How to separate fact and fiction online | Markham Nolan

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Çeviri: Cem Eraslan Gözden geçirme: Esra Çakmak

I've been a journalist now since I was about 17,

Yaklaşık 17 yaşımdan beri bir gazeteciyim

and it's an interesting industry to be in at the moment,

ve bu, şu an içinde bulunmak için ilginç bir sektör

çünkü hepinizin bildiği gibi,

because as you all know, there's a huge amount of upheaval

medyada çok büyük değişimler oluyor

going on in media, and most of you probably know this

ve birçoğunuz bunu ticari bir bakış açısından biliyorsunuz.

from the business angle, which is that the business model

İş modeli oldukça sarpa sarmış durumda

is pretty screwed, and as my grandfather would say,

ve büyük babamın da diyeceği gibi,

the profits have all been gobbled up by Google.

bütün kazançlar Google tarafından silinip süpürülüyor.

So it's a really interesting time to be a journalist,

Yani gazeteci olmak için ilginç bir zaman

but the upheaval that I'm interested in is not on the output side.

ama benim ilgilendiğim değişim, işin çıktı kısmı değil.

It's on the input side. It's concern with

Ben olayın girdi tarafı ile ilgileniyorum

ki bu da bilgileri sağlayış ve haberleri toplayış yolumuz oluyor.

how we get information and how we gather the news.

And that's changed, because we've had a huge shift

Güç dengesinde haber şirketlerinden izleyicilere doğru

in the balance of power from

büyük bir kayma yaşadığımız için bu değişti.

the news organizations to the audience.

And the audience for such a long time was in a position

İzleyiciler çok uzun bir zamandır

where they didn't have any way of affecting news

haberleri etkileyemedikleri veya bir değişiklik yapamadıkları

or making any change. They couldn't really connect.

ve bağlantı kuramadıkları bir konumdalardı.

And that's changed irrevocably.

Bu da geri dönülemez biçimde değişti.

My first connection with the news media was

Benim haber medyasıyla ilk bağım

in 1984, the BBC had a one-day strike.

1984'te, BBC bir günlük grev yaptığındaydı.

I wasn't happy. I was angry. I couldn't see my cartoons.

Mutlu değildim, kızmıştım.

Çizgi filmlerimi izleyemiyordum.

So I wrote a letter.

Bu yüzden bir mektup yazdım.

And it's a very effective way of ending your hate mail:

[Sevgilerimle, Markham, yaş 4.]

Nefret yazınızı bitirmenin gerçekten çok etkili bir yolu.

"Love Markham, Aged 4." Still works.

Hâlâ daha işe yarıyor.

I'm not sure if I had any impact on the one-day strike,

Bir günlük grev üzerinde bir etkim oldu mu emin değilim

but what I do know is that it took them three weeks to get back to me.

ama şunu biliyorum ki bana geri dönmeleri üç haftalarını aldı.

And that was the round journey. It took that long for anyone

Bu herhangi birinin bir etki göstermesi ve geri dönüş alması için gereken süreydi.

to have any impact and get some feedback.

And that's changed now because, as journalists,

Artık böyle değil çünkü gazeteciler olarak

we interact in real time. We're not in a position

anlık etkileşimde bulunuyoruz.

Artık seyircilerin haberlere tepki verdikleri bir konumda değiliz.

where the audience is reacting to news.

We're reacting to the audience, and we're actually relying on them.

Biz seyircilere tepki veriyoruz,

hatta onlara bel bağlıyoruz.

They're helping us find the news. They're helping us

Onlar haberleri bulmamıza yardım ediyorlar.

figure out what is the best angle to take and what is the stuff that they want to hear.

Bize, bakılabilecek en iyi açıyı

ve duymak istedikleri şeyleri bulmamıza yardım ediyorlar.

So it's a real-time thing. It's much quicker. It's happening

Yani bu anlık yaşanan bir şey,

çok daha hızlı.

Her an gerçekleşiyor

on a constant basis, and the journalist is always playing catch up.

ve gazeteci her zaman yetişip yakalamaya çabalıyor.

To give an example of how we rely on the audience,

Seyircilere ne kadar güvendiğimize dair bir örnek vereyim.

on the 5th of September in Costa Rica, an earthquake hit.

5 Eylül'de Kosta Rika'da bir deprem oldu.

7,6 şiddetindeydi, oldukça büyüktü.

It was a 7.6 magnitude. It was fairly big.

