See how the rest of the world lives, organized by income | Anna Rosling Rönnlund

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

What images do we see from the rest of the world?

Dünyanın diğer yerlerinden neler görüyoruz?

We see natural disasters,

Doğal felaketler,

war, terror.

savaş, terör.

We see refugees,

Mülteciler

and we see horrible diseases.

ve korkunç hastalıklar görüyoruz.

Right?

Öyle değil mi?

We see beautiful beaches,

Harika sahiller,

cute animals,

sevimli hayvanlar,

beautiful nature,

doğanın güzelliği,

cultural rites and stuff.

kültürel törenler ve benzeri şeyler.

And then we're supposed to make the connection in our head

Sonra kafamızda bir bağlantı kurup

and create a worldview out of this.

bundan bir dünya görüşü çıkarıyoruz.

And how is that possible?

Bu nasıl mümkün oluyor peki?

I mean, the world seems so strange.

Dünya çok garip görünüyor.

And I don't think it is.

Ben ise öyle olduğunu düşünmüyorum.

I don't think the world is that strange, actually.

Bence dünya o kadar da garip değil.

I've got an idea.

Bir fikrim var.

So, imagine the world as a street,

Dünyayı bir mahalle olarak düşünün,

where the poorest live on one end and the richest on the other,

en yoksullar bir kısmında, en zenginler de diğer kısmında olsun,

and everyone in the world lives on this street.

dünyadaki diğer herkes de bu mahallede yaşasın.

You live there, I live there,

Siz, ben, hepimiz.

and the neighbors we have are the ones with the same income.

Komşularımızla aynı gelir düzeyine sahip olduğumuzu varsayalım.

People that live in the same block as me,

Benimle aynı binada yaşayan insanlar

they are from other countries, other cultures, other religions.

başka ülke, kültür ve dinlere mensuplar.

The street might look something like this.

Mahalle böyle bir şeye benzeyebilir.

And I was curious.

Merak ediyordum,

In Sweden where I live,

İsveç'te yaşıyorum,

I've been meeting quite a lot of students.

çok öğrenciyle tanışıyorum.

And I wanted to know,

Şunu öğrenmek istedim:

where would they think they belong on a street like this?

Böyle bir mahallede nereye ait olduklarını düşünüyorlardı?

So we changed these houses into people.

Sonra bu evleri insanlara çevirdik.

This is the seven billion people that live in the world.

Bu tablo dünyada yaşayan 7 milyar insanı temsil etsin.

And just by living in Sweden, most likely you belong there,

İsveç'te yaşadığınız için muhtemelen buraya aitsiniz,

which is the richest group.

yani en zengin gruba.

But the students, when you ask them,

Ancak öğrencilere sorduğumuzda,

they think they are in the middle.

ortada olduklarını düşünüyorlardı.

And how can you understand the world

Dünyadan tüm bu dehşet verici görselleri görüp

when you see all these scary images from the world,

dünyayı nasıl anlayabilir

and you think you live in the middle, while you're actually atop?

ve aslında en üstteyken ortada olduğunuzu düşünebilirsiniz?

Not very easy.

Kolay değil.

So I sent out photographers

50 ülkeden 264 eve

to 264 homes in 50 countries -- so far, still counting --

fotoğrafçılar gönderdim ve sayı artmaya devam ediyor.

and in each home, the photographers take the same set of photos.

Fotoğrafçılar her evde aynı fotoğrafları çekiyorlar.

They take the bed,

Yatağı,

the stove,

ocağı,

the toys

oyuncakları

and about 135 other things.

ve yaklaşık 135 diğer şeyi.

So we have 40,000 images or something at the moment,

Yani an itibariyle 40.000 civarı görselimiz var

and it looks something like this.

ve şöyle görünüyor.

Here we see, it says on the top,

Burada üst kısımda şöyle diyor;

"Families in the world by income,"

''Gelirlerine göre dünyada aileler''

and we have the street represented just beneath it, you can see.

ve hemen aşağısında temsil edilen mahalle var.

And then we see some of the families we have visited.

Sonra ziyaret ettiğimiz bazı aileleri görüyoruz.

