See how the rest of the world lives, organized by income | Anna Rosling Rönnlund

Reviewer: 24 Anh

Chúng ta thấy những hình ảnh gì từ phần còn lại của thế giới?

Những thảm họa thiên nhiên

chiến tranh, khủng bố.

Những người tị nạn

What images do we see from the rest of the world?

và những dịch bệnh đáng sợ.

Phải không?

We see natural disasters,

Ta còn thấy những bãi biển đẹp

những con thú dễ thương

war, terror.

thiên nhiên tươi đẹp,

We see refugees,

các nghi lễ văn hóa và đồ vật.

and we see horrible diseases.

Right?

Và rồi chúng ta nhận định sự kết nối giữa não bộ

We see beautiful beaches,

cute animals,

và hình thành thế giới quan.

beautiful nature,

cultural rites and stuff.

Và thế giới đó có thể sẽ ra sao?

Thế giới đó dường như thật lạ lẫm.

And then we're supposed to make the connection in our head

Nhưng tôi không nghĩ như vậy.

and create a worldview out of this.

Thực ra, tôi không cho rằng nó lạ lẫm.

And how is that possible?

Tôi đã nảy ra 1 ý tưởng

I mean, the world seems so strange.

Nào, hãy tưởng tượng thế giới như một con đường

And I don't think it is.

Nơi người nghèo nhất sống ở một phía đường và người giàu nhất ở phía còn lại.

I don't think the world is that strange, actually.

I've got an idea.

Và mọi người trên thế giới đều sống trên con đường đó.

So, imagine the world as a street,

Bạn sống ở đó, tôi cũng sống ở đó.

where the poorest live on one end and the richest on the other,

và hàng xóm của chúng ta là những người có thu nhập tương đương.

and everyone in the world lives on this street.

Mọi người đều sống trong cùng một dãy nhà như tôi.

You live there, I live there,

Tất cả họ đến từ nhiều quốc gia, những nền văn hóa và tôn giáo khác nhau.

and the neighbors we have are the ones with the same income.

People that live in the same block as me,

Và con đường đó bây giờ trông giống như thế này

they are from other countries, other cultures, other religions.

Tôi đã rất hiếu kì.

Ở Thụy Điển nơi tôi sống.

Tôi gặp khá nhiều các bạn sinh viên

The street might look something like this.

và tôi muốn biết

And I was curious.

họ nghĩ họ thuộc phần nào của con đường đó?

In Sweden where I live,

Nên chúng ta sẽ chuyển những ngôi nhà kia thành người.

I've been meeting quite a lot of students.

Đây là bảy tỉ người đang sống trên thế giới.

And I wanted to know,

where would they think they belong on a street like this?

Và nếu chỉ sống ở Thụy Điển, đa số sẽ sống ở đó,

So we changed these houses into people.

nhóm những người giàu có nhất.

This is the seven billion people that live in the world.

Nhưng khi tôi hỏi các bạn sinh viên

And just by living in Sweden, most likely you belong there,

Họ nghĩ họ ở đoạn giữa con đường.

Vậy làm sao bạn có thể hiểu về thế giới này

which is the richest group.

khi chỉ nhìn qua những hình ảnh đáng sợ này

But the students, when you ask them,

để rồi bạn nghĩ bạn sống ở tầm giữa khi mà thật ra bạn thuộc tầm trên?

they think they are in the middle.

And how can you understand the world

Không hề dễ chút nào.

when you see all these scary images from the world,

Vì vậy tôi đã gửi các nhiếp ảnh gia

tới 264 ngôi nhà thuộc 50 quốc gia tính đến hiện tại.

and you think you live in the middle, while you're actually atop?

Not very easy.

Và ở mỗi ngôi nhà, các nhiếp ảnh gia đã chụp cùng một bộ ảnh

So I sent out photographers

to 264 homes in 50 countries -- so far, still counting --

Họ chụp giường,

bếp,

đồ chơi,

and in each home, the photographers take the same set of photos.

và khoảng 135 thứ khác nữa.