And 60 seconds is the amount of time it took

Bu depremin 250 kilometre ötedeki Managua'ya ulaşması 60 saniye sürdü.

for it to travel 250 kilometers to Managua.

So the ground shook in Managua 60 seconds after it hit the epicenter.

Yani Managua, deprem merkez üssünü vurduktan 60 saniye sonra sallandı.

Thirty seconds later, the first message went onto Twitter,

30 saniye sonra Twitter'da ilk mesaj paylaşıldı.

and this was someone saying "temblor," which means earthquake.

Birisi "temblor" yani deprem diyordu.

So 60 seconds was how long it took

Yani depremin fiziksel yolculuğu

for the physical earthquake to travel.

60 saniye sürdü.

Thirty seconds later news of that earthquake had traveled

Bu haberin anında dünyaya yayılması ise 30 saniye aldı.

all around the world, instantly. Everyone in the world,

Varsayımsal olarak, dünyadaki herkes

hypothetically, had the potential to know that an earthquake

Managua'da bir depremin gerçekleşmekte olduğunu

was happening in Managua.

bilme potansiyeline sahipti.

And that happened because this one person had

Bu gerçekleşti çünkü bu kişide kaydetme içgüdüsü vardı.

a documentary instinct, which was to post a status update,

Yani bir durum güncellemesi yazdı,

which is what we all do now, so if something happens,

bugünlerde hepimizin yaptığı şey.

we put our status update, or we post a photo,

Bir şeyler olduğunda bunu durum güncellemize yazıyoruz,

we post a video, and it all goes up into the cloud in a constant stream.

fotoğraf koyuyoruz, video paylaşıyoruz

ve bunlar durmaksızın bilgi bulutuna ekleniyor.

And what that means is just constant,

Bu da demektir ki

huge volumes of data going up.

büyük miktarlardaki veri daimi olarak artıyor.

It's actually staggering. When you look at the numbers,

Gerçekten çok şaşırtıcı.

Örneğin, bakacak olursanız her bir dakikada

every minute there are 72 more hours

72 saat kadar video YouTube'a yükleniyor.

of video on YouTube.

So that's, every second, more than an hour of video gets uploaded.

Yani her saniyede, bir saatten fazla uzunlukta videolar yükleniyor.

And in photos, Instagram, 58 photos are uploaded to Instagram a second.

Fotoğraf için de durum farklı değil,

her saniye Instagram'a 58 yeni fotoğraf yükleniyor.

More than three and a half thousand photos go up onto Facebook.

3 bin 500'den fazla fotoğraf da Facebook'ta paylaşılıyor.

So by the time I'm finished talking here, there'll be 864

Yani benim konuşmaya başlamamdan

konuşmayı bitireceğim ana kadar,

more hours of video on Youtube than there were when I started,

864 saatten fazla video YouTube'a eklenmiş

and two and a half million more photos on Facebook and Instagram than when I started.

ve Facebook ile Instagram'da 2,5 milyon yeni fotoğraf paylaşılmış olacak.

So it's an interesting position to be in as a journalist,

Yani gazeteci olmak için ilginç bir zamandayız

because we should have access to everything.

çünkü her şeye erişebiliyor olmalıyız.

Any event that happens anywhere in the world, I should be able to know about it

Dünyanın herhangi bir yerinde herhangi bir şey olduğunda

pretty much instantaneously, as it happens, for free.

bunu neredeyse anında ve bedavaya öğrenebilmeliyim.

And that goes for every single person in this room.

Ve bu, bu odadaki herkes için geçerli.

The only problem is, when you have that much information,

Tek sorun şu ki, bu kadar fazla bilgi olduğunda iyi olanı bulmalısınız

you have to find the good stuff, and that can be

ve bu, böyle büyük miktarlarla uğraşıldığında inanılmaz şekilde zor.

incredibly difficult when you're dealing with those volumes.

And nowhere was this brought home more than during

Bu durum hiçbir zaman

Hurricane Sandy. So what you had in Hurricane Sandy was

Sandy kasırgası sırasında olduğu kadar açıkça görülmemişti.

a superstorm, the likes of which we hadn't seen for a long time,

Sandy kasırgasında,

uzun zamandır görmediğimiz kadar büyük bir fırtına gerçekleşti

hitting the iPhone capital of the universe -- (Laughter) --

ve evrenin "iPhone merkezi" yerinden oynadı.

and you got volumes of media like we'd never seen before.

