The surprising thing I learned sailing solo around the world | Dame Ellen MacArthur

Çeviri: Hüseyin ÖZKAY Gözden geçirme: Ramazan Şen

When you're a child,

Çocukken,

anything and everything is possible.

her şey mümkündür.

Zorluklar, sık sık, biz büyüdükçe ortaya çıkar.

The challenge, so often, is hanging on to that as we grow up.

And as a four-year-old,

Dört yaşındayken,

I had the opportunity to sail for the first time.

ilk kez denize açılma fırsatım oldu.

I will never forget the excitement as we closed the coast.

Kıyıya yaklaştığımızdaki heyecanımı hiç bir zaman unutmayacağım.

I will never forget

İlk kez bota çıktığım

the feeling of adventure as I climbed on board the boat

ve küçük kamaraya bakakaldığım andaki macera hissini

and stared into her tiny cabin for the first time.

hiçbir zaman unutmayacağım.

Fakat en inanılmaz duygu özgürlük duygusuydu,

But the most amazing feeling was the feeling of freedom,

the feeling that I felt when we hoisted her sails.

onun yelkenlerini açtığımızdaki hissettiğim duygu.

As a four-year-old child,

Dört yaşındaki bir çocuk olarak,

bu, hayal edebileceğim en büyük özgürlük hissiydi.

it was the greatest sense of freedom that I could ever imagine.

I made my mind up there and then that one day, somehow,

Orada kararımı verdim ve bir gün, bir şekilde

I was going to sail around the world.

dünyanın etrafını yelkenli ile dolaşacaktım.

So I did what I could in my life to get closer to that dream.

Bu hayale ulaşmak için hayatım boyunca elimden geldiği kadarını yaptım.

Age 10, it was saving my school dinner money change.

10 yaşımda, okul yemeğinden artan paramı biriktiriyordum.

Every single day for eight years, I had mashed potato and baked beans,

8 yıl boyunca her Allah’ın günü patates püresi ve fırında pişmiş

kurufasulye yedim, her biri 4 peniydi ve sos da bedavaydı.

which cost 4p each, and gravy was free.

Every day I would pile up the change on the top of my money box,

Bunlar 1 pound olunca kutuya atacak,

her gün bozuk paraları kumbaramın üzerine dizecektim,

and when that pile reached a pound, I would drop it in

and cross off one of the 100 squares I'd drawn on a piece of paper.

önceden bir kağıdın üstüne çizdiğim 100 kareden birinin üstünü çizecektim.

Sonunda küçük bir bot satın aldım.

Finally, I bought a tiny dinghy.

I spent hours sitting on it in the garden dreaming of my goal.

Hedefimi hayal ederek bahçede onun içinde saatlerce oturdum.

I read every book I could on sailing,

Yelkencilik hakkında bulabildiğim her kitabı okudum

and then eventually, having been told by my school

ve sonunda okulum tarafından bana

veteriner olmak için yeterince zeki olmadığım söylenince

I wasn't clever enough to be a vet,

left school age 17 to begin my apprenticeship in sailing.

17 yaşında, yelkenci çıraklık eğitimi için okulu bıraktım.

So imagine how it felt just four years later

Sadece dört yıl sonra hayalinizi gerçekteştirebileceğini

to be sitting in a boardroom

bildiğiniz birinin yönetim kurulu toplantı odasının önünde

in front of someone who I knew could make that dream come true.

oturmanın nasıl bir his olduğunu bir hayal edin.

I felt like my life depended on that moment,

Hayatımın o ana bağlı olduğunu hisseder gibiydim

ve inanılmaz bir şekilde, o evet dedi.

and incredibly, he said yes.

And I could barely contain my excitement as I sat in that first design meeting

Ve ilk tasarım toplantısında otururken heyecanımı zor bastırabildim,

designing a boat on which I was going to sail

dünyanın etrafında tek başıma, hiç durmadan

solo nonstop around the world.

yelken açabileceğim botun tasarımı.

From that first meeting to the finish line of the race,

İlk toplantıdan yarışın bitiş çizgisine kadar

it was everything I'd ever imagined.

her şey hayal ettiğim gibiydi.

Just like in my dreams, there were amazing parts and tough parts.