Và bây giờ tôi đã có khoảng 40,000 bức ảnh,

They take the bed,

the stove,

và đây là một số hình ảnh.

the toys

and about 135 other things.

Chúng ta thấy dòng chữ phía trên cùng

So we have 40,000 images or something at the moment,

"Các gia đình trên thế giới theo thu nhập"

Các bạn có thể thấy nó ngay ở con đường minh họa.

and it looks something like this.

Và tiếp theo ta sẽ thấy vài gia đình mà chúng tôi ghé thăm.

Here we see, it says on the top,

"Families in the world by income,"

Những người nghèo hơn ở bên trái người giàu hơn ở bên phải

and we have the street represented just beneath it, you can see.

và những người còn lại ở giữa theo như tôi đã nói trước đó.

And then we see some of the families we have visited.

Chúng ta có thể kéo xuống

và thấy các gia đình khác nhau mà chúng ta có tính đến nay

We have the poorer to the left, the richer to the right,

Ví dụ, ở đây, chúng ta có một gia đình ở Zimbabwe,

and everybody else in between, as the concept says.

ở Ấn Độ, Nga, và ở Mexico.

We can go down and see the different families we have been to so far.

Ta hãy dạo quanh và xem các gia đình theo cách này.

Here, for instance, we have a family in Zimbabwe,

Và tất nhiên ta cũng có thể lựa chọn nếu muốn xem một vài nước cụ thể

one in India, one in Russia, and one in Mexico, for instance.

rồi so sánh chúng,

hoặc lãnh thổ, hoặc nếu muốn xem những thứ khác.

So we can go around and look at the families this way.

Hãy xem cửa trước

But of course, we can choose if we want to see some certain countries

và trông chúng như thế nào.

Và đây, cửa trước của các gia đình trên thế giới sắp xếp theo nguồn thu nhập

and compare them,

or regions, or if we want, to see other things.

So let's go to the front doors

và ta thấy điều khác biệt rõ ràng

and see what they look like.

từ Ấn Độ, Phi-líp-pin, Trung Quốc, Ukraina trong những hình ảnh ví dụ này.

Go here, and this is the world by front doors, ordered by income.

Chúng ta đi vào trong nhà thì sao?

And we can see the big difference

Có thể nhìn vào giường.

from India, Philippines, China, Ukraine, in these examples, for instance.

Chúng trông như này đây.

Không hào nhoáng như trong các cuốn tạp chí.

What if we go into the home?

Không giống trong các bức ảnh đáng sợ trên truyền thông.

We can look at beds.

Hãy nhớ lại những sinh viên ở Thụy Điển,

This is what beds can look like.

họ nghĩ rằng họ ở tầm giữa theo nguồn thu nhập thế giới.

Doesn't look like the glossy magazines.

Doesn't look like the scary images in the media.

vậy hãy xem.

Chúng ta sẽ phóng to phần này bằng cách lọc ra đoạn giữa con đường.

So remember that the students in Sweden,

they thought they were in the middle of the world income.

như thế này

So let's go there.

và rồi tôi hỏi sinh viên:

We zoom in here by filtering the street to the middle,

Giường của các bạn trông như này sao?

và thực ra họ cảm thấy không giống nhà họ cho lắm.

like this,

Nào cùng đi xuống và xem liệu họ có cảm thấy như ở nhà không nếu ở đây?

and then I ask the students:

Is this what your bedroom looks like?

Và họ trả lời,

And they would actually not feel very at home.

Không, giường ngủ Thụy Điển điển hình trông không như vậy.

Ta đi lên đây

So we go down and see, do they feel more at home here?

và ngay lập tức, họ cảm thấy thân quen như ở nhà.

And they would say,

no, this is not what a Swedish typical bedroom looks like.