We have the poorer to the left, the richer to the right,

Sola doğru fakirlik sağa doğru zenginlik artıyor

and everybody else in between, as the concept says.

ve konsepte göre diğer herkes ortada.

We can go down and see the different families we have been to so far.

Aşağı giderek şu ana dek görüştüğümüz aileleri görebiliriz.

Here, for instance, we have a family in Zimbabwe,

Örneğin burada Zimbabwe'den bir aile,

one in India, one in Russia, and one in Mexico, for instance.

Hindistan'dan, Rusya'dan ve Meksika'dan da.

So we can go around and look at the families this way.

Bu şekilde ailelere göz atabiliyoruz.

But of course, we can choose if we want to see some certain countries

Tabii istersek belli ülkeleri

and compare them,

ya da bölgeleri

or regions, or if we want, to see other things.

veya başka kriterler seçerek karşılaştırma yapabiliriz.

So let's go to the front doors

Ön kapılarına gidip

and see what they look like.

görünüşlerine bakalım.

Go here, and this is the world by front doors, ordered by income.

Bu kısma gelin ve gelirle belirlenen kapı önleri.

And we can see the big difference

Mesela Hindistan, Filipinler,

from India, Philippines, China, Ukraine, in these examples, for instance.

Çin, Ukrayna gibi örneklerle aradaki büyük farkı görebiliyorsunuz.

What if we go into the home?

Evin içine girersek peki?

We can look at beds.

Yataklara bakabiliriz.

This is what beds can look like.

Yatakların görünüşleri bunlar.

Doesn't look like the glossy magazines.

Dergilerdeki süslü yataklara benzemiyor.

Doesn't look like the scary images in the media.

Medyadaki korkutucu görsellere de benzemiyor.

So remember that the students in Sweden,

İsveç'teki öğrencilerin dünya gelirleri çizelgesinde

they thought they were in the middle of the world income.

ortada olduklarını düşündüklerini unutmayın.

So let's go there.

Oraya bir bakalım.

We zoom in here by filtering the street to the middle,

Mahalleyi ortaya filtreleyerek buraya göz atıyoruz,

like this,

işte böyle

and then I ask the students:

ve öğrencilere soruyoruz:

Is this what your bedroom looks like?

Yatak odanız böyle mi görünüyor?

And they would actually not feel very at home.

Pek de evlerine benzemediğini söylüyorlar.

So we go down and see, do they feel more at home here?

Sonra aşağı iniyoruz, burası evleri gibi mi peki?

And they would say,

Hayır, diyorlar,

no, this is not what a Swedish typical bedroom looks like.

Sıradan bir İsveç yatak odası böyle olmaz.

We go up here,

Yukarı çıkıyoruz

and suddenly, they feel sort of at home.

ve ansızın evlerini görmeye başlıyorlar.

And we can see here in this image,

Örneğin bu görselde

we see bedrooms in China, Netherlands,

Çin, Hollanda, Kuzey Kore, Fransa

South Korea, France and the United States, for instance.

ve Birleşik Devletler'e özgü yatak odalarını görebilirsiniz.

So we can click here.

Buraya tıklayalım.

If we want to know more about the family, the home in which this bed stands,

Yatağını gördüğünüz aile hakkında daha çok şey öğrenmek istiyorsanız

we can just click it and go to the family,

buraya tıklayıp aileyi görebilirsiniz

and we can see all the images from that family.

ve ailenin tüm görsellerine erişirsiniz.

We can go this way, too.

Böyle de yapabiliriz.

And of course, this is free for anyone to use.

Tabii bunu herkes ücretsiz kullanabilir.

So just go here, and please add more images, of course.

Buraya gelin ve lütfen daha çok görsel ekleyin.

My personal favorite that everyone always tries to make me not show,

Benim şahsen favorim olanı göstermemi istemiyorlar.

I'm going to show you now, and that's toilets,

Ben şimdi göstereceğim; tuvaletler,

because you're not really allowed to look at people's toilets,

çünkü insanların tuvaletlerine bakmamalısınız

but now we can just do it, right?

ama burada bunu yapabiliyoruz.

So here (Laughter) we have a lot of toilets.

(Kahkaha) Yani burada bir yığın tuvalet var.