Tam da hayal ettiğim gibi, harika ve zor kısımları vardı.

We missed an iceberg by 20 feet.

Neredeyse 6 metre ötedeki buz dağına çarpacaktık.

Nine times, I climbed to the top of her 90-foot mast.

Dokuz defa 27 metrelik direğin en üstüne kadar tırmandım.

We were blown on our side in the Southern Ocean.

Güney Okyanusu'nda rüzgar bizden tarafa doğru esti.

But the sunsets, the wildlife, and the remoteness

Fakat gün batımları, vahşi yaşam ve uzaklık

were absolutely breathtaking.

kesinlikle nefes kesiciydi.

After three months at sea, age just 24,

Denizdeki üç aydan sonra, daha henüz 24 yaşımda

I finished in second position.

yarışı ikinci olarak bitirdim.

I'd loved it, so much so that within six months

Bu o kadar hoşuma gitti ki altı ay içinde

I decided to go around the world again, but this time not in a race:

dünyanın etrafını yalnız başına en hızlı turlayan kişi olmak için tekrar

to try to be the fastest person ever to sail solo nonstop around the world.

dünyanın etrafını turlamaya karar verdim, fakat bu sefer bir yarışta değil.

Now for this, I needed a different craft:

Bunun için daha farklı bir tekneye ihtiyacım vardı:

bigger, wider, faster, more powerful.

Daha büyük, daha geniş, daha hızlı ve daha güçlü.

Just to give that boat some scale, I could climb inside her mast

Bu botun ölçüsünü şöyle tarif edeyim,

yelken direğinin en üstüne kadar tırmanabiliyordum.

all the way to the top.

Seventy-five foot long, 60 foot wide.

Uzunluğu 23 metre, genişliği 19 metre.

I affectionately called her Moby.

Sevgiyle ona Moby ismini verdim.

She was a multihull.

Çok gövdeli bir yelkenliydi.

When we built her, no one had ever made it solo nonstop

Onu yaptığımızda, birçoklarının denemesine rağmen henüz hiç kimse

around the world in one, though many had tried,

tek başına hiç durmadan dünyanın etrafında tur yapmamıştı,

but whilst we built her, a Frenchman took a boat 25 percent bigger than her

Fakat biz onu bitirdiğimizde, bir Fransız benimkinden %25 daha büyük bir botla

bunu sadece başarmakla kalmadı, ayrıca 93 gün olan rekoru da

and not only did he make it, but he took the record from 93 days

right down to 72.

72 güne düşürdü.

The bar was now much, much higher.

Çıta şimdi çok daha fazla yüksekti.

Ve bu botlar yelken açmaya can atıyordu.

And these boats were exciting to sail.

Bu, Fransa sahillerindeki yelken yarışı deneme yelkeniydi.

This was a training sail off the French coast.

This I know well because I was one of the five crew members on board.

Bunu çok iyi biliyorum çünkü güvertedeki beş mürettebattan biri bendim.

Five seconds is all it took from everything being fine

Beş saniye içinde her şey berbat oldu,

to our world going black as the windows were thrust underwater,

pencerelerimiz suya batarken hayatımız karardı

and that five seconds goes quickly.

ve bu beş saniye o kadar çabuk geçiyor ki.

Just see how far below those guys the sea is.

O insanların ne kadar denizin altında olduklarını görmek.

Imagine that alone in the Southern Ocean

Karadan binlerce kilometre uzakta Güney Okyanusu'nda

plunged into icy water, thousands of miles away from land.

buzlu suya doğru battığınızı bir hayal edin.

It was Christmas Day.

Noel günüydü.

Avustralya'nın altında Güney Okyanusu'na doğru ilerliyordum.

I was forging into the Southern Ocean underneath Australia.

The conditions were horrendous.

Şartlar korkunçtu.

I was approaching a part in the ocean

Okyanusun en yakın kasabadan 3200 km

which was 2,000 miles away from the nearest town.

uzakta bulunan bir bölümüne doğru yaklaşıyordum.

The nearest land was Antarctica, and the nearest people

En yakın kara Antarktika’ydı ve bana en yakın insanlar da

would be those manning the European Space Station above me.

muhtemelen üzerimdeki Avrupa Uzay İstasyonunda çalışanlardı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

You really are in the middle of nowhere.