Và ta có thể xem những bức hình này,

Ví dụ, ta thấy phòng ngủ ở Trung Quốc, Hà Lan,

We go up here,

and suddenly, they feel sort of at home.

Hàn Quốc, Pháp và Mỹ.

And we can see here in this image,

Nhấp chuột vào đây.

we see bedrooms in China, Netherlands,

Nếu ta muốn xem nhiều hơn về gia đình có chiếc giường này,

South Korea, France and the United States, for instance.

Chỉ cần nhấp chuột vào đó và đi tới ngôi nhà.

So we can click here.

If we want to know more about the family, the home in which this bed stands,

Và chúng ta có thể xem tất cả những hình ảnh từ gia đình đó.

Ta cũng có thể đi theo cách này.

Và tất nhiên, miễn phí cho bất cứ ai sử dụng nó.

we can just click it and go to the family,

Dĩ nhiên là bạn cũng có thể đến đây và thêm nhiều hình ảnh.

and we can see all the images from that family.

Thứ mà tôi thích mà mọi người luôn muốn tôi giấu đi,

We can go this way, too.

And of course, this is free for anyone to use.

tôi sẽ mách bạn biết, đó là nhà vệ sinh

So just go here, and please add more images, of course.

vì bạn không được phép nhìn vào nhà vệ sinh của người khác,

My personal favorite that everyone always tries to make me not show,

nhưng lúc này chúng ta đang làm, phải không?

Và đây, ta đã có rất nhiều nhà vệ sinh.

I'm going to show you now, and that's toilets,

Trông khá quen với chúng ta, phải không?

because you're not really allowed to look at people's toilets,

Và đó là ở Trung Quốc, Hà Lan, Mỹ, Nê-pan và tiếp đó...

but now we can just do it, right?

So here (Laughter) we have a lot of toilets.

Ukraina, Pháp.

Trông khá tương tự nhau, phải không?

They look pretty much as we're used to, right?

Nhưng hãy nhớ rằng, chúng ta đang ở phía trên.

And they are in China, Netherlands, United States, Nepal and so forth,

Vậy việc xem tất cả nhà vệ sinh thì sao?

Ukraine, France.

And they look pretty similar, right?

Bây giờ nó có chút khác biệt đúng không?

But remember, we are in the top.

Nên cách này giúp chúng ta có thể thấy trực quan thông qua loạt hình ảnh,

So what about checking all the toilets?

Now it looks a bit different, doesn't it?

sử dụng dữ liệu là các bức ảnh.

So this way we can visually browse through categories of imagery,

Tuy nhiên, không phải mọi thứ đều hiệu quả với hình ảnh.

Đôi khi, nó sẽ dễ hiểu hơn nếu thấy mọi người sinh hoạt như thế nào

using photos as data.

nên chúng tôi đã quay lại những đoạn phim về những hoạt động hằng ngày,

But not everything works as a photo.

Như rửa tay, giặt đồ,

Sometimes it's easier to understand what people do,

đánh răng...

Và tôi sẽ cho bạn xem một đoạn phim ngắn về việc đánh răng,

so we also do video snippets of everyday activities,

Chúng ta sẽ bắt đầu từ những người giàu.

such as washing hands, doing laundry,

brushing teeth, and so on.

Nào cùng xem họ đánh răng.

And I'm going to show you a short snippet of tooth-brushing,

Khá thú vị để xem

and we’re going to start at the top.

một loại bàn chải bằng nhựa được dùng ở tất cả mọi nơi

So we see people brushing their teeth.

theo cùng một cách, phải không?

Pretty interesting to see

Một số trông nghiêm túc hơn những người khác--

the same type of plastic toothbrush is being used in all these places

(Tiếng cười)

Ở đây vẫn dùng loại bàn chải đó.

Tiếp nào, đi xuống phía những người nghèo hơn,

in the same way, right?

và họ bắt đầu sử dụng tăm,

Some are more serious than others --

(Laughter)

but still, the toothbrush is there.