(Kahkaha)

Daha önce hiç görmediğimiz seviyelerde medya yayıldı.

And that meant that journalists had to deal with fakes,

Bu da gazeteciler uydurma haberlerle

so we had to deal with old photos that were being reposted.

ve tekrardan paylaşılan eski fotoğraflarla uğraşmak zorunda demekti.

We had to deal with composite images

Eski fırtınalara ait fotoğrafların karışımı olan bileşik fotoğraflarla

that were merging photos from previous storms.

uğraşmak zorunda kaldık.

We had to deal with images from films like "The Day After Tomorrow." (Laughter)

"Yarından Sonra" gibi filmlerden alınma görüntülerle baş etmek zorunda kaldık.

(Kahkaha)

And we had to deal with images that were so realistic

Uğraştığımız görüntülerin bazıları o kadar gerçekçiydi ki,

it was nearly difficult to tell if they were real at all.

gerçek olup olmadıklarını söylemek neredeyse imkânsızdı.

(Laughter)

(Kahkaha)

But joking aside, there were images like this one from Instagram

Şaka bir yana, Instagram'da bunun gibi

gazeteciler tarafından sorgulamaya tabi tutulan fotoğraflar vardı.

which was subjected to a grilling by journalists.

They weren't really sure. It was filtered in Instagram.

Emin olamıyorlardı, fotoğrafa Instagram filtresi eklenmişti.

The lighting was questioned. Everything was questioned about it.

Işıktan da kuşkulanıldı, fotoğrafın her şeyi sorgulandı.

And it turned out to be true. It was from Avenue C

Sonunda gerçek olduğu ortaya çıktı.

in downtown Manhattan, which was flooded.

Manhattan kent merkezindeki, sular altında kalan C Bulvarındandı.

And the reason that they could tell that it was real

Doğru olduğuna kanaat getirdiler çünkü fotoğrafın kaynağına ulaşabildiler.

was because they could get to the source, and in this case,

these guys were New York food bloggers.

New York'tan yemek blogger'ları çekmişti fotoğrafı.

They were well respected. They were known.

Bunlar tanınan, saygın insanlardı.

So this one wasn't a debunk, it was actually something that they could prove.

Yani bu bir yalan değildi, gerçekten kanıtlanabilir bir şeydi.

And that was the job of the journalist. It was filtering all this stuff.

İşte burada gazetecinin işi buydu, elemek.

And you were, instead of going and finding the information

Gidip doğru bilgiyi bulup okuyucuya iletmek yerine

and bringing it back to the reader, you were holding back

geride kalarak zararlı olabilecek materyalleri ayıklamak.

the stuff that was potentially damaging.

And finding the source becomes more and more important --

Zamanla doğru kaynağa ulaşabilmek iyice önem kazandı

finding the good source -- and Twitter is where most journalists now go.

ve artık gazeteciler bunun için daha çok Twitter'ı tercih ediyorlar.

It's like the de facto real-time newswire,

Eğer kullanmasını bilirsen, o kadar fazla şey var ki Twitter'da,

if you know how to use it, because there is so much on Twitter.

fiilen gerçek zamanlı bir haber kaynağı gibi.

And a good example of how useful it can be

2011 Mısır Devrimi, Twitter'ın haber bulmada yararlı olabileceği gibi,

but also how difficult was the Egyptian revolution in 2011.

aynı zamanda nasıl zor da olduğunu gösterdi.

As a non-Arabic speaker, as someone who was looking

Arapça bilmeyen, olayların dışından,

from the outside, from Dublin,

Dublin'den gözlemleyen biri olarak

Twitter lists, and lists of good sources,

Twitter'daki iyi, ulaşılabilir, güvenilir kaynakların listeleri

people we could establish were credible, were really important.

gerçekten önemliydi.

And how do you build a list like that from scratch?

Peki sıfırdan böyle bir listeyi nasıl oluşturabilirsiniz?

Well, it can be quite difficult, but you have to know what to look for.

Bunu yapmak çok zorlayıcı olabilir ama nereye bakacağını bilmelisin.

This visualization was done by an Italian academic.

Bu görsel efekt İtalyan bir akademisyen tarafından yapıldı,

He's called André Pannison, and he basically

adı André Pannison'dı.