Gerçekten hiçbir yerin tam ortasındasınız.

If you need help,

Eğer yardıma ihtiyacınız olsa

and you're still alive,

ve hâlâ hayattaysanız,

it takes four days for a ship to get to you

bir geminin sizi alması dört günü alıyor

and then four days for that ship to get you back to port.

ve bir de o geminin seni limana geri götürmesi de dört gün.

Hiçbir helikopter sana orada ulaşamaz

No helicopter can reach you out there,

and no plane can land.

ve hiçbir uçak inemez.

We are forging ahead of a huge storm.

Çok büyük bir fırtınaya doğru ilerliyoruz.

Within it, there was 80 knots of wind,

Fırtınanın hızı saatte 148 km/h idi ki

which was far too much wind for the boat and I to cope with.

bununla ne ben ne de teknem başa çıkabilirdi.

The waves were already 40 to 50 feet high,

Dalgaların boyu zaten 12-15 metreyi bulmuştu

and the spray from the breaking crests

ve dalga tepesinden gelen su,

was blown horizontally like snow in a blizzard.

tipideki kar gibi yatay bir şekilde esiyordu.

If we didn't sail fast enough, we'd be engulfed by that storm,

Eğer yeterince hızlı yol almasaydık, fırtınada batardık,

and either capsized or smashed to pieces.

ya alabora olurduk ya da teknemiz parçalara ayrılırdı.

We were quite literally hanging on for our lives

Tabiri caizse hayata pamuk ipiyle bağlıydık

and doing so on a knife edge.

ve bıçağın sırtında devam ediyorduk yola.

The speed I so desperately needed brought with it danger.

Çok ihtiyacım olan hız tehlikeyi de beraberinde getirdi.

We all know what it's like driving a car 20 miles an hour, 30, 40.

Biz arabayla saatte 30, 50, 60 km/h gitmenin nasıl bir şey olduğunu biliyoruz.

It's not too stressful. We can concentrate.

Çok zor değil. Konsantre olabiliriz.

We can turn on the radio.

Radyoyu açabiliriz.

Hızlanın ve bu 80, 95, 110 km/h’i 130, 145, 160 km/h’e çıkarın.

Take that 50, 60, 70, accelerate through to 80, 90, 100 miles an hour.

Now you have white knuckles and you're gripping the steering wheel.

Şimdi biraz gerildiniz, direksiyona sıkıca yapıştınız.

Now take that car off road at night

Şimdi geceleyin bu arabayı araziye çıkarın

and remove the windscreen wipers, the windscreen,

ve ön cam sileceklerini, ön camı çıkarın,

the headlights and the brakes.

farları ve frenleri de.

That's what it's like in the Southern Ocean.

İşte Güney Okyanusu aynen böyle.

(Laughter) (Applause)

(Gülüşmeler) (Alkışlar)

Böyle bir durumda

You could imagine

uyumanın yolcu olarak bile ne kadar zor olacağını

it would be quite difficult to sleep in that situation,

even as a passenger.

hayal edebilirsiniz.

But you're not a passenger.

Fakat sen bir yolcu değilsin.

Üzerinde güç bela ayakta durabildiğin botta yalnızsın

You're alone on a boat you can barely stand up in,

and you have to make every single decision on board.

ve güvertedeki her kararı sen vermek zorundasın.

I was absolutely exhausted, physically and mentally.

Fiziksel ve ruhsal olarak tamamen tükenmiştim.

Eight sail changes in 12 hours.

12 saatte sekiz defa yelken değişimi.

The mainsail weighed three times my body weight,

Ana yelken benim ağırlığımdan üç kat fazlaydı

ve her değişimden sonra

and after each change,

I would collapse on the floor soaked with sweat

genzimi yakan Güney Okyanusu’nun dondurucu havası ile

with this freezing Southern Ocean air burning the back of my throat.

kan ter içinde neredeyse yere yığılıyordum.

But out there, those lowest of the lows

Fakat orada, sıklıkla

are so often contrasted with the highest of the highs.

ifrat ve tefrit birbirine karışıyor.

A few days later, we came out of the back of the low.