Đôi khi, có người dùng cả ngón tay để chải răng.

And then, coming down to this poorer end,

then we will see people start using sticks,

Cụ thể là người phụ nữ này, ở Malawi

Khi bà đánh răng,

and they will sometimes use their finger to brush their teeth.

bà cạo một ít mùn trên bức tường

và trộn cùng với nước, tiếp đó dùng ngón tay để chải răng.

So this particular woman in Malawi,

Vì thế, trong phần thông tin của con đường Dollar Street

when she brushes her teeth,

chúng tôi đã gắn thêm hình ảnh này

she scrapes some mud off from her wall

để nói rằng đây không chỉ là bức tường

and she mixes it with water, and then she's brushing.

mà còn là một loại kem đánh răng, bởi nó

Therefore, in the Dollar Street material,

chính là thứ mà bà đã sử dụng để chải răng.

we have tagged this image

not only as her wall, which it is,

Ở nơi nghèo tận cùng của con đường,

but also as her toothpaste,

bạn sẽ dùng tăm hoặc ngón tay

because that is also what she uses it for.

nếu đi đến đoạn giữa, bạn sẽ bắt đầu dùng chung bàn chải,

So we can say, in the poorer end of the street,

và rồi, khi bạn đi lên đỉnh,

bạn sẽ bắt đầu sử dụng bàn chải riêng,

you will use a stick or your finger,

Khá hơn là không dùng chung bàn chải với bà ngoại của bạn.

you come to the middle, you will start using a toothbrush,

Và bạn có thể nhìn vào một số quốc gia.

and then you come up to the top,

Ở đây, chúng ta có thu nhập phân bổ ở Mĩ,

and you will start using one each.

Pretty nice, not sharing a toothbrush with your grandma.

đa số ở khoảng giữa.

Chúng ta đã thăm một gia đình giàu hơn phía cuối, gia đình Howards.

And you can also look at some countries.

Here, we have the income distribution within the US,

Nhà của họ đây,

Chúng ta cũng đã thăm một gia đình nghèo hơn phía đầu này, dưới đây.

most people in the middle.

We have a family we visited in the richer end, the Howards.

Và rồi, chúng ta có thể so sánh ngay lập tức

We can see their home here.

đồ đạc trong nhà của họ.

And we also visited a family in the poorer end, down here.

Hãy nhìn vào ngăn đựng dao nĩa.

nào hãy quan sát gia đình Hadleys:

And then what we can do now is we can do instant comparisons

họ đựng tất cả dao nĩa trong một chiếc hộp nhựa màu xanh.

of things in their homes.

Let's look in their cutlery drawer.

và có rất ít loại khác nhau, vài thứ được làm từ nhựa.

So, observe the Hadleys:

Trong khi đó, gia đình Howards, họ có ngăn đựng dao nĩa bằng gỗ,

they have all their cutlery in a green plastic box.

với nhiều khoang gỗ nhỏ trong đó,

and they have a few different types and some of them are plastic,

và mỗi loại được xếp vào 1 khoang riêng.

while the Howards, they have this wooden drawer

Và nhiều gia đình nữa,

ta có thể thấy chậu rửa đồ,

with small wooden compartments in it

and a section for each type of cutlery.

hay phòng khách.

Tất nhiên, có thể so sánh trong cùng một quốc gia.

We can add more families,

Nào ta đi đến Trung Quốc và chọn ra ba gia đình.

and we can see kitchen sinks,

or maybe living rooms.

Ta hãy nhìn vào nhà của họ,

ghế sofa,

Of course, we can do the same in other countries.

gian bếp,

So we go to China, we pick three families.

và khi bạn xem những bếp lò này,

Sẽ cho rằng hiển nhiên đây là điều ngu ngốc.

we look at their houses,

we can look at their sofas,

Vì thường khi nghĩ về người dân trong một quốc gia khác, ta sẽ nghĩ:

we can look at their stoves.