Basitçe, Hüsnü Mübarek'in istifa ettiği gün

took the Twitter conversation in Tahrir Square

Tahrir Meydanı'nda gerçekleşen etkileşimi ele aldı.

on the day that Hosni Mubarak would eventually resign,

and the dots you can see are retweets, so when someone

Burada gördüğünüz noktalar "retweet"ler.

Yani, ne zaman biri bir mesajı "retweet" ederse

retweets a message, a connection is made between two dots,

and the more times that message is retweeted by other people,

iki nokta arasında bağ kuruluyor.

Aynı mesaj ne kadar çok "retweet" edilirse

the more you get to see these nodes, these connections being made.

o kadar çok bu bağlantı noktalarını görüyoruz.

And it's an amazing way of visualizing the conversation,

Bu iletişimi görselleştirmenin mükemmel bir yolu.

but what you get is hints at who is more interesting

Bu şekilde, kimin daha ilgi çekici

and who is worth investigating.

ve araştırmaya değer olduğunu anlıyoruz.

And as the conversation grew and grew, it became

Etkileşim arttıkça ve hareketlendikçe

more and more lively, and eventually you were left

en sonunda bu kocaman ve ritmik taslak ortaya çıkıyor.

with this huge, big, rhythmic pointer of this conversation.

You could find the nodes, though, and then you went,

Bağlantı noktalarını bulursunuz ve dersiniz ki:

and you go, "Right, I've got to investigate these people.

"Tamamdır, bu insanları bulmalıyım.

These are the ones that are obviously making sense.

Asıl olay bu kişilerde.

Let's see who they are."

Bakalım, bunlar kimmiş."

Now in the deluge of information, this is where

İşte bu bilgi tufanı,

the real-time web gets really interesting for a journalist like myself,

benim gibi bir gazeteci için gerçek zamanlı bilgi ağının

because we have more tools than ever

ilginçleştiği yer.

Çünkü elimizde araştırma yapmak için her zamankinden daha fazla araç var.

to do that kind of investigation.

And when you start digging into the sources, you can go

Kaynakları çıkartmaya başladıkça

further and further than you ever could before.

her zamankinden daha derine ulaşabilirsin.

Sometimes you come across a piece of content that

Bazen öyle bir içerik ile karşılaşırsın ki

onu ölümüne kullanmak gelir içinden.

is so compelling, you want to use it, you're dying to use it,

but you're not 100 percent sure if you can because

Ancak doğruluğundan yüzde yüz emin değilsindir.

you don't know if the source is credible.

Kaynak güvenilir mi bilmiyorsundur.

You don't know if it's a scrape. You don't know if it's a re-upload.

Bir kurmaca mı ya da eski bir materyal mi bilemezsin

And you have to do that investigative work.

ve soruşturma yapman gerekir.

And this video, which I'm going to let run through,

Şimdi açacağım videoyu

was one we discovered a couple of weeks ago.

birkaç hafta önce keşfettik.

Video: Getting real windy in just a second.

[Video: Hava saniyeler içinde karıştı.]

(Rain and wind sounds)

(Yağmur ve rüzgar sesleri)

(Explosion) Oh, shit!

(Patlama sesi)

[Ah, lanet olsun!]

Markham Nolan: Okay, so now if you're a news producer, this is something

Markham Nolan: Şimdi bir haber yapımcısı olduğunuzu düşünün.

you'd love to run with, because obviously, this is gold.

Böyle bir şeyle karşılaşmayı çok istersiniz

You know? This is a fantastic reaction from someone,

çünkü bu muhteşem bir şey.

Yani, bu bir kişinin arka bahçesinde çektiği

very genuine video that they've shot in their back garden.

gerçekten muhteşem bir reaksiyon.

But how do you find if this person, if it's true, if it's faked,

Ancak bu kişiyi nasıl bulacaksın?

Doğru mu, sahte mi veya eski bir video mu nereden bileceksin?

or if it's something that's old and that's been reposted?

So we set about going to work on this video, and

Video üzerinde çalışmaya koyulduk ve tek yapmamız gereken,

the only thing that we had to go on was the username on the YouTube account.

Youtube'deki kullanıcı adına bakmaktı.

There was only one video posted to that account,

Hesaptan sadece bir video paylaşılmıştı.

Paylaşımı yapan kişisin adı Rita Krill'di.

and the username was Rita Krill.

And we didn't know if Rita existed or if it was a fake name.

Rita gerçek bir kişi miydi yoksa isim sahte miydi, bilmiyorduk.