They look pretty much as we're used to, right?

Hep alışık olduğumuz türden.

And they are in China, Netherlands, United States, Nepal and so forth,

Çin, Hollanda, Birleşik Devletler,

Ukraine, France.

Ukrayna, Fransa'da hep aynılar.

And they look pretty similar, right?

Oldukça benzerler.

But remember, we are in the top.

Unutmayın, başlardayız.

So what about checking all the toilets?

Tüm tuvaletleri kontrol etmeye ne dersiniz?

Now it looks a bit different, doesn't it?

Şimdi farklılaştı, değil mi?

So this way we can visually browse through categories of imagery,

Görselleri veri olarak kullanarak kategoriler arasından

using photos as data.

görsel tarama yapabiliyoruz.

But not everything works as a photo.

Tabii her şey fotoğraf olmuyor.

Sometimes it's easier to understand what people do,

Bazen insanların ne yaptıklarını anlamak daha kolay,

so we also do video snippets of everyday activities,

o yüzden gündelik aktivitelerin kısa videolarını da yaptık,

such as washing hands, doing laundry,

el yıkama, çamaşır yıkama,

brushing teeth, and so on.

diş fırçalama gibi.

And I'm going to show you a short snippet of tooth-brushing,

Bir dizi diş fırçalama görseli paylaşmak istiyorum,

and we’re going to start at the top.

yine baştan başlayacağız.

So we see people brushing their teeth.

Diş fırçalayan insanlar görüyoruz.

Pretty interesting to see

Tüm bu yerlerde

the same type of plastic toothbrush is being used in all these places

aynı plastik diş fırçasının aynı şekilde kullanılması

in the same way, right?

sizce de ilginç değil mi?

Some are more serious than others --

Bazıları işi ciddiye alıyor.

(Laughter)

(Kahkaha)

but still, the toothbrush is there.

Yine de diş fırçası orada.

And then, coming down to this poorer end,

Sonra yoksul kısma iniyoruz

then we will see people start using sticks,

ve fırça yerine çubuk kullanan insanlar görüyoruz,

and they will sometimes use their finger to brush their teeth.

hatta bazen dişlerini parmaklarıyla fırçalıyorlar.

So this particular woman in Malawi,

Malawi'deki bu kadın mesela,

when she brushes her teeth,

dişlerini fırçaladığı zaman

she scrapes some mud off from her wall

evinin duvarından bir parça çamur kazıyor

and she mixes it with water, and then she's brushing.

ve suyla karıştırarak dişlerini fırçalıyor.

Therefore, in the Dollar Street material,

Dollar Street materyali olarak

we have tagged this image

bu görseli sadece onun duvarı olarak değil

not only as her wall, which it is,

onun duvarı olarak değil

but also as her toothpaste,

ayrıca diş macunu olarak etiketledik

because that is also what she uses it for.

çünkü bu sebeple kullanıyor.

So we can say, in the poorer end of the street,

Mahallenin yoksul kısmında,

you will use a stick or your finger,

çubuk veya parmağınızı kullanabilirsiniz,

you come to the middle, you will start using a toothbrush,

ortaya geldiğinizde diş fırçası kullanmaya başlıyorsunuz,

and then you come up to the top,

sonra yukarı çıkıyorsunuz

and you will start using one each.

ve her biriniz tek bir fırça kullanıyor.

Pretty nice, not sharing a toothbrush with your grandma.

Büyükannenizle aynı fırçayı kullanmak istemezdiniz.

And you can also look at some countries.

Ülke bazında da bakabilirsiniz.

Here, we have the income distribution within the US,

Burada ABD içinde gelir dağılımı var,

most people in the middle.

insanların çoğu ortada.

We have a family we visited in the richer end, the Howards.

Zengin kısımda ziyaret ettiğimiz Howard ailesi var.

We can see their home here.

Evlerini burada görebiliriz.

And we also visited a family in the poorer end, down here.

Aşağıda yoksul kısımda da bir aileyi ziyaret ettik.

And then what we can do now is we can do instant comparisons

Evlerindeki eşyaların anında

of things in their homes.

karşılaştırmasını yapabiliyoruz.

