets."

Twitter'ın ilk zamanlarını düşünüyorum,

And I think back on the early days of Twitter,

when people would admit shameful secrets about themselves,

insanlar kendileri hakkında utanç verici sırları itiraf ederdi

and other people would say, "Oh my God, I'm exactly the same."

ve diğer insanlar da, "Aman Tanrım, ben de tam öyleyim." derdi.

These days, the hunt is on for people's shameful secrets.

Bu günlerde ise insanlar utanç verici sırların peşinde.

You can lead a good, ethical life,

İyi ve etik bir hayat yaşasanız da,

but some bad phraseology in a Tweet can overwhelm it all,

bir twitteki kötü bir ifade onu tamamen mahvedebilir,

become a clue to your secret inner evil.

içinizdeki gizli şeytanı gösteren bir ipucu sayılabilir.

Maybe there's two types of people in the world:

Belki de dünyada iki çeşit insan var:

those people who favor humans over ideology,

İnsanları ideolojilerin üstünde gören insanlar

and those people who favor ideology over humans.

ve ideolojileri insanlardan üstün gören insanlar.

I favor humans over ideology,

Ben insanları ideolojilere tercih ederim;

but right now, the ideologues are winning,

ancak şimdilik ideologlar kazanıyor

and they're creating a stage for constant artificial high dramas

ve herkesin ya muhteşem bir kahraman ya da korkunç bir cani olduğu

where everybody's either a magnificent hero

sürekli sahte, büyük dramalar için

or a sickening villain,

bir sahne yaratıyorlar;

even though we know that's not true about our fellow humans.

bunun etrafımızdaki insanlar için doğru olmadığını bilsek de.

What's true is that we are clever and stupid;

Doğru olan şey, akıllı ve aptal olduğumuz;

what's true is that we're grey areas.

doğru olan şey, gri alanlarımızın olduğu.

The great thing about social media was how it gave a voice

Sosyal medya hakkında harika olan şey, sesi olmayan

to voiceless people,

insanlara ses vermesiydi;

but we're now creating a surveillance society,

ancak artık en akıllıca yaşamanın sessiz kalmaya

where the smartest way to survive is to go back to being voiceless.

dönmek olduğu, bir izleme toplumu yaratıyoruz.

Let's not do that.

Hadi bunu yapmayalım.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)

Bruno Giussani: Thank you, Jon.

Bruno Giussani: Teşekkürler, Jon.

Jon Ronson: Thanks, Bruno.

Jon Ronson: Teşekkürler, Bruno.

BG: Don't go away.

BG: Gitme.

What strikes me about Justine's story

Justine'in hikâyesi ile ilgili olarak

is also the fact that if you Google her name today,

beni etkileyen şey, eğer adını bugün Google'da ararsanız,

this story covers the first 100 pages of Google results --

Google sonuçlarının ilk 100 sayfasında bu hikâyenin çıkması --

there is nothing else about her.

onunla ilgili başka bir şey yok.

In your book, you mention another story

Kitabınızda, diğer bir kurbanın hikâyesinden bahsetmiştiniz,

of another victim who actually got taken on by a reputation management firm,

bir itibar yönetim firması, işi üstlenerek kadın hakkında bloglar oluşturup

and by creating blogs and posting nice, innocuous stories about her love for cats

onun kediler, tatiller ve diğer şeylere sevgisi hakkında hoş, zararsız

and holidays and stuff, managed to get the story

hikâyeler koyarak, olayı Google sonuçlarının ilk birkaç

off the first couple pages of Google results, but it didn't last long.

sayfasından çıkarmayı başarmıştı, ancak bu fazla uzun sürmemişti.

A couple of weeks later, they started creeping back up to the top result.

Birkaç hafta sonra, tekrar en üstteki sonuçlara doğru ilerlemişlerdi.

Is this a totally lost battle?

Bu tamamen kaybedilmiş bir savaş mı?

Jon Ronson: You know, I think the very best thing we can do,

Jon Ronson: Bence yapabileceğimiz en iyi şey,

if you see a kind of unfair or an ambiguous shaming,

adil olmayan ve ne olduğu belirsiz bir utandırma gördüğünüzde,

is to speak up, because I think the worst thing that happened to Justine

sesinizi çıkarmanız, çünkü Justine'e olan en kötü şey,

was that nobody supported her -- like, everyone was against her,

onu kimsenin desteklememesiydi -- herkes ona karşıymış gibi

and that is profoundly traumatizing,

ve bu son derece travmatik,

to be told by tens of thousands of people that you need to get out.

on binlerce insan tarafından oradan çıkmasının söylenmesi.