But we started looking, and we used free Internet tools to do so.

Araştırmaya başladık ve internetteki ücretsiz araçlardan yararlandık.

The first one was called Spokeo, which allowed us to look for Rita Krills.

Rita Krills'i aradığımız araçlardan ilki "Spokeo"ydu.

So we looked all over the U.S. We found them in New York,

Tüm Amerika'da aradık

ve New York'ta, Pensilvanya'da,

we found them in Pennsylvania, Nevada and Florida.

Nevada'da ve Florida'da bu adı bulduk.

So we went and we looked for a second free Internet tool

Daha sonra, "Wolfram Alpha" adında bir başka uygulama ile

called Wolfram Alpha, and we checked the weather reports

videonun çekildiği gün kaydedilen

for the day in which this video had been uploaded,

hava durumu raporlarını inceledik.

and when we went through all those various cities,

Bütün kentler için durumu kontrol ettik

we found that in Florida, there were thunderstorms and rain on the day.

ve o gün Florida'da bütün gün fırtına ve yağmur olduğunu gördük.

So we went to the white pages, and we found,

Telefon numaralarını araştırdık

we looked through the Rita Krills in the phonebook,

ve Rita Krills'i bulmaya çalıştık ve birkaç adrese baktık.

and we looked through a couple of different addresses,

Birkaç farklı adresi kontrol ettikten sonra,

and that took us to Google Maps, where we found a house.

Google Maps bize bir evin adresini verdi.

And we found a house with a swimming pool that looked

Havuzu da olan

remarkably like Rita's. So we went back to the video,

ve Rita'nın evine oldukça benzeyen bir ev bulduk.

Videoyu yeniden izledik ve karşılaştırılabilecek ipuçları aradık.

and we had to look for clues that we could cross-reference.

So if you look in the video, there's the big umbrella,

Eğer videoya bakarsanız

büyük bir şemsiye, havuzda bir su yatağı,

there's a white lilo in the pool,

there are some unusually rounded edges in the swimming pool,

garipçe yuvarlatılmış havuz köşeleri

and there's two trees in the background.

ve arka planda iki ağaç görürsünüz.

Google Maps'e yeniden baktık

And we went back to Google Maps, and we looked a little bit closer,

ve açıkça, beyaz su yatağını,

and sure enough, there's the white lilo,

there are the two trees,

iki ağacı ve şemsiyeyi gördük.

there's the umbrella. It's actually folded in this photo.

Şemsiye bu fotoğrafta katlanmış.

Little bit of trickery. And there are the rounded edges on the swimming pool.

Biraz aldatıcı olabilir

ve işte havuzun yuvarlatılmış köşeleri.

So we were able to call Rita, clear the video,

Kısacası, Rita'yı bulabildik,

videoyu temize çıkardık, çekildiğinden emin olduk

make sure that it had been shot, and then our clients

ve müşterilerimiz videoyu endişelenmeden paylaşabildikleri için çok mutlu oldular.

were delighted because they were able to run it without being worried.

Sometimes the search for truth, though,

Ancak bazı zamanlarda gerçeği aramak çok daha zor olabiliyor

is a little bit less flippant, and it has much greater consequences.

ve çok daha büyük sonuçlar doğurabiliyor.

Syria has been really interesting for us, because obviously

Suriye bizim için çok ilginçti

çünkü çoğu zaman çürütmeye çalıştığınız materyal,

a lot of the time you're trying to debunk stuff that can be

savaş suçu kanıtı olma potansiyeli taşır.

potentially war crime evidence, so this is where YouTube

Bu konuda, Youtube dünyada neler olup bittiği hakkında

actually becomes the most important repository

en çok kaynağın olduğu yer hâline geldi.

of information about what's going on in the world.

So this video, I'm not going to show you the whole thing,

Oldukça korkunç olduğu için bu videonun tamamını göstermeyeceğim

because it's quite gruesome, but you'll hear some of the sounds.

ama sesleri duyabilirsiniz.

This is from Hama.

Bu görüntüler Hama'dan.

Video: (Bağırışmalar)

Video: (Shouting)

And what this video shows, when you watch the whole thing through,

Bu videoyu izlediğinizde göreceğiniz şey,

kanlı bedenlerin alınıp

is bloody bodies being taken out of a pickup truck

bir kamyonet arkasına konularak köprüden aşağı atılmaları.

and thrown off a bridge.