And when you see these stoves,

họ có cách cụ thể để điều gì đó.

I think it's obvious that it's a stupid thing

Nhưng khi nhìn các bếp lò.

Rất khác biệt, phải không?

that usually, when we think about other countries,

Bởi nó phụ thuộc mức thu nhập bạn có

we think they have a certain way of doing things.

cách bạn nấu món ăn.

Nhưng điều tuyệt vời là khi chúng ta bắt đầu so sánh giữa các quốc gia.

But look at these stoves.

Very different, right,

because it depends on what income level you have,

Ở đây, là Trung quốc và Mỹ.

how you're going to cook your food.

có xem phần chồng lên nhau giữa hai nước.

But the cool thing is when we start comparing across countries.

Nên chúng tôi chọn ra hai gia đình mà ta đã xem ở hai quốc gia này.

So here we have China and the US.

nhà Wus và Howards,

See the big overlap between these two.

Nhìn từ phòng ngủ,

So we picked the two homes we have already seen in these countries,

khá khó để biết đâu là Trung Quốc, đâu là Mỹ phải không?

the Wus and the Howards.

Cả hai đều có sô-pha bằng da màu nâu,

và họ có khu vui chơi cho trẻ tương tự nhau.

Standing in their bedroom,

pretty hard to tell which one is China and which one is the US, right?

Có thể đều được làm ở Trung Quốc,

Ý tôi là trông không hề khác lạ.

Both have brown leather sofas,

(Cười)

Chúng rất giống nhau.

Tất nhiên cũng có thể đi xuống phía cuối bên kia con đường,

and they have similar play structures.

Most likely both are made in China,

thêm Nigeria.

so, I mean, that's not very strange --

Hãy so sánh hai gia đình ở Trung Quốc và Nigeria.

(Laughter)

but that is similar.

We can of course go down to the other end of the street,

Nhìn vào những bức hình này,

Trông có vẻ họ không c nhiều điểm tương đồng, phải không?

adding Nigeria.

So let's compare two homes in China and Nigeria.

Nhưng bắt đầu nhìn lên trần nhà

Họ có cái khung nhựa và lợp lá.

Looking at the family photos,

they do not look like they have a lot in common, do they?

Họ có cùng 1 loại ghế sô pha,

lưu trữ ngũ cốc theo những cách tương tự.

But start seeing their ceiling.

They have a plastic shield and grass.

Và họ dùng bữa tối với cá

và họ đun nước theo những cách giống nhau,

They have the same kind of sofa,

they store their grain in similar ways,

Do đó, nếu chúng ta đến thăm bất cứ gia đình nào nơi đây,

Rất có nguy cơ lớn là ta sẽ nói ta biết tất cả

they're going to have fish for dinner,

and they're boiling their water in identical ways.

về cách thức sinh hoạt ở Trung Quốc và Nigeria

So if we would visit any of these homes,

there's a huge risk that we would say we know anything

Trong khi nhìn vào đây, hiển nhiên là--

cách bạn sinh hoạt phụ thuộc vào mức thu nhập.

about the specific way you do things in China or Nigeria,

Đó là những gì bạn có thể thấy khi xem hình ảnh trên con đường Dollar Street.

while, looking at this, it's quite obvious --

Quay lại với các số liệu,

this is how you do things on this income level.

Bảy tỉ người trên thế giới,

That is what you can see when you go through the imagery in Dollar Street.

Bây giờ, chúng ta sẽ làm một tổng kết nhanh.

Nào, quan sát các bức ảnh so sánh mọi thứ ở nhóm gia đình nghèo nhất:

So going back to the figures,

the seven billion people of the world,

Giường,

nóc nhà,

now we're going to do a quick recap.

cách nấu ăn.

We're going to look at comparisons of things in the poorest group:

Và quan sát, trong tất cả những so sánh này,

những gia đình được chọn

beds,

đều hoàn toàn ở những nơi khác nhau trên thế giới.

roofs,

cooking.