Let's look in their cutlery drawer.

Çatal bıçak çekmecesine bakalım.

So, observe the Hadleys:

Hadley ailesininki:

they have all their cutlery in a green plastic box.

Tüm çatal bıçak takımı yeşil plastik bir kutu içinde

and they have a few different types and some of them are plastic,

birkaç değişik çeşit var ve bazılar plastik.

while the Howards, they have this wooden drawer

Howard ailesinde ise ahşap çekmece

with small wooden compartments in it

ve içinde de ahşap bölmeler var,

and a section for each type of cutlery.

her çeşit için tek bir bölüm.

We can add more families,

Daha çok aile ekleyebilir,

and we can see kitchen sinks,

mutfak lavabolarını

or maybe living rooms.

ve belki de oturma odalarını görebiliriz.

Of course, we can do the same in other countries.

Bunu başka ülkelerde de yapabiliriz.

So we go to China, we pick three families.

Çin'e gidip üç aile seçiyoruz,

we look at their houses,

evlerine bakıyoruz,

we can look at their sofas,

kanepelerine bakıyoruz,

we can look at their stoves.

ocaklarına bakıyoruz.

And when you see these stoves,

Ocaklarına baktığınızda anlıyorsunuz ki

I think it's obvious that it's a stupid thing

Başka ülkeleri düşündüğümüz zaman

that usually, when we think about other countries,

neyi nasıl yaptıklarını bildiğimizi düşünmemizin

we think they have a certain way of doing things.

oldukça aptalca olduğu aşikar.

But look at these stoves.

Ancak ocaklarına bir bakın.

Very different, right,

Ne kadar da farklı,

because it depends on what income level you have,

çünkü yemeğinizi nasıl pişireceğiniz

how you're going to cook your food.

gelir düzeyinizle alakalı.

But the cool thing is when we start comparing across countries.

Ülkeler arasında karşılaştırma yaptığımız zaman

So here we have China and the US.

Örneğin burada Çin ve ABD arasındaki

See the big overlap between these two.

büyük farka bir bakın.

So we picked the two homes we have already seen in these countries,

Bu ülkelerde önceden gördüğümüz iki ev seçtik,

the Wus and the Howards.

Wus ve Howards aileleri.

Standing in their bedroom,

Yatak odalarına baktığımızda

pretty hard to tell which one is China and which one is the US, right?

hangisinin Çin hangisinin ABD olduğunu söylemek zor.

Both have brown leather sofas,

İki ailenin de kahve rengi deri kanepeleri var

and they have similar play structures.

ve çocuk parkı istasyonları da benziyor.

Most likely both are made in China,

Muhtemelen ikisi de Çin yapımı

so, I mean, that's not very strange --

yani çok tuhaf olmasa gerek,

(Laughter)

(Kahkaha)

but that is similar.

ama çok benzer.

We can of course go down to the other end of the street,

Mahallenin diğer kısmına gidelim,

adding Nigeria.

Nijerya'yı ekleyelim.

So let's compare two homes in China and Nigeria.

Çin ve Nijerya'daki iki evi karşılaştıralım.

Looking at the family photos,

Aile resimlerine baktığımızda,

they do not look like they have a lot in common, do they?

çok ortak yanları yokmuş gibi görünüyorlar.

But start seeing their ceiling.

Sonra tavanlarına bakalım.

They have a plastic shield and grass.

Plastik bir koruma ve çim var.

They have the same kind of sofa,

Kanepeleri aynı türden,

they store their grain in similar ways,

benzer şekilde tahıl muhafaza ediyorlar,

they're going to have fish for dinner,

akşam yemekleri balık

and they're boiling their water in identical ways.

ve su kaynatma şekilleri tamamen aynı.

So if we would visit any of these homes,

Bu evlerden birini ziyaret etsek

there's a huge risk that we would say we know anything

Çin ve Nijerya örneklerinden yola çıkarak

about the specific way you do things in China or Nigeria,

neyi nasıl yaptıklarını bildiğimizi söyleme riskine kapılabiliriz,

while, looking at this, it's quite obvious --

oysa buna baktığımızda

bu gelir düzeyinde bu şekilde yaptığımız çok açık.

this is how you do things on this income level.