The allegations were that these guys were Muslim Brotherhood

İddialara göre bunu yapanlar Müslüman Kardeşler üyeleri

and they were throwing Syrian Army officers' bodies

ve köprüden cesetlerini attıkları kişiler Suriye Ordusu subayları.

off the bridge, and they were cursing and using blasphemous language,

Küfürler ve hakaretler ediyorlar.

and there were lots of counterclaims about who they were,

Ayrıca, bu iddiaları reddeden

and whether or not they were what the video said it was.

veya bunların başkaları olduğunu iddia edenler de oldu.

So we talked to some sources in Hama who we had been

O yüzden biz de,

daha önce Twitter üzerinden de iletişimde olduğumuz Hama'daki kaynaklara ulaştık.

back and forth with on Twitter, and we asked them about this,

and the bridge was interesting to us because it was something we could identify.

Bu konuyu, özellikle de ayırt etmeye yarayabilecek olan köprüyü sorduk.

Three different sources said three different things about the bridge.

Köprü hakkında, üç farklı kaynaktan üç farklı şey duyduk.

They said, one, the bridge doesn't exist.

Birisi, köprünün var olmadığını söyledi.

Another one said the bridge does exist, but it's not in Hama. It's somewhere else.

Bir diğeri, köprünün var olduğunu ama Hama'da değil başka yerde olduğunu;

And the third one said, "I think the bridge does exist,

sonuncusu da,"Bence köprü var ama barajın akışı kapatıldı.

but the dam upstream of the bridge was closed,

so the river should actually have been dry, so this doesn't make sense."

O yüzden nehir kurumuş olmalıydı ve bu mantıksız," dedi.

So that was the only one that gave us a clue.

Sadece son kaynak biraz ipucu vermişti.

We looked through the video for other clues.

Başka ipuçları için videoya baktık.

We saw the distinctive railings, which we could use.

Ayırt edici görünen korkuluklar vardı, işe yarayabilirlerdi.

We looked at the curbs. The curbs were throwing shadows south,

Kaldırım taşlarına baktık, güney yönlü gölgeleri vardı.

so we could tell the bridge was running east-west across the river.

O zaman köprü nehir üstünde doğu-batı yönlü uzanıyor diyebilirdik.

It had black-and-white curbs.

Kenar taşları siyah beyazdı.

As we looked at the river itself, you could see there's

Nehrin kendisine de baktık, batı tarafında beton bir taş vardı.

a concrete stone on the west side. There's a cloud of blood.

Bir de kan gölü görünüyordu,

That's blood in the river. So the river is flowing

nehirdeki kandı bu.

south to north. That's what that tells me.

Yani nehir güneyden kuzeye doğru akıyordu.

And also, as you look away from the bridge,

Ayrıca, köprüden uzağa bakarsanız

there's a divot on the left-hand side of the bank,

sol kıyıda çimenlerde bir boşluk olduğunu

and the river narrows.

ve nehrin daraldığını görebilirsiniz.

So onto Google Maps we go, and we start

Bunun üzerine, Google Maps'i açtık

looking through literally every single bridge.

ve bütün köprülere bakmaya başladık.

We go to the dam that we talked about, we start just

Bahsettiğimiz barajı açtık

ve köprünün yollar ile kesildiği her noktayı kontrol ettik.

literally going through every time that road crosses the river,

crossing off the bridges that don't match.

Eşleşmeyenleri eledik.

We're looking for one that crosses east-west.

Aradığımız köprü, doğu-batı ekseninde olmalı.

And we get to Hama. We get all the way from the dam

Hama'ya geldik.

Barajdan Hama'ya kadar, bir köprü bile yoktu.

to Hama and there's no bridge.

So we go a bit further. We switch to the satellite view,

O yüzden biraz daha ilerledik ve uydu görünümüne geçtik.

and we find another bridge, and everything starts to line up.

Bir köprü daha bulduk ve her şey berraklaşmaya başladı.

The bridge looks like it's crossing the river east to west.

Nehri doğu-batı yönlü kesiyor görünüyordu.

So this could be our bridge. And we zoom right in.

Köprümüz bu olabilirdi.

Yaklaşmaya başladık ve bir refüj gördük, yani iki şeritliydi.

We start to see that it's got a median, so it's a two-lane bridge.