Birkaç gün sonra en kötü durumu atlatmıştık.

Against all odds, we'd been able to drive ahead of the record

Bütün tuhaflıklara karşın bu kadar depresyonunun içinde

within that depression.

rekoru egale edebilmeyi başardık.

The sky cleared, the rain stopped,

Hava açıldı, yağmur durdu

and our heartbeat, the monstrous seas around us were transformed

ve kalp atışlarımız, etrafımızdaki korkunç denizler

into the most beautiful moonlit mountains.

en güzel mehtaplı dağlara dönüştü.

Açıklaması zor, ama yola çıkınca bambaşka bir moda giriyorsun.

It's hard to explain, but you enter a different mode when you head out there.

Your boat is your entire world,

Teknen senin tüm dünyan

and what you take with you when you leave is all you have.

ve ayrılırken yanına aldığıkların sahip olduğun her şeydir.

If I said to you all now, "Go off into Vancouver

Şimdi hepinize: “Vancouver’a gidin

and find everything you will need for your survival for the next three months,"

ve gelecek üç ayda yaşamınızı sürdürmek için ihtiyacınız olan her şeyi bulun.”

that's quite a task.

desem bu epey bir iş yani.

Bu, yiyecek, yakıt, elbise,

That's food, fuel, clothes,

even toilet roll and toothpaste.

hatta tuvalet kağıdı ve diş macunu demek.

That's what we do,

İşte bizim yaptığımız bu

and when we leave we manage it

ve ayrıldığımızda yakıtın son damlasından

down to the last drop of diesel and the last packet of food.

son paket yiyeceğe kadar her şeyi idare ediyoruz.

Hayatımdaki hiçbir tecrübe bana

No experience in my life

could have given me a better understanding of the definition of the word "finite."

“sonlu” kelimesinin tarifini daha güzel anlatamazdı.

What we have out there is all we have.

Sahip olduğumuz her şey sadece orada olan şeyler.

There is no more.

Dahası yok.

And never in my life had I ever translated that definition of finite

Bitiş çizgisinde rekoru kırmış olarak bottan aşağı inene kadar

that I'd felt on board to anything outside of sailing

güvertede yelkenin dışındaki her şeye karşı hissetmiş olduğum

until I stepped off the boat at the finish line having broken that record.

sonlu olmak kavramını hayatımda hiç tercüme etmemiştim.

(Applause)

(Alkışlar)

Suddenly I connected the dots.

Birden noktaları birleştirdim.

Our global economy is no different.

Küresel ekonomimiz bundan pek de farklı değil.

It's entirely dependent on finite materials

O, insanlık tarihinde yalnızca bir kez sahip olduğumuz

we only have once in the history of humanity.

sonlu olan maddelere tamamen bağımlı durumda.

And it was a bit like seeing something you weren't expecting under a stone

Ve bu biraz bir taşın altında ummadığın bir şeyi görmek

and having two choices:

ve iki seçeneğin olmak gibi bir şey:

I either put that stone to one side

Ya bu taşı bir tarafa koyarım ve onun hakkında

and learn more about it, or I put that stone back

daha fazla şeyler öğrenirim ya da taşı geri koyar hayalimdeki iş olan

and I carry on with my dream job of sailing around the world.

dünyanın etrafında yelkenliyle dolaşmaya devam ederim.

I chose the first.

Ben ilkini seçtim.

Taşı bir tarafıma koydum ve küresel ekonomimizin

I put it to one side and I began a new journey of learning,

speaking to chief executives, experts, scientists, economists

nasıl işlediğini anlamak için yöneticiler, uzmanlar, bilim adamları,

ekonomistlerle konuşarak yeni bir öğrenme macerasına çıktım.

to try to understand just how our global economy works.

And my curiosity took me to some extraordinary places.

Ve merakım beni sıra dışı yerlere götürdü.

This photo was taken in the burner of a coal-fired power station.

Bu fotoğraf bir termik santralin ocağında çekildi.

Kömür, küresel enerji ihtiyacının temeli olması ve fakat aynı zamanda

I was fascinated by coal, fundamental to our global energy needs,

but also very close to my family.

aileme çok yakın olmasıyla beni şaşırttı.