That is what you can see when you go through the imagery in Dollar Street.

Dollar Street sitesinde gezinirken göreceğiniz şey bu.

So going back to the figures,

Yani rakamlara geri dönersem

the seven billion people of the world,

dünyadaki yedi milyar insan,

now we're going to do a quick recap.

hızlıca gözden geçirelim.

We're going to look at comparisons of things in the poorest group:

En yoksul grubun benzerliklerine göz atalım:

beds,

yataklar,

roofs,

çatılar,

cooking.

yemek yapma.

And observe, in all these comparisons,

Tüm bu kıyaslamalarda

their homes are chosen

bu ailelerin evleri

so they are in completely different places of the world.

dünyanın tamamen farklı yerlerinden olacak şekilde seçildi.

But what we see is pretty identical.

Yine de gördüğümüz şey tamamen aynı.

So the poorest billion cooking

En yoksul milyar insanın yemek yapması

would look somewhat the same in these two places;

bu iki yerdeki görüntüyle aynı olabilir.

you might not have shoes;

Ayakkabılarınız olmayabilir.

eating, if you don't have a spoon;

Kaşığınız yoksa yemek yemek,

storing salt would be similar whether you're in Asia or in Africa;

Asya veya Afrika'da olun, tuz saklama şekliniz benzer

and going to the toilet would be pretty much the same experience

ve gerek Nijerya gerekse Nepal'de olun,

whether you're in Nigeria or Nepal.

tuvalete gitme deneyimi oldukça aynıdır.

In the middle, we have a huge group of five billion,

Orta kısımda ise 5 milyarlık dev bir grup var

but here we can see you will have electric light, most likely;

ama lambalarınız olsa da

you will no longer sleep on the floor;

muhtemelen artık yerde yatmıyorsunuz,

you will store your salt in a container;

tuzu tuzlukta muhafaza ediyorsunuz,

you will have more than one spoon;

birden fazla kaşığınız

you will have more than one pen;

birden fazla kaleminiz var,

the ceiling is no longer leaking that much;

tavanınız akmıyor,

you will have shoes;

ayakkabılarınız var,

you might have a phone,

telefonlarınız,

toys,

oyuncaklarınız var

and produce waste.

ve atık üretiyorsunuz.

Coming to our group up here,

Üst gruba geldiğimde

similar shoes, Jordan, US.

aynı ayakkabılar, Jordan, ABD.

We have sofas, fruits, hairbrushes,

Koltuklar, meyveler, saç fırçaları,

bookshelves,

kitaplıklar,

toilet paper in Tanzania, Palestine,

Tanzanya'da, Filistin'de tuvalet kağıdı,

hard to distinguish

Sadece buna bakarak

if we would sit in US, Palestine or Tanzania from this one.

ABD, Filistin veya Tanzanya'da olduğunuzu söylemek zor.

Vietnam, Kenya:

Vietnem, Kenya:

wardrobes, lamps, black dogs, floors, soap,

dolaplar, lambalar, siyak köpekler, yerler, sabun,

laundry, clocks, computers,

çamaşır, duvar saatleri, bilgisayarlar,

phones, and so on, right?

telefonlar ve çok daha fazlası.

So we have a lot of similarities all over the world,

Tüm dünyada çok fazla benzerlik paylaşıyoruz,

and the images we see in the media,

medyada gördüğümüz tüm görseller

they show us the world is a very, very strange place.

bize dünyayı çok tuhaf bir yer olarak gösteriyor.

But when we look at the Dollar Street images,

Dollar Street görsellerine baktığımızda

they do not look like that.

öyle değil.

So using Dollar Street,

Dolar Street'i kullanarak

we can use photos as data,

fotoğrafları veri olarak kullanabiliriz,

and country stereotypes --

böylece basmakalıp görüşler

they simply fall apart.

yok oluyorlar.

So the person staring back at us from the other side of the world

Dünyanın diğer yanından bize bakan insan

actually looks quite a lot like you.

aslında bize çok benziyor.

And that implies both a call to action

Bu da hem harekete geçmemiz için

and a reason for hope.

hem de umuda dair neden teşkil ediyor.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)