But if a shaming happens and there's a babble of voices, like in a democracy,

Ama eğer utandırma olunca, demokraside olduğu gibi, insanların bunu tartıştığı

where people are discussing it, I think that's much less damaging.

farklı sesler varsa, bence bu çok daha az zarar verici.

So I think that's the way forward,

Bu yüzden bence buna yönelinmeli;

but it's hard, because if you do stand up for somebody,

ancak bu zor, çünkü birisini savunmak,

it's incredibly unpleasant.

son derece can sıkıcıdır.

BG: So let's talk about your experience,

BG: Sizin deneyimlerinizden bahsedelim,

because you stood up by writing this book.

çünkü bu kitabı yazarak ayağa kalktınız.

By the way, it's mandatory reading for everybody, okay?

Bu arada herkesin bu kitabı okuması mecburi, tamam mı?

You stood up because the book actually puts the spotlight on shamers.

Ayağa kalkıyorsunuz, çünkü kitap aslında utandıranları mercek altına koyuyor.

And I assume you didn't only have friendly reactions on Twitter.

Twitter'da sadece dostça tepkiler almadığınızı tahmin ediyorum.

JR: It didn't go down that well with some people.

JR: Bazı insanlar tarafından o kadar iyi karşılanmadı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I mean, you don't want to just concentrate --

Dikkatinizi sadece ona vermek istemezsiniz --

because lots of people understood, and were really nice about the book.

çünkü pek çok insan anladı ve kitapla ilgili olarak kibardılar.

But yeah, for 30 years I've been writing stories about abuses of power,

Ama evet, 30 yıldır gücün kötüye kullanılmasıyla ilgili hikâyeler yazıyorum

and when I say the powerful people over there in the military,

ve ordudaki veya ilaç endüstrisindeki

or in the pharmaceutical industry, everybody applauds me.

güçlü insanlar dediğimde, herkes beni alkışlıyor.

As soon as I say, "We are the powerful people abusing our power now,"

"Şimdi kendi gücünü kötüye kullanan güçlü insanlar biziz", dediğimde ise,

I get people saying, "Well you must be a racist too."

insanlar bana şöyle diyor, "Sen de ırkçısın herhâlde".

BG: So the other night -- yesterday -- we were at dinner,

BG: Geçen gece, dün, akşam yemeğindeydik

and there were two discussions going on.

ve iki tartışma sürüyordu.

On one side you were talking with people around the table --

Bir tarafta, masanın etrafındaki insanlarla konuşuyordunuz

and that was a nice, constructive discussion.

ve hoş, yapıcı bir tartışmaydı.

On the other, every time you turned to your phone,

Diğer tarafta ise, her telefonunuza baktığınızda,

there is this deluge of insults.

bir sürü aşağılama oluyordu.

JR: Yeah. This happened last night. We had like a TED dinner last night.

JR: Evet. Geçen gece bu oldu. Dün gece TED akşam yemeğimiz vardı.

We were chatting and it was lovely and nice, and I decided to check Twitter.

Sohbet ediyorduk, hoş ve iyiydi, Twitter'ı kontrol etmeye karar verdim.

Somebody said, "You are a white supremacist."

Birisi şöyle dedi, "Sen beyazları üstün gören birisin."

And then I went back and had a nice conversation with somebody,

Sonra geri dönüp, biriyle güzel bir sohbet ettim

ve sonra Twitter'a geri döndüm,

and then I went back to Twitter,

somebody said my very existence made the world a worse place.

birisi var oluşumun dünyayı daha kötü hâle getirdiğini söyledi.

Arkadaşım Adam Curtis, belki de

My friend Adam Curtis says

that maybe the Internet is like a John Carpenter movie from the 1980s,

internetin 1980'lerdeki bir John Carpenter filmi gibi olduğunu söylüyor,

when eventually everyone will start screaming at each other

sonunda herkes birbirine bağırmaya

and shooting each other, and then eventually everybody

ve birbirini vurmaya başlayacak, sonra sonunda herkes

would flee to somewhere safer,

daha güvenli bir yere kaçacak

and I'm starting to think of that as a really nice option.

ve bunun gerçekten iyi bir seçenek olduğunu düşünmeye başlıyorum.

BG: Jon, thank you. JR: Thank you, Bruno.

BG: Jon, teşekkürler. JR: Teşekkürler, Bruno.

(Applause)

(Alkış)