My great-grandfather was a coal miner,

Benim büyük büyükbabam bir kömür madencisiydi

and he spent 50 years of his life underground.

ve yaşamının 50 yılını yer altında geçirdi.

Bu onun bir fotoğrafı ve bu fotoğrafı gördüğünüzde,

This is a photo of him, and when you see that photo,

you see someone from another era.

başka bir çağdan birisini görürsünüz.

No one wears trousers with a waistband quite that high

Bugün bu çağda hiç kimse bu kadar yüksek belli

in this day and age. (Laughter)

bir pantolon giymez. (Gülüşmeler)

But yet, that's me with my great-grandfather,

Buna rağmen, bu ben ve büyük büyük babam.

and by the way, they are not his real ears. (Laughter)

Bu arada onlar gerçek kulakları değil. (Gülüşmeler)

Biz çok yakındık. Dizinde oturup maden hikayelerini dinlediğimi hatırlıyorum.

We were close. I remember sitting on his knee listening to his mining stories.

He talked of the camaraderie underground,

O, yer altındaki arkadaşlıktan

and the fact that the miners used to save the crusts of their sandwiches

ve sandviçlerinin hamurunu bozulmasın diye orada

to give to the ponies they worked with underground.

birlikte çalıştıkları midilli atlarına verdiklerinden bahsederdi.

It was like it was yesterday.

Sanki dün gibi.

And on my journey of learning,

Ve öğrenme maceramda,

I went to the World Coal Association website,

Dünya Kömür Birliği’nin web sitesine girdim

and there in the middle of the homepage, it said,

ve anasayfanın ortasında şöyle diyordu:

”Yaklaşık 118 yıllık kömürümüz kaldı.”

"We have about 118 years of coal left."

And I thought to myself, well, that's well outside my lifetime,

Ve kendi kendime düşündüm, peki, bu benim ömrümden daha fazla

and a much greater figure than the predictions for oil.

ve petrol hakkındaki tahminlerden çok, çok fazla.

But I did the math, and I realized that my great-grandfather

Bir hesap yaptım, büyük büyükbabamın tam olarak

had been born exactly 118 years before that year,

o yıldan 118 yıl önce doğduğunu fark ettim

and I sat on his knee until I was 11 years old,

ve ben onun kucağında 11 yaşına kadar oturmuştum

and I realized it's nothing

ve bunun ne şimdi ne de tarihte

in time, nor in history.

hiçbir şey olmadığını fark ettim.

And it made me make a decision I never thought I would make:

Bu, bana yapacağımı hiç düşünmediğim bir karar aldırdı:

bireysel yelkencilik sporunu arkada bırakmak

to leave the sport of solo sailing behind me

and focus on the greatest challenge I'd ever come across:

ve hayatımda karşılaştığım en büyük zorluğa odaklanmak:

the future of our global economy.

küresel ekonomimizin geleceğine.

And I quickly realized it wasn't just about energy.

Bunun sadece enerjiyle alakalı olmadığı hemen fark ettim.

It was also materials.

Aynı zamanda materyallerle alakalıydı.

In 2008, I picked up a scientific study

2008'de elime değerli madenleri çıkarmak için

looking at how many years we have

kaç yılımız olduğunu anlatan

of valuable materials to extract from the ground:

bir bilimsel çalışma aldım:

copper, 61; tin, zinc, 40; silver, 29.

bakır, 61; kalay, çinko, 40; gümüş, 29.

These figures couldn't be exact, but we knew those materials were finite.

Bu rakamlar tam olmayabilir, fakat biz bunların sonlu olduğunu biliyorduk.

We only have them once.

Biz onlara bir defalık sahibiz.

And yet, our speed that we've used these materials has increased rapidly,

Ve maalesef bu materyalleri kullanma hızımız süratle,

exponentially.

katlanarak arttı.

With more people in the world with more stuff,

Dünyadaki daha fazla insan ve nesneyle gerçekten gördük ki

we've effectively seen 100 years of price declines

bu temel emtialardaki 100 yılın fiyat düşüşü

in those basic commodities erased in just 10 years.

sadece 10 yılda bitti.

And this affects all of us.

Ve bu hepimizi etkiliyor.