And it's got the black-and-white curbs that we saw in the video,

Videodaki gibi siyah beyaz kaldırım taşları vardı.

and as we click through it, you can see someone's

Tıkladığımızda birilerinin,

uploaded photos to go with the map, which is very handy,

köprünün çok işe yarar fotoğraflarını paylaştığını gördük.

so we click into the photos. And the photos start showing us

Fotoğraflara tıkladık ve video ile

karşılaştırabileceğimiz detaylara ulaştık.

more detail that we can cross-reference with the video.

The first thing that we see is we see black-and-white curbing,

İlk olarak, siyah beyaz kaldırım taşlarını gördük.

which is handy because we've seen that before.

Kullanışlı ipuçlarıydı çünkü onları daha önce de görmüştük.

We see the distinctive railing that we saw the guys

Cesetlerin üstünden atıldığı

ayırt edici korkulukları gördük.

throwing the bodies over.

And we keep going through it until we're certain that this is our bridge.

Köprünün bizimki olduğundan emin olana kadar bakmaya devam ettik.

So what does that tell me? I've got to go back now

Peki bu bilgiler bize neyi gösteriyor?

to my three sources and look at what they told me:

Üç kaynağımın dediklerine dönüp kontrol etmeliyim:

the one who said the bridge didn't exist,

İlki köprünün var olmadığını,

the one who said the bridge wasn't in Hama,

ikincisi köprünün Hama'da olmadığını,

and the one guy who said, "Yes, the bridge does exist, but I'm not sure about the water levels."

üçüncüsü ise "Evet, köprü var ama su seviyelerinden emin değilim," demişti.

Number three is looking like the most truthful all of a sudden,

Birden, üçüncüsü en gerçekçi olanı gibi göründü

and we've been able to find that out using some free Internet tools

ve biz de bazı ücretsiz internet araçları sayesinde, doğruyu bulmuş olduk.

sitting in a cubicle in an office in Dublin

Dublin'de bir kafenin odacığında otururken

in the space of 20 minutes.

20 dakika içinde yaptık bunu.

And that's part of the joy of this. Although the web

Bu işin zevkli yanı da bu.

is running like a torrent, there's so much information there

İnternet üzerimize sağanak gibi bilgiler yağdırırken

aralarından doğru olanı bulmak zor ve her gün daha da zorlaşıyor.

that it's incredibly hard to sift and getting harder every day,

if you use them intelligently, you can find out incredible information.

Ancak akıllıca kullanırsanız inanılmaz bilgilere ulaşabilirsiniz.

Birkaç ipucu ile birlikte, büyük ihtimalle

Given a couple of clues, I could probably find out

a lot of things about most of you in the audience that you might not like me finding out.

seyircilerin arasından birinin bilinmesini istemeyeceği birçok bilgisini bulabilirim.

But what it tells me is that, at a time when

Fakat bu gerçeğin bana söylediği şey şu:

Her zamankinden çok daha fazla bilginin olduğu

there's more -- there's a greater abundance of information than there ever has been,

ve filtrelemenin bu kadar zor olduğu bu zamanda, çok daha iyi araçlarımız var.

it's harder to filter, we have greater tools.

We have free Internet tools that allow us,

Bu çeşit bir soruşturma yapmamıza olanak sağlayan bedava internet araçları var.

help us do this kind of investigation.

We have algorithms that are smarter than ever before,

Her zamankinden daha da zeki algoritmalarımız

and computers that are quicker than ever before.

ve her zamankinden daha hızlı bilgisayarlarımız var.

But here's the thing. Algorithms are rules. They're binary.

Ancak şöyle de bir şey var:

Algoritmalar kurallardır ve iki seçeneklidirler.

They're yes or no, they're black or white.

Evet veya hayır, siyah veya beyazlardır.

Truth is never binary. Truth is a value.

Gerçek asla iki seçenekli değildir.

Gerçek bir değerdir.

Truth is emotional, it's fluid, and above all, it's human.

Duygusaldır, akışkandır

ve hepsinden öte insanidir.

No matter how quick we get with computers, no matter

Ne kadar hızlı bilgisayarlarımız olsa da

how much information we have, you'll never be able

ne kadar bilgili olsak da

to remove the human from the truth-seeking exercise,

bir insanı gerçeği arama eyleminden asla vazgeçiremezsiniz.

because in the end, it is a uniquely human trait.

Çünkü nihayetinde bu, insana özgü bir özelliktir.

Thanks very much. (Applause)

Çok teşekkürler.

(Alkış)