Nhưng có thể thấy chúng hoàn toàn giống nhau.

And observe, in all these comparisons,

Cách nấu ăn của một triệu gia đình nghèo nhất

their homes are chosen

sẽ khá giống như hai nơi này;

so they are in completely different places of the world.

Bạn có thể không có giày;

But what we see is pretty identical.

ăn bằng tay nếu bạn không có thìa;

So the poorest billion cooking

cách tích trữ muối khá giống nhau ngay cả bạn ở Châu Á hay Châu Phi;

would look somewhat the same in these two places;

you might not have shoes;

và trải nghiệm đi vệ sinh cũng giống nhau

eating, if you don't have a spoon;

dù ở Nigeria hay Nê-pan.

storing salt would be similar whether you're in Asia or in Africa;

Đoạn giữa con đường, ta có một nhóm lớn gồm năm tỷ người,

and going to the toilet would be pretty much the same experience

Nhưng ở đây, hầu hết, đã có đèn điện;

whether you're in Nigeria or Nepal.

bạn sẽ không còn phải ngủ trên sàn nhà;

In the middle, we have a huge group of five billion,

đựng muối trong 1 cái hộp;

có nhiều thìa hơn;

but here we can see you will have electric light, most likely;

và cả bút nữa;

you will no longer sleep on the floor;

Trần nhà không còn bị rò nước nhiều;

you will store your salt in a container;

và bạn đã có giày để đi;

có thể có điện thoại

you will have more than one spoon;

you will have more than one pen;

đồ chơi,

và tạo ra rác thải.

the ceiling is no longer leaking that much;

Tiếp đến là nhóm phía trên đây,

you will have shoes;

giày giống nhau dù Jordan hay Mỹ.

you might have a phone,

Chúng ta có ghế sô-pha, hoa quả và lược chải tóc.

toys,

and produce waste.

Coming to our group up here,

giá sách,

giấy vệ sinh ở Tanzania, Pa-let-tin,

similar shoes, Jordan, US.

thật khó để phân biệt

We have sofas, fruits, hairbrushes,

liệu ta đang ngồi ở Mỹ, Pa-let-tin, hay Tanzania qua bức ảnh này.

bookshelves,

toilet paper in Tanzania, Palestine,

Việt Nam, Ken-ni-a;

tủ đồ, đèn học, chó đen, sàn nhà, xà phòng,

hard to distinguish

if we would sit in US, Palestine or Tanzania from this one.

máy giặt, đồng hồ, máy tính,

Vietnam, Kenya:

điện thoại...phải không?

wardrobes, lamps, black dogs, floors, soap,

Và chúng ta có nhiều điểm tương đồng trên khắp thể giới

laundry, clocks, computers,

và những bức ảnh chúng ta xem trên truyền thông,

khiến ta nghĩ rằng thế giới là một nơi thật lạ lẫm,

phones, and so on, right?

So we have a lot of similarities all over the world,

nhưng khi nhìn vào con đường Dollar Street,

and the images we see in the media,

thì không giống vậy,

Do vậy, khi sử dụng con đường Dollar Street

they show us the world is a very, very strange place.

ta có thể dùng ảnh như dữ liệu,

But when we look at the Dollar Street images,

và hình mẫu rập khuôn một quốc gia--

they do not look like that.

nó đơn giản là sẽ sụp đổ.

So using Dollar Street,

Vì vậy, một người đang nhìn chúng ta từ phía bên kia thế giới

we can use photos as data,

and country stereotypes --

thật ra trông lại giống bạn khá nhiều.

they simply fall apart.

Và đó hàm ý một lời kêu gọi hành động

So the person staring back at us from the other side of the world

Và một lý do để hi vọng.

actually looks quite a lot like you.

Cảm ơn các bạn,

(Vỗ tay)

And that implies both a call to action

and a reason for hope.

Thank you.

(Applause)