It's brought huge volatility in prices,

Bu fiyatları uçurdu,

so much so that in 2011,

öyle ki 2011’de,

ortalama bir Avrupalı araç üreticisi

your average European car manufacturer

saw a raw material price increase

tamamen kontrollerinin dışındaki bir şeyden dolayı

faaliyet kârlarının yarısını silip süpüreren

of 500 million Euros,

wiping away half their operating profits

500 milyon Avroluk

through something they have absolutely no control over.

bir ham madde fiyat artışı gördü.

And the more I learned, the more I started to change my own life.

Daha fazla öğrendikçe hayatımı daha fazla değiştirmeye başladım.

I started traveling less, doing less, using less.

Daha az seyahat etmeye, daha az şey yapmaya ve kullanmaya başladım.

It felt like actually doing less was what we had to do.

Daha az şey yapmayı yapmak zorunda olduğumuz bir şeymiş gibi hissettim.

But it sat uneasy with me.

Fakat bu beni rahatsız etti.

It didn't feel right.

Doğru olmadığı hissi uyardı.

It felt like we were buying ourselves time.

Zamana oynadığımızı hissettim.

We were eking things out a bit longer.

Resmen top çeviriyorduk.

Even if everybody changed, it wouldn't solve the problem.

Herkes değişse bile, bu problemi çözmeyecektir.

It wouldn't fix the system.

Sistemi tamir etmeyecektir.

It was vital in the transition, but what fascinated me was,

Bu, geçiş aşamasında önemliydi, fakat beni asıl meraklandıran şey

in the transition to what? What could actually work?

neye geçildiğiydi. Aslında ne işe yarabilirdi?

It struck me that the system itself, the framework within which we live,

Beni asıl vuran çerçevesi içinde yaşadığımız

is fundamentally flawed,

temeli çatlamış sistemin kendisiydi.

and I realized ultimately

Ve sonunda anladım ki,

that our operating system, the way our economy functions,

işletme sistemimiz, ekonomimizin işleme biçimi,

the way our economy's been built, is a system in itself.

ekonomimizin kuruluş biçimi kendi içinde bir sistemdir.

At sea, I had to understand complex systems.

Denizdeyken karmaşık sistemleri anlamak zorunda kalmıştım.

I had to take multiple inputs,

Birden fazla girdiyi almak,

onları işlemek

I had to process them,

and I had to understand the system to win.

ve kazanmak için sistemi anlamak zorundaydım.

Onu anlamlandırmalıydım.

I had to make sense of it.

And as I looked at our global economy, I realized it too is that system,

Küresel ekonomimize baktığımda fark ettim ki o da bir sistem,

but it's a system that effectively can't run in the long term.

fakat uzun vadede etkili bir şekilde sürdürülebilir olmayan bir sistem.

And I realized we've been perfecting what's effectively a linear economy

Ve fark ettim ki 150 yıldır doğrusal ekonomiyi

for 150 years,

geliştirmeye çalışıyoruz.

where we take a material out of the ground,

Bir materyali yerin altından çıkardığımızda

we make something out of it, and then ultimately

ondan bir şey yapıyoruz ve en sonunda

that product gets thrown away, and yes, we do recycle some of it,

bu ürün atılıyor, evet, bazısını geri dönüştürüyoruz,

başta öyle planlandığı için değil,

but more an attempt to get out what we can at the end,

başka çare olmadığı için.

not by design.

It's an economy that fundamentally can't run in the long term,

Bu öyle bir ekonomi ki aslında uzun vadede sürdürülemez

and if we know that we have finite materials,

ve sonlu materyellerimizin olduğunu da biliyorsak,

why would we build an economy that would effectively use things up,

peki o zaman neden nesneleri tüketen

that would create waste?

ve çöp üreten bir ekonomi kuralım ki?

Life itself has existed for billions of years

Hayat milyarlarca yıl önce oluştu

and has continually adapted to use materials effectively.

ve sürekli materyalleri etkin bir şekilde kullanmaya adapte oldu.

It's a complex system, but within it, there is no waste.

Çok karmaşık bir sistem ama içinde bir tane bile çöp yok.

Everything is metabolized.

Her şey metabolize ediliyor.

It's not a linear economy at all, but circular.

Bu kesinlikle doğrusal bir ekonomi değil, fakat döngüsel.

And I felt like the child in the garden.

Ve ben bahçedeki o çocuk gibi hissettim.

For the first time on this new journey, I could see exactly where we were headed.

Bu yeni maceramda ilk kez, nereye yöneldiğimizi tam olarak görebiliyordum.

If we could build an economy that would use things rather than use them up,

Nesneleri tüketmekten ziyade kullanan bir ekonomi kurabilsek,

we could build a future that really could work in the long term.

gerçekten uzun vadede işleyecek bir gelecek inşa edebiliriz.

I was excited.

Heyecanlanmıştım.

This was something to work towards.

Bu çözüm üretecek bir şeydi.

We knew exactly where we were headed. We just had to work out how to get there,

Nereye doğru gittiğimizi tam olarak biliyorduk. Oraya ulaşmak için

and it was exactly with this in mind

çok çalışmak zorunda kaldık. Bu duygu ve düşüncelerle

that we created the Ellen MacArthur Foundation in September 2010.

2010 yılı Eylül ayında Ellen MacArthur Vakfı'nı kurduk.

Many schools of thought fed our thinking and pointed to this model:

Bir çok düşünce okulu düşüncemizi besledi ve bizi bu modele yönlendirdi:

industrial symbiosis, performance economy, sharing economy, biomimicry,

Sanayisel ortak yaşam, performans ekonomisi, paylaşım ekonomisi, biyomimikri

and of course, cradle-to-cradle design.

ve elbette, “beşikten beşiğe tasarım” anlayışı.

Materials would be defined as either technical or biological,

Materyaller ya teknik ya da biyolojik olarak tarif edilecek.

waste would be designed out entirely,

Çöp tamamen düzenlenecek

and we would have a system that could function

ve biz uzun vadede işleyecek

bir sisteme sahip olacaktık.

absolutely in the long term.

So what could this economy look like?

Peki bu ekonomi neye benzetilebilir?

Belki aydınlatma cihazlarını satın almazdık, fakat elektrik

Maybe we wouldn't buy light fittings, but we'd pay for the service of light,

hizmeti için para öderdik, üreticiler materyalleri tamir eder

and the manufacturers would recover the materials

and change the light fittings when we had more efficient products.

ve daha iyi ürünler olduğunda cihazları değiştirirlerdi.

What if packaging was so nontoxic it could dissolve in water

Ya ambalajlar toksik olmasa ve suda çözülebilse

and we could ultimately drink it? It would never become waste.

ve biz onu içebilsek ve hiç çöp olmasa?

Ya motorlar tekrar üretilebilir olsa

What if engines were re-manufacturable,

and we could recover the component materials

ve biz bileşen malzemeleri tamir edebilsek

and significantly reduce energy demand.

ve enerji talebini önemli bir oranda azaltabilsek?

What if we could recover components from circuit boards, reutilize them,

Ya devre kartlarının bileşen malzemeleri tamir edebilsek,

ikinci bir aşama yoluyla içindeki materyalleri

and then fundamentally recover the materials within them

through a second stage?

tamamıyla tamir edebilsek?

What if we could collect food waste, human waste?

Ya yiyecek ve insan artıklarını toplayabilsek?

What if we could turn that into fertilizer, heat, energy,

Ya onlardan gübre, ısı, enerji,

ultimately reconnecting nutrients systems

nihayetinde besleyici sistemleri tekrar birbirine bağlasak

and rebuilding natural capital?

ve doğal sermayeyi tekrar kursak?

And cars -- what we want is to move around.

Ve arabalar -- istediğimiz şey bir yerlere gitmek.

We don't need to own the materials within them.

İçindeki materyallere sahip olmamız gerekmiyor.

Could cars become a service

Arabalar bir hizmet olabilir

and provide us with mobility in the future?

ve gelecekte bize hareketlilik sağlayabilir mi?

Bunlar kulağa çok hoş geliyor, fakat bunlar sadece fikir değil, artık gerçek

All of this sounds amazing, but these aren't just ideas, they're real today,

and these lie at the forefront of the circular economy.

ve bunlar döngüsel ekonominin başında yer alıyor.

What lies before us is to expand them and scale them up.

Bizim önümüzde olan şey bunları genişletmek ve büyütmek.

So how would you shift from linear to circular?

Peki doğrusaldan döngüsele nasıl geçiş yapardınız?

Well, the team and I at the foundation thought you might want to work

Takımım ve ben vakıfta düşündük ki

siz dünyanın en iyi üniversiteleriyle

with the top universities in the world,

dünyadaki öncü işletmelerle,

dünyada bir çok kişinin katıldığı platformlarla

with leading businesses within the world,

with the biggest convening platforms in the world,

ve hükümetlerle çalışmak istersiniz.

and with governments.

We thought you might want to work with the best analysts

Düşündük ki, en iyi analistlerle çalışıp

onlara şunu sormak istersiniz:

and ask them the question,

"Döngüsel ekonomi büyümeyi kaynak kısıtlılığından ayrıştırabilir mi?

"Can the circular economy decouple growth from resource constraints?

Is the circular economy able to rebuild natural capital?

Döngüsel ekonomi doğal sermayeyi yeniden kurabilir mi?

Döngüsel ekonomi mevcut kimyasal gübre kullanımının yerini alabilir mi?"

Could the circular economy replace current chemical fertilizer use?"

Yes was the answer to the decoupling,

Ayrıştırabilmeye olan cevap evetti,

mevcut kimyasal gübre kullanımının değiştirilmesine de evetti,

but also yes, we could replace current fertilizer use

çarpıcı bir şekilde 2.7 kat fazla.

by a staggering 2.7 times.

But what inspired me most about the circular economy

Fakat bana döngüsel ekonomi hakkında en çok ilham veren şey

was its ability to inspire young people.

gençlere ilham verme yeteneğiydi.

When young people see the economy through a circular lens,

Gençler ekonomiyi dairesel bir lensle görürlerse,

they see brand new opportunities on exactly the same horizon.

tamamen aynı ufukta yepyeni fırsatları görürler.

They can use their creativity and knowledge

Onlar sistemin tümünü yeniden kurmak için

yaratıcılık ve bilgilerini kullanabilirler

to rebuild the entire system,

and it's there for the taking right now,

ve işte orada şu an sizin almanızı bekliyor,

and the faster we do this, the better.

ve bunu ne kadar hızlı yaparsak o kadar iyi.

So could we achieve this in their lifetimes?

Buna ulaşmaya onların ömrü yeter mi?

Bu gerçekten mümkün mü?

Is it actually possible?

Ben inanıyorum ki evet.

I believe yes.

Büyük büyükbabamın hayatına bakarsanız, her şey mümkün.

When you look at the lifetime of my great-grandfather, anything's possible.

When he was born, there were only 25 cars in the world;

O doğduğunda dünyada sadece 25 tane araba vardı;

they had only just been invented.

daha yeni icat edilmişlerdi.

When he was 14, we flew for the first time in history.

O 14 yaşındayken, tarihte ilk kez uçtuk.

Now there are 100,000 charter flights

Şimdiyse her gün 100 bin adet

çarter uçuşu yapılıyor.

every single day.

When he was 45, we built the first computer.

O 45 yaşındayken, ilk bilgisayarı yaptık.

Çokları “Tutmaz bu.” dediler, fakat tuttu,

Many said it wouldn't catch on, but it did, and just 20 years later

sadece 20 yıl sonra onu bir mikroçipe dönüştürdük

we turned it into a microchip

ki bugün bu salonda binlercesi var.

of which there will be thousands in this room here today.

Ten years before he died, we built the first mobile phone.

O ölmeden 10 yıl önce ilk taşınabilir telefonunu yaptık.

It wasn't that mobile, to be fair,

Açıkçası çok da taşınabilir değildi,

but now it really is,

fakat şimdi gerçekten de öyle.

and as my great-grandfather left this Earth, the Internet arrived.

Büyük büyükbabam dünyadan göçtüğünde, internet geldi.

Now we can do anything,

Şimdi her şeyi yapabiliriz,

but more importantly,

fakat daha da önemlisi,

now we have a plan.

şimdi bizim bir planımız var.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Alkışlar)

(